Την Πέμπτη 30/3/2023 δικάζεται σε δεύτερο βαθμό από το Αναθεωρητικό Δικαστήριο στη Θεσσαλονίκη ο στρατιώτης που πριν δύο χρόνια, έχοντας συμπτώματα υπερκόπωσης αρνήθηκε να καταρρεύσει στη σκοπιά , μη υπακούοντας στη σαδιστική φράση αξιωματικού «αν δεν πέσεις κάτω δεν σε αλλάζω». Λίγες ώρες μετά, το ίδιο στέλεχος εκδικητικά τον ξαναδιέταξε να φυλάξει σκοπιά αυτή τη φορά ολομόναχο, παρά τις εκκλήσεις του φαντάρου ότι δεν ένιωθε καλά. Το αποτέλεσμα ήταν να λιποθυμήσει, να βρεθεί από τον επόμενο σκοπό που ευτυχώς τον άλλαζα 10 λεπτά μετά και να μεταφερθεί αιμόφυρτος στο νοσοκομείο. Σαν εκδίκηση που η οικογένεια του στρατιώτη διαμαρτυρήθηκε και αποφάσισε να κινηθεί νομικά εναντίον του στρατού, ασκήθηκε δίωξη κατά του φαντάρου ο οποίος και καταδικάστηκε από το στρατοδικείο Λάρισας για 3 αδικήματα.
Η καταδίκη είναι εσφαλμένη για τους εξής λόγους: O ύπνος σκοπού απαιτεί πρόθεση Για παράδειγμα, κλείνει το ξυπνητήρι και συνεχίζει να κοιμάται. Αν οφείλεται στην εξάντληση, πρόθεση δεν υπάρχει αλλά αμέλεια. (Βούλευμα 500/1991 Στρατοδικείου Θεσσαλονίκης και Παπαδαμάκης, Στρατιωτικό Ποινικο Δίκαιο, 8η έκδοση, σελ. 205, υποσημείωση 6). Λίγες ώρες μετά το παιδί κατέρρευσε ενώ ήδη παραπονιόταν για συμπτώματα υπερκόπωσης. Καμία βεβαιότητα δεν υπάρχει για το ότι κοιμήθηκε με πρόθεση και δεν τον κατέλαβε ο ύπνος ή η λιποθυμία και στο επίδικο περιστατικό λόγω της εξάντλησης.
Απειλή ανώτερου: Το στρατοδικείο Λάρισας δέχθηκε ότι η φράση «θα τα πούμε έξω, όταν δεν θα έχεις αυτά» συνιστά πέραν πάσης αμφιβολίας απειλή παράνομης πράξης! Ο στρατιώτης εννοούσε πως θα κινηθεί νομικά κατά του νταή αξιωματικού που τους έκανε τη ζωή δύσκολη και πως θα προβεί σε δημόσιες καταγγελίες, όπως έκανε τελικά, στο Σπάρτακο. Ο πρόεδρος του στρατοδικείου πονηρά ρωτούσε τι μπορεί να πει ένας στρατιώτης εκτός της μονάδας και δεν μπορεί εκτός. Οι αξιωματικοί διαβεβαίωναν ότι ο φαντάρος μπορεί να πει ό,τι θέλει στη μονάδα. Αν είναι δυνατόν κανείς να θεωρεί σοβαρά ότι ο φαντάρος είναι το ίδιο ελεύθερος με τους λοιπούς πολίτες να πει ό,τι θέλει. Ο ίδιος Στρατιωτικός Κανονισμός 20-1 (άρθρο 63 β, αριθμ. 3) απαγορεύει π.χ. την επίκριση ή σχολιασμό των διαταγών των ανώτερων. Άρα προφανέστατα και μπορεί όταν απολυθεί να πει πολύ περισσότερα νομιμότατα. Ο δε πρόεδρος έκρινε πως ο φαντάρος έκανε κίνηση προς το λαιμό του, ενώ το παιδί με το «όταν δεν θα έχεις αυτά» έδειξε το γιακά του, εννοώντας πως «όταν δεν έχεις τα αστέρια και θα είμαστε ίσος προς ίσο θα κινηθώ νόμιμα εναντίον σου δικαστικά και εξώδικα με καταγγελία». Καμία βεβαιότητα για την ενοχή του.
Εγκατάλειψη θέσης σκοπού: Ο στρατιώτης έφυγε λίγο πριν καταρρεύσει. Είχε συμπτώματα παρόμοια με αυτά που τον έστειλαν λίγο μετά στο νοσοκομείο και θα μπορούσαν να τον είχαν σκοτώσει. Το άρθρο 4 Στρατιωτικού Ποινικού Κώδικα λέει ότι ο φόβος στο στρατό δεν αποκλείει τον καταλογισμό. Ωστόσο: Σύμφωνα με την ορθή άποψη, αυτό ισχύει μόνο όταν ο στρατιώτης έχει πραγματικό καθήκον να εκτεθεί στον κίνδυνο (Μοροζίνης Ιωάννης, «Η αρχή της ενοχής στο Στρατιωτικό Ποινικό Δίκαιο και το άρθρο 4 του ΣτρΠΚ- Διδακτόν η Αρετή», ΠοινΔικ 2013, σελ. 628, Γιαρένης Ευγένιος, Στρατιωτικός Ποινικός Κώδικας- Θεωρία Εφαρμογή, Αθήνα, Νομ. Βιβλιοθήκη, 2005, σελ. 89-90, ο ίδιος, Σημειώσεις στρατιωτικού ποινικού δικαίου, Αθήνα, Δίκαιο και Οικονομία-Π.Ν. Σάκκουλας, 2002, σελ. 43). Για παράδειγμα στο πεδίο της μάχης. Αν όμως π.χ. ένας ένοπλος κακοποιός επιτεθεί σε έναν εύζωνα στο μνημείο του άγνωστου στρατιώτη εκείνος δικαιούται να τρέξει να γλυτώσει . Εδώ θα ήταν πέρα από κάθε έννοια ανθρώπινης αξιοπρέπειας να τον υποχρεώσουμε να παραμείνει.
Επίσης εδώ δεν έχουμε κατάσταση ανάγκης που αποκλείει μόνο τον καταλογισμό (φόβος) αλλά και το άδικο. Δεν είναι θέμα φόβου. Είναι θέμα προστασίας του δικαιώματος στη σωματική ακεραιότητα, ασχέτως του αν ήταν πρόσφορος ο τρόπος που επέλεξε να επιδιώξει την προστασία του. Άλλωστε ο τραυματισμός του αναδεικνύει ότι μάλλον ήταν πρόσφορος. Ύπνο ήθελε αυτό του έλειπε για να μπορεί να φυλάξει.
Γιατί όμως δεν είναι υποχρεωμένος να εκτεθεί σε αυτό τον κίνδυνο, όπως ο Εύζωνας στο παράδειγμα με τον κακοποιό;
Έννομο αγαθό που προστατεύει το Στρατιωτικό Ποινικό Δίκαιο είναι η στρατιωτική υπηρεσία, όσον αφορά τα γνήσια στρατιωτικά εγκλήματα (Παπαδαμάκης, ό.π., σελ. 37) και όχι απλώς η πειθαρχία και η υπακοή σε οποιαδήποτε εντολή. Υπάρχει το πειθαρχικό δίκαιο. Εδώ καθόλου δεν θίγεται η υπηρεσία. Ο στρατιώτης στα πρόθυμα της λιποθυμίας δεν μπορεί να φυλάξει σκοπιά. Καταρρέει σε λίγα λεπτά, όπως και έγινε την επόμενη φορά. Με την αποχώρηση ο αξιωματικός που κακότροπα και σαδιστικά δεν τον αλλάζει, εξαναγκάζεται να τον αλλάξει. Η σκοπιά δεν μένει μόνη της αφού παραμένουν οι άλλοι φρουροί. Οι πιθανότητες να συμβεί κάτι στα λίγα λεπτά μέχρι την αλλαγή είναι σχεδόν μηδαμινές. Ακόμα κι αν συνέβαινε, φυσικά και ο έτοιμος να λιποθυμήσει δεν μπορεί να κάνει τίποτα. Η υπηρεσία προστατεύεται, αφού η αλλαγή που αναγκαστικά γίνεται οδηγεί στο να φυλάξει κάποιος που είναι σε θέση.
Η καταδίκη αυτή που θυμίζει περιόδους χούντας πρέπει να πέσει. Ο αθώος κρίθηκε ένοχος και οι ένοχοι για τον τραυματισμό του δεν καταδικάστηκαν. Το δίκαιο δεν μπορεί να απαιτεί από κάποιον να παραμείνει μέχρι να λιποθυμήσει και να τσακιστεί σε μια πύλη στρατοπέδου με τόσους άλλους να τη φυλάξουν σε καιρό ομαλότητας. Όλοι είμαστε στο πλευρό του φαντάρου. Εάν η πλευρά του στρατιώτη είχε δεχθεί να κλείσει η υπόθεση μάλλον όλη αυτή η εκδικητική στάση του κράτους και η πρωτοφανής τις τελευταίες δεκαετίες καταδίκη δεν θα είχαν υπάρξει.
ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ ΣΤΡΑΤΕΥΜΕΝΩΝ
ΤΗΛ. ΕΠΙΚ. 6932 955437
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου