Πιο ευάλωτοι, πιο εκτεθειμένοι οι πρόσφυγες
Ετήσια Εθνική Στρογγυλή Τράπεζα κατά των Διακρίσεων, του ΚΕΝΤΡΟΥ «Αντιγόνη» ● Σαν να μην έφταναν τα ψυχικά τραύματα που κουβαλούν μαζί τους οι πρόσφυγες από τις χώρες προέλευσής τους και η πίεση του εγκλεισμού, ήρθε η πανδημία για να καταδείξει πόσο άνιση είναι η πρόσβαση στο σύστημα Υγείας γι’ αυτούς που την έχουν περισσότερο ανάγκη.
Σχεδόν δυόμισι με τρεις φορές περισσότερο εκτεθειμένοι στον κορονοϊό σε σχέση με τον γενικό πληθυσμό είναι οι πρόσφυγες, ωστόσο η πρόσβασή τους σε ιατρικές υπηρεσίες είναι αντιστρόφως ανάλογη προς τις αυξημένες ανάγκες τους.
Οπως σημείωσε ο αναπληρωτής καθηγητής Πολιτικής Υγείας του ΑΠΘ Ηλίας Κονδύλης στην 20ή Εθνική Στρογγυλή Τράπεζα Διακρίσεων του Κέντρου «Αντιγόνη» στις αρχές της εβδομάδας με θέμα την υγειονομική και στεγαστική διάσταση της κοινωνικής ένταξης των προσφύγων σε συνθήκες υγειονομικής κρίσης, ο «νόμος της αντίστροφης φροντίδας» βρίσκει εφαρμογή στους προσφυγικούς πληθυσμούς στην Ελλάδα κατά τη διάρκεια της πανδημίας.
Πρόκειται για τον νόμο που διατύπωσε το 1971 ο γιατρός των μεταλλωρύχων της Ουαλίας, Τζούλιαν Τούντορ Χαρτ: σε εμπορευματοποιημένα συστήματα υγείας, η προσφορά καλής ιατρικής φροντίδας είναι αντιστρόφως ανάλογη προς τις ιατρικές ανάγκες του πληθυσμού και ακολουθεί περισσότερο εισοδηματικά κριτήρια, έτσι ώστε να προσφέρονται λίγα σε αυτούς με τις μεγαλύτερες ανάγκες υγείας και πολλά σ’ αυτούς με τις μικρότερες.
Εξαιτίας των συνθηκών διαβίωσης, του κοινωνικού αποκλεισμού και της πλημμελούς πρόσβασης στο σύστημα Υγείας, οι πρόσφυγες και οι μετανάστες ήταν από τους πλέον ευάλωτους πληθυσμούς στον κορονοϊό: 1.780 κρούσματα ανά 100.000 πληθυσμό στις δομές της ενδοχώρας και 2.052 ανά 100.000 στα ΚΥΤ των νησιών, αντίστοιχα 2,45 και 2,86 φορές περισσότερα από τον γενικό πληθυσμό.
Οι εμβολιασμοί ξεκίνησαν σε μόνο τέσσερα ΚΥΤ στα τέλη Ιουνίου με εξάμηνη καθυστέρηση, ενώ είχε ήδη εμβολιαστεί το 38% του γενικού πληθυσμού με την πρώτη δόση και το 25% με τη δεύτερη. Ο κ. Κονδύλης επισήμανε την έλλειψη πρόσβασης της ερευνητικής κοινότητας σε στοιχεία για νοσηλείες, διασωληνώσεις και θανάτους, σημείωσε όμως ότι ο μικρός αριθμός θανάτων από κορονοϊό στους πρόσφυγες οφείλεται στη νεαρή ηλικία των περισσότερων προσφύγων και εκτίμησε ότι αν ο προσφυγικός πληθυσμός είχε τα δημογραφικά χαρακτηριστικά του γενικού, θα υπήρχαν εκατόμβες νεκρών.
Την απουσία αξιολόγησης της ευάλωτης κατάστασης των Σύρων, Αφγανών, Σομαλών, Μπανγκλαντεσιανών και Πακιστανών κατά παραβίαση της σχετικής ευρωπαϊκής οδηγίας μετά την εφαρμογή της αμφιλεγόμενης ΚΥΑ Μηταράκη-Βαρβιτσιώτη για την «ασφαλή τρίτη χώρα» Τουρκία επισήμανε η Χριστιάννα Μουρούζη από τους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα. Σημείωσε ότι παραμένει επείγουσα η ψυχική κατάσταση των προσφύγων, με 29 από τα 38 επείγοντα περιστατικά ψυχικής υγείας που αντιμετώπισε στη Λέσβο η οργάνωση από τον Ιανουάριο μέχρι τον Ιούλιο να εμφανίζουν αυτοκτονικό ιδεασμό.
Τάσεις αυτοκτονίας
Στη Σάμο, από τον Απρίλιο μέχρι τον Οκτώβριο, όταν επρόκειτο να ξεκινήσει η λειτουργία της νέας κλειστής και ελεγχόμενης δομής-φυλακής, το 64% των νέων ασθενών της οργάνωσης είχε σκέψεις αυτοκτονίας. Υπογράμμισε, τέλος, ότι δεν υπήρξε καμία καταγραφή το πρώτο εξάμηνο του έτους όσων επέζησαν από βασανιστήρια, καθώς τα δημόσια νοσοκομεία, τα οποία έχουν αποκλειστικά την αρμοδιότητα για την πιστοποίηση, δεν εκδίδουν πιστοποιητικά γιατί δεν έχουν την κατάλληλη εκπαίδευση.
Aπό την πλευρά της, η δικηγόρος Βάσω Καρζή, ερευνήτρια του Εθνικού Μηχανισμού Αξιολόγησης Ενταξης (ΝΙΕΜ), σημείωσε ότι σχεδόν όλες οι ευρωπαϊκές χώρες είχαν άριστη απόδοση σε ό,τι αφορά το νομικό πλαίσιο της υγειονομικής κάλυψης των προσφύγων στο δημόσιο σύστημα Υγείας, αλλά σε ό,τι αφορά τη δημιουργία ενός πλαισίου στρατηγικής για την πρόσβαση η κατάσταση διαφοροποιείται, με την Ελλάδα να κινείται σε βαθμολογία κοντά στο 40 στα 100, παρόμοια με την Ουγγαρία, τη Ρουμανία, την Πολωνία και τη Λετονία, δηλαδή τις χώρες του Βίζεγκραντ που εφαρμόζουν αντιπροσφυγικές πολιτικές.
Τα οφέλη της συντονισμένης παρέμβασης των ειδικών ψυχικής υγείας στην περίπτωση ενός πρόσφυγα μαθητή ανέπτυξε η Ευδοκία Λαγάκου (Κέντρο Κοινοτικής Ψυχικής Υγιεινής Βύρωνα-Καισαριανής και Ιατρική Σχολή ΕΚΠΑ), για διαπολιτισμικές προσεγγίσεις στην κοινωνική ένταξη μίλησε η Μίνα Μαρούγκα (Αιγινήτειο), για τις γεωγραφίες της επισφάλειας ο κοινωνικός γεωγράφος Γιώργος Κανδύλης (ΕΚΚΕ), για τις καθυστερήσεις της εφαρμογής του νομικού πλαισίου της αναδοχής των ασυνόδευτων ανήλικων ο πρώην πρόεδρος του ΕΚΚΑ Χρυσοβαλάντης Παπαθανασίου και για τις συνθήκες διαβίωσης στη Λέσβο η Παναγιώτα-Τουλίνα Δέμελη (Υπατη Αρμοστεία).
Παγκόσμια Ημέρα Μεταναστών - χρονιά βαθιών διακρίσεων
Η αστυνομική βία σε καταυλισμούς Ρομά, με κυρίαρχη τη δολοφονία του νεαρού Νίκου Σαμπάνη με καταιγισμό αστυνομικών πυρών στο Πέραμα, οι υπέρμετρα αυστηρές ρυθμίσεις για την πολιτογράφηση, ο συνεχιζόμενος αποκλεισμός προσφυγόπουλων από την εκπαίδευση, οι αλλαγές στο σύστημα ασύλου και ο καταιγισμός καταγγελιών για παράνομες βίαιες επαναπροωθήσεις στο Αιγαίο και στον Εβρο κυριαρχούν στη φετινή ετήσια έκθεση του Κέντρου «Αντιγόνη» που δημοσιοποιείται, όπως κάθε χρόνο, στις 18 Δεκεμβρίου, Παγκόσμια Ημέρα Μεταναστών.
Σύμφωνα με τον δικηγόρο Νάσο Θεοδωρίδη, υπεύθυνο του γραφείου Αθήνας της οργάνωσης, σε ό,τι αφορά το σκέλος των νομοθετικών εξελίξεων, ιδιαίτερο βάρος δόθηκε φέτος στην αυστηροποίηση του συστήματος πολιτογράφησης που δυσκολεύει πλέον υπέρμετρα τους όρους απόκτησης ιθαγένειας από τους αλλοδαπούς. Συγκριτικά με πέρσι, μειώνονται περίπου στο μισό οι καταγραφές κρουσμάτων ρατσιστικής βίας, γεγονός που αποδίδεται στην καταδίκη της ηγεσίας της Χρυσής Αυγής για εγκληματική οργάνωση, κάτι που, όπως παρατηρεί ο κ. Θεοδωρίδης, «δείχνει να επέδρασε ψυχολογικά έναντι σε επίδοξους δράστες τέτοιων εγκλημάτων».
Παράλληλα με τις καταγγελίες που περιγράφουν με τα πιο μελανά χρώματα τη βία ενάντια σε πρόσφυγες και τις επιχειρήσεις επαναπροώθησης των ελληνικών αρχών, μεγάλο μέρος της έκθεσης καταλαμβάνουν οι αναφορές στην επιδείνωση των συνθηκών υποδοχής, κράτησης και στέγασης των προσφύγων και μεταναστών. «Σχεδόν παντού παρατηρούνται πλημμελής φροντίδα για φαγητό, έλλειψη επάρκειας χώρων, απάνθρωπος συνωστισμός, απουσία στοιχειώδους καθαριότητας, ακόμη και ύδρευσης και υγιεινής», σημειώνει ο κ. Θεοδωρίδης. Ιδιαίτερη αναφορά γίνεται στα μεγάλα προβλήματα που δημιούργησαν στις προσφυγικές δομές η βαρυχειμωνιά τον Φεβρουάριο του 2021 και η ανετοιμότητα διαχείρισης του κρατικού μηχανισμού.
Η έκθεση καταγράφει πολλαπλές παθογένειες σε θέματα υγείας και πρόνοιας, κωλύματα στην πρόσβαση στον εμβολιασμό για μετανάστες και πρόσφυγες και την έλλειψη ικανοποιητικής ιατροφαρμακευτικής φροντίδας: από τη Σομαλή πρόσφυγα που αναγκάστηκε να γεννήσει το μωρό της στον δρόμο μέχρι τον θάνατο ενός πρόσφυγα λόγω ανεπαρκούς ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης στη Χίο και ενός άλλου στην Κω, που δεν μεταφέρθηκε στο νοσοκομείο.
Στις καλές πρακτικές, αναφέρονται το σχέδιο του Δήμου Χαλανδρίου για την οικειοθελή μετεγκατάσταση των Ρομά του Νομισματοκοπείου και η δικαίωση μιας οικογένειας Ρομά στη Δικαιοσύνη κατά της κίνησης του Δήμου Φυλής να της γκρεμίσει το σπίτι.
● Η έκθεση δημοσιεύεται ολόκληρη στην ιστοσελίδα της οργάνωσης www.antigone.gr
ΠΗΓΗ ΕΦΣΥΝ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου