«Έξω οι ΗΠΑ»: Ένας αναχρονισμός;

Γιάννης Ελαφρός

Η πρόσδεση του ελληνικού κεφαλαίου με ΗΠΑ και Γαλλία, η οξύτητα των ανταγωνισμών και η σύγχρονη αντιιμπεριαλιστική πάλη

Για 48η χρονιά η πορεία του Πολυτεχνείου θα ξεκινήσει για την αμερικανική πρεσβεία. Και το πιο εντυπωσιακό αυτής της διαδρομής είναι πως δεν την περπατούν μόνο κάποια κουρασμένα παλικάρια της μεταπολίτευσης, αλλά τον τόνο δίνουν κάθε χρόνο οι νέες γενιές. Το αντιιμπεριαλιστικό πνεύμα που επιμένει εξοργίζει διαχρονικά το αστικό κατεστημένο, τους εκπροσώπους των ΗΠΑ (επίσημους και ανεπίσημους)· η δε πορεία έχει χαρακτηριστεί από αστικές αλλά και ευρω-αριστερές δυνάμεις ως ένας από τους μεγαλύτερους πολιτικούς αναχρονισμούς σε ευρωπαϊκό έδαφος, τον οποίο θέλουν να εξαλείψουν.

Ιδιαίτερο ρόλο σε αυτή την προσπάθεια έπαιξε ο ΣΥΡΙΖΑ (ως κυβέρνηση, αλλά στο ίδιο πλαίσιο κινείται και ως αντιπολίτευση), καθώς προχώρησε στην επανεκκίνηση των σχέσεων με τις ΗΠΑ, προώθησε τον στρατηγικό διάλογο και συμμαχία μαζί τους, επεξεργάστηκε τους βασικούς άξονες της «αμυντικής συμφωνίας», που υπέγραψε πρόσφατα η κυβέρνηση της ΝΔ.

Υπό την πίεση του συνόλου πλέον του αστικού πολιτικού συστήματος και υπό το βάρος της οξύτατης οικονομικής κρίσης, που ανέδειξε κυρίως το κοινωνικό ζήτημα, το αντιαμερικάνικο-αντιιμπεριαλιστικό περιεχόμενο της πάλης υποχώρησε σε ένα βαθμό τα προηγούμενα χρόνια. Από ορισμένες πλευρές, ευρω-ρεφορμιστικές δυνάμεις ή τάσεις του αυτόνομου-αντιεξουσιαστικού χώρου, η εξέλιξη αυτή θεωρείται ως κάτι θετικό, με τη λαθεμένη εκτίμηση πως διευκολύνεται η «καθαρή» ταξική πάλη, χωρίς αντιιμπεριαλιστικές ή πατριωτικές προσμίξεις. Πέρα από την αντιμετώπιση του αγώνα με όρους «εργαστηρίου», που διαλέγουμε ετσιθελικά ποια υλικά θα αναμείξουμε, υπάρχει πλήρης αδυναμία κατανόησης του βαθιού αντικαπιταλιστικού χαρακτήρα που αποκτά η σύγχρονη πάλη κατά της συμμαχίας του ελληνικού κεφαλαίου με ΗΠΑ, ΝΑΤΟ, Γαλλία, ΕΕ.

Από την άλλη εμφανίζεται ξανά η αντίθεση σε ΗΠΑ και ΕΕ, αλλά γιατί υπονομεύουν και πλήττουν τα «εθνικά συμφέροντα» και τα «κυριαρχικά δικαιώματα» της χώρας, αναπαράγοντας πλευρές της εθνικής αστικής προπαγάνδας (π.χ. για τις ΑΟΖ) και αφοπλίζοντας το αντιιμπεριαλιστικό

κίνημα. Η προσέγγιση αυτή εκφράζεται και από το ΚΚΕ, προκαλώντας αντιφάσεις, καθώς προσκρούει σε άλλες πλευρές των αναλύσεών του. Δυνάμεις της εξωκοινοβουλευτικής αριστεράς αναπαράγουν έναν παραδοσιακό αντιιμπεριαλισμό, ενώ αξιοσημείωτο είναι πως ομάδες αναρχικής αναφοράς ή προέλευσης υιοθετούν αντιιμπεριαλιστικούς στόχους,

χωρίς όμως να δίνεται πάντα το αναγκαίο σύγχρονο στίγμα.

Το πιο ανησυχητικό είναι πως ευρύτερα στο κίνημα υπάρχει υστέρηση στην κατανόηση τόσο του ιδιαίτερου ταξικού χαρακτήρα που έχει η πρόσδεση της αστικής πολιτικής της Ελλάδας με τα σχέδια των ιμπεριαλιστικών κέντρων στην περιοχή, όσο και της ιδιαίτερης επικινδυνότητας που αποκτά αυτή, τόσο εντός όσο και εκτός συνόρων. Κι αυτό αδυνατίζει την ένταση του αγώνα κατά των συμφωνιών με ΗΠΑ και Γαλλία, κατά των βάσεων, των εξοπλισμών κλπ.

Ευρύτερα στο κίνημα υπάρχει υστέρηση στην κατανόηση τόσο του ιδιαίτερου ταξικού χαρακτήρα που έχει η ελληνική εξωτερική πολιτική, όσο και της ιδιαίτερης επικινδυνότητας που αποκτά

Συγκεκριμένα: Οι συμφωνίες της κυβέρνησης της ΝΔ με τις ΗΠΑ, αλλά και την Γαλλία είναι τρομερές σε έκταση και βάθος. Οι ΗΠΑ αποκτούν ήδη τέσσερα επιπλέον σημεία δράσης, πέρα από τη στρατηγικής σημασίας βάση της Σούδας: Αλεξανδρούπολη κι ευρύτερα Θράκη, Λιτόχωρο, Μαγνησία, Λάρισα. Επιπλέον, μπορούν ανά πάσα στιγμή να μετατρέψουν οποιαδήποτε γωνιά της χώρας σε πολεμικό προγεφύρωμα. Δεν είναι αστεία αυτά και φυσικά οι ΗΠΑ δεν επανακάμπτουν στην περιοχή για να στηρίξουν… την Ελλάδα απέναντι στην Τουρκία. Έχουν δικούς τους σχεδιασμούς, απέναντι σε Ρωσία, Κίνα, Ιράν και άλλες χώρες, που μπορεί να πάρουν πολύ επικίνδυνες τροχιές, με τη χώρα μας εμπλεκόμενη. Στην Αλεξανδρούπολη τις επόμενες μέρες θα γίνει, για μία ακόμα χρονιά, τεράστια πολεμική απόβαση δυνάμεων ΗΠΑ/ΝΑΤΟ, που προωθούνται προς βορρά, προς τα σύνορα της Ρωσίας, σε αυτό που οι ΗΠΑ χαρακτηρίζουν «ευρωπαϊκό πεδίο πολεμικών επιχειρήσεων». Ελληνική πυροβολαρχία με Πάτριοτ πάει στη Σαουδική Αραβία! Ελληνικά αεροσκάφη περιπολούν στην Μαύρη Θάλασσα. Η ελληνική πολεμική αεροπορία προσφέρει ΝΑΤΟϊκή προστασία σε Βόρεια Μακεδονία και δυτικά Βαλκάνια. Ουκρανοί επιτελείς των ειδικών δυνάμεων εκπαιδεύθηκαν στις αρχές Νοέμβρη στη χώρα μας. Αλλά και η συμμαχία με την Γαλλία δημιουργεί ιδιαίτερα επικίνδυνες αποστολές. Η αποστολή δυνάμεων στο εμπόλεμο Σαχέλ έχει ήδη ανακοινωθεί. Τον δρόμο έχει ανοίξει ο ΣΥΡΙΖΑ, αλλά η ΝΔ κλιμακώνει. Ελληνικό C-130 εντοπίστηκε τις προηγούμενες μέρες να πετά πάνω από την Τυνησία, μάλλον με κατεύθυνση το Μάλι. Το στρατιωτικό δελτίο γεμίζει κάθε μέρα με ανάλογα περιστατικά συμμετοχής σε πολεμικούς σχεδιασμούς, ασκήσεις, άξονες πολέμου με ΗΠΑ και Γαλλία, αλλά και Ισραήλ, Αίγυπτο, αντιδραστικά αραβικά καθεστώτα, με χώρες που η Ελλάδα έχει συνάψει επικίνδυνους άξονες πολέμου. ΗΠΑ, Γαλλία και άλλοι σύμμαχοι του ελληνικού κράτους έχουν όμως τα δικά τους συμφέροντα, τα οποία και προωθούν προκαλώντας επικίνδυνες καταστάσεις (π.χ. για την εξυπηρέτηση πολυεθνικών εταιρειών στην αντιπαράθεση με την Τουρκία).

Αλλά και στο εσωτερικό, οι συνέπειες της αστικής πολιτικής για γεωστρατηγική αναβάθμιση είναι ήδη ιδιαίτερα αρνητικές: Τεράστια εξοπλιστικά προγράμματα που λεηλατούν κοινωνικούς πόρους και αυξάνουν το δημόσιο χρέος, εθνικισμός, μιλιταρισμός, αύξηση και εντατικοποίηση της θητείας, κτύπημα στις ελευθερίες και στη διαφορετική άποψη στο όνομα της εθνικής ενότητας, πολεμική προετοιμασία, αντιπροσφυγική υστερία. Με αυτή την έννοια και σε ένα ευρύ πεδίο, η εργατική τάξη, η νεολαία και τα φτωχά λαϊκά στρώματα μετρούν ήδη σοβαρές απώλειες από την πολεμοκάπηλη και επιθετική γραμμή της αστικής τάξης. Αυτοί είναι το υποκείμενο ενός ριζοσπαστικού και ταξικού αντιπολεμικού κινήματος, με βαθύ αντιιμπεριαλιστικό και αντικαπιταλιστικό περιεχόμενο στη νέα εποχή.

Επιθετικοί σχεδιασμοί, όχι ρόλος «επιλοχία»

Το ελληνικό κεφάλαιο και οι κυβερνήσεις και τα κόμματα που το εκφράζουν έχουν εντάξει στη στρατηγική ανασυγκρότησης του ελληνικού καπιταλισμού (που προωθείται με τις αντιδραστικές αναδιαρθρώσεις στο εσωτερικό) την προσπάθεια να αποκτήσουν αυξημένο μερίδιο από την πίτα της λεηλασίας πόρων και λαών της νοτιοανατολικής Μεσογείου, των Βαλκανίων και της ευρύτερης περιοχής. Βαθαίνουν τον ανταγωνισμό με τον τουρκικό καπιταλισμό, που έχει ισχυροποιηθεί ιδιαίτερα και διεκδικεί αναβαθμισμένο ρόλο, αλλά στην πορεία αυτή έχει δημιουργήσει ρωγμές στις συμμαχίες του με ΗΠΑ και Δύση, τις οποίες επιχειρεί να αξιοποιήσει η Ελλάδα. Με αυτή την έννοια η σύμπλευση του ελληνικού κράτους με ΗΠΑ, Γαλλία κλπ. δεν είναι μια σχέση «επιλοχία» που απλά εκτελεί διαταγές, είναι κάτι χειρότερο: Είναι ενεργητική επιθετική συνενοχή σε όλα τα ιμπεριαλιστικά εγκλήματα, αλλά και προώθηση αυτών, για την αποκόμιση οφέλους στον ανταγωνισμό με την Τουρκία (και όχι μόνο), έναν ανταγωνισμό που όπως τονίζουν ΝΑΡ και ΑΝΤΑΡΣΥΑ είναι άδικος, αντιδραστικός, επιθετικός και επικίνδυνος και από τις δύο πλευρές του Αιγαίου.

Η πολεμική προετοιμασία και η συνεργασία με ΗΠΑ (κυρίως) έχει και οικονομική διάσταση, καθώς γίνεται μοχλός για την ιδιωτικοποίηση και την παραγωγική ανασυγκρότηση τομέων (π.χ. ναυπηγεία, μέταλλο), την οικοδόμηση κοινωνικών συμμαχιών σε αντιδραστική βάση.

Άρα, η σύγχρονη αντιιμπεριαλιστική πάλη δεν μπορεί παρά να είναι αντικυβερνητική, αντικαπιταλιστική, ταξική και διεθνιστική, ενάντια στην διαρκή πολεμική προετοιμασία, στο αμόκ των εξοπλισμών, υπέρ των εργατικών-λαϊκών δικαιωμάτων και συμφερόντων και κόντρα στη λογική των «εθνικών συμφερόντων» στους αγωγούς, στις ΑΟΖ κλπ., που γίνονται οι βασικοί «αγωγοί» για τη διοχέτευση στον λαό του εθνικιστικού μίσους και της πολεμοκαπηλείας.

ΠΗΓΗ ΠΡΙΝ