Υγρός τάφος για τουλάχιστον 33 ξεριζωμένους

Πρόσφυγες στα ΚύθηραAP Photo/Thanassis Stavrakis

Υγρός τάφος για τουλάχιστον 33 ξεριζωμένους

Γιώργος Παγούδης

Η ανυπαρξία νόμιμων σημείων διέλευσης προσφύγων στην Ευρώπη σε συνδυασμό με την παράνομη πρακτική των ελληνικών pushbacks, την εργαλειοποίηση των εκτοπισμένων τόσο από την Τουρκία όσο και από την Ελλάδα και την ανεξέλεγκτη δράση των κυκλωμάτων διακίνησης προσφύγων από τις τρίτες χώρες στη Γηραιά Ηπειρο συνιστούν ένα δολοφονικό κοκτέιλ. Οταν βοηθάει κι ο βοριάς, το αποτέλεσμα είναι να χάνονται δεκάδες ζωές. Τριάντα τρεις νεκροί, ίσως και αρκετοί παραπάνω, στην πλειονότητά τους νέοι άνθρωποι, άφησαν την τελευταία τους πνοή στο Αιγαίο σε δύο ναυάγια σκαφών σε Κύθηρα και Λέσβο το εφιαλτικό βράδυ της Τετάρτης.

Κύθηρα

Η αρχή έγινε στα Κύθηρα, όπου γύρω στις εννιά προχτές το βράδυ οι Αρχές ειδοποιήθηκαν για σκάφος που είχε προσαράξει σε βράχια στο Διακόφτι, λίγο έξω από το λιμάνι και στο βορειότερο σημείο του ακρωτηρίου. «Εκεί όπου είναι το χειρότερο σημείο για ναυάγιο», όπως έλεγαν χαρακτηριστικά οι κάτοικοι, μια και οι άνεμοι, που εκείνη την ώρα έφταναν τα οκτώ Μποφόρ, το χτυπούν αλύπητα.

Στο νησί αμέσως σήμανε συναγερμός. Εθελοντές και ένστολοι της Πυροσβεστικής, του Λιμενικού, η αστυνομία, η τοπική ομάδα διάσωσης και δεκάδες κάτοικοι έσπευσαν στο σημείο του ναυαγίου. Στο μεταξύ είχε φτάσει εκεί και σκάφος του Λιμενικού καθώς και παραπλέοντα σκάφη, με πρώτο το «Ε/Ο Aqua Jewel», που άλλαξε πορεία και προσέγγισε την ακτή. Τα σκάφη αλλά και κάποια αυτοκίνητα είχαν στρέψει προβολείς προς την ακτή και η εικόνα που αποκαλύφθηκε ήταν συγκλονιστική. «Ανθρωποι στη θάλασσα να εκλιπαρούν για βοήθεια, δεκάδες από αυτούς να είναι εγκλωβισμένοι στη βάση ενός απότομου βράχου ύψους τουλάχιστον είκοσι μέτρων και μερικά άψυχα κορμιά να έχουν ήδη παραδοθεί στη μοίρα τους». Στη βάση του βράχου, ένα τσακισμένο ιστιοφόρο μαρτυρά τη σφοδρότητα της σύγκρουσης.

ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ ΑΝΔΡΟΝΙΚΟΣ/EUROKINISSI

Τα σκάφη όμως, εξαιτίας των δυνατών ανέμων και του έντονου κυματισμού, ήταν αδύνατον να πλησιάσουν και να προσφέρουν οποιαδήποτε βοήθεια. Μοναδική διέξοδος για τους εγκλωβισμένους, η ανάσυρσή τους από τον βράχο.

Αμεσα επιστρατεύτηκε ένας γερανός καθώς και σκοινιά, με στόχο να ανασύρουν τους δεκάδες ανθρώπους που στέκονταν είτε πάνω στο μισοβυθισμένο ιστιοφόρο είτε στριμωγμένοι και γαντζωμένοι σε λίγα τετραγωνικά βράχου που δεν σκέπαζαν τα μανιασμένα κύματα. «Στο σημείο υπάρχει και μια σπηλιά που έσκαψαν τα κύματα. Ακόμα και εκεί είχαν εγκλωβιστεί τουλάχιστον 15 άτομα», μας λέει αυτόπτης μάρτυρας.

Τις επόμενες τέσσερις ώρες, ο γερανός αλλά και οι άνθρωποι που τραβούσαν τα σχοινιά δεν σταμάτησαν ούτε λεπτό να ανασύρουν κόσμο. Βρεγμένοι όλοι, τραυματισμένοι αρκετοί, ακόμα και γυμνοί από ρούχα, ένας ένας ή και δύο δύο δένονταν στα σχοινιά και οι διασώστες που έστεκαν στο χείλος του γκρεμού τούς ανέβαζαν πάνω. Μερικοί κατάφεραν και σκαρφάλωσαν στον γκρεμό μόνοι τους. Εκεί στο στέρεο έδαφος, οι κάτοικοι είχαν συγκεντρώσει κουβέρτες, ρούχα και νερό για να τα προσφέρουν στους ανέστιους πρόσφυγες.

Δυστυχώς δεν πήγαν όλα κατ’ ευχήν. Σύμφωνα με μαρτυρίες, κάποιοι δεν κατάφεραν να δεθούν σωστά, με αποτέλεσμα να πέσουν στα βράχια. Χαρακτηριστική είναι και η μαρτυρία του χειριστή του γερανοφόρου οχήματος που, όπως λέει, κάποια στιγμή κατέβασε στον γκρεμό ένα φορείο-σεντόνι στο οποίο ανέβηκαν τρία άτομα. Τότε ένα πελώριο κύμα έσκασε πάνω τους και όταν το νερό υποχώρησε έλειπε μία γυναίκα… Σύμφωνα με άλλους, το ίδιο συνέβη ακόμα δυο φορές, όταν στο σχοινί δένονταν δύο άτομα, αλλά ανέβαινε ο ένας…

Τελικά με αυτόν τον τρόπο απεγκλωβίστηκαν 80 άτομα, ενώ στο σκάφος, σύμφωνα με τους πρόσφυγες, επέβαιναν 95. Από τους 80 διασωθέντες οι έντεκα μεταφέρθηκαν στο νοσοκομείο του νησιού όπου παρέμειναν οι τέσσερις. Ο ένας εξ αυτών θα μεταφερόταν άμεσα σε άλλο νοσοκομείο με πολλαπλά κατάγματα. Οι υπόλοιποι 69 μεταφέρθηκαν στα Φριλιγκιάνικα, όπου στη συνέχεια κατέφτασαν ακόμα 7 άτομα από αυτούς που ήταν στο νοσοκομείο. Οι άλλοι τουλάχιστον δεκαπέντε επισήμως αγνοούνται, ωστόσο είναι αδύνατον πλέον να βρεθούν ζωντανοί.

Χαρακτηριστικό είναι ότι, παρόλο που το ΥΕΝ δεν έδινε αριθμό νεκρών, οι κάτοικοι ακόμα και το πρωί της Πέμπτης εντόπισαν επιπλέοντα άψυχα σώματα, τα οποία έλεγαν ότι δεν φρόντισε κανείς να ανασύρει από τον υγρό τάφο, παρά την παρουσία σκαφών του Λιμενικού στην περιοχή. Σύμφωνα δε με κατοίκους, οι Αρχές είχαν ειδοποιηθεί για την ύπαρξή τους, αφού, όπως είπε και ο δήμαρχος του νησιού, Ευστράτιος Χαρχαλάκης, μόνο μπροστά του πνίγηκαν πέντε άνθρωποι.

«Στα Κύθηρα δεν υπάρχει κανενός είδους μέριμνα, κανενός είδους πολιτική προστασία», είναι το συμπέρασμα του δημοτικού συμβούλου Μανώλη Χάρου. Ο γνωστός ζωγράφος, σε δηλώσεις του στο τοπικό ραδιόφωνο «Adelin fm», έκανε λόγο για «ανύπαρκτο κρατικό μηχανισμό» και ανύπαρκτο πρωτόκολλο διάσωσης και διαχείρισης ακόμα και θυμάτων.

AP Photo/Thanassis Stavrakis

Αξίζει να αναφερθεί ότι τα Κύθηρα εδώ και καιρό έχουν αναδειχθεί ως σημείο αιχμής στο προσφυγικό δρομολόγιο, αλλά παρ’ όλα αυτά η κρατική αρωγή παραμένει ζητούμενο. Χαρακτηριστικό είναι ότι οι 47 πρόσφυγες με 17 παιδιά που έφτασαν την περασμένη Κυριακή στο Καψάλι παρέμειναν έως και την Πέμπτη το πρωί στο λιμάνι του νησιού, παρατημένοι στον μώλο, με πολλά μωρά να κοιμούνται στα τσιμέντα! Τελικά, και κάτω από την πίεση των στιγμών, μεταφέρθηκαν σε ένα σχολείο στα ενδότερα του νησιού. Οι ναυαγοί μεταφέρθηκαν στο χωριό Μητάτα.

Το δρομολόγιο του θανάτου

Αυξανόμενα βαίνουν τα περιστατικά αφίξεων στα Κύθηρα. Ιστιοφόρα σκάφη με μεγάλο αριθμό επιβατών, ξεκινώντας είτε από Τουρκία είτε από Λίβανο και με προορισμό την Ιταλία, συνήθως ξεμένουν από καύσιμα κοντά στα Κύθηρα και στις ακτές της Πελοποννήσου. Η διαδρομή αυτή έχει γίνει ιδιαίτερα «δημοφιλής» τον τελευταίο καιρό, σε μια προσπάθεια των προσφύγων αλλά και των διακινητών να αποφύγουν τα νησιά του ανατολικού Αιγαίου και τις επαναπροωθήσεις. Σύμφωνα με μαρτυρίες προσφύγων στα Κύθηρα, επιπλέον, οι κυβερνήτες, άγνωστο με ποιον τρόπο, εγκαταλείπουν τα σκάφη και τους επιβάτες στη μοίρα τους, με αποτέλεσμα αυτά –στην καλύτερη περίπτωση– να εξοκέλλουν.

Λέσβος

Από το Αϊβαλί ξεκίνησε η βάρκα του θανάτου

Πριν ακόμα συνέλθει η κοινή γνώμη από το σοκ των Κυθήρων, ήρθε αντιμέτωπη με άλλο ένα πολύνεκρο ναυάγιο στη Λέσβο. Μια βάρκα πιθανότατα με 40 επιβάτες στις δύο τα ξημερώματα της Πέμπτης ναυάγησε στα ανατολικά του νησιού, στην περιοχή της Θερμής, με τραγικό απολογισμό 18 νεκρούς και 10 αγνοούμενους. Η βάρκα, σύμφωνα με τις πρώτες πληροφορίες, είχε αναχωρήσει εν μέσω θυελλωδών ανέμων από το Αϊβαλί της Τουρκίας, με τους διακινητές ουσιαστικά να στέλνουν απευθείας στον θάνατο τους επιβάτες.

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΜΠΑΛΑΣΚΑΣ/EUROKINISSI

Η πλαστική βάρκα φέρεται να ναυάγησε στα βράχια σε μια επίσης δυσπρόσιτη περιοχή, με αποτέλεσμα οι δυνάμεις του Λιμενικού που έσπευσαν να ανασύρουν νεκρές 11 νέες γυναίκες ηλικίας 20-25 ετών. Κάτω από ιδιαίτερα δυσμενείς καιρικές συνθήκες, η έρευνα συνεχίστηκε και αργότερα εντοπίστηκαν ακόμα ακόμα πέντε νεαρές γυναίκες, ανεβάζοντας τον μακάβριο αριθμό στους δεκαέξι.

Το μεσημέρι της ίδιας ημέρας εντοπίστηκε ακόμα ένας νεκρός άνδρας καθώς και ένα ανήλικο αγόρι. Οι έρευνες συνεχίστηκαν στη στεριά με τις δυνάμεις του Λιμενικού να εντοπίζουν ομάδα 15 ατόμων οι οποίοι στις καταθέσεις τους υποστήριξαν ότι ήταν επίσης επιβάτες της ίδιας βάρκας. Σύμφωνα πάντως με νεότερες πληροφορίες, στη βάρκα πιθανότατα επέβαιναν 53 άτομα, κάτι που σημαίνει ότι ο αριθμός των αγνοούμενων αυξάνεται.

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΜΠΑΛΑΣΚΑΣ/EUROKINISSI

Από την πλευρά του ο ΥΕΝ κ. Πλακιωτάκης επέρριψε την πλήρη ευθύνη και για τα δύο ναυάγια στην Τουρκία. «Για μια ακόμα φορά, η ανοχή της Τουρκίας στα κυκλώματα των αδίστακτων διακινητών κόστισε ανθρώπινες ζωές. (...) Οι υπεράνθρωπες προσπάθειες των στελεχών του Λιμενικού Σώματος, του Πολεμικού Ναυτικού, της Πολεμικής Αεροπορίας, του Πυροσβεστικού Σώματος, της ΕΛ.ΑΣ. και εθελοντών διέσωσαν χθες (σ.σ.: προχθές) δεκάδες συνανθρώπους μας στα Κύθηρα και στη Μυτιλήνη. Δυστυχώς, όχι όλους. Η Τουρκία οφείλει να σεβαστεί τη συμφωνία της με την Ευρωπαϊκή Ενωση. Οσο δεν το κάνει, θα θέτει σε κίνδυνο ανθρώπινες ζωές».

Σκληρή κριτική ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ.

Σε κοινή δήλωσή τους οι τομεάρχες του ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. Γ. Ψυχογιός, Ν. Σαντορινιός, Θ. Δρίτσας, Α. Μιχαηλίδης, Γ. Μπουρνούς και ο ευρωβουλευτής και μέλος της Επιτροπής LIBE της Ευρωβουλής, Κώστας Αρβανίτης, επισήμαναν μεταξύ άλλων: «Οι πράγματι ηρωικές προσπάθειες ανδρών και γυναικών του Λιμενικού Σώματος-Ελληνικής Ακτοφυλακής και των λοιπών δυνάμεων είναι αξιέπαινες.

Αυτό, όμως, που για μία ακόμα φορά καταγράφεται, είναι η πλήρης ανεπάρκεια του κρατικού μηχανισμού στο σύνολό του για την περίθαλψη και τη φροντίδα των διασωθέντων, στη στεριά. Μόνο χάρη στην τεράστια προσφορά εθελοντών του νησιού για μία ακόμη φορά έγινε κατορθωτό να εξασφαλιστούν τα πολύ πολύ στοιχειώδη, όπως λίγες κουβέρτες, τρόφιμα και άλλα τα οποία προφανώς και δεν επαρκούν», τόνισαν, αναφερόμενοι στη συνέχεια στον ρόλο της Ελλάδας, της Τουρκίας και της ευρωπαϊκής ηγεσίας.