(ΠΜΣ στη Διοίκηση Μονάδων Υγείας, MBA, MSc in Finance, ΡΜ, LLB)
Έως τον Δεκέμβριο του 2021, πέντε VoCs του SARS-CoV-2 ανακαλύφθηκαν από την έναρξη της πανδημίας, σύμφωνα με την τελευταία επιδημιολογική έκθεση του ΠΟΥ: Alpha (B.1.1.7), Beta (B.1.351), Gamma (P.1), Delta (B.1.617.2) και Omicron (B.1.1.529). Οι μεταλλάξεις στον τομέα δέσμευσης υποδοχέα (RBD) έχουν βρεθεί και στα πέντε αναγνωρισμένα VoCs. Σε όλα τα στελέχη εκτός της παραλλαγής Delta συνυπάρχει η μετάλλαξη N501Y που βρίσκεται στο RBD ενώ βρίσκεται σε όλες τις παραλλαγές και το στέλεχος D614G(πλην της Α), υπεύθυνο για τον ενισχυμένο παγκόσμιο επιπολασμό. Η Omicron είναι πιθανόν να επισκιάσει τα επιστημονικά επιτεύγματα που έχουν σημειωθεί στην ανάπτυξη εμβολίων κατά του COVID-19 στο πλαίσιο της μαζικής ανοσοποίησης.
Σε μελέτη που έγινε από την ομάδα των: Mohammad Reza Zinatizadeh, Peyman Kheirandish Zarandi, et.al (DOI: https://doi.org/10.1016/j.biopha. 2021.112527) και δημοσιεύθηκε στο PubMed και στο Science Direct (https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0753332221013147?via%3Dihub), στις 10 Δεκ. 2021, γίνεται ερευνητική εκτίμηση της αποτελεσματικότητας των υφισταμένων εμβολίων στις παραλλαγές και γιατί αναφύονται οι παραλλαγές.
Η πηγή έναρξης του SARS-CoV-2 εξακολουθεί να είναι απροσδιόριστη. Ο ΠΟΥ δημοσίευσε πρόσφατα μελέτη σχετικά με τις πιθανές απαρχές του SARS-CoV-2 η οποία όμως ήταν διφορούμενη καθώς δεν εντόπισε την προέλευση του ιού. Αν και έχει υποστηριχθεί ότι η εξάπλωση του SARS-CoV-2 ξεκίνησε ως πρωτογενής από τον Δεκέμβριο του 2019 (σύμφωνα με ευρήματα γονιδιωματικής έρευνας θεωρείται υπαίτιο ένα είδος νυχτερίδων – Rhinolophus affinis), δεν είναι σαφές πότε συνέβη αυτό. Ο ιός SARS-CoV-2 είναι ευαίσθητος σε εξελικτικές διεργασίες, οι οποίες μπορεί να οδηγήσουν σε μεγάλο αριθμό στελεχών με ξεχωριστά χαρακτηριστικά σε σύγκριση με τις προγονικές τους παραλλαγές. Μια κανονική αλληλουχία γονιδιώματος είναι απαραίτητη για τα ιϊκά δείγματα, ιδιαίτερα στο παγκόσμιο πλαίσιο μιας πανδημίας, καθώς βοηθά στον εντοπισμό τυχόν αναδυόμενων γενετικών στελεχών. Είναι δεδομένη η ικανότητα των VoCs να προκαλούν αυξημένη μολυσματικότητα ή παθογένεια , μειωμένη εξουδετέρωση αντισωμάτων που αποκτώνται μέσω συνήθους μόλυνσης ή εμβολιασμού.
Αυτό συνεπάγεται δυνατότητα διαφυγής από τον εντοπισμό ή μείωση απόδοσης θεραπευτικών στρατηγικών ή αποτελεσματικότητας εμβολιασμού. Στον παρακάτω πίνακα αναλύονται όλες οι μεταλλάξεις του ιού και οι διάφοροι τύποι παραλλαγής.
Πίνακας: Παραλλαγές ανησυχίας SARS-CoV-2 (VoCs) και παραλλαγές ενδιαφέροντος (VoIs).
VoCs
VoIs
Τύποι παραλλαγής
Μεταλλάξεις της πρωτεΐνης ακίδας
Τύποι παραλλαγής
Μεταλλάξεις της πρωτεΐνης ακίδας
Άλφα (B.1.1.7)
69/70/144del, N501Y, A570D, P681H, T716I, S982A, D1118H
Epsilon (B.1.427)
L452R, D614G
Beta (B.1.351)
L18F, D80A, D215G, R246I, K417N, E484K, N501Y, D614G, A701V
Epsilon (B.1.429)
S13I, W152C, L452R, D614G
Gamma (P.1)
L18F, T20N, P26S, D138Y, R190S, H655Y, T1027I, D614G, K417T, E484K, N501Y
Ζέτα (Σ.2)
L18F, T20N, P26S, F157L, E484K, D614G, S929I, V1176F
Delta (B.1.617.2)
T19R, G142D, 156/157del, R158G, L452R, T478K, D614G, P681R, D950N
Eta (B.1.525)
Iota (B.1.526)
A67V, 69/70/144del, E484K, D614G, Q677H, F888LL5F, T95I, D253G, S477N, E484K, D614G, A701V
Omicron (B.1.1.529)
69–70/142–144/211del A67V, T95I, Y145D, L212I, ins214EPE, T547K, D614G, H655Y, N679K, P681H, N764K, D796Y, N85KH, N859H,
Θήτα
(Σ.3) Κάπα (Β.1.617.1)
141/142/143del, E484K, N501Y, P681HT95I, G142D, E154K, L452R, E484Q, D614G, P681R και Q1071H
Δεν θα αναφερθούμε στις VOIs καθώς δεν έχουν την αντίστοιχη επιδημιολογική βαρύτητα που έχουν οι VOCs για τη δημόσια υγεία.
Από τα μέχρι τώρα ευρήματα οι εμβολιασμοί για την καταπολέμηση της νόσου SARS-CoV-2 και των VOCs είναι η πιο κρίσιμη προσέγγιση για τον έλεγχο της πανδημίας. Τα εμβόλια διεγείρουν το ανοσοποιητικό σύστημα, με αποτέλεσμα την ανάπτυξη εξουδετερωτικών αντισωμάτων κατά του ιού. Οι πιο συνηθισμένες πλατφόρμες εμβολίων για τον COVID-19 είναι το mRNA, ο αδρανοποιημένος ιικός φορέας, και η διάχυση πρωτεϊνης. Τα πλέον διαδεδομένα εμβόλια είναι: BNT162b2 (βασισμένο σε mRNA, της BioNTech/Pfizer), το mRNA-1273 (βάση το mRNA της Moderna), το Ad26.COV2.S (Johnson & Johnson της Janssen Pharmaceutica NV), το ChAdOx1 nCoV-19 (της AstraΖeneca), το NVX-CoV2373 (της Novavax, εκτιμάται ότι θα έρθει στην Ε.Ε. τέλη 2021 με αρχές του 2022 και είναι ανασυνδυασμένο εμβόλιο νανοσωματιδίων), στην Ινδία το Covaxin, στη Ρωσία το Sputnik V και στην Κίνα το CoronaVac.
Ποια είναι όμως η αποτελεσματικότητα των διαθέσιμων εμβολίων για τον COVID-19 στις ανησυχητικές παραλλαγές του SARS-CoV-2;
Με διάστημα εμπιστοσύνης (CI) 95% σύμφωνα με στατιστικά μοντέλα σε διάφορες μελέτες ή in vitro καταστάσεις ή in silico (προσομειώσεις), τα εμβόλια: BNT162b2 και mRNA-1273 δείχνουν μάλλον ποιο αποτελεσματικά.
Το εμβόλιο Ad26.COV2.S έδειξε αποτελεσματικότητα στις ΗΠΑ 72% έναντι 57% στη Ν. Αφρική, ενώ το έχει χρησιμοποιήσει σε μεγάλες ποσότητες η Βραζιλία λόγω υψηλού επιπολασμού. Το εμβόλιο ChAdOx1 nCoV-19 δεν είχε τόσο καλά αποτελέσματα στην παραλλαγή Β.
Με δεδομένη την επικράτηση των VoCs όμως η αποτελεσματικότητα των εμβολίων έχει αμφισβητηθεί. Αυτό γιατί μειώνεται το επίπεδο των αντισωμάτων ορού των εμβολιασμένων ατόμων μετά από 4-6 μήνες και λόγω της ικανότητας των VoCs να εξουδετερώνουν την ανοσογονικότητα των εμβολίων άρα οι κοινότητες πρέπει να αυξήσουν τις αναμνηστικές δόσεις, για να αυξήσουν τον τίτλο των εξουδετερωτικών αντισωμάτων. Στις Δυτικές χώρες πλέον χρησιμοποιείται ευρέως η πλατφόρμα mRNA. Οι ηλικιωμένοι λόγω έκπτωσης του ανοσοποιητικού και των συννοσηροτήτων που έχουν καθώς και οι ανοσοκατεσταλμένοι ασθενείς είναι από τους πρώτους υποψήφιους για αναμνηστικές δόσεις έναντι των VoCs του SARS-CoV-2. Σε μελέτες, η 3η δόση (αναμνηστική) εμβολίων mRNA που χορηγήθηκε σε ηλικιωμένους έδειξε δέκα φορές μείωση των λοιμώξεων.
Τα ποσοστά εμβολιασμού αυξάνονται παγκοσμίως με σημαντικό ποσοστό να κατανέμεται στις ανεπτυγμένες και πλούσιες χώρες. Ως εκ τούτου, οι πλούσιες χώρες κάνουν ενέσεις αναμνηστικές δόσεις (3η δόση), ενώ οι φτωχότερες χώρες δεν έχουν λάβει ακόμη την 1η δόση εμβολιασμού με οποιαδήποτε πλατφόρμα. Από την άλλη πλευρά, αρκετές χώρες αποφάσισαν να χρησιμοποιήσουν άλλη πλατφόρμα στη 2η δόση λόγω αναφορών για παρενέργειες του εμβολίου AstraZeneca. Αυτές οι προκλήσεις οδήγησαν ορισμένες χώρες να ακολουθήσουν μια μικτή στρατηγική εμβολιασμού. Μέχρι στιγμής, έχουν πραγματοποιηθεί ορισμένες μελέτες σε μικτά εμβόλια COVID-19 και σε κάποιες περιπτώσεις συσχετίστηκαν με καλές ανοσολογικές αποκρίσεις των αντισωμάτων στο anti-spike σε σύγκριση με την ομόλογη μορφή του. Παράδειγμα είναι ο ετερόλογος εμβολιασμός με εμβόλιο αδενοϊκού φορέα στην 1η δόση και εμβόλιο mRNA στη 2η δόση. Πρέπει όμως να μελετηθούν τυχόν πιθανές παρενέργειες με αυτόν τον εμβολιασμό. .
Αντιιικά χάπια και εμβολιασμός ως νέα συνδυαστική θεραπεία για την καταπολέμηση του COVID-19 και των VOCs;
Συνδυαστικές θεραπείες αρχίζουν να αναπτύσσονται για την καταπολέμηση του COVID-19 και των VOCs, όπως από του στόματος αντιικών φαρμάκων εκτός από τον εμβολιασμό κατά του COVID-19. Πρόσφατα, δύο αντιιικά χάπια που ονομάζονται Molnupiravir και Paxlovid αναπτύχθηκαν από δύο εταιρείες, τη Merck και την Pfizer, αντίστοιχα. Τα ενδιάμεσα αποτελέσματα της δοκιμής φάσης ΙΙ/ΙΙΙ δείχνουν ότι η χρήση αυτών των φαρμάκων μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο μετάδοσης και νοσηλείας και ακόμη και τη διάρκειά του σε ασθενείς με Covid-19. Οι εμβολιασμένες ευαίσθητες ομάδες μπορεί να μην έχουν επαρκή ανοσογονικότητα και μπορεί να έχουν πολλά προβλήματα εάν μολυνθούν. Επομένως, χορήγηση αυτών των αντιικών ενώσεων μπορεί να βοηθήσουν στη διαδικασία αποκατάστασης αυτών των ατόμων, και ειδικά στην ανοσοποίηση ομάδων υψηλού κινδύνου. Το πλεονέκτημά τους έναντι άλλων αντιικών ενώσεων είναι ότι χορηγούνται στο σπίτι. Ωστόσο, απαιτούνται περισσότερες μελέτες για τη διερεύνηση των πιθανών παρενεργειών τους.
Η νέα παραλλαγή του SARS-CoV-2 εντοπίστηκε στη Νότια Αφρική, την οποία ο ΠΟΥ κατέταξε ως VoCs, την ονόμασε (B.1.1.529) Οmicron. Πολλές χώρες παλεύουν επί του παρόντος ακόμη με την κυρίαρχη παραλλαγή Delta, ενώ η παραλλαγή Οmicron έχει προκαλέσει παγκόσμια ανησυχία. Ο πρόσφατος επιπολασμός των παραλλαγών Delta και Οmicron στη Νότια Αφρική δείχνει πολύ χαμηλό ποσοστό εμβολιασμού, που οδηγεί σε υψηλό ποσοστό μετάλλαξης στον SARS-CoV-2. Οι ανεπτυγμένες χώρες θα πρέπει να καταβάλουν σημαντικές προσπάθειες για να αλλάξουν τις πολιτικές εμβολιασμού τους για να μειώσουν την εμφάνιση των VoC σε χώρες χαμηλού εισοδήματος. Ένας άλλος μηχανισμός είναι ίσως η χρήση συνδυαστικών εμβολίων σε αυτές τις φτωχές χώρες. Θα πρέπει να μελετηθεί περαιτέρω εάν τα ετερόλογα εμβόλια τελικά προκαλούν καλή κυτταρική ανοσοαπόκριση, τις πιθανές παρενέργειες και τη μείωση ή αύξηση του τίτλου των εξουδετερωτικών αντισωμάτων έναντι των αναδυόμενων παραλλαγών του SARS-CoV-2. Αυτές οι στρατηγικές μπορούν από την άλλη να αποτελέσουν μια λύση για την αντιστάθμιση των ελλείψεων εμβολίων, την μείωση των μεταλλάξεων και την εμφάνιση νέων VoCs, τη δίκαιη κατανομή εμβολιασμού, ειδικά σε φτωχές περιοχές, και τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας των εμβολίων.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου