Η τηλεοπτική ομιλία στις 21/9 του Βλαντιμίρ Πούτιν και οι επακόλουθες δηλώσεις του υπουργού Άμυνας Σοϊγκού που ανήγγειλε τη μερική κινητοποίηση των εφέδρων του ρωσικού στρατού για την προσθήκη συνολικά 300.000 ανδρών στη στρατιωτική εκστρατεία στην Ουκρανία, έχουν αναφερθεί ευρέως στον δυτικό Τύπο. Σχέδια για τη διεξαγωγή δημοψηφισμάτων για την ένταξη στη Ρωσική Ομοσπονδία στις δημοκρατίες του Ντονμπάς αυτό το Σαββατοκύριακο, καθώς και στις περιφέρειες Χερσώνα και Ζαπορίζια στο πολύ εγγύς μέλλον αναφέρθηκαν επίσης από τον δυτικό Τύπο. Ωστόσο, όπως συμβαίνει πολύ συχνά, η αλληλεπίδραση αυτών των δύο εξελίξεων δεν έχει φανεί και δεν έχει κοινοποιηθεί στο ευρύ κοινό. Δεδομένου ότι αυτή ακριβώς η αλληλεπίδραση έχει τονιστεί στις εκπομπές συζήτησης της ρωσικής κρατικής τηλεόρασης τις τελευταίες δύο ημέρες, χρησιμοποιώ αυτήν την ευκαιρία για να φέρω στο αναγνωστικό κοινό τα βασικά στοιχεία για τη τροπή που θα πάρει τώρα η συνεχιζόμενη σύγκρουση στην Ουκρανία και μια ενημερωμένη άποψη, για το πότε θα τελειώσει και με ποια αποτελέσματα.
Η ίδια η ιδέα των δημοψηφισμάτων στο Ντονμπάς έχει γελοιοποιηθεί από τα κυρίαρχα μέσα ενημέρωσης στις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ευρώπη. Καταγγέλλονται ως «ψεύτικα» και ανακοινώνουν ότι τα αποτελέσματα δεν θα αναγνωριστούν. Στην πραγματικότητα, το Κρεμλίνο δεν ενδιαφέρεται καθόλου αν τα αποτελέσματα αναγνωρίζονται ως έγκυρα στη Δύση. Η λογική τους βρίσκεται αλλού. Όσο για το ρωσικό κοινό, η μόνη κριτική παρατήρηση σχετικά με τα δημοψηφίσματα ήταν σχετικά με το χρονοδιάγραμμα, με ακόμη και ορισμένους πατριώτες να λένε ανοιχτά ότι είναι πολύ νωρίς για να διεξαχθεί η ψηφοφορία δεδομένου ότι η Λαϊκή Δημοκρατία του Ντονέτσκ, οι περιφέρειες Ζαπορίζια και Χερσών δεν έχουν ακόμη απελευθερωθεί πλήρως. Και εδώ, η λογική αυτών των δημοψηφισμάτων βρίσκεται αλλού.
Είναι δεδομένο ότι οι δημοκρατίες του Ντονμπάς και άλλα εδάφη της Ουκρανίας που βρίσκονται τώρα υπό ρωσική κατοχή θα ψηφίσουν υπέρ της προσχώρησης στη Ρωσική Ομοσπονδία. Στην περίπτωση του Ντονέτσκ και του Λουγκάνσκ, μόνο υπό την πίεση της Μόσχας, τα δημοψηφίσματά τους το 2014 αφορούσαν τη δήλωση κυριαρχίας και όχι το να γίνουν μέρος της Ρωσίας. Μια τέτοια προσάρτηση ή συγχώνευση δεν ήταν ευπρόσδεκτη από το Κρεμλίνο τότε, επειδή η Ρωσία δεν ήταν έτοιμη να αντιμετωπίσει την αναμενόμενη μαζική οικονομική, πολιτική και στρατιωτική επίθεση από τη Δύση που θα ακολουθούσε. Σήμερα, η Μόσχα είναι κάτι παραπάνω από έτοιμη: πράγματι, έχει επιβιώσει πολύ καλά από όλες τις οικονομικές κυρώσεις που επιβλήθηκαν από τη Δύση ακόμη και πριν από τις 24 Φεβρουαρίου, καθώς και την αυξανόμενη αποστολή στην Ουκρανία στρατιωτικού υλικού και «συμβούλων» από τις χώρες του ΝΑΤΟ.
Η ψηφοφορία για την ένταξη στη Ρωσία, πιθανότατα θα φτάσει το 90% ή περισσότερο υπέρ. Το τι θα ακολουθήσει αμέσως από τη ρωσική πλευρά είναι επίσης απολύτως σαφές: εντός ωρών από την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων του δημοψηφίσματος, η Ρωσική Κρατική Δούμα θα εγκρίνει νομοσχέδιο για την «επανένωση» αυτών των εδαφών με τη Ρωσία και εντός περίπου μιας ημέρας θα εγκριθεί από την Άνω Βουλή και αμέσως μετά το νομοσχέδιο θα υπογραφεί από τον Πρόεδρο Πούτιν.
Πέρα από την υπηρεσία του ως πράκτορα των μυστικών υπηρεσιών της KGB, που είναι ό,τι αναφέρουν ατελείωτα οι δυτικοί «ειδικοί της Ρωσίας» στα άρθρα και τα βιβλία τους, δεν πρέπει να παραγνωρίζεται επίσης, το πτυχίο νομικής του Βλαντιμίρ Πούτιν. Ως πρόεδρος, προσπάθησε να παραμείνει συστηματικά εντός του εσωτερικού και του διεθνούς δικαίου. Θα το κάνει και τώρα. Σε αντίθεση με τον προκάτοχό του, Μπόρις Γιέλτσιν, ο Βλαντιμίρ Πούτιν δεν έχει κυβερνήσει με προεδρικό διάταγμα· έχει κυβερνήσει με νόμους που εκδόθηκαν από ένα διμερές κοινοβούλιο που αποτελείται από πολλά κόμματα. Έχει αποφανθεί σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο που έχει εκδοθεί από τα Ηνωμένα Έθνη. Η νομοθεσία του ΟΗΕ μιλά για την ιερότητα της εδαφικής ακεραιότητας των κρατών μελών. Αλλά το δίκαιο του ΟΗΕ μιλάει και για την ιερότητα της αυτοδιάθεσης των λαών.
Τι προκύπτει από την επίσημη συγχώνευση αυτών των εδαφών με τη Ρωσία; Αυτό είναι επίσης απολύτως σαφές. Ως αναπόσπαστα μέρη της Ρωσίας, οποιαδήποτε επίθεση εναντίον τους, και σίγουρα θα υπάρξουν τέτοιες επιθέσεις από τις ουκρανικές ένοπλες δυνάμεις, είναι casus belli. Αλλά και πριν από τα δημοψηφίσματα είχε προηγηθεί η ανακοίνωση κινητοποίησης, η οποία δείχνει ευθέως τι θα κάνει περαιτέρω η Ρωσία εάν το απαιτήσουν οι εξελίξεις στο πεδίο της μάχης. Οι σταδιακές φάσεις κινητοποίησης θα δικαιολογηθούν στο ρωσικό κοινό όπως είναι απαραίτητο για την υπεράσπιση των συνόρων της Ρωσικής Ομοσπονδίας από την επίθεση του ΝΑΤΟ.
Η συγχώνευση των κατεχομένων από τη Ρωσία ουκρανικών εδαφών με τη Ρωσική Ομοσπονδία θα σηματοδοτήσει το τέλος της «ειδικής στρατιωτικής επιχείρησης». Η SMO δεν είναι κάτι που διεξάγεται στην ρωσική επικράτειά όπως παρατήρησαν κάποιοι ειδικοί στη ρωσική τηλεόραση Σηματοδοτεί την έναρξη του ανοιχτού πολέμου στην Ουκρανία με στόχο την άνευ όρων συνθηκολόγηση του εχθρού. Αυτό πιθανότατα θα συνεπάγεται την απομάκρυνση της πολιτικής και στρατιωτικής ηγεσίας και, πολύ πιθανό, τον διαμελισμό της Ουκρανίας. Άλλωστε, το Κρεμλίνο προειδοποίησε πριν από περισσότερο από ένα χρόνο, ότι η πορεία που υπαγορεύουν οι ΗΠΑ για την ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ, θα έχει ως αποτέλεσμα την απώλεια της κρατικής υπόστασής της. Ωστόσο, αυτοί οι συγκεκριμένοι στόχοι δεν έχουν δηλωθεί μέχρι τώρα. Η ειδική επιχείρηση SMO αφορούσε την υπεράσπιση του Ντονμπάς από τη γενοκτονία και την αποναζιστικοποίηση της Ουκρανίας, μια μάλλον ασαφής έννοια.
Η προσθήκη άλλων 300.000 ανδρών με όπλα στη δύναμη που έχει αναπτυχθεί από τη Ρωσία στην Ουκρανία αντιπροσωπεύει σχεδόν διπλασιασμό και σίγουρα θα αντιμετωπίσει τις ελλείψεις σε αριθμό πεζικού που περιόρισε την ικανότητα της Ρωσίας να «κατακτήσει» την Ουκρανία. Ήταν ακριβώς η έλλειψη «μπότας στο έδαφος» που εξηγεί την οδυνηρή και ντροπιαστική απόσυρση της Ρωσίας από την περιοχή του Χαρκόβου τις τελευταίες δύο εβδομάδες. Δεν μπόρεσαν να αντισταθούν στη μαζική συγκέντρωση των ουκρανικών δυνάμεων ενάντια στη δική τους αραιά φυλασσόμενη περιοχή. Η στρατηγική αξία της νίκης της Ουκρανίας είναι διαφιλονικούμενη, αλλά ενίσχυσε πολύ το ηθικό του Κιέβου, το οποίο είναι σημαντικός παράγοντας για την έκβαση οποιουδήποτε πολέμου. Το Κρεμλίνο δεν μπορούσε να το αγνοήσει αυτό.
Στη συνέντευξη Τύπου στη Σαμαρκάνδη την περασμένη εβδομάδα μετά το τέλος της ετήσιας συγκέντρωσης των αρχηγών κρατών του Οργανισμού Συνεργασίας της Σαγκάης, ο Βλαντιμίρ Πούτιν ρωτήθηκε γιατί έδειξε τόση αυτοσυγκράτηση απέναντι στην ουκρανική αντεπίθεση. Απάντησε ότι οι ρωσικές επιθέσεις σε σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας της Ουκρανίας που ακολούθησαν την απώλεια του εδάφους του Χάρκοβο ήταν απλώς «προειδοποιητικές βολές» και ότι θα ακολουθούσαν πολύ πιο «επηρεαστικές» ενέργειες. Αντίστοιχα, καθώς η Ρωσία περνά από την SMO στον ανοιχτό πόλεμο, μπορεί να περιμένουμε μαζική καταστροφή της ουκρανικής πολιτικής και στρατιωτικής υποδομής για να εμποδίσει πλήρως κάθε κίνηση των δυτικών όπλων από τα σημεία παράδοσης στην περιοχή Λβοφ και άλλα συνοριακά σημεία προς τις πρώτες γραμμές. Μπορεί τελικά να περιμένουμε βομβαρδισμούς και καταστροφή των κέντρων λήψης αποφάσεων της Ουκρανίας στο Κίεβο.
Όσον αφορά την περαιτέρω δυτική παρέμβαση, τα δυτικά μέσα ενημέρωσης έχουν τονίσει την πυρηνική απειλή του Βλαντιμίρ Πούτιν για τους πιθανούς συνοδοιπόρους στον πόλεμο της Ουκρανίας. Η Ρωσία έχει δηλώσει ρητά ότι οποιαδήποτε επίθεση κατά της δικής της ασφάλειας και εδαφικής ακεραιότητας, όπως επισημαίνεται από στρατηγούς εν αποστρατεία στις ΗΠΑ μιλώντας στην εθνικής εμβέλειας τηλεόραση τις τελευταίες εβδομάδες για τη διάλυση της Ρωσίας, θα αντιμετωπιστεί με πυρηνική απάντηση. Όταν η πυρηνική απειλή της Ρωσίας στρέφεται προς την Ουάσιγκτον, όπως συμβαίνει τώρα, παρά στο Κίεβο ή τις Βρυξέλλες, είναι απίθανο ότι οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής στο Καπιτώλιο θα παραμείνουν ανεύθυνοι σχετικά με τις ρωσικές στρατιωτικές δυνατότητες και θα επιδιώξουν περαιτέρω κλιμάκωση.
Υπό το φως όλων αυτών των εξελίξεων, είμαι υποχρεωμένος να αναθεωρήσω την εκτίμησή μου για όσα συνέβησαν στη συνάντηση του Οργανισμού Συνεργασίας της Σαγκάης. Τα δυτικά μέσα ενημέρωσης έχουν εστιάσει την προσοχή τους σε ένα μόνο θέμα: την υποτιθέμενη τριβή μεταξύ της Ρωσίας και των κύριων φίλων της, της Ινδίας και της Κίνας, για τον πόλεμο στην Ουκρανία. Είναι αδιανόητο ότι ο Πούτιν δεν συζήτησε με τον Σι και τον Μόντι τι πρόκειται να κάνει στην Ουκρανία. Εάν η Ρωσία παρέχει πράγματι τώρα στην πολεμική της προσπάθεια πολύ μεγαλύτερο μέρος του στρατιωτικού της δυναμικού, τότε είναι απολύτως λογικό να αναμένουμε ότι ο πόλεμος θα τελειώσει με ρωσική νίκη έως τις 31 Δεκεμβρίου του τρέχοντος έτους, όπως φαίνεται να έχει δεσμευτεί το Κρεμλίνο στους υποστηρικτές του.
Κοιτάζοντας πέρα από την πιθανή απώλεια της κρατικής υπόστασης της Ουκρανίας, μια ρωσική νίκη θα σημαίνει περισσότερα από ένα τραύμα, που μοιάζει το Αφγανιστάν για την Ουάσιγκτον. Θα αποκαλύψει τη χαμηλή αξία της στρατιωτικής ομπρέλας των ΗΠΑ για τα κράτη μέλη της ΕΕ και θα οδηγήσει αναγκαστικά σε επαναξιολόγηση της αρχιτεκτονικής ασφάλειας της Ευρώπης, κάτι που απαιτούσαν οι Ρώσοι πριν ξεκινήσει η εισβολή τους στην Ουκρανία, τον Φεβρουάριο.
Ο Gilbert Doctorow είναι πολιτικός αναλυτής με έδρα τις Βρυξέλλες. Το τελευταίο του βιβλίο είναι «Does Russia Have a Future?» Ανατύπωση με άδεια από το blog του.
© Gilbert Doctorow, 2022
***To geoeurope είναι ένας ιστότοπος που δημιουργήθηκε από επιστήμονες και ειδικούς που έχουν ασχοληθεί με τη γεωπολιτική της Ευρώπης και έχουν διαπιστώσει συγκεκριμένα κενά στη ροή των πληροφοριών που διαμορφώνουν τις γεωπολιτικές συζητήσεις στην ήπειρό μας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου