Οι αθέατες όψεις της διπλωματίας των ΗΠΑ στην Ανατολική Μεσόγειο

ΣΧΟΛΙΟ ΔΙΚΤΥΟΥ ΕΛΕΥΘΕΡΩΝ ΦΑΝΤΑΡΩΝ ΣΠΑΡΤΑΚΟΣ

Νομίζουμε ότι το συγκεκριμένο κείμενο -με το οποίο δεν ταυτιζόμαστε- θέτει ζητήματα που πρέπει να μας προβληματίσουν.

Οι αθέατες όψεις της διπλωματίας των ΗΠΑ στην Ανατολική Μεσόγειο

Ο αγωγός East Med, το nautical Geo, οι αθέατες όψεις της διπλωματίας των ΗΠΑ και οι προκλήσεις στην Ανατολική Μεσόγειο

Του Σωτήρη Σιδέρη στο omegapress.gr

Μετά από απαίτηση των ΗΠΑ, αφαιρέθηκε από το στρατηγικό διάλογο Αθήνας –Ουάσιγκτον οποιαδήποτε αναφορά στον αγωγό East Med.

Το κενό αυτό οι Αμερικανοί το αναπλήρωσαν με την ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας –Αιγύπτου. Ως υποβολέας πολιτικής ο Αμερικανός πρέσβης Τζέφρι Πάϊατ διοχέτευσε μέσα από τους φιλικούς του διαύλους και με την συναίνεση και την ενεργό συμμετοχή του ΥΠΕΞ, ότι το θέμα αυτό, λίγο πολύ είναι η νέα μεγάλη ιδέα στην σκακιέρα της Ανατολικής Μεσογείου.

Εδώ όμως υπάρχει ένα παράδοξο στοιχείο. Από τη μία οι ΗΠΑ εγκαταλείπουν πλήρως τον αγωγό East Med, από την άλλη όμως υποδαυλίζουν μια ελεγχόμενη-έτσι πιστεύουν- όξυνση Ελλάδας –Τουρκίας υποστηρίζοντας τις έρευνες του υπό σημαία Μάλτας πλοίου Nautical Geo, που τώρα θα κάνει έρευνες εντός της κυπριακής ΑΟΖ προκαλώντας την άμεση αντίδραση της Άγκυρας που θα στείλει δικό της πλοίο .

Ταυτόχρονα όμως και εδώ είναι ένα κρίσιμο σημείο των πολιτικών εξελίξεων, ο πρέσβης Πάϊατ καλλιεργεί σε παράγοντες του δημόσιου βίου μια αντι-ΣΥΡΙΖΑ ρητορική, καθώς η αξιωματική αντιπολίτευση του έχει διαμηνύσει ότι όχι άμεσα, αλλά όταν υπάρξουν οι κατάλληλες συνθήκες, η διμερής συμφωνία για τις βάσεις και άλλα πολλά στις διμερείς σχέσεις θα αλλάξουν.

Μεταξύ των μεγάλων χωρών, ΗΠΑ, Ρωσίας, Αγγλίας, Κίνας και σε δεύτερο πλάνο εμπλέκονται άλλες περιφερειακές δυνάμεις, διεξάγεται ένας ζωηρός διάλογος που μοιάζει με συνοθύλευμα θέσεων και τακτικών κινήσεων, αλλά που δεν αποσκοπούν σε κάτι συγκεκριμένο.

Όλοι είναι προσεκτικοί, η ενεργειακή και η κλιματική κρίση θυμίζει τους κινδύνους και σε αυτό το σκηνικό η Ελλάδα , είναι χαρακτηριστικό, δεν έχει αναλάβει ούτε μία στον αριθμό πρωτοβουλία για να παίζει κάποιο ρόλο στην περιοχή ή σε διεθνή χώρα.

Οι ΗΠΑ του εικοστού αιώνα

Πρόκειται για μια νέα κατάσταση που διαμορφώνεται. Κάποιοι στις ΗΠΑ νομίζουν ότι βρίσκονται ακόμη στον 20ο αιώνα , τότε που ύψωναν τους τόνους , πίεζαν και ήταν καταλυτικός παράγοντας στις παγκόσμιες εξελίξεις.

Τώρα η εικόνα αυτή έχει ξεθωριάσει και αυτό είναι ορατό και στην περιοχή μας. Όσον αφορά τις διμερείς ελληνοτουρκικές σχέσεις οι Αμερικανοί αποκλίνουν από τις θέσεις και των δύο χωρών, ενίοτε συντηρούν τις εντάσεις αρκεί να είναι ελεγχόμενες ώστε και να είναι επιδιαιτητές και να υπονομεύουν όπου χρειάζεται, την πολιτική της μιας ή της άλλης χώρας.

Σε αυτό το πλαίσιο, η πολιτική των ΗΠΑ στην Ανατολική Μεσόγειο μοιάζει με ταραγμένη θάλασσα που είναι ανερμάτιστη, δεν διακρίνεται από συγκεκριμένα στρατηγικού χαρακτήρα στοιχεία, έχει ρωγμές στην Συρία, την Κύπρο, την Λιβύη, εμπλέκεται στις ελληνοτουρκικές σχέσεις και έχει μέτωπο με την Κίνα, την Ρωσία και το Ιράν.

Η εικόνα αυτή ενισχύθηκε μετά την συνάντηση Μπάϊντεν- Ερντογάν στη Ρώμη. Οι δύο ηγέτες συζήτησαν για όλα, αλλά ταυτόχρονα όλα είναι ανοιχτά. Το ίδιο με τη Γαλλία. Παζάρια για όπλα για στήριξη στα περιφερειακά σχέδια της Τουρκίας, αλλά τίποτα το χειροπιαστό.

Όλα αυτά προκαλούν σύγχυση σε συμμάχους και αντιπάλους, γεγονός που επιβεβαιώνεται από την στασιμότητα του διαλόγου στην ευρύτερη περιοχή και φαντάζει ως προφητεία το μέλλον καθώς μόνο εκτιμήσεις πάνω σε θεωρίες γίνονται και όχι σχέδια με απτό περιεχόμενο.

Δεν είναι εξάλλου καθόλου τυχαίο το γεγονός ότι το ΝΑΤΟ έχει απολύτως περιθωριοποιηθεί ως συλλογική οντότητα και η Ουάσιγκτον κινείται σε διμερές επίπεδο είτε για την πυρηνική συμφωνία με την Αυστραλία, είτε για την Ταιβάν, είτε για την Ανατολική Μεσόγειο και το Ιράν, ενώ τις σχέσεις με τη Ρωσία τις διαχειρίζονται προσωπικά οι πρόεδροι Πούτιν και Μπάιντεν.

Η προσπάθεια αναβίωσης της ιδέας της Ευρωπαικής Άμυνας μέσω της συμφωνίας Γαλλίας –Ελλάδας συζητήθηκε μέχρι να υπογραφεί η συμφωνία για τις φρεγάτες και τα RAFALE.

Όταν δεν υπάρχει απευθείας διάλογος

Υπό αυτή την οπτική, η Τουρκία, εκεί που θεωρούσε ότι το να μείνει εκτός ενεργειακού παιχνιδιού στην Μεσόγειο ήταν αδιανόητο , τώρα μένει και εκτός και σε άλλα μέτωπα καθώς χάνει έδαφος και στην Λιβύη. Παράλληλα, η ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας –Αιγύπτου, είναι το νέο πεδίο έντασης.

Γιατί το καλώδιο, αν υπάρξει τελικά, μπορεί να περάσει από την τουρκολιβυκή ΑΟΖ χωρίς την άδεια της Άγκυρας, αυτό προβλέπει το διεθνές δίκαιο, αλλά είναι κάτι που εκτροχιάζει την οργή του Ερντογάν, καθώς η Τουρκία δεν συμμετέχει σε κανένα σχέδιο.

Όμως η νέα κυπριακή NAVTEX για νέες έρευνες δίνει πάτημα στον Τούρκο πρόεδρο να επανέλθει στο γνωστό παιχνίδι της έντασης. Είναι αναπάντητα από κυβερνητικής πλευράς τα ερωτηματικά ποια είναι ακριβώς η αποστολή του Nautical Geo, αν όχι να προκαλέσει νέα και αχρείαστη ένταση.

Σημειώνεται ότι τόσο ο Ερντογάν όσο και ο Νίκος Αναστασιάδης έχουν πολλά πολιτικά και προσωπικά προβλήματα να διαχειριστούν και ίσως η ένταση να ευνοεί τις προσωπικές τους στοχεύσεις, όμως όχι τις διπλωματικές.

Το επόμενο διάστημα λοιπόν και μέχρι τα μέσα Νοεμβρίου θα πραγματοποιηθούν οι έρευνες , υποτίθεται για τη χάραξη του East Med. Yπό αυτή την οπτική , ο νέος κύκλος , είναι εντελώς αχρείαστος και προκαλεί ερωτηματικά.

Το συμπέρασμα λοιπόν από τις τελευταίες εξελίξεις και οι εκτιμήσεις για τις επερχόμενες, συγκλίνουν σε μια κοινή εικόνα.

Ότι οι ΗΠΑ κάνουν ένα αλλοπρόσαλλο παιχνίδι στην περιοχή. Ότι η ελληνική κυβέρνηση έχει παραδοθεί πλήρως στο παιχνίδι αυτό, μη κατανοώντας τις επιπτώσεις.

Ότι η ΕΕ, το ΝΑΤΟ και ο ΟΗΕ είναι αποστασιοποιημένοι από τις εστίες έντασης και τέλος: 

η Ελλάδα, οι σχέσεις με την Τουρκία και οι εξελίξεις στην περιοχή, είναι έρμαιο των διαθέσεων των μεγάλων χωρών που μπορούν ανά πάσα στιγμή να ανατρέψουν την εικόνα.

Η Τουρκία εξακολουθεί να ακολουθεί πολιτική πυγμής, αλλά με μια πιο γκρίζα και συγκεχυμένη εικόνα . Όλα αυτά ίσως να είχαν απλά σημεία αναφοράς, αν η Ελλάδα και η Τουρκία διαπραγματεύονταν με καλή πίστη διμερώς.

Το γεγονός ότι αυτό δεν συμβαίνει , επιβεβαιώνει όλα τα άλλα, αλλά και τους κινδύνους που κρύβει αυτό το ιδιότυπο διπλωματικό εκκρεμές.