Επάνω στο νησί, που το δέρνουν τα νερά του Ινδικού Ωκεανού και δυνατοί ζεστοί άνεμοι, ο Ηρακλής δίνει μια μάχη μέχρι θανάτου εναντίον ενός δράκου με εκατό κεφάλια. Το αίμα το τέρατος κυλά και μεταμορφώνεται σε κόκκινο χυμό που σήμερα δίνει ζωή στο «Αίμα του Δράκου», ένα απολιθωμένο δέντρο εμβληματικό της εκπληκτικής βλάστησης της Σοκότρα, του αρχιπελάγους της Υεμένης, που βρίσκεται έξω από τον κόλπο του Άντεν. Αυτόν τον αρχαίο θρύλο, πολλοί Σοκοτριανοί –που στην πλειονότητά τους είναι ψαράδες ή εκτροφείς αιγών– τον γνωρίζουν και τον επαναλαμβάνουν πρόθυμα στον επισκέπτη. Τονίζουν τον μοναδικό χαρακτήρα του αρχιπελάγους τους, που το 2008 συμπεριλήφθηκε στον Κατάλογο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO λόγω της βιοποικιλότητας και των υψηλότατων ποσοστών ενδημισμού: από τα 825 είδη φυτών που υπάρχουν εδώ, το 37% δεν απαντώνται πουθενά αλλού στον κόσμο –και αυτή η μοναδικότητα ισχύει επίσης και για τα ερπετά, τα πουλιά, τη θαλάσσια πανίδα και τους κοραλλιογενείς υφάλους1.
Ωστόσο, αυτές οι εκτιμήσεις των φυσιοδιφών διόλου δεν αποτελούν προτεραιότητα για τον τοπικό πληθυσμό, περίπου 60.000 ψυχές κατανεμημένες σε τέσσερα νησιά, με το κεντρικότερο να μην υπερβαίνει σε έκταση τα 3.600 τετραγωνικά χιλιόμετρα. Μολονότι βρίσκεται σε απόσταση 350 χιλιομέτρων από τις ακτές της Αραβικής Χερσονήσου, το αρχιπέλαγος δεν ξεφεύγει πλέον από τις βίαιες ανατροπές που κυριαρχούν στην περιοχή, καθώς προκαλεί την απληστία των αυτονομιστικών δυνάμεων της Νότιας Υεμένης και των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων (ΗΑΕ). Παρ’ όλο που έχει δοκιμαστεί από εσωτερικές αντιπαραθέσεις, η απομόνωσή του το προστάτευσε για πολύ καιρό από τις αιματηρές περιπέτειες της πολιτικής ζωής της Υεμένης, τους πολέμους μεταξύ Βορρά και Νότου της χώρας, χωρίς να ξεχνάμε τις ξένες στρατιωτικές επεμβάσεις2.
Μακριά από την πολεμοφιλία που συχνά προκαλεί ανάφλεξη στην Υεμένη, η παράδοση των σοκοτριανών φυλών διακρίνεται από μια νοοτροπία διαμεσολάβησης και από πνεύμα αποκλιμάκωσης. Οι ανοικτές συγκρούσεις μεταξύ φυλών του αρχιπελάγους ή με εξωτερικές δυνάμεις θεωρούνται αδιανόητες. Επιπλέον, σύμφωνα με την τοπική εθιμοτυπία, ο νικητής μιας ένοπλης μάχης δεν έχει κανένα δικαίωμα σε λάφυρα. Αντιθέτως: τον βαραίνει το φορτίο της συμφιλίωσης, όπως και η υποχρέωση να αποζημιώσει χρηματικά τις απώλειες του ηττημένου. Ένας τέτοιος κώδικας έχει προσφέρει στο αρχιπέλαγος μια ηρεμία πολλών δεκαετιών, ενόσω η Υεμένη γνώριζε τουλάχιστον τέσσερις πολέμους μεγάλου εύρους, με τον πιο πρόσφατο να προκαλείται από τη στρατιωτική επέμβαση που εξαπέλυσε η Σαουδική Αραβία το 2015 προκειμένου να καταστείλει την ανταρσία των Χούθι, η οποία είχε εκδιώξει από την εξουσία τον Αμπντ Ραμπού Μανσούρ Χάντι3.
Επιπλέον, εξαιτίας μιας κουλτούρας και παραδόσεων που δεν έχουν καμία σχέση με τα εθνικιστικά σχέδια της Υεμένης του 20ού αιώνα, η Σοκότρα ουδέποτε αποτέλεσε προτεραιότητα για τις κυβερνήσεις της υπερμαρξιστικής Λαϊκής Δημοκρατίας της Υεμένης (1967-1990) –ή Νότιας Υεμένης– ή της ενωμένης Υεμένης (1990). «Το νησί είναι υπανάπτυκτο. Η κεντρική κυβέρνηση ποτέ δεν ασχολήθηκε μ’ αυτό. Όταν το αρχιπέλαγος εντάχθηκε στην παγκόσμια κληρονομιά της UNESCO, το κράτος θυμήθηκε ξαφνικά ότι η Υεμένη είχε ένα νησί», λέει ειρωνικά ο Μπασίρ Αλ-Μοχαλάλ, πρώην επιτελάρχης ενός συμβούλου του προέδρου Χάντι.
Από τον Απρίλιο ώς τον Ιούνιο του 2020, οι διαδοχικές αποβάσεις πολλών εκατοντάδων στρατιωτών του Συμβουλίου Μετάβασης του Νότου (ΣΜΝ/STC), αυτονομιστικής οργάνωσης που διεκδικεί την ανεξαρτησία της Νότιας Υεμένης και χαίρει της υποστήριξης των ΗΑΕ, έφεραν τέλος στη σχετική ηρεμία της Σοκότρα4. Το στράτευμα περικύκλωσε ασφυκτικά όλα τα νευραλγικά σημεία του νησιού, και κυρίως το Χαντίμπου, την κυριότερη πόλη του. Η αντίσταση ήταν ασθενέστατη και ο Ραμζί Μαχρούς, ο κυβερνήτης που εκπροσωπούσε το κεντρικό κράτος, διέφυγε. Η επιθετική τακτική είχε επιτυχία. «Τριακόσιοι μισθοφόροι συγκεντρώθηκαν μια Παρασκευή στο Χαντίμπου. Επί τρεις ώρες πυροβολούσαν στον αέρα προκειμένου να τρομάξουν τον κόσμο. Δημιούργησαν πανικό. Ήταν η πρώτη φορά που συνέβαινε κάτι τέτοιο εδώ», αναφέρει ο Αλί Σάαντ, συνεργάτης του Αΐσα Ιμπν Γιακούτ, σεΐχη όλων των φυλάρχων του νησιού και γνωστού για την αντίθεσή του προς το ΣΜΝ.
Γεννημένο στις αρχές της δεκαετίας του 2000, το αποσχιστικό κίνημα επιθυμεί τον διαχωρισμό από την επικράτεια του Βορρά και την επιστροφή σε δύο Υεμένες, όπως πριν από το 1990. Επωφελούμενο από την ακραία αστάθεια μιας κεντρικής κυβέρνησης απασχολημένης με τον πόλεμο που διεξάγει στον Βορρά κατά των χουθιστών, αλλά και με τη φτώχεια και την περιθωριοποίηση πολλών πληθυσμών του Νότου, το ΣΜΝ παίρνει τα όπλα προκειμένου να επεκτείνει τον έλεγχό του στο νότιο τμήμα της χώρας. Με το πέρασμα των ετών, αύξησε τη δημοτικότητά του, ακόμη και σε ορισμένες περιοχές οι οποίες παρ’ όλα αυτά δεν νοσταλγούσαν ιδιαίτερα την περίοδο της Νότιας Υεμένης, δημιουργώντας διχόνοια στον πληθυσμό. Αυτό συνέβη στη Σοκότρα. Πολύ πριν από την απόβαση του Απριλίου 2020, το κίνημα είχε εδραιωθεί οριακά στην περιοχή το 2007. Και μόνο τον Μάιο του 2018 οι αγωνιστές του άρχισαν να βγαίνουν από την αφάνεια, χάρη στην άφιξη ενός εκστρατευτικού σώματος των ΗΑΕ5.
«Πολλές χώρες ονειρεύονται να αποκτήσουν επιρροή εδώ»
Εκείνη την εποχή, με το πρόσχημα της κατασκευής μιας βάσης στα μετόπισθεν για τη διεξαγωγή του πολέμου κατά της ανταρσίας των Χούθι και της τζιχαντιστικής τρομοκρατίας, το Άμπου Ντάμπι στέλνει στη Σοκότρα τέσσερα στρατιωτικά αεροσκάφη και εγκαθιστά μια φρουρά εκατό στρατιωτών. Παρά τις διαμαρτυρίες –ιδίως των ΗΠΑ, που καλούν σε σεβασμό της κυριαρχίας της Υεμένης– τα ΗΑΕ βάζουν πόδι στο αρχιπέλαγος. Μια μερίδα του πληθυσμού φαίνεται δεκτική στις υποσχέσεις τους για επενδύσεις, που υπολογίζονται σε εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια.
Έχουν ένα σημαντικό πλεονέκτημα: η αραβική ομοσπονδία απολαμβάνει εκείνη την εποχή μια ιστορική δημοφιλία στο νησί. Κατά την κήρυξη της ανεξαρτησίας της Νότιας Υεμένης, το 1967, πολλοί Εμιρατιανοί φύλαρχοι είχαν ζητήσει επίμονα από τη βρετανική προστάτιδα δύναμη να αποδεχθεί ότι οι Σοκοτριανοί που ήταν κατά της απορρόφησης του νησιού τους από το μελλοντικό μαρξιστικό κράτος θα μπορούν να εγκαθίστανται στο Άμπου Ντάμπι, στο Ντουμπάι και σε άλλα εμιράτα. Μια σημαντική κοινότητα νησιωτών εγκαταστάθηκε στο εμιράτο του Ατζμάν και, πράγμα ασυνήθιστο για αυτή την εμπόλεμη χώρα, εξασφαλίστηκε εβδομαδιαία αεροπορική σύνδεση μεταξύ Σοκότρα και Άμπου Ντάμπι από την εταιρεία Air Arabia, που έχει την έδρα της στο εμιράτο του Σαρτζάχ. Επίσης, οι Εμιρατιανοί ήταν δραστήριοι στο αρχιπέλαγος εδώ και πολλές δεκαετίες, κατασκευάζοντας σχολεία, σπίτια, ένα νοσοκομείο και δρόμους, κυρίως μέσω της ανθρωπιστικής οργάνωσης της Ερυθράς Ημισελήνου των ΗΑΕ, αλλά και μέσω του ιδρύματος του σεΐχη Χαλίφα Μπεν Ζαγιέντ Αλ-Ναχαγιάν, εμίρη του Άμπου Ντάμπι και προέδρου της ομοσπονδίας.
Από τον Μάιο του 2018, στο νησί κυκλοφορούν φήμες που αναγγέλλουν ότι θα διοργανωθεί παρασκηνιακά από τα Εμιράτα ένα δημοψήφισμα αυτοπροσδιορισμού. Την ίδια χρονιά λαμβάνουν χώρα οι πρώτες διαδηλώσεις αυτονομιστών μαχητών του ΣΜΝ: η παρουσία Εμιρατιανών στρατιωτών αποτρέπει τη διάλυσή τους από τις τοπικές αρχές. Τον Ιούνιο του 2019, μια εντυπωσιακή πομπή από εκατό περίπου γυναίκες με μαύρα νικάμπ περικυκλώνει το κτίριο του κυβερνήτη Μαχρούς. Κρατώντας πλακάτ, ζητούν την παραίτησή του, κατηγορώντας τον ότι έχει έρθει σε συμφωνία με τους Αδελφούς Μουσουλμάνους του υεμενίτικου πολιτικού κόμματος Αλ-Ισλάχ –το οποίο αντιμάχονται στην Υεμένη τα ΗΑΕ, που θεωρούν την Αδελφότητα τρομοκρατική ομάδα. «Προκειμένου να πλήξουν την αξιοπιστία των αντιπάλων τους, στους οποίους συγκαταλέγεται και ο κυβερνήτης Μαχρούς, πιστός στην κεντρική κυβέρνηση, οι αυτονομιστές χρησιμοποιούν την κατηγορία ότι ανήκει στους Αδελφούς Μουσουλμάνους», εξηγεί ο Ναμπίλ Νοουάιραχ, αναλυτής στο Διεθνές Φόρουμ του Κόλπου. Από την πλευρά του, ο Μαχρούς, που έχει πλέον καταφύγει στο Ομάν, αντιδρά έντονα: «Είμαι σοσιαλιστής. Το ΣΜΝ κατηγορεί όλους τους υπαλλήλους της κυβέρνησης ότι ανήκουν στους Αδελφούς Μουσουλμάνους. Αυτό είναι εκφοβισμός».
Έκτοτε, τα πολιτικά προβλήματα στο αρχιπέλαγος δεν σταματούν. Το ΣΜΝ σταδιακά γίνεται μια ισχυρή αντιπολιτευτική δύναμη. Ως απάντηση, δημιουργείται μια «επιτροπή ειρηνικής καθιστικής διαμαρτυρίας του αρχιπελάγους της Σοκότρα» και δηλώνει την προσήλωσή της στην κυριαρχία της Υεμένης στο νησί. Σύμφωνα με τον Μοχάμεντ Αμπντουλάχ Άμερ, πρώην συνεργάτη του κυβερνήτη Μαχρούς, δεν υπάρχει καμία πιθανή αμφιβολία: οι αυτονομιστές ήταν ένας Δούρειος Ίππος προκειμένου τα ΗΑΕ να αναλάβουν τον έλεγχο της Σοκότρα. «Το ΣΜΝ που βρίσκεται στο νησί δέχεται τις εντολές του από το Άμπου Ντάμπι. Τα μέλη του μάλιστα μισθοδοτούνται μέσω του ιδρύματος του Χαλίφα Μπεν Ζαγιέντ», διαβεβαιώνει.
Μετά από έναν χρόνο κυριαρχίας, το ΣΜΝ αντικατέστησε σε όλες τις προσόψεις των δημόσιων κτιρίων την κόκκινη, λευκή και μαύρη σημαία της Υεμένης με εκείνη της πρώην Λαϊκής Δημοκρατίας της Υεμένης. Το πορτρέτο του Αϊνταρούς Αλ-Ζουμπάιντι, αρχηγού του ΣΜΝ στην Υεμένη, προστέθηκε στις προσόψεις του αστυνομικού τμήματος του Χαντίμπου και του γραφείου του κυβερνήτη. Έφηβοι οπλισμένοι με καλάσνικοφ και με τα μάγουλα φουσκωμένα με φύλλα κατ6 φρουρούν τώρα πια τα σημεία ελέγχου και τις τρωτές περιοχές της νησιωτικής συστάδας. Διά στόματος του Σοκοτριανού αρχηγού του, Ρααφάτ Αλί Ιμπραχίμ, το ΣΜΝ διαβεβαιώνει ότι έδρασε κατά της δεσποτικής συμπεριφοράς του Μαχρούς: «Είχε αποπέμψει πολλούς έντιμους αξιωματούχους, διακεκριμένους στον πολιτικό και στον στρατιωτικό τομέα, για να τους αντικαταστήσει με μέλη των Αδελφών Μουσουλμάνων».
Όσο για τα ΗΑΕ, αρνούνται ότι υπάρχει ακόμη και η παραμικρή επιθυμία να προσαρτήσουν το αρχιπέλαγος. Σύμφωνα με τα επίσημα λεγόμενα, μόνο ανθρωπιστικοί και στρατιωτικοί λόγοι –να εμποδιστεί η εγκατάσταση των ανταρτών Χούθι εκεί– δικαιολογούν την παρουσία στρατευμάτων και πολιτών της ομοσπονδίας. «Φοβόμαστε ότι η Σοκότρα θα ελέγχεται από κάποιον τρίτο», επιμένει εντούτοις ο Άμερ. «Το νησί αποτελεί στρατηγική ζώνη λόγω της θέσης του σε έναν διεθνή ναυτικό δίαυλο. Πολλές χώρες ονειρεύονται να αποκτήσουν επιρροή σε αυτό.» Αρκετοί εκ των συνομιλητών μας υπενθυμίζουν ότι, κατά τη δεκαετία του 1970, το αρχιπέλαγος, που φιλοξενούσε έναν σοβιετικό σταθμό παρακολούθησης, βρισκόταν στην καρδιά της διαμάχης μεταξύ ΗΠΑ και ΕΣΣΔ για την κυριαρχία στην περιοχή. «Η Σοκότρα είναι ένα θείο δώρο για τα ΗΑΕ, που φιλοδοξούν να γίνουν οι φύλακες του κόλπου του Άντεν», αποκαλύπτει ο Φρανσουά Φριζόν-Ρος, ειδικός για την Υεμένη στο γαλλικό Εθνικό Κέντρο Επιστημονικής Έρευνας (CNRS). Το ίδιο διαπιστώνει και ο Νοουάιραχ: «Υπάρχει η δυνατότητα να κατασκευαστούν λιμάνια στο αρχιπέλαγος ώστε να ανεφοδιάζονται τα πλοία που είναι καθ’ οδόν προς τα στενά του Μπαμπ Αλ-Μαντέμπ. Καθώς τα ΗΑΕ ελέγχουν ήδη το λιμάνι του Άντεν μέσω των αυτονομιστών του Νότου, η κατάληψη της Σοκότρα θα σημάνει για εκείνα τον έλεγχο ενός σημαντικού διεθνούς εμπορικού διαύλου».
H κατάληψη θα μπορούσε να είχε αποφευχθεί εάν η Σαουδική Αραβία, η οποία υποτίθεται πως είναι κι εκείνη σύμμαχος της κυβέρνησης της Υεμένης, είχε παρέμβει την ημέρα της απόβασης των μαχητών του ΣΜΝ. Το 2018, αισθανόμενος την ένταση να οξύνεται μεταξύ των νησιωτών και βλέποντας τα ΗΑΕ να αυξάνουν την επιρροή τους, ο πρόεδρος Χάντι είχε αποπειραθεί να πείσει το βασίλειο να εγκατασταθεί στο αρχιπέλαγος προκειμένου να προληφθεί οποιαδήποτε κλιμάκωση. Τότε, πολλές εκατοντάδες στρατιωτικοί από τη Σαουδική Αραβία αποβιβάστηκαν με τη σειρά τους. Κατασκευάστηκαν στρατιωτικές βάσεις, από τις οποίες μία ήταν κοντά στο αεροδρόμιο και μία άλλη στην είσοδο του Χαντίμπου. «Είχαμε μάθει για την άφιξη των μισθοφόρων [του Νότου] χάρη στις αρχές άλλων επαρχιών. Οπότε είχαμε προειδοποιήσει τους Σαουδάραβες στρατηγούς, που υποτίθεται πως ήταν σύμμαχοι της κυβέρνησης της Υεμένης. Μας υποσχέθηκαν ότι θα εμπόδιζαν κάθε είδους αιφνιδιαστική επιθετική κίνηση, ωστόσο δεν έκαναν τίποτα», θυμάται ο κυβερνήτης Μαχρούς. Ένας Σαουδάραβας στρατιωτικός παρών στη Σοκότρα ομολογεί ανωνύμως ότι η κυβέρνησή του «ελέγχει» κι εκείνη τους αυτονομιστές, και μάλιστα ότι τους έχει εξοπλίσει.
Για τον Σάαντ, η Σαουδική Αραβία, όπως και τα ΗΑΕ, παίζει διπλό παιχνίδι. Από τη μια πλευρά, στηρίζει την κεντρική κυβέρνηση του Χάντι εναντίον των Χούθι. Από την άλλη, προωθεί τα δικά της πιόνια στο στρατηγικό μπρα ντε φερ που παίζεται στη Σοκότρα. «Το ΣΜΝ πραγματοποίησε τις επιθέσεις του περνώντας μπροστά από τις σαουδαραβικές δυνάμεις κι εκείνες δεν κουνήθηκαν. Το χειρότερο είναι ότι μία από τις βάσεις τους είναι εγκατεστημένη ακριβώς μπροστά στο κτίριο της αστυνομίας. Είδαν την επίθεση, τα όπλα, τους μισθοφόρους. Είδαν τα πάντα αλλά δεν έκαναν τίποτα!», λέει εξοργισμένος.
Βάσεις και «στρατιωτικοί σύμβουλοι»
Επισήμως, προκειμένου να ευχαριστήσει την κυβέρνηση του Χάντι, το Άμπου Ντάμπι ενέκρινε ένα σχέδιο απόσυρσης των δυνάμεών του τον Ιούλιο του 2019. Εντούτοις, στην πραγματικότητα, τα ΗΑΕ είναι παρόντα στη Σοκότρα περισσότερο από ποτέ, κτίζοντας πολλές βάσεις και αποστέλλοντας επί τόπου πολλές δεκάδες «στρατιωτικούς συμβούλους»7. Ένα μέρος του πληθυσμού του νησιού τούς επιρρίπτει ένα συνονθύλευμα κατηγοριών: ότι λεηλατούν τους φυτικούς πόρους του νησιού (ιδίως ότι ξεριζώνουν τα εμβληματικά δέντρα του προκειμένου να τα αποστείλουν στα Εμιράτα), ότι οργανώνουν παράνομα τουριστικά ταξίδια χωρίς τη συγκατάθεση της κυβέρνησης της Υεμένης και ότι θέτουν τις στρατιωτικές εγκαταστάσεις τους στο αρχιπέλαγος στη διάθεση του Ισραήλ ώστε να του επιτρέψουν να παρακολουθεί τη δραστηριότητα του ιρανικού ναυτικού στην περιοχή.
Από την πλευρά του, το ΣΜΝ τον Νοέμβριο του 2019 υπέγραψε τις συμφωνίες του Ριάντ, με τις οποίες παραιτείται από την επιθυμία του για απόσχιση. Ωστόσο, με την ισχύ που του δίνει η υποστήριξη από τα ΗΑΕ, διατηρεί τον έλεγχο της Σοκότρα. Στις 25 Μαρτίου 2021, οργανώνεται μια συνάντηση σε απόσταση πενήντα χιλιομέτρων από το Χαντίμπου, στο σπήλαιο Χαλά’α Ντεντόμ, που είναι χωμένο στην πλαγιά ενός βουνού απέναντι από μια αστραφτερή γαλάζια θάλασσα. Προστατευμένοι από τον καυτό ήλιο, οι αρχηγοί των φυλών, που έχουν έρθει από όλο το νησί, συγκεντρώνονται επάνω σε χαλιά απλωμένα στο έδαφος και σφίγγουν τα χέρια τους ή –έθιμο διαδεδομένο σε αυτά τα γεωγραφικά πλάτη– χαιρετιούνται τρίβοντας τις μύτες τους. Σημαίες της ενωμένης Υεμένης αιωρούνται επάνω από ένα πορτρέτο του προέδρου Χάντι. Ο τίτλος της συνάντησης είναι ξεκάθαρος: «Όχι στην κατοχή. Όχι πολιτοφυλακές ούτε συμμορίες στη Σοκότρα. Καμία εξωτερική παρέμβαση. Ναι στα κυριαρχικά δικαιώματα. Η Σοκότρα είναι υεμενίτικη και θα παραμείνει για πάντα υεμενίτικη».
Ενώ γύπες κάνουν κύκλους στον αέρα, μαγνητισμένοι από τα τσουκάλια με το κατσικίσιο κρέας που έχουν ετοιμαστεί για το μεσημεριανό γεύμα, αυτοκίνητα της ελεγχόμενης από το ΣΜΝ αστυνομίας εμφανίζονται ξαφνικά στο βάθος. Άντρες με στολές, οπλισμένοι με καλάσνικοφ, ανεβαίνουν την πλαγιά που χωρίζει τον δρόμο από τη σπηλιά. Με το που μπαίνουν στο εσωτερικό της, κατεβάζουν τις υεμενίτικες σημαίες. Τα πνεύματα οξύνονται και ένας αστυνομικός προειδοποιεί: «Έχουμε άδεια να πυροβολήσουμε». Ένας άνδρας τού απαντά: «Εσύ, ένας Σοκοτριανός, θα με πυροβολήσεις; Κι όμως γνωρίζεις την οικογένειά μου!». Καταφθάνουν ενισχύσεις: αυτή τη φορά πρόκειται για στρατιώτες του ΣΜΝ. Πολλοί φύλαρχοι συλλαμβάνονται. Ο Σάαντ, προσωπικότητα της αντιπολίτευσης στο ΣΜΝ, υποπτεύεται πως οι αρχηγοί του κινήματος του Νότου, όλοι ξένοι στη Σοκότρα, έστειλαν σε πρώτη φάση την αστυνομία, που απαρτίζεται από Σοκοτριανούς, ελπίζοντας με αυτόν τον τρόπο να προκαλέσουν ένα επεισόδιο το οποίο θεωρούσαν ότι θα όξυνε τη διχόνοια μεταξύ των νησιωτών.
«Archipel de Socotra», «Κατάλογος Παγκόσμιας Κληρονομιάς», UNESCO.
Βλ. Laurent Bonnefoy, «Les déchirures du Yémen», στο «De l’Arabie saoudite aux émirats, les monarchies mirages», «Manière de voir», αρ. 147, Ιούνιος-Ιούλιος 2016.
Βλ. Pierre Bernin, «Les chemins tortueux de la paix au Yémen» και «Fiasco saoudien au Yémen», «Le Monde diplomatique», Μάρτιος 2019 και Ιανουάριος 2021 αντίστοιχα.
«Les séparatistes yéménites s’emparent de Socotra», «Al-Mashareq», 22 Ιουνίου 2020.
«UAE forces beef-up presence in Yemen’s Socotra Island», «Middle East Monitor», 3 Μαΐου 2018.
(Σ.τ.Μ.) Το κατ είναι φυτό του οποίου τα φύλλα έχουν ψυχοτρόπες ιδιότητες. Ονομάζεται και «φυσική κοκαΐνη».
Aziz Al-Ahmadi, «UAE sends military officials to Yemeni island», Πρακτορείο Anadolu, 2 Μαρτίου 2021.
Δημοσιογράφος
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου