Με κομμένη την ανάσα περιμένει η Ευρώπη το κλείσιμο της στρόφιγγας φυσικού αερίου από τη Ρωσία.
Καθώς η ρωσική εταιρεία Gazprom ξεκινά τη συντήρηση του αγωγού φυσικού αερίου Nord Stream 1, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προετοιμάζει ένα «σχέδιο έκτακτης ανάγκης για τη μείωση της ζήτησης ενέργειας».
Δεν έχει ξεσπάσει ακόμα πανικός μεταξύ των Ευρωπαίων, αλλά προετοιμάζονται για παν ενδεχόμενο. Τη Δευτέρα 11 Ιουλίου, η ρωσική εταιρεία Gazprom θα ξεκινήσει μια επιχείρηση συντήρησης του αγωγού φυσικού αερίου Nord Stream 1. Είναι μια άσκηση ρουτίνας. Όμως, από το Παρίσι στο Βερολίνο, μέσω Ρώμης, υπάρχουν ανησυχίες ότι στο τέλος του, στις 21 Ιουλίου, ο ρωσικός κολοσσός θα διακόψει τελείως τις προμήθειες του.
Ο χειμώνας, σε αυτή την περίπτωση, θα μπορούσε να είναι δύσκολος, αφού, πριν ο Βλαντιμίρ Πούτιν αποφασίσει να εισβάλει στην Ουκρανία στις 24 Φεβρουαρίου, το ρωσικό αέριο αντιπροσώπευε το 40% των εισαγωγών από την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ). Σύμφωνα με μια μελέτη της δεξαμενής σκέψης Bruegel που δημοσιεύθηκε στις 7 Ιουλίου, οι Είκοσι Επτά θα πρέπει να μειώσουν την κατανάλωση φυσικού αερίου κατά 15% σε σύγκριση με πριν από τον πόλεμο, εάν η Μόσχα διακόψει τις παραδόσεις της, και αυτό σε περίπτωση που η σεζόν δεν θα να είσαι πολύ ψυχρή. Για τους Γάλλους, τους Ιταλούς και τους Ισπανούς γείτονές δεν θα υποστούν καμία συνέπεια. Από την άλλη πλευρά, για τη Γερμανία, θα σήμαινε πτώση της ζήτησης κατά 29% και για τις χώρες της Βαλτικής κατά 54%.
«Πρέπει να είμαστε προετοιμασμένοι για περαιτέρω διακοπές στον εφοδιασμό με φυσικό αέριο ή ακόμα και για πλήρη διακοπή από τη Ρωσία», προειδοποίησε η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ενώπιον του Κοινοβουλίου του Στρασβούργου την Τρίτη. 6 Ιουλίου. «Δεν θα ήταν μεγάλη έκπληξη εάν [η Gazprom] έλεγε: «Δεν μπορούμε να επανεκκινήσουμε το [Nord Stream 1], εντοπίσαμε πρόβλημα κατά τη διάρκεια εργασιών συντήρησης», προειδοποίησε ο Ρόμπερτ Χάμπεκ, ο Γερμανός αντικαγκελάριος. 30 Ιουνίου. «Ο Πούτιν θα μας πει: μπορείτε πάντα να χρησιμοποιείτε το Nord Stream 2», φοβάται ανώτερος αξιωματούχος, ενώ το Βερολίνο, αφού χρονοτριβούσε για πολύ καιρό, αποφάσισε τελικά να μην θέσει σε λειτουργία τον νέο αγωγό φυσικού αερίου.
Περικοπή ή μείωση παραδόσεων
Ένα είναι βέβαιο, κανείς στην Ευρώπη σήμερα δεν μιλάει για εμπάργκο φυσικού αερίου. Μέχρι τα τέλη Μαΐου, ωστόσο, το ερώτημα ενθάρρυνε τις συζητήσεις μεταξύ εκείνων, όπως η Πολωνία ή τα κράτη της Βαλτικής, που θεωρούσαν απαράδεκτο ότι οι Εικοσιεπτά χρηματοδοτούσαν τον πόλεμο του Πούτιν αγοράζοντας τους υδρογονάνθρακες του.
Όμως, τελικά, η Μόσχα ξεπέρασε τους Ευρωπαίους: από την αρχή της σύγκρουσης, η Gazprom μείωνε συνεχώς τις παραδόσεις της, ασκώντας εναντίον τους, χρησιμοποιώντας τα λόγια της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, έναν πραγματικό «εκβιασμό». Όταν, στο τέλος του Μαρτίου, ετοιμάζονταν να επιβάλουν νέες κυρώσεις, συμπεριλαμβανομένου εμπάργκο στον ρωσικό άνθρακα, το Κρεμλίνο απάντησε: την 1η Απριλίου δημοσίευσε ένα διάταγμα που υποχρέωνε τις ενεργειακές εταιρείες να πληρώνουν σε ρούβλια, σύμφωνα με ένα περίπλοκο σύστημα που επέτρεπε στη Ρωσική Κεντρική Τράπεζα να υποστήριξη του εθνικού νομίσματος και παράβαση των κυρώσεων της ΕΕ.
Κάποια κράτη αρνήθηκαν και τους έκοψαν αμέσως τα φτερά στις Βρυξέλλες. Αυτό συνέβη για την Πολωνία και τη Βουλγαρία στις 27 Απριλίου. Ακολούθησε η Φινλανδία στις 21 Μαΐου, ημέρες μετά την υποβολή αίτησης για ένταξη στον Οργανισμό Βορειοατλαντικής Συνθήκης. Στη συνέχεια ήρθε η σειρά της Ολλανδίας και της Δανίας, στις 30 Μαΐου, την ημέρα που οι Ευρωπαίοι αποφάσισαν το εμπάργκο στο ρωσικό πετρέλαιο. Κατά τα λοιπά, η πλειονότητα των μεγάλων πελατών της Gazprom – στη Γερμανία, την Ιταλία και τη Γαλλία ειδικότερα – συμμορφώθηκαν με τις απαιτήσεις του Κρεμλίνου, ελπίζοντας έτσι να γλιτώσουν από τη μοίρα των άτυχων γειτόνων τους.
Ήταν απλώς μια αναβολή. Στα μέσα Ιουνίου, όταν οι Είκοσι Επτά επρόκειτο να χορηγήσουν στο Κίεβο το καθεστώς του υποψηφίου για την ΕΕ, η Gazprom κατηγόρησε ξαφνικά τις ευρωπαϊκές κυρώσεις που θα την εμπόδιζαν να ανακτήσει τα απαραίτητα εξαρτήματα για τη λειτουργία του Nord Stream 1. Η Γαλλία, η Γερμανία, η Ιταλία, η Αυστρία, η Τσεχία και η Σλοβακία είδαν τις παραδόσεις φυσικού αερίου τους μειωμένες. Συνολικά, σήμερα, δώδεκα κράτη μέλη βρίσκονται σε αυτήν την κατάσταση. «Οι παραδόσεις ρωσικού φυσικού αερίου είναι οι μισές από αυτές που ήταν [το 2021] την ίδια περίοδο», διευκρίνισε η Κάντρι Σίμσον, Επίτροπος Ενέργειας, στις 27 Ιουνίου.
Έντονες συζητήσεις
Στο πλαίσιο αυτό, οι κυβερνήσεις επεξεργάζονται σχέδια ποσοστώσεων που οργανώνουν τη διαχείριση τυχόν ελλείψεων στους διάφορους βιομηχανικούς τομείς και τα οποία ελπίζουν να μην χρειαστεί να εφαρμόσουν, καθώς οι οικονομικές και κοινωνικές συνέπειες μπορεί να είναι βαριές. Σε αυτές τις περιόδους διακοπών, μετά από δύο χρόνια της πανδημίας του Covid-19, δεν θέλουν να πανικοβάλουν τους πολίτες.
«Η Γαλλία σκέφτηκε να ξεκινήσει μια επικοινωνιακή εκστρατεία αυτό το καλοκαίρι για να καλέσει τους καταναλωτές να είναι προσεκτικοί, αλλά προτίμησε να περιμένει για να μην ανησυχεί», είπε μια πηγή στην Κομισιόν. Μεταξύ των αυξανόμενων τιμών και του δελτίου, το Ελιζέ φοβάται μια νέα έκρηξη των «κίτρινων γιλέκων».
Ταυτόχρονα, στις Βρυξέλλες, η Επιτροπή εργάζεται για να παρουσιάσει, στις 20 Ιουλίου, ένα «σχέδιο έκτακτης ανάγκης για τη μείωση της ζήτησης ενέργειας», το οποίο θα βασίζεται σε αυτήν την προκαταρκτική εργασία των κρατών μελών. Τις τελευταίες μέρες οι συζητήσεις ήταν έντονες. Υπάρχουν εκείνοι, όπως η η Κάντρι Σίμσον, που ευνοούν τον περιορισμό της βιομηχανικής δραστηριότητας ώστε να μην τεθεί σε κίνδυνο οι προσπάθειες της ΕΕ να επιτύχει την ουδετερότητα των εκπομπών άνθρακα έως το 2050. Ακόμα κι αν αυτό σημαίνει ότι χιλιάδες εργαζόμενοι θα τεθούν σε τεχνική ανεργία. Και οι άλλοι, όπως ο Πάολο Τζεντιλόνι, ο Επίτροπος για την Οικονομία, ή ο Τιερί Μπρετόν, ο ομόλογός του στην εσωτερική αγορά, που φοβούνται τις επιπτώσεις μιας τέτοιας επιλογής και υπερασπίζονται ένα σενάριο που θα έδινε μεγαλύτερη σημασία στη διαφοροποίηση των προμηθειών.
Ο Τιερί Μπρετόν έκανε τους υπολογισμούς του. Ενώ πριν από τον πόλεμο η Ρωσία παρέδιδε στους Εικοσιεπτά 155 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου, οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Αίγυπτος, το Κατάρ, η Δυτική Αφρική, αλλά και η Νορβηγία ή το Αζερμπαϊτζάν μπορούσαν μέσα σε ένα χρόνο να τους παρέχουν το ένα τρίτο αυτής της ποσότητας. Είναι δύσκολο να προχωρήσουμε πιο γρήγορα και πιο μακριά, όταν μιλάμε για περιορισμένους πόρους. Επιπλέον, ορισμένα εργοστάσια θα μπορούσαν να λειτουργήσουν με πετρέλαιο αντί για αέριο, ιδιαίτερα σε τσιμέντο ή διυλιστήρια, χωρίς αυτό να απαιτεί μεγάλη εργασία, η οποία θα εξοικονομούσε 7 έως 8 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα αερίου.
Πάνω απ’ όλα, η άνοδος της ισχύος ή η επαναλειτουργία των σταθμών παραγωγής ενέργειας με καύση άνθρακα θα μπορούσε, πολύ βραχυπρόθεσμα, να καταστήσει δυνατή την αντικατάσταση έως και 30 δισεκατομμυρίων κυβικών μέτρων ρωσικού φυσικού αερίου. Η Γερμανία, η Γαλλία, η Ολλανδία και η Αυστρία έχουν ήδη κάνει αυτήν την επιλογή. Η Ιταλία θα μπορούσε να ακολουθήσει. Όσο για τις χώρες των οποίων η ηλεκτρική ενέργεια εξακολουθεί να προέρχεται μαζικά από άνθρακα, όπως η Πολωνία ή η Βουλγαρία, δεν έχουν καμία πρόθεση να συγκρατηθούν. «Ακόμα κι αν [αυτό] μας έκανε να καθυστερήσουμε τους φιλόδοξους στόχους μας για το κλίμα, είναι ωστόσο απαραίτητη προϋπόθεση για μια ισχυρή Ευρώπη ικανή να αντισταθεί στη Ρωσία και να στηρίξει την Ουκρανία», είπε ο Πολωνός πρωθυπουργός. , Mateusz Morawiecki, στους Financial Times, 4 Ιουλίου.
«Χρειάζομαι έναν δεσμευτικό μηχανισμό»
Η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν θα πρέπει επομένως να βρει την ισορροπία μεταξύ της κλιματικής έκτακτης ανάγκης και της ενεργειακής έκτακτης ανάγκης, το οποίο είναι αποδεκτό από τα κράτη μέλη, χωρίς το οποίο δεν μπορεί να γίνει τίποτα. Ό,τι κι αν αποφασίσει, θα πρέπει να θέσει σε εφαρμογή έναν μηχανισμό για τον συντονισμό των σχεδίων ποσοστώσεων εάν θέλει να προστατεύσει την εσωτερική αγορά και τις βιομηχανικές αλυσίδες αξίας. «Εάν η Γερμανία αποφασίσει να κλείσει ένα τέτοιο τμήμα της βιομηχανίας της, οι συνέπειες θα γίνουν αμέσως αισθητές σε άλλα μέρη της Ευρώπης», εξηγεί ένας ανώτερος αξιωματούχος.
Μια άλλη πρόκληση που θα δοκιμάσει επίσης την αλληλεγγύη των Είκοσι Επτά, η Επιτροπή θα πρέπει να διασφαλίσει ότι δεν χρησιμοποιούν τα αποθέματα φυσικού αερίου κατά τρόπο άτακτο, ώστε να μην ζημιωθεί κανείς. Στις 27 Ιουνίου, οι Ευρωπαίοι συμφώνησαν να γεμίσουν τα υπόγεια αποθέματά τους φυσικού αερίου στο «τουλάχιστον 80%» της χωρητικότητάς τους έως την 1η Νοεμβρίου -σήμερα βρίσκονται στο 56%-, κάτι που θα τους επιτρέψει, σε περίπτωση περικοπής, να αποφύγουν χειριστός. Ωστόσο, τα αποθέματα αυξάνονται «πιο αργά», κατά το ήμισυ ταχύτερα από ό,τι πριν από την πτώση των παραδόσεων φυσικού αερίου από τη Μόσχα από τα μέσα Ιουνίου, προειδοποίησε ο Ρόμπερτ Χάμπεκ στις 30 Ιουνίου.
Και, σε περίπτωση έλλειψης, η συμφωνία δεν λέει σύμφωνα με ποιους κανόνες οι Είκοσι Επτά θα μπορούν να αντλήσουν από τα αποθέματά τους. Είναι απαραίτητο «να διασφαλιστεί ότι [σε αυτήν την περίπτωση] το αέριο πηγαίνει εκεί που είναι περισσότερο αισθητή η ανάγκη», έκρινε η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν. Εκπαιδευμένη από το προηγούμενο των εμβολίων ή των μασκών κατά τη διάρκεια της πανδημίας, όταν το Βερολίνο πήγε μόνο του πριν παίξει το παιχνίδι της αλληλεγγύης, ξέρει πόσο δύσκολη θα είναι η άσκηση. «Χρειαζόμαστε έναν δεσμευτικό μηχανισμό αλληλεγγύης εντός της ΕΕ», επέμεινε ο Μάνφρεντ Βέμπερ, πρόεδρος της συντηρητικής ομάδας του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, στις 6 Ιουλίου.
«Θα είναι πολύ περίπλοκο», αναγνωρίζει ένας διπλωμάτης, ο οποίος υπενθυμίζει ότι η Επιτροπή έχει προτείνει στα κράτη μέλη έναν μηχανισμό για την κοινή αγορά φυσικού αερίου, στο μοντέλο του τι έχει γίνει για τα εμβόλια κατά του Covid-19, και ότι στο σε αυτό το στάδιο δεν κατάφεραν να συμφωνήσουν. «Οι γερμανικές εταιρείες ενέργειας Uniper ή RWE είναι τόσο μεγάλες που δεν χρειάζονται κανέναν για να διαπραγματευτεί όσο το δυνατόν καλύτερα τις αγορές τους», σημειώνει αυτή η πηγή. Τις εβδομάδες που ακολούθησαν την έναρξη του πολέμου, η Ιταλία, και ακόμη περισσότερο η Γερμανία, ήταν πολύ δραστήρια για να εξασφαλίσουν την πλάτη τους, ακόμα κι αν αυτό σήμαινε αύξηση των τιμών για τους Ευρωπαίους εταίρους τους που τους ακολούθησαν. Σε αυτόν τον αγώνα ενάντια στον χρόνο πριν το Κρεμλίνο τους κόψει την παροχή αερίου, ο εθνικός εγωισμός έχει συχνά κυριαρχήσει.
ΠΗΓΗieidiseis.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου