Εισήγηση του Γιώργου Αντωνίου στην Ημερίδα εργασίας και διαλόγου της «Πρωτοβουλίας» που πραγματοποιήθηκε στην Αθήνα στις 2 Απριλίου 2022 με κεντρικό θέμα «Ο σύγχρονος καπιταλισμός»:
Εισαγωγή
«Το κεφάλαιο το τρομάζει η έλλειψη κέρδους ή το πολύ μικρό κέρδος […]. Όταν το κεφάλαιο έχει το ανάλογο κέρδος, γίνεται τολμηρό. Με δέκα τα εκατό (10%) κέρδος αισθάνεται τον εαυτό του σίγουρο και μπορεί να το χρησιμοποιήσει κανείς παντού, με 20% γίνεται ζωηρό, με 50% γίνεται θετικά παράτολμο, με 100% τσαλαπατάει όλους τους ανθρώπινους νόμους, με 300% δεν υπάρχει έγκλημα που να μη ριψοκινδυνεύσει να το πράξει». – Karl Marx από το «Κεφάλαιο»
Το κεφάλαιο αντιμετωπίζει πάντα την κρίση ως ευκαιρία. Το ίδιο κάνει και με τον πόλεμο, την πολεμική προετοιμασία και τους ανταγωνισμούς. Μετά από μια περίοδο μεγάλης υποχώρησης της επέκτασης και των θέσεων του (όχι στον ίδιο βαθμό και της κερδοφορίας του) την εποχή των μνημονίων, το ελληνικό κεφάλαιο είδε στις τεκτονικές αλλαγές που προκαλούσε η παρόξυνση των ανταγωνισμών ειδικά μετά την μεγάλη κρίση του 2008-09 την ευκαιρία να ανακάμψει γεωστρατηγικά και οικονομικά, διεκδικώντας ένα μεγάλο κομμάτι από την πίτα της λεηλασίας στην περιοχή και επιχειρώντας να αξιοποιήσει προς όφελός του τη σχετική αποσταθεροποίηση της σχέσης της Τουρκίας με ΗΠΑ και ΕΕ, στο νέο περιβάλλον όξυνσης του αντιδραστικού και άδικου και από τις δύο πλευρές ανταγωνισμού των αστικών τάξεων Ελλάδας και Τουρκίας. Η όλη αυτή πορεία επιταχύνεται και αποκτά ακόμα μεγαλύτερο δυναμισμό με την πολεμική σύγκρουση στην Ουκρανία και τις οικονομικές κυρώσεις της Δύσης στη Ρωσία.
Το ελληνικό κεφάλαιο επιχειρεί να ανοίξει νέα πεδία επένδυσης-εκμετάλλευσης και κερδοφορίας ειδικά στους τομείς της ενέργειας (εξόρυξης, μεταφοράς, παραγωγής, αποθήκευσης), προωθώντας όμως ευρύτερα τη συνολική διαδικασία καπιταλιστικής ανασυγκρότησης στην Ελλάδα, με νέο ενεργειακό μοντέλο, ανασυγκρότηση παραγωγικών υποδομών σε συνάρτηση με την παραγωγή ή αναβάθμιση/επιδιόρθωση οπλικών συστημάτων κλπ. Αντίστοιχα, ενίσχυση ερευνητικών προγραμμάτων για τεχνολογίες «άμυνας» και καταστολής.
Ιδιαίτερη σημασία, πέρα από τις οικονομικο-κοινωνικές διαστάσεις και η αξιοποίηση του ανταγωνισμού με την Τουρκία και τώρα του ανανεωμένου «Ανήκομεν εις την Δύσιν» για να δημιουργηθεί μια νέα «εθνική ενότητα» στην υπηρεσία των αστικών συμφερόντων, μια «εθνική στρατηγική» βάση συναίνεσης του αστικού πολιτικού συστήματος, με ταυτόχρονη ενίσχυση του εθνικισμού, του ρατσισμού, του μιλιταρισμού και της αποδοχής ως ακλόνητης της ένταξης σε ΝΑΤΟ και ΕΕ.
Το ενεργειακό ζήτημα ως παρονομαστής της ελληνικής πολεμικής οικονομίας και το LNG “ελιξίριο” του ελληνικού καπιταλισμού για το ξεπέρασμα της κρίσης του;
Τον τελευταίο καιρό υπήρξε μια επανεκκίνηση των διαδικασιών από την κυβέρνηση μαζί με ελληνικές πετρελαϊκές εταιρίες για την εκμετάλλευση των θαλάσσιων ενεργειακών κοιτασμάτων στο Ιόνιο πέλαγος με ακόμη πιο πιθανή την επιτάχυνση της λόγω και της πρόσφατης απόφασης της ΕΕ για πλήρη αποκλεισμό της Ρωσίας (απόφαση για μειώσει από φέτος κατά 2/3 των εισαγωγών ρωσικού καυσίμου, με απώτερο στόχο να εξαλειφθούν νωρίτερα από το 2030) και ενεργειακής ανεξαρτησίας από αυτή με τις αλυσιδωτές επιπτώσεις που επιφέρει ο ρωσο-ουκρανικός πόλεμος. Όσον αφορά τα κοιτάσματα που βρίσκονται στα δυτικά και νοτιοδυτικά της Κρήτης και διεκδικούνται τα τελευταία χρόνια από την κοινοπραξία των εταιρειών TotalEnergies – ExxonMobil – ΕΛ.ΠΕ ξαναμπήκαν στο τραπέζι, ωστόσο εξακολουθούν να υπάρχουν δυσκολίες για το προχώρημα των διαδικασιών για την εκμετάλλευσης τους.
Με την υπάρχουσα ενεργειακή κρίση εντάθηκαν και οι συζητήσεις για εναλλακτικά σχέδια για την ενεργειακή κάλυψη της ΕΕ με προεξάρχουσα την Γερμανία, ακολούθως και η Ελλάδα, έχοντας ως κύρια λύση την εισαγωγή υγροποιημένου φυσικού αερίου και ηλεκτρικής ενέργειας. Το ελληνικό κεφάλαιο επιδιώκει να εκμεταλλευτεί την νέα συγκυρία για να μετατρέψει την Ελλάδα σε κόμβο διαμετακόμισης καυσίμου και ηλεκτρικής ενέργειας στην Ευρώπη με πιθανό σενάριο την αλλαγή της γεωγραφίας της μεταφοράς κυρίως του LNG στην Ευρώπη από τον “νότο” στον “βορρά” στο άμεσο μέλλον. Σε αυτό το πλαίσιο προχωρά και η προηγούμενη συμφωνία Ελλάδας – Αιγύπτου για την δημιουργία ηλεκτρικού καλωδίου μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας μεταξύ των δύο χωρών, κατεύθυνση που εντάσσεται στο σχέδιο αναβάθμισης του ελληνικού κεφαλαίου / κράτους στην Μεσόγειο. Στο πλάνο των επόμενων χρόνων ανήκουν τα έργα GREGY Interconnector της ELICA που ελέγχεται από τον όμιλο Κοπελούζου και το Greece-Africa Power Interconnector (αξίας 2.5 δισ. ευρώ) της εταιρείας Κυκλαδικά Μελτέμια (όμιλος Eunice) και το συνολικό project θα ανέρχεται στα 3.5 δις. Ευρώ. Ακόμη, είναι ενδεικτική η σύνδεση της ανασυγκρότησης του ελληνικού καπιταλισμού μέσω της επένδυσης (αξίας 400 εκατ. δολ.) και λειτουργίας πλέον μονάδας ηλεκτρικής ενέργειας στην Λιβυή του Μυτιληναίου, εκμεταλλευόμενος τον πόλεμο που γίνεται τα τελευταία χρόνια.
Όσον αφορά το LNG, εκτός από τον αποθηκευτικό τερματικό σταθμό του ΔΕΣΦΑ στη Ρεβυθούσα που αναβαθμίζεται, κύριο γεωγραφικό σημείο κλειδί αποτελεί το λιμάνι της Αλεξανδρούπολης, και τίθεται πλέον η μεγάλη ευκαιρία για προχώρημα του LNG και FSRU (Πλωτή Μονάδα Αποθήκευσης και Επαναεριοποίησης) project, σημαντικός παίκτης του οποίου είναι-ανάμεσα σε άλλες πολυεθνικές- και ο όμιλος Κοπελούζου, ένα project με αξία 370 εκ. Ευρώ (τα 166,7 εκατ. ευρώ από το ΕΣΠΑ) και με το αρχικό πλάνο ολοκλήρωσης του να ήταν μέχρι το 2023. (Η πρώτη πλωτή μονάδα είναι υπό κατασκευή ενώ η Gastrade αποφάσισε να προχωρήσει και για δεύτερο.) Επίσης αναμένεται και η κατασκευή του FSRU «Διώρυγα Gas» της Motor Oil, επένδυση της τάξης των 360- 370 εκατ. ευρώ, στους Αγίους Θεοδώρους μέχρι το τέλος του έτους και αντίστοιχες επενδύσεις στα Ναυπηγεία Σκαραμαγκά από τον ναυτιλιακό όμιλο του Γ. Προκοπίου Dynagas Holding. Παράλληλα, με τον στόχο που εξαρχής είχαν για το λιμάνι της Αλεξανδρούπολης, δηλαδή να αποτελέσει μια νέα ανεξάρτητη πύλη εισόδου φυσικού αερίου στις αγορές των Βαλκανικών χωρών, της Νοτιοανατολικής και της Κεντρικής Ευρώπης ευρύτερα, συμπληρώνοντας το παζλ των νέων αγωγών που βρίσκονται στο πρόγραμμα όπως ο αγωγός Ελλάδας-Βουλγαρίας (IGB) και ο αγωγός Ελλάδας-Βόρειας Μακεδονίας, o TAP κ.α. Όλα αυτά τα σχέδια, εκτός από την μεγαλύτερη αναγκαιότητα τους στην τρέχουσα περίοδο για τον ελληνικό καπιταλισμό, και την εκ των πραγμάτων αμεσότερη συσχέτιση τους με τη νέα ευρωπαϊκή στρατηγική για ενεργειακή ανεξαρτησία, σχετίζονται άμεσα με τα σχέδια των ΗΠΑ για ακύρωση του αγωγού NORTH STREAM 2 προκειμένου να γίνoυν η πρώτη δύναμη πώλησης LNG στην Ευρώπη (έναντι του ρωσικού φυσικού αερίου), καθώς και με την αναβάθμιση του ελληνικού κράτους ως ενεργειακού σταθμού μεταφοράς του σχιστολιθικού φυσικού αερίου των ΗΠΑ. Η συμφωνία της Ε.Ε. με τις ΗΠΑ ήδη έκλεισε για την προμήθεια τουλάχιστον 15 δισ. επιπλέον κυβικά μέτρα υγροποιημένου φυσικού αερίου μέχρι το τέλος του έτους, με αναμενόμενες αυξήσεις στο μέλλον.
Στο ίδιο πλαίσιο πρέπει να δούμε και το γεγονός ότι οι Έλληνες εφοπλιστές το 2021 κατέχουν την παγκόσμια πρωτιά σε παραγγελίες πλοίων μεταφοράς LNG (18) που ανέρχονται στα 3,63 δισ. Δολάρια και αντίστοιχες παραγγελίες αξίας 823 εκατ. δολαρίων για υγραέριο (14), και τον έλεγχο του 15,58% του παγκόσμιου στόλου υγραεριοφόρων (LNG / LPG).
Σε όλα αυτά, έρχεται να προστεθεί και ο λιμένας του Βόλου για την κατασκευή ενός ακόμη LNG από την Mediterranean Gas που πρόσφατα έχει πάρει την σχετική άδεια. Εκτός αυτών, κομβικό σημείο φαίνεται να είναι και η Καβάλα, στην οποία έρχεται να προστεθεί ακόμη ένα project για την ενίσχυση του ελληνικού καπιταλισμού ως πυλώνα της ευρύτερης στρατηγικής της ΕΕ για την ενεργειακή κυκλοφορία. Με την κοινοπραξία Energean Oil & Gas και Halliburton βρίσκεται στα σκαριά το project υποδοχής μιας μονάδας αποθήκευσης διοξειδίου του άνθρακα στη Λεκάνη του Πρίνου, μια επένδυση της τάξης των 390 εκατ. ευρώ (υποδυόμενη με φιλοπεριβαλλοντικό μανδύα στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής “πράσινης μετάβασης”), η οποία έχει ήδη πάρει άδεια από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας της Ευρωπαϊκής Ένωσης και έχει ως στόχο να καταστήσει τον Πρίνο σε πρότυπο βιομηχανικό συγκρότημα όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και στην Μεσόγειο γενικότερα.
Με το βλέμμα καρφωμένο στις σφαίρες επιρροής, την καπιταλιστική συσσώρευση και τα αμύθητα κέρδη
Πολύ βασικό και ουσιώδες ζήτημα για την περίοδο, αποτελεί η αναβάθμιση των στρατηγικών συμμαχιών της Ελλάδας από την κυβέρνηση, σε συνέχεια των συμφωνιών που επισφράγισαν οι προηγούμενες, με ΗΠΑ και Γαλλία. Η Ελλάδα σπαταλά το 2,9% του ΑΕΠ της για την άμυνα (3,8% για το 2021) με πρωτιά ανάμεσα στις χώρες του ΝΑΤΟ, όπως περηφανεύτηκε πρόσφατα ο Μητσοτάκης, ένα ποσοστό που ανεβαίνει τα τελευταία χρόνια λόγω και του ελληνοτουρκικού ανταγωνισμού. Χαρακτηριστικό ότι ενώ οι δαπάνες για την υγεία βυθίζονται εν μέσω πανδημίας (820 εκ. περίπου), τα στρατιωτικά κονδύλια του προϋπολογισμού αυξήθηκαν 89% σε δύο έτη και για το 2022 τα εξοπλιστικά κονδύλια του προϋπολογισμού φτάνουν τα 3,37 δισ. ευρώ, με το κρατικό-δημόσιο χρέος να είναι ήδη πάνω από το 200% του ΑΕΠ! Οι “χρυσές αγορές” που προγραμματίζονται ανέρχονται για την πολεμική αεροπορία άνω των 8,17 δισ. Ευρώ, για τον στρατό ξηράς άνω των 770 εκ. Δολαρίων από ΗΠΑ και Ισραήλ, και για το πολεμικό ναυτικό άνω των 8,845 δισ. Ευρώ.
Τα πιο πάνω επενδυτικά σχέδια αποσκοπούν στην γεωστρατηγική αναβάθμιση του ελληνικού κράτους σε έναν πιο επιθετικό περιφερειακό παίκτη στις ζώνες που έχει πολιτική, στρατιωτική επιρροή και οικονομικό συμφέρον (Βαλκάνια, Βόρεια Αφρική, Μεσόγειο), και για τις ανάγκες του ελληνοτουρκικού ανταγωνισμού για την αρπαγή των ΑΟΖ και των ενεργειακών κοιτασμάτων της Μεσογείου. Στην διεκδίκηση, δηλαδή, του ρόλου ενός “Ισραήλ των Βαλκανίων”. Βεβαίως, η όλη αυτή εξοπλιστική ενίσχυση θα αξιοποιηθεί συνολικά και από το ΝΑΤΟ και την ΕΕ. Η ενίσχυση της ελληνικής πολεμικής αεροπορίας θα επιτρέπει αποτελεσματικότερο έλεγχο του εναέριου χώρου της Βόρειας Μακεδονίας με την προοπτική μεγαλύτερης στρατιωτικής επιρροής στα Βαλκάνια. Στην θάλασσα οι σύγχρονες ωκεάνιων προδιαγραφών φρεγάτες πρόκειται να δράσουν επιχειρησιακά στην Ανατολική Μεσόγειο. Γι’ αυτό σχεδιάζεται η αναβάθμιση και η λειτουργία της ναυτικής βάσης στη Σούδα ως δεύτερου Ναυστάθμου, που θα ελλιμενίζονται οι σύγχρονες φρεγάτες. Από εκεί προέκυψε η ανάγκη αγοράς κορβετών, μικρότερου πλοίου που θα δρα και στο Αιγαίο. Σε αυτό το πλαίσιο πρέπει να δούμε και την ψήφιση στη Βουλή το «υπόλοιπο προγράμματος» (Excess Material) με τα Ελληνικά Ναυπηγεία Α.Ε. (Σκαραμαγκάς) ως συνέχεια του προγράμματος Neptune-2, για την αναβάθμιση των υποβρυχίων τύπου «Ωκεανός». Επιπρόσθετα, η υπογραφή της σύμβασης της INTRACOM DEFENSE (IDE) με την NSPA (NATO Support and Procurement Agency) για την αναβάθμιση των Ελληνικών αντιαεροπορικών συστημάτων PATRIOT, αφορούσε την αποστολή της πυροβολαρχίας των ελληνικών Patriot για να φυλάει τα διυλιστήρια της Aramco στη Σαουδική Αραβία που πραγματοποιήθηκε τους προηγούμενους μήνες ενάντια στον λαό της Υεμένης. Η στενή οικονομική διασύνδεση της Aramco με την Motor Oil Holdings του ομίλου Βαρδινογιάννη δεν είναι άσχετη με το προαναφερθέν γεγονός. Κρίσιμος σταθμός θα αποτελέσει και η συμφωνία που είναι πολύ κοντά να κλείσει ανάμεσα στο υπουργείο Εθνικής Άμυνας και στη γερμανική εταιρεία Krauss Maffei Wegman (Κράους Μάφαϊ Βίκμαν) για την κατασκευή μονάδας παραγωγής αρμάτων Leopard στον Βόλο ή στην Θεσσαλονίκη, και η οποία θα αναλάβει την αναβάθμιση των 700 ελληνικών Leopard που διαθέτει ο στρατός ξηράς, με το κόστος να αναμένεται να φτάσει το 1 δις ευρώ ή και παραπάνω.
Συνολικά, η κυβέρνηση και το σύστημα επιχειρούν να αξιοποιήσουν τις συμφωνίες με τις ΗΠΑ, τη Γαλλία, την Γερμανία ή άλλες χώρες για εξοπλιστικά προγράμματα, «αντισταθμιστικά οφέλη» και ενεργειακούς ή ναυπηγοεπισκευαστικούς κόμβους για να ανοίξουν πεδία κερδοφορίας για το ελληνικό κεφάλαιο και τις πολυεθνικές και να δημιουργήσουν κοινωνικές συμμαχίες με τμήματα της κοινωνίας και των εργαζομένων. Στο πλαίσιο αυτό, για παράδειγμα, αξιοποιούν την εξαγορά (με προκλητικά ευνοϊκούς όρους) των Ναυπηγείων Σύρου από την αμερικανική ΟΝΕΧ, εξαγορά η οποία συνδέεται με την ύπαρξη ενός επισκευαστικού ναυπηγείου στην καρδιά του Αιγαίου κατάλληλο να υποδέχεται και αμερικανικά πολεμικά σκάφη, ως σωτηρία των Ναυπηγείων και χιλιάδων θέσεων εργασίας. Αντίστοιχα, στην Αλεξανδρούπολη (αλλά και στα Χανιά, εδώ και πολλά χρόνια) διαφημίζουν τα οφέλη από την έντονη αμερικανική παρουσία για την τόνωση της τοπικής αγοράς, επιδιώκοντας (και ως ένα βαθμό επιτυγχάνοντας) συμμαχίες με τμήματα μικρομεσαίων στρωμάτων, συχνά με όρους που παραπέμπει στις «χρυσές εποχές» της Τρούμπας και του «Καλώς ήλθε το δολάριο». Επίσης, παρόμοιες λογικές προωθούν και στα ναυπηγεία της Αττικής, εμφανίζοντας τις πολεμικές παραγγελίες ως σωτηρία για την ύπαρξή τους.
Ο αναβαθμισμένος ελληνικός στρατός βραχίονας του νέου “Ισραήλ των Βαλκανίων”
Ο ελληνικός στρατός είναι διαχρονικά ένας μηχανισμός ωμής εκμετάλλευσης και καταπίεσης των φαντάρων και των γονιών τους. Από τις άθλιες συνθήκες διαβίωσης που γνωρίζουμε σε πολλές μονάδες και την πολύωρη απλήρωτη εργασία στην οποία πολύ συχνά υπόκεινται οι φαντάροι, μέχρι την σπατάλη του εισοδήματος αυτών και των γονιών τους για τις μετακινήσεις τους σε εξόδους και όταν επιστρέφουν από άδειες και διανυκτερεύσεις. Τίποτα δεν άλλαξε σε όλα αυτά ούτε τα τελευταία 2 χρόνια με την υγειονομική κρίση, χωρίς καν στοιχειώδη υγειονομικά μέτρα εντός των μονάδων. Στο έδαφος αυτής της κρίσης, δεν θα μπορούσε να μην γίνει εκμεταλλεύσιμη η φτώχεια και η ανεργία, η αβεβαιότητα της εργασιακής προοπτικής για την στελέχωση του στρατού και την δημιουργία μιας μεγαλύτερης δολοφονικής πολεμικής μηχανής με μόνιμους οπλίτες. Ο νέος στρατός πρέπει να είναι πιο πολυπληθής, πιο μισθοφορικός, περισσότερο εκπαιδευμένος στα πρότυπα του Ισραήλ και των ΗΠΑ, με μεγαλύτερη αναλογία μισθοφόρων στελεχών έναντι κληρωτών φαντάρων. Χαρακτηριστική σε αυτή την κατεύθυνση είναι η περίπτωση των Επαγγελματιών Οπλιτών (ΕΠ.ΟΠ.) και των Οπλιτών Βραχείας Ανακατατάξεως (Ο.Β.Α.) που καλούνται να εξυπηρετήσουν εκτός από τον εκσυγχρονισμό του στρατού και την αύξηση της ανταγωνιστικότητας του, την ίδια στιγμή καλούνται να αποτελέσουν (και αυτοί) τους αναλώσιμους για τους πολεμικούς στόχους του ελληνικού κεφαλαίου και κράτους για συμμετοχή σε ιμπεριαλιστικές αποστολές και επεμβάσεις, για την καταστολή των προσφύγων/μεταναστ(ρι)ών στα σύνορα, και την καταστολή των κινημάτων. Αυτά μαρτυρούν ακριβώς την ανάδειξη του πολέμου, των δογμάτων άμυνας και ασφάλειας σε πυλώνες της νέας καπιταλιστικής ανάπτυξης και τη διατύπωση ενός νέου κοινωνικού συμβολαίου με παρονομαστή την σχέση στρατού-κοινωνίας. Εδώ εντάσσονται και οι τεράστιοι πολεμικοί εξοπλισμοί, το νομοσχέδιο για την εθνοφυλακή που ανασυγκροτείται, η αύξηση της στρατιωτικής θητείας κ.α.
Με όλα αυτά δεν είναι καθόλου άσχετη η προβολή του ελληνικού στρατού με εθελοντικό κοινωνικό προσωπείο, κάτι που αποσκοπεί ακριβώς στην ιδεολογική νομιμοποίησή του, που με την σειρά της στρατιωτικοποιεί βαθύτερα την κοινωνία, επιδιώκοντας έτσι να κατακτήσει σταδιακά τον ρόλο του κοινωνικού σωτήρα με επεμβάσεις σε “καταστάσεις έκτακτης ανάγκης” για την επίλυση τους (π.χ πρόσφατα στην Αττική Οδό με την χιονόπτωση). Επιπρόσθετα, δεν είναι αμελητέος και ο ρόλος του ως think tank, με σπουδαστές και διανοούμενους στο εσωτερικό του, μέσω των οποίων η παραγωγή στρατηγικής και πολεμικής θεωρίας και πιο σύγχρονων επιχειρησιακών σχεδίων προωθούνται περισσότερο τα τελευταία χρόνια. Εδώ εντάσσονται και οι ασκήσεις καταστολής πλήθους που αναθερμάνθηκαν τους προηγούμενους μήνες, με την πραγματοποίηση τους να γίνεται όλο και πιο συχνή σε συνθήκες κρίσης και κοινωνικής δυσαρέσκειας.
Η ενσωμάτωση της ακροδεξιάς, των μιλιταριστών και εθνικιστών από τις επίσημες κατασταλτικές και πολεμικές δομές πάει χέρι-χέρι με το βάθεμα στην στρατιωτικοποίηση της αστυνομίας και της κατασταλτικής δράσης του στρατού. Γίνεται σαφές ότι η ίδια η κυβέρνηση και το σύνολο του αστικού κατεστημένου επιδιώκουν να καλλιεργήσουν ακόμη περισσότερο με κάθε τρόπο τον μιλιταρισμό και τον διαχρονικό εθνικισμό που είναι δεύτερη φύση του ελληνικού στρατού από την ίδρυση του. Το ελληνικό κεφάλαιο έχει ως στόχο την αναβάθμιση του στρατηγικού ρόλου του κράτους και εκτιμούν ότι αυτό επιτυγχάνεται από την αναβάθμιση της πολεμικής του ισχύος, είτε ως διπλωματικό εργαλείο είτε επεμβαίνοντας στα διάφορα πολεμικά μέτωπα, κάτι που δεν είναι εφικτό χωρίς την επιβολή ενός περιβάλλοντος ασφάλειας εντός και εκτός συνόρων για τους επενδυτές, με τον στρατό να είναι πάροχος αυτής της ασφάλειας.
Η προσφυγική κρίση στον Έβρο ως ποιοτική τομή αλλά και συνέχεια: Ορόσημο για την εφιαλτική θωράκιση των συνόρων
Με την προσφυγική κρίση στο Έβρο πέρυσι έγινε ακόμη πιο αισθητή η στρατιωτικοποίηση του προσφυγικού ζητήματος και ευρύτερα της κοινωνικής ζωής, η αντιδραστικοποίηση της κυβερνητικής πολιτικής και η αυταρχική θωράκιση του καπιταλιστικού κράτους. Στα σύνορα επενέβησαν οι Ειδικές Δυνάμεις με χρήση όπλων ενάντια σε πρόσφυγες/μετανάστ(ρι)ες με αποτέλεσμα την ύπαρξη και ενός νεκρού. Αυτό το γεγονός ήρθε να δώσει συνέχεια στην ρατσιστική πολιτική της ΕΕ και των προηγούμενων αστικών κυβερνήσεων, με τις απάνθρωπες επαναπροωθήσεις και τα τείχη του αίσχους στον Έβρο, και έδειξε ταυτόχρονα, ότι δεν αρκούν οι συνοριοφύλακες και η ακτοφυλακή της FRONTEX, αλλά ότι χρειάζονται την άμεση παρέμβαση του στρατού και μια πολεμικού τύπου διαχείριση του προσφυγικού ζητήματος. Με αυτό το γεγονός, ενεργοποιήθηκε με τον πιο εμφανή τρόπο το λεγόμενο δόγμα της “αποτροπής”, με την αντιμετώπιση των προσφύγων ως “ασύμμετρων απειλών”, δηλαδή ως “εισβολέων” εξωτερικών εχθρών. Καθόλου τυχαία δεν ηταν η δοκιμή προηγμένων τεχνολογιών, με το τείχος στον Έβρο να φέρει πύργους παρατήρησης που διαθέτουν κάμερες μεγάλης εμβέλειας, νυχτερινή όραση και πολλαπλούς αισθητήρες. Τα δεδομένα στέλνονται σε κέντρα ελέγχου που αναλύονται με την βοήθεια τεχνητής νοημοσύνης. Δοκιμάστηκαν επίσης “κανόνι ήχου” αποτροπής και άλλα πιλοτικά προγράμματα τεχνητής νοημοσύνης: ανιχνευτές ψεύδους, drones με αναγνώριση προσώπου, πύργοι με κάμερες μεγάλης εμβέλειας, νυχτερινή όραση, αισθητήρες, δεδομένα από δορυφόρο, ακόμη και σαρωτές της παλάμης για βιομετρική αναγνώριση. Στα ελληνοτουρκικά σύνορα χτίζεται αυτοματοποιημένο δίκτυο παρακολούθησης και έχει ως στόχο να εντοπίζει νωρίς πρόσφυγες/μετανάστ(ρι)ες για την αποτροπή της διέλευσης τους, με περιπολίες στο ποτάμι και το έδαφος χρησιμοποιώντας προβολείς και ακουστικές συσκευές μεγάλης εμβέλειας. Φυσικά, όλα αυτά δεν θα ήταν δυνατά χωρίς την επένδυση από την ΕΕ 3 δισ. Ευρώ σε έρευνα τεχνολογίας ασφάλειας, κυρίως στις ευρωπαϊκές μεσογειακές χώρες, μετά την προσφυγική κρίση το 2015 – 16.
Πολύ ανησυχητική εξέλιξη, που σχετίζεται με τα προαναφερθέν, είναι η ανάληψη από την Space Hellas, σε συνεργασία με κυβέρνηση και ΕΕ, ενός έργου προηγμένης τεχνολογίας με δυνατότητες καταγραφής, ταυτοποίησης κ.α., για τον έλεγχο, την επιτήρηση και την “ασφάλεια” των συνόρων αξίας 29,3 εκ. Ευρώ.
Γιώργος Αντωνίου, μεταπτυχιακός φοιτητής, 2/4/2022
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου