Πέμπτη 23 Νοεμβρίου 2023

Γάζα η επόμενη μέρα

Γιώργος Βενέτης

H κυβέρνηση Τζο Μπάιντεν κατέθεσε πρόσφατα ένα σχέδιο που προβλέπει τη συγκρότηση ειρηνευτικής δύναμης για τη Λωρίδα της Γάζας, η οποία θα αναλάβει την εγγύηση της ασφάλειας στην περιοχή μετά το πέρας της σύγκρουσης Ισραήλ – Χαμάς. Διαφορετική είναι η προσέγγιση του Τελ Αβίβ. Ειδικότερα, ο Μπενιαμίν Νετανιάχου σε δηλώσεις του υποστήριξε κατηγορηματικά ότι είναι το Ισραήλ που θα έχει την «ευθύνη ασφαλείας» στη Λωρίδα της Γάζας για κάποιο «απροσδιόριστο» χρονικό διάστημα μετά τη λήξη της σύγκρουσης. «Είδαμε τι συμβαίνει όταν δεν έχουμε αυτή την ευθύνη για την ασφάλεια, αυτό που έχουμε είναι η έκρηξη της τρομοκρατίας της Χαμάς σε μια κλίμακα που δεν μπορούσαμε να φανταστούμε» συμπλήρωσε ο Νετανιάχου.

Σε αντίθεση ο Εχούντ Μπάρακ, πρώην πρωθυπουργός, του Ισραήλ, προτείνει μια πολυεθνική αραβική δύναμη να αναλάβει τον έλεγχο στη Γάζα, επισημαίνοντας ότι η επιχείρηση στη Γάζα πρέπει να ολοκληρωθεί σύντομα υποστηρίζοντας πως η πλήρης ήττα της Χαμάς θα απαιτήσει πολλούς μήνες, ίσως και έναν χρόνο.

Ποιοι είναι οι στόχοι του Ισραήλ

Ως στόχος του Ισραήλ έχει αναφερθεί, μεταξύ άλλων, η εξάλειψη και του τελευταίου ίχνους της Χαμάς, «συντρίβοντας την ικανότητά της να έχει οποιαδήποτε στρατιωτική ικανότητα ή ικανότητα διακυβέρνησης στη Γάζα», ανέφερε ανώτερος Ισραηλινός διπλωμάτης.

Αν το Ισραήλ θεωρεί ότι η ολική νίκη του θα ήταν η καταστροφή της Γάζας, η εξουδετέρωση της πλειοψηφίας των ενόπλων Παλαιστινίων που κρύβονται στις σήραγγες και στη συνέχεια η εκδίωξη του συνόλου των κατοίκων της Λωρίδας της Γάζας, το εγχείρημα κρύβει παγίδες. Είναι γεγονός ότι μια τέτοια νίκη είναι δύσκολη, παρότι προσώρας οι ισραηλινές δυνάμεις δεν συναντούν ισχυρή αντίσταση, όχι μόνο λόγω των στρατιωτικών αλλά και των γεωπολιτικών συνθηκών, διότι αυτή η εξέλιξη θα προκαλούσε αντιδράσεις από τον αραβικό κόσμο, αλλά ακόμη και από τη Δύση.

Άρνηση της Αιγύπτου

Αν πράγματι ο στόχος του Ισραήλ είναι η εκδίωξη των Παλαιστινίων από τα πατρογονικά τους εδάφη και εφόσον το επιτύχουν το ερώτημα που γεννάται είναι: Που θα πάνε οι Παλαιστίνιοι; 
Έχουν ήδη διαρρεύσει πληροφορίες σχετικά με προτάσεις για την αποδοχή ενός εκατομμυρίου Παλαιστινίων της Γάζας στην Χερσόνησο του Σινά. 
Η Αίγυπτος είναι κατηγορηματικά αντίθετη γιατί καταλαβαίνει ότι δεν θα επιστρέψουν ποτέ στη Γάζα.
Δεν υπάρχει καμία πιθανότητα να αποδεχθεί ο στρατάρχης Σίσι την εισροή Παλαιστινίων από τη Γάζα, ανάμεσα στους οποίους προφανώς θα παρεισφρήσουν και μαχητές της Χαμάς. Εκτός από το φόβο ότι η επιρροή της τοπικής «Μουσουλμανικής Αδελφότητας» θα αυξηθεί μαζί με τους Παλαιστίνιους, ο Αιγύπτιος πρόεδρος δεν θέλει να τον αντιμετωπίζει ο Ισλαμικός κόσμος ως τον άνθρωπο που παρέδωσε τη Γάζα στο Ισραήλ.

Για τους ίδιους λόγους είναι αδύνατο να εκδιωχθούν οι κάτοικοι της Γάζας στην Ιορδανία, στην οποία ο μισός πληθυσμός είναι ήδη Παλαιστίνιοι, ή στην Τουρκία, η οποία επιδιώκει να γίνει ο ηγέτης του ισλαμικού κόσμου. Κανείς δεν θα δεχτεί τους Παλαιστίνιους κυρίως λόγω της απροθυμίας να βοηθήσουν το Ισραήλ να τους εκδιώξει από τη Γάζα.

Δεν υπάρχει ξεκάθαρη στρατηγική

Ο Ισραηλινός πρωθυπουργός, είπε ότι το Ισραήλ θέλει να έχει τη συνολική ευθύνη για την ασφάλεια στη Λωρίδα της Γάζας για αόριστο χρονικό διάστημα μετά το τέλος του πολέμου. Πάντως το State Department ζήτησε από τον Ισραηλινό πρωθυπουργό, Μπενιαμίν Νετανιάχου να διευκρινίσει τι ακριβώς εννοούσε με την φράση του ότι το Ισραήλ θα αναλάβει «επ’ αόριστον» τη γενική ευθύνη για την ασφάλεια της Γάζας, σενάριο που αν επιβεβαιωθεί, προκαλεί διάχυτη ανησυχία για γενική ανάφλεξη στη Μέση Ανατολή, με αναλυτές μάλιστα να κάνουν λόγο και για στρατιωτική εμπλοκή της Τουρκίας. Την ίδια στιγμή Ισραηλινοί αξιωματούχοι λένε ότι θέλουν να μεταφέρουν τον έλεγχο της Γάζας σε άλλους. σχηματισμούς. Σε μία τέτοια εξέλιξη αρχίζουν οι υποθετικές επιλογές, για την επόμενη μέρα στη Γάζα.

Η Παλαιστινιακή Αρχή

Ο Μπενιαμίν Νετανιάχου έχει απορρίψει την πρόταση των ΗΠΑ να δοθεί στην Παλαιστινιακή Αρχή η διακυβέρνηση της Γάζας μετά το τέλος του πολέμου – ενδεχόμενο που απέρριψε κι ο πρόεδρός της, Μαχμούντ Αμπάς, που έθεσε ως όρο αποδοχής, την εξεύρεση μίας συνολικής πολιτικής λύσης που θα περιλαμβάνει τη Δυτική Όχθη, την Ανατολική Ιερουσαλήμ και τη Γάζα, στα πλαίσια των αποφάσεων του ΟΗΕ για την ίδρυση παλαιστινιακού κράτους.

Η Παλαιστινιακή Αρχή εκδιώχθηκε από τη Χαμάς το 2007 και είναι απίθανο να αποδεχτεί την ιδέα της επιστροφής της, στον απόηχο μιας τιμωρητικής ισραηλινής στρατιωτικής εκστρατείας. Επίσης, η συντριπτική πλειοψηφία των Παλαιστινίων της Γάζας, θεωρεί την ΠΑ διεφθαρμένη και αναποτελεσματική, ενώ η συνεργασία της με το Ισραήλ για την ασφάλεια στη Δυτική Όχθη αντιμετωπίζεται με βαθιά καχυποψία, καθώς οι ισραηλινοί έποικοι συνεχίζουν να καταπατούν παλαιστινιακά εδάφη.

Διεθνής συνασπισμός υπό τις ΗΠΑ

Θα μπορούσε να είναι ένας διεθνής συνασπισμός με επικεφαλής τις Ηνωμένες Πολιτείες, και με τη συμμετοχή χωρών της ΕΕ και μουσουλμανικών κρατών. Δηλαδή, διεθνείς ειρηνευτικές δυνάμεις που θα αντικαθιστούν σταδιακά τον ισραηλινό στρατό. Υπό τον έλεγχό τους, θα επιδιώκετο να δημιουργηθεί μια παλαιστινιακή κυβέρνηση, προφανώς με την υποστήριξη της Φατάχ του Αμπάς. Αλλά η δημιουργία ενός τέτοιου συνασπισμού δεν έχει πολλές πιθανότητες, διότι ούτε οι ΗΠΑ ούτε η Ευρώπη θα θέλουν να σταθούν ανάμεσα σε εξαγριωμένους Παλαιστίνιους και Ισραηλινούς, ενώ οι αραβικές και μουσουλμανικές χώρες δεν θα θελήσουν να ενταχθούν στον συνασπισμό της Δύσης. Από την άλλη πλευρά το Ισραήλ δύσκολα θα συμφωνήσει σε ενδεχόμενη πρόταση παρουσίας μόνο Ισλαμικών κρατών στη Γάζα.

Αναφερόμενος στην επαύριο του πολέμου, ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Άντονι Μπλίνκεν δήλωσε: «Η Γάζα πρέπει να ενωθεί με τη Δυτική Όχθη υπό την Παλαιστινιακή Αρχή μόλις τελειώσει ο πόλεμος, αν θέλουμε να διατηρήσουμε τους Άραβες ως συμμάχους της Αμερικής. Πρέπει να φθάσουμε σε μια βιώσιμη ειρήνη. Η λύση πρέπει να περιλαμβάνει παλαιστινιακή διακυβέρνηση και τη Γάζα ενωμένη με τη Δυτική Όχθη υπό την Παλαιστινιακή Αρχή. Κατά την άποψή μας, οι Παλαιστίνιοι πρέπει να βρίσκονται στο επίκεντρο της λήψης αυτών των αποφάσεων, η Γάζα είναι παλαιστινιακό έδαφος και θα παραμείνει παλαιστινιακό έδαφος», ανέφερε ο Άντονι Μπλίνκεν, υποστηρίζοντας πως οι ΗΠΑ εναντιώνονται σε μια νέα μακρόχρονη κατοχή της Λωρίδας της Γάζας από το Ισραήλ.

Μετριοπαθείς ισραηλινοί και Εβραίοι της διασποράς αντιλαμβάνονται το αδιέξοδο των συγκρούσεων στην Παλαιστίνη. Ένας εξ αυτών ο Ρόναλντ Λόντερ, Ρεπουμπλικανός και πρόεδρος του Παγκόσμιου Εβραϊκού Κογκρέσου, είχε το θάρρος να διατυπώσει σε συνέντευξη του σε μια σαουδαραβική εφημερίδα, τη μόνη βιώσιμη λύση για το Παλαιστινιακό ζήτημα. «Είναι καιρός για ειρήνη και λύση δύο κρατών». 
Όπως εξήγησε: «Μόνο μια λύση δύο κρατών θα εγγυηθεί στους Ισραηλινούς και τους Παλαιστίνιους μια ζωή με αξιοπρέπεια, ασφάλεια και με καλύτερη προοπτική για την οικονομική κατάσταση, που θα οδηγούσε σε ένα βιώσιμο μέλλον».

Η λύση των δύο κρατών

Η μόνη μακροπρόθεσμη λύση για να αντιμετωπιστεί η ανάγκη του Ισραήλ για ασφάλεια και οι ελπίδες των Παλαιστινίων για αυτοδιάθεση είναι να εργαστούν από κοινού για μια πολιτική λύση στη σύγκρουση. Η αποδοχή ενός πλαισίου ειρήνης που βασίζεται σε δύο κράτη για δύο αυτόχθονες λαούς, απουσιάζει από τις συζητήσεις για το Μεσανατολικό τα τελευταία χρόνια. Ο πόλεμος και οι τραγικές συνέπειες που φανερώνει η ειδησεογραφία από τη Γάζα, ελπίζουμε να αφυπνίσει συνειδήσεις ενισχύοντας τις μετριοπαθείς δυνάμεις και από τις δύο πλευρές.

«Αν θέλουμε να δούμε το κράτος του Ισραήλ ασφαλές και χωρίς να χάσουμε την ταυτότητά μας ως εβραϊκή δημοκρατία, θα πρέπει να αποδεχθούμε την ίδρυση βιώσιμου Παλαιστινιακού κράτους. Αυτή είναι η μόνη λύση. Γιατί διαφορετικά θα διατηρήσουμε ένα κράτος απαρτχάιντ και δεν θα είμαστε ποτέ ασφαλείς», δήλωσε ο Άγιαλον, πρώην διευθυντής της Shin Bet.

Οι συνέπειες αυτής της αντιπαράθεσης ξεπερνούν πολύ τα σύνορα της ισραηλινο-παλαιστινιακής σύγκρουσης. Αγγίζουν ευρύτερα ζητήματα όπως η ισορροπία δυνάμεων στη Μέση Ανατολή, η επιρροή των μεγάλων δυνάμεων στην περιοχή και οι αρχές του διεθνούς δικαίου. Η έκβαση αυτής της κατάστασης θα μπορούσε να επαναπροσδιορίσει τις περιφερειακές συμμαχίες και να έχει σημαντικό αντίκτυπο στην παγκόσμια σταθερότητα.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου