Δεκαπέντε ώρες μετά την έναρξη των αεροπορικών επιθέσεων στο Αφγανιστάν το 2002, τα Ηνωμένα Έθνη ανακοίνωσαν ότι σταμάτησαν τις αποστολές τροφίμων στη χώρα. Όσο διαρκούσε η σύγκρουση, η ανθρωπιστική βοήθεια, που ο Blair και ο Bush υπόσχονταν, ότι θα αποτελούσε αναπόσπαστο μέρος της εκστρατείας θα έφτανε με τα στρατεύματα. Κατά τον ΟΗΕ υπήρχαν 7,5 εκατομμύρια πεινασμένοι στο Αφγανιστάν. Στρατιωτικά αεροπλάνα έριχναν κίτρινα πακέτα με τροφή. Πολλά χάθηκαν ή καταστράφηκαν, άλλα τα πήραν οι Ταλιμπάν, πολύ λίγα έφτασαν στους πεινασμένους.
Ο σκοπός της ρίψης των πακέτων δεν ήταν να ταΐσουν τους πεινασμένους αλλά να τους πουν ότι οι Δυτικοί που τους βομβαρδίζουν τους νοιάζονται. Όπως είπε ο πρόεδρος Bush με αυτά τα πακέτα, «ο καταπιεσμένος λαός του Αφγανιστάν θα αναγνωρίσει τη γενναιοδωρία της Αμερικής και των συμμάχων μας». Ο υπουργός Άμυνας Donald Rumsfeld ήταν πιο κυνικός: «Οι στρατιωτικές επιθέσεις θα δημιουργήσουν συνθήκες για συνεχείς επιχειρήσεις ανθρωπιστικής βοήθειας». Σ’ αυτόν τον βομβαρδισμό με πυραύλους και τρόφιμα βρίσκουμε την έννοια του ανθρωπισμού και των «ανθρωπιστικών πολέμων».
Ο καπιταλισμός πάντοτε κατασκεύαζε ηθικές δικαιολογίες και προφάσεις για να υποστηρίξει την άδικη λειτουργία του. Στην περίπτωση του Αφγανιστάν, η ηθική της «σωτηρίας από την πείνα» χρησιμοποιήθηκε για να δικαιολογήσει ένα βάρβαρο και άχρηστο πόλεμο. Ο διπλός βομβαρδισμός αποτελεί μια ακραία εφαρμογή της πρακτικής του βιοπολιτικού καπιταλισμού για τον οποίο η βιολογική ζωή αποτελεί το κύριο αντικείμενο της εξουσίας. Είτε με τα τρόφιμα είτε με τις βόμβες το Αφγανιστάν επιβεβαιώνει τον ισχυρισμό του κυριάρχου ότι «εγώ που σας σκοτώνω, είμαι και εγώ που σας τρέφω ή, αλλιώς, σας σκοτώνω για το καλό σας».
Ο πολιτικός που συνέδεσε πιο σταθερά τον νεοφιλελεύθερο καπιταλισμό με τον κοσμοπολιτισμό και τα ανθρώπινα δικαιώματα είναι ο Βρετανός πρωθυπουργός Τόνι Μπλερ. Στη διάσημη διάλεξή του στο Σικάγο το 1999 για την ηθική της διεθνούς πολιτικής, υποστήριξε ότι «είμαστε όλοι διεθνιστές τώρα, είτε μας αρέσει είτε όχι. Δεν μπορούμε να αρνηθούμε τη συμμετοχή στις παγκόσμιες αγορές. Δεν μπορούμε να γυρίσουμε την πλάτη μας σε συγκρούσεις και παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων σε άλλες χώρες, αν θέλουμε να είμαστε ασφαλείς. Χρειαζόμαστε νέους κανόνες για τη διεθνή συνεργασία και τους θεσμούς». Οι νέοι κανόνες περιλαμβάνουν «ελαστικές αγορές εργασίας και την απόσυρση των ρυθμιστικών βαρών, λύνοντας τα χέρια των επιχειρήσεων».
Ήταν μια περίληψη της Βίβλου του νεοφιλελευθερισμού για ευρεία κατανάλωση. Ο Ρόμπερτ Κούπερ, στενός σύμβουλος του Μπλερ, χαρακτήρισε την νέα παγκόσμια τάξη «εκούσιο ιμπεριαλισμό» της παγκόσμιας οικονομίας. «Αυτό που χρειάζεται είναι ένα νέο είδος ιμπεριαλισμού, αποδεκτό από έναν κόσμο ανθρωπίνων δικαιωμάτων και κοσμοπολίτικων αξιών.»
Ο Μπλερ παρέμεινε φανατικά πιστός στις ιμπεριαλιστικές αρχές παρ’ ότι κινδύνευσε επανειλημμένα να διωχθεί ποινικά για τη συμμετοχή της Βρετανίας στον παράνομο πόλεμο του Ιράκ. Ο Μπλερ, που ήταν πρωθυπουργός όταν ξεκίνησε ο πόλεμος στο Αφγανιστάν, καταδίκασε την απόσυρση των στρατευμάτων και την χαρακτήρισε «τραγική, επικίνδυνη, περιττή». Δεν επηρεάζει μόνο τον Αφγανικό λαό αλλά και την ασφάλεια του Ηνωμένου Βασιλείου. «Το πρόβλημα είναι ότι η Δύση πρέπει να καταλάβει ότι, όταν κάνουμε κάτι τέτοιο, στέλνει το σήμα της ασυνέπειας. Στον σημερινό κόσμο πρέπει μερικές φορές να δεσμευόμαστε μακροπρόθεσμα », υποστήριξε. «Όταν δεν κρατάμε σταθερή θέση, τότε οι εχθροί μας - είτε πρόκειται για ισλαμιστικές ομάδες είτε για Ρωσία, Κίνα, Ιράν, όλοι αυτοί θα καταλάβουν το κενό που δημιουργήσαμε - κερδίζουν όλοι όσοι δεν είναι με το μέρος μας και δεν μας συμπαθούν».
Πόλεμος, αγορές, ανθρώπινα δικαιώματα
Αυτό είναι το ένα επιχείρημα υπέρ των πολέμων. Συνδυάζουν ηθική και συμφέροντα, κάτι που πάντοτε προσπάθησαν οι ιδεολόγοι του καπιταλισμού. Οι Αμερικανοί προπαγανδιστές του νεοφιλελευθερισμού ήταν σαφέστεροι. Οι «ανθρωπιστικοί» πόλεμοι φέρνουν τη δημοκρατία και τα ανθρώπινα δικαιώματα σε «καθυστερημένα» μέρη, αλλά ο πραγματικός τους στόχος είναι να ανοίξουν αγορές για τις αμερικανικές επιχειρήσεις. Ο ιεαραπόστολος της παγκοσμιοποίησης Thomas Friedman έγραφε στους New York Times: «Το κρυφό χέρι της αγοράς δεν θα πετύχει χωρίς μια κρυφή γροθιά. Τα McDonald's δεν μπορούν να ανθίσουν χωρίς τον McDonnell Douglas, τον σχεδιαστή της αμερικανικών βομβαρδιστικών F-15. Και η κρυφή γροθιά που κρατά τον κόσμο ασφαλή για τις τεχνολογίες της Silicon Valley ονομάζεται αμερικανικός στρατός, αεροπορία, ναυτικό και πεζοναύτες». Ένα μήνα μετά την εισβολή στο Αφγανιστάν το 2001, ο Friedman προέτρεπε τους αναγνώστες των φιλελεύθερων Times να «δώσουν μια ευκαιρία στον πόλεμο». Τώρα σαν τον Blair παραπονιέται και κατηγορεί τα θύματα για τα βάσανα τους. «Η Αμερική προσπάθησε να υπερασπιστεί τον εαυτό της από την τρομοκρατία που έρχεται από το Αφγανιστάν προσπαθώντας να την καλλιεργήσει την σταθερότητα και ευημερία» αλλά «πάρα πολλοί Αφγανοί» απέρριψαν το δώρο.
Το άλλο επιχείρημα για τους πολέμους ήταν η διάδοση των ανθρώπινων δικαιωμάτων και της δημοκρατίας. Δεν ήταν βέβαια αποτέλεσμα της φιλελεύθερης ή φιλανθρωπικής διάθεσης της Δύσης. Μια παγκόσμια ηθική και καθολικοί νομικοί κανόνες αποτελούν τον απαραίτητο «σύντροφο» του παγκοσμιοποιημένου νεοφιλελευθερισμού. Τα τελευταία πενήντα χρόνια, η Παγκόσμια Τράπεζα, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου και το ΔΝΤ έχουν θεσπίσει νομικούς κανόνες για την προστασία των ξένων επενδύσεων και της πνευματικής ιδιοκτησίας, την απελευθέρωση του εμπορίου και την εξάρτηση της οικονομικής βοήθειας και των δανείων από τις διαρθρωτικές προσαρμογές της «συναίνεσης της Ουάσιγκτον». Η «συναίνεση», που επιβάλλεται από τους διεθνείς οργανισμούς, περιλαμβάνει την ιδιωτικοποίηση των δημόσιων υπηρεσιών, την απορρύθμιση των τραπεζών και των επαγγελμάτων και την προστασία των διεθνών επενδυτών αλλά όχι των πολιτών. Αυτά έγιναν αρχικά στις αναπτυσσόμενες χώρες της Λατινικής Αμερικής και της Αφρικής.
Η δικτατορία του Πινοσέτ στη Χιλή έγινε το πεδίο δοκιμών και πειραματισμού γι’ αυτές τις πολιτικές. Το νεοφιλελεύθερο σύνταγμα διαχώρισε την οικονομία από την πολιτική. Η κοινωνική και οικονομική πολιτική αφαιρέθηκε από τους πολιτικούς και μεταφέρθηκε στο συνταγματικό δίκαιο. Όπως έλεγε ο Χάγεκ το 1981, «προτιμώ έναν φιλελεύθερο δικτάτορα από μια δημοκρατική κυβέρνηση που στερείται φιλελευθερισμού.» Έτσι η Χιλή έγινε το εργαστήρι του νέου καπιταλισμού με βασανιστήρια, εκτελέσεις και εκτοπίσεις.
Η συνταγματοποίηση του νεοφιλελευθερισμού μεταφέρθηκε στη συνέχεια στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Το σύμφωνο σταθερότητας, ο «χρυσός κανόνας» των ισοσκελισμένων προϋπολογισμών και οι άλλοι δημοσιονομικοί περιορισμοί οδήγησαν στην κρίση χρέους της Ευρώπης. Αυτά τα πρότυπα που αποδέχτηκαν η κυρίαρχη πολιτική τάξη οδήγησαν στα μνημόνια και την τρόικα στην Νότια Ευρώπη και την χώρα μας. Οι νεοφιλελεύθερες οικονομικές και κοινωνικές πολιτικές συνέβαλαν στην εμφάνιση ή την ενδυνάμωση ιδεολογιών, πολιτικών και κυβερνήσεων που παραβιάζουν συστηματικά τις βασικές ατομικές και πολίτικες ελευθερίες και δικαιώματα. Το κράτος πρόνοιας δεν ήταν ποτέ, όπως θα δούμε, τμήμα της κεντρικής λειτουργίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των ΜΚΟ που τα προωθούσαν. Η υποχώρηση του κάτω από τη νεοφιλελεύθερη επίθεση συνέβαλε στην άνοδο του εθνικισμού και των ακροδεξιών ιδεολογιών του ρατσισμού, της ξενοφοβίας και του αποκλεισμού. Έτσι ο οικονομικός ατομισμός του παγκοσμιοποιημένου νεοφιλελευθερισμού στράφηκε ενάντια και υπέσκαψε τον νομικό και ηθικό ατομισμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Αλλά γι’ αυτά στο επόμενο.
ΠΗΓΗ tvxs.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου