Πόσο πιθανός είναι ένας πόλεμος των αγωγών

Πόσο πιθανός είναι ένας πόλεμος των αγωγών

Γράφει ο ΓΙΩΡΓΟΣ ΒΕΝΕΤΗΣ Εκπαιδευτικός Πτυχιούχος Πολιτικών Επιστημών

Συνελήφθη σαμποτέρ που προσπάθησε να ανατινάξει τον αγωγό φυσικού αερίου Turkish Stream, δήλωσε ο Ντμίτρι Πεσκόφ. Η FSB ανέφερε για την αποτροπή τρομοκρατικής επίθεσης σε εγκαταστάσεις πετρελαίου και φυσικού αερίου στις 22 Σεπτεμβρίου και ότι οι δυνάμεις ασφαλείας συνέλαβαν έναν άνδρα ο οποίος είχε στρατολογηθεί από την SBU στην Ουκρανία. Του κατασχέθηκαν δύο αυτοσχέδιοι εκρηκτικοί μηχανισμοί. Στα gadget του υπόπτου, βρήκαν αλληλογραφία με τον Ουκρανό επιμελητή, οδηγίες για τη συναρμολόγηση της βόμβας και τις συντεταγμένες του χώρου έκρηξης. Ο Turkish Stream είναι ένας αγωγός εξαγωγής που αποτελείται από δύο γραμμές. Η μια έχει σχεδιαστεί για την παροχή φυσικού αερίου από τη Ρωσία μέσω της Μαύρης Θάλασσας στην Τουρκία και η δεύτερη, για την παροχή φυσικού αερίου στις χώρες της Νότιας και Νοτιοανατολικής Ευρώπης. Η λειτουργία του αγωγού ξεκίνησε τον Ιανουάριο του 2020.

Μήπως άρχισε ο πόλεμος των αγωγών;

Η δολιοφθορά των αγωγών φυσικού αερίου Nord Stream και Nord Stream 2 στη Βαλτική Θάλασσα έχει μεταφέρει τις διακρατικές σχέσεις σε ένα εντελώς νέο τοξικό επίπεδο. Οι δύο υπεράκτιοι αγωγοί, μήκους 1.224 χιλιομέτρων, αποτελoύν την πιο άμεση σύνδεση μεταξύ των τεράστιων αποθεμάτων φυσικού αερίου στη Ρωσία και των αγορών ενέργειας στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Η κατασκευή της πρώτης γραμμής ολοκληρώθηκε το 2011 και της δεύτερης το 2022. Αυτό το επεισόδιο υβριδικού βιομηχανικού-εμπορικού πολέμου, με τη μορφή τρομοκρατικής επίθεσης σε ενεργειακές υποδομές σε διεθνή ύδατα, σηματοδοτεί την απόλυτη κατάρρευση του διεθνούς δικαίου.

Ήταν μια περίπλοκη επιχείρηση, που πραγματοποιήθηκε στα ρηχά βάθη των στενών της Δανίας. Αυτό εξαιρεί a priori τα υποβρύχια (τα πλοία που εισέρχονται στη Βαλτική περιορίζονται σε βύθισμα 15 μέτρων). Όσο για όλα τα «αόρατα» πλοία, θα μπορούσαν να περιπλανηθούν μόνο με άδεια από την Κοπεγχάγη – τα νερά της περιοχής είναι γεμάτα αισθητήρες, λόγω του φόβου εισβολής ρωσικών υποβρυχίων.

Η πίεση στους αγωγούς έχει μειωθεί εκθετικά. Οι σωλήνες έχουν πλέον γεμίσει με θαλασσινό νερό. Οι σωλήνες όμως στο NS και στο NS2 μπορούν να επισκευαστούν. Ο Ρώσος αναπληρωτής πρωθυπουργός Αλεξάντερ Νόβακ υποστήριξε ότι η αποκατάσταση των αγωγών Nord Stream είναι τεχνικά εφικτή, σύμφωνα με τα όσα μετέδωσε το πρακτορείο ειδήσεων TASS, το οποίο επικαλείται το Reuters. «Δεν έχουν υπάρξει ποτέ τέτοια περιστατικά. Φυσικά, υπάρχουν τεχνικές δυνατότητες για την αποκατάσταση της υποδομής, χρειάζεται χρόνος και τα κατάλληλα κεφάλαια. Είμαι βέβαιος ότι θα βρεθούν οι κατάλληλες δυνατότητες», δήλωσε ο Νόβακ, Εν τω μεταξύ,, η ρωσική Gazprom δήλωσε πως έχει σταματήσει η διαρροή αερίου από τις γραμμές των αγωγών Nord Stream (ο καθένας από τους οποίους αποτελείται από δύο γραμμές) που είχαν υποστεί ζημιές και πως μπορεί να είναι δυνατή η διοχέτευση αερίου μέσω της μοναδικής εναπομείνασας γραμμής. Η Gazprom ανέφερε επίσης πως η πίεση στις τρεις γραμμές έχει σταθεροποιηθεί και πως εργάζεται προκειμένου να μειώσει τους κινδύνους για το περιβάλλον.

Η Ρωσία δεν χρειαζόταν να ανατινάξει τους αγωγούς φυσικού αερίου θα μπορούσε απλώς να κλείσει τις στρόφιγγες όπως ήδη το έχει κάνει. Αν όμως προχωρήσει σε επισκευή τω αγωγών αυτό θα αποτελέσει μία απάντηση στις έωλες κατηγορίες ότι είναι ο δράστης της δολιοφθοράς. Σε κάθε περίπτωση όμως οι αγωγοί, θα μπορούσαν να δεχθούν εκ νέου επίθεση.

Νέο κεφάλαιο στον «ενεργειακό πόλεμο

Πριν από τις εκρήξεις, η Νορβηγική Αρχή Ασφάλειας Πετρελαίου είχε αναφέρει ότι άγνωστα μη επανδρωμένα αεροσκάφη, πετούσαν κοντά σε νορβηγικές υπεράκτιες εξέδρες πετρελαίου και φυσικού αερίου. Ο Støre περιέγραψε τη δραστηριότητα των drone ως «μη φυσιολογική». Μετά τις εκρήξεις στους αγωγούς Nord Stream, το Όσλο αναπτύσσει στρατιώτες σε μεγάλες μονάδες πετρελαίου και φυσικού αερίου για να συμβάλουν στη φύλαξη μεγάλων μονάδων επεξεργασίας πετρελαίου και φυσικού αερίου στην ξηρά, στο πλαίσιο ευρύτερων προσπαθειών ενίσχυσης της ασφάλειας, εγκαινιάζοντας νέο κεφάλαιο στον «ενεργειακό πόλεμο» Δύσης-Ρωσίας.

Η Νορβηγία είναι ο κύριος προμηθευτής αερίου της Ευρώπης και έχει σχεδόν 9.000 χιλιόμετρα αγωγού. Δολιοφθορά στον Νορβηγικό αγωγό θα μπορούσε να προκαλέσει άμεση ενεργειακή κρίση και οικολογική καταστροφή. Το Όσλο ζήτησε βοήθεια από τους συμμάχους του ΝΑΤΟ για να βοηθήσουν στην περιπολία των υποδομών του.

Η Δύση είναι ιδιαίτερα ευάλωτη όσον αφορά την εξάρτησή της από υποθαλάσσια καλώδια που μεταφέρουν περισσότερο από το 90% της παγκόσμιας μεταφοράς ενέργειας. Εάν αυτά τα καλώδια κοπούν, θα προκαλούνταν μια πολύπλευρη κρίση, επηρεάζοντας τις περισσότερες πτυχές της σύγχρονης ζωής. Η υποδομή επικοινωνιών της Ρωσίας είναι περισσότερο επίγεια.

Cui bono;

Ο Βλαντίμιρ Πούτιν σχολίασε: «Οι Αγγλοσάξωνες» είπε, «δεν ικανοποιήθηκαν από τις κυρώσεις. προχώρησαν σε σαμποτάζ». Και συνέχισε: «Είναι σαφές σε όλους ποιος ωφελείται από αυτό. Βέβαια, εκείνος που ωφελείται το έκανε». Ποιος ωφελείται από τη ζημιά στους αγωγούς; Οι ΗΠΑ εξάγουν πια υγροποιημένο φυσικό αέριο στην Ευρώπη σε μεγαλύτερες ποσότητες από ποτέ. Η Ουάσιγκτον ΗΠΑ είχε ήδη υποχρεώσει τη Γερμανία να «παγώσει» τον Nord Stream 2.

Ο Τζο Μπάιντεν με τον καγκελάριο Όλαφ Σολτς στο πλευρό του, ανέφερε τον περασμένο Φεβρουάριο ότι οι ΗΠΑ, «έχουν τον τρόπο» να κλείσουν τον Nord Stream 2 σε περίπτωση που η Ρωσία εισβάλει στην Ουκρανία. Σε ερώτηση δημοσιογράφου, «πώς ακριβώς θα το κάνετε αυτό, αφού το έργο ελέγχεται από τη Γερμανία;». Η απάντηση του Μπάιντεν, ήταν λακωνική. «Σας υπόσχομαι, θα μπορέσουμε να το κάνουμε». Την ίδια «πρόβλεψη» έκανε και η υφυπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Βικτόρια Νούλαντ: «Αν η Ρωσία εισβάλει στην Ουκρανία, με τον ένα ή με τον άλλο τρόπο, ο Nord Stream 2 δεν θα προχωρήσει».

Εν προκειμένω ο Ντάγκλας ΜακΓκρέγκορ (πρώην σύμβουλος του αμερικανού υπουργού Άμυνας στην κυβέρνηση Trump) αναφέρει: «Οι ΗΠΑ ή το Ηνωμένο Βασίλειο ενδέχεται να βρίσκονται πίσω από τις εκρήξεις στους αγωγούς Nord Stream 1 και Nord Stream 2, Νομίζω ότι αυτό είναι αρκετά προφανές». Παράλληλα, υπενθύμισε το δημοσίευμα του πρώην υπουργού Εξωτερικών της Πολωνίας (2007-2014), ευρωβουλευτή Σικόρσκι, ο οποίος ευχαρίστησε τις Ηνωμένες Πολιτείες για την καταστροφή του αγωγού φυσικού αερίου Nord Stream στο Twitter. Ο ΜακΓκρέγκορ χαρακτήρισε παράλογη την εικασία ότι η Ρωσία μπορεί να βρίσκεται πίσω από το σαμποτάζ στους αγωγούς.«Οι Ρώσοι δεν το έκαναν», τόνισε.

Αν πράγματι υπάρχει σαμποτάζ, τότε αυτό πιθανόν να έχει πραγματοποιηθεί με κάποιο υποβρύχιο drone που τοποθέτησε τα εκρηκτικά στους αγωγούς. Ούτε αυτό όμως θα ήταν εύκολο. Οι υποθαλάσσιοι αγωγοί Nord Stream είναι κατασκευασμένοι από ατσάλι ενώ το πάχος των τοιχωμάτων τους κυμαίνεται από 26,8mm έως και 34,4mm. Οι αγωγοί εκτός από το χοντρό ατσάλι από το οποίο έχουν φτιαχτεί είναι σκεπασμένοι και με τσιμέντο.

Επιβαρυντική δήλωση για την Ουάσιγκτον έκανε ο Ζακ Μπάουντ, πρώην συνταγματάρχης του ελβετικού στρατού, ειδικός πληροφοριών και αναλυτής γεωστρατηγικής, ο οποίος αποκαλύπτει ότι ο Πρόεδρος Ρήγκαν είχε υπογράψει ένα διάταγμα που εξουσιοδοτούσε τη δολιοφθορά σε αγωγούς φυσικού αερίου μεταξύ Ρωσίας και Ευρώπης. Συμπληρώνοντας ότι: «Οι κατηγορίες κατά των Ρώσων για τις διαρροές είναι παράλογες, καθώς πολύ απλά θα μπορούσαν να κλείσουν τη βρύση».

Αναλυτές αναφέρουν ότι τα αμερικανικά ελικόπτερα πετούσαν πάνω από τους μελλοντικούς κόμβους σαμποτάζ πριν από μερικές εβδομάδες, ενώ ένα βρετανικό «ερευνητικό» σκάφος περιφέρεται στα ύδατα της Δανίας από τα μέσα Σεπτεμβρίου. Πρόσθετα, το ΝΑΤΟ σε tweet ανέφερε τη δοκιμή «νέων μη επανδρωμένων συστημάτων στη θάλασσα» την ημέρα της δολιοφθοράς, ενώ σύμφωνα με πληροφορίες, τις τελευταίες εβδομάδες, το Πολεμικό Ναυτικό των ΗΠΑ πραγματοποίησε πολλαπλούς ελιγμούς στην περιοχή όπου έγιναν οι υποτιθέμενες πράξεις δολιοφθοράς. Στις 2 Σεπτεμβρίου, ένα αμερικανικό ελικόπτερο με το διακριτικό κλήσης FFAB123 πραγματοποίησε αρκετές εξόδους στην περιοχή. Το ενδιαφέρον είναι ότι το ελικόπτερο πέταξε πάνω από τη διαδρομή του NordStream 2 και τα σημεία όπου σημειώθηκαν οι διαρροές αερίου.

Ομοίως, μια εκστρατευτική δύναμη πλοίων του αμερικανικού Πολεμικού Ναυτικού, με επικεφαλής το αμφίβιο επιθετικό πλοίο USS Kearsarge , ήταν επίσης στη Βαλτική Θάλασσα πριν από λίγες ημέρες. Σύμφωνα με στοιχεία από τοποθεσίες παρακολούθησης της θαλάσσιας κυκλοφορίας, εντοπίστηκε 30 χιλιόμετρα από το σημείο της υποτιθέμενης δολιοφθοράς του αγωγού φυσικού αερίου Nord Stream 1 και 50 χιλιόμετρα από τον αγωγό φυσικού αερίου Nord Stream 2.

Η υποτέλεια της Ευρώπης

Εν ευθέτω χρόνω όταν ο πόλεμος τελειώσει και οι σχέσεις με τη Ρωσία νομοτελειακά εξομαλυνθούν, οι κυρώσεις πιθανότατα θα αρθούν και οι Nord Stream, αφού αποκαταταθούν οι βλάβες τους, ενδεχομένως να λειτουργήσουν, τροφοδοτώντας με φθηνή ρωσική ενέργεια την Ευρώπη. Η οικονομίκή ανάπτυξη της ΕΕ και κυρίως της Γερμανίας (η οποία υποβιβάζεται σε καθεστώς απόλυτης υποτέλειας έναντι των Ηνωμένων Πολιτειών), ήταν συνυφασμένη με την παροχή φθηνού ρωσικού φυσικού αερίου. Ωστόσο, η ευρωκρατία των Βρυξελλών πλήρως υποταγμένη, στα υπερατλαντικά κελεύσματα, απεμπόλησε εντελώς ανεξήγητα τα ευρωπαϊκά συμφέροντα. Ενδεχομένως σε μελλοντικό χρόνο να αναζητηθούν ευθύνες. Ο πληθυσμός των Ευρωπαϊκών χωρών της θα πληρώσει βαρύ τίμημα και θα υποστεί σοβαρές συνέπειες από αυτήν την πολιτική υποταγής, βραχυπρόθεσμα, μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα. Αντιδρώντας στη δραματική μείωση του βιοτικού επιπέδου τους, στη Γερμανία, την Τσεχική Δημοκρατία και σε μερικές άλλες χώρες, άρχισαν να αυξάνονται οι κινήσεις που απαιτούσαν τον τερματισμό των κυρώσεων και πιο συγκεκριμένα την επίλυση της ενεργειακής κρίσης φέρνοντας για πρώτη φορά σε λειτουργία το Nord Stream 2.

Η πολεμική σύγκρουση δι’ αντιπροσώπου εξέρχεται του πεδίου, δημιουργήθηκε πλέον το μέτωπο του τρόμου των αγωγών. Η αυταπάτη ότι θα ήταν εφικτό να περιορισθεί διαμάχη αποκλειστικά επί του εδάφους της ατυχούς Ουκρανίας, κρατώντας τις δικές τους κοινωνίες εν πολλοίς ανεπηρέαστες, έχει πλέον διαψευσθεί. Οι υποθαλάσσιες εκρήξεις στους αγωγούς Nord Stream1 και Nord Stream2 πέραν του ότι προκάλεσαν μια μεγάλη περιβαλλοντική καταστροφή, αποτελούν επίσης μια πράξη πολέμου. Εκ του λοιπού, η Ρωσία θα είναι σε κόκκινο συναγερμό όχι μόνο για το Turk Stream αλλά και για την Siberian Force. Το ίδιο για τους Κινέζους και τους λαβύρινθους των αγωγών τους που φτάνουν στο Xinjiang. Αλλά η δράση πάντα γεννά αντίδραση: Από εδώ και πέρα, δολιοφθορές θα μπορούσαν επίσης να συμβούν στους αγωγούς των ΗΠΑ και του Ηνωμένου Βασιλείου στα διεθνή ύδατα. Η μετεξέλιξη των διακρατικών σχέσεων σε πλήγματα εναντίον πολιτικών υποδομών, “αγνώστου πατρότητας” δημιουργεί νέα εφιαλτικά δεδομένα στη διεθνή σκηνή.