ΑΜΑΛΙΑ ΦΛΕΜΙΝΓΚ (1912-1986) ΑΝΕΚΔΟΤΗ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ
Aκούραστη αγωνίστρια
Εύα Νικολαϊδου
Σαράντα χρόνια μετά τη συνάντηση στο ρετιρέ του Κολωνακίου, ανασύρεται η συνέντευξη. Η Αμαλία Φλέμινγκ, γιατρός και αγωνίστρια, μιλάει για την Κατοχή, τη χούντα, τους απελευθερωτικούς αγώνες των Ελλήνων, τον δικό της αντιστασιακό ρόλο, τη σύλληψη στην ΕΑΤ-ΕΣΑ, τον Παναγούλη, τα ανθρώπινα δικαιώματα, τον φεμινισμό. Ως πρόεδρος του Σωματείου Ελληνίδων Επιστημόνων, που εκπροσωπεί μόνο γυναίκες, εξηγεί: «Εχουμε χωριστά σωματεία για να φτάσουμε στη στιγμή που δεν θα τα ᾽χουμε. Για να μπορέσουμε να αντιμετωπίσουμε την ανισότητα, τις προκαταλήψεις...»
Η Αμαλία Φλέμινγκ γεννήθηκε και ωρίμασε σ’ έναν αιώνα γεμάτο αλλαγές – κοινωνικές, πολιτικές, ιστορικές μέχρι και επιστημονικές. Ο άνδρας της ανακάλυψε την πενικιλίνη. Και αυτή, δίπλα του, τον βοήθησε με άριστη κατάρτιση. Η προσωπική συνεισφορά της σ’ αυτές τις επαναστατικές αλλαγές ήταν θαρραλέα, τολμηρή, μεγαλόψυχη.
Το 1985, έναν χρόνο πριν πεθάνει, τη συνάντησα κάποιο απόγευμα στην οδό Κανάρη, στην πλατεία Κολωνακίου. Εμενε σ’ ένα ρετιρέ, αγκαλιασμένο από θεόρατες γλάστρες, με διάφορα φυτά. Σου θύμιζε παράρτημα του Εθνικού Κήπου. Μ’ εντυπωσίασε ο τρόπος που μιλούσε, με γενναιότητα και αυτοπεποίθηση. Παρ’ όλο που έκλεινε ο κύκλος της ζωής της, τα μάτια της εξέπεμπαν δύναμη λες και την περίμεναν νέοι αγώνες.
Ανοιξα για άλλη μια φορά τον φάκελο από το αρχείο μου των «Γυναικών που έγραψαν ιστορία». Βρισκόταν ανάμεσα σ’ αυτές, ταξινομημένη, και η Αμαλία Φλέμινγκ. Την άκουσα να ζητάει να μιλήσει. Σαράντα χρόνια μετά από τη συνάντησή μας. Κι ενώ σχεδίαζα όλες αυτές τις προσωπικότητες να τις συμπεριλάβω σ’ έναν τόμο, τελικά, λόγω επετείων και επικαιρότητας, γίνονται αυτόνομα βιβλία και συνεντεύξεις.Η αφήγησή της δεν είναι μόνο μια προσωπική εμπειρία αλλά συνδέεται με την πολιτική ιστορία, τους απελευθερωτικούς αγώνες των Ελλήνων και τα ανθρώπινα δικαιώματα.
«Αδύνατο να δεχθώ την καταπάτηση της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, των δικαιωμάτων του ανθρώπου και την εκμετάλλευση της γυναίκας».
Η Αμαλία με τον Αλέξανδρο Φλέμινγκ
● Κυρία Φλέμινγκ, μιλήστε μου για τη ζωή σας, την πολιτική και τις δυσκολίες που συναντήσατε.
Εκείνο που δυσκολεύει την κάθε γυναίκα δεν είναι τόσο η δυνατότητα να διακριθεί σ’ έναν τομέα, αλλά ο τρόπος που ανατράφηκε, η νοοτροπία, το περιβάλλον που έκανε τις γυναίκες να είναι πιο ντροπαλές.
Της λένε πως η γυναίκα δεν πρέπει ν’ ανακατεύεται στα κοινά, ότι γίνεται γελοία όταν διαβάζει κι ασχολείται με την πολιτική. Φυσικά, όταν δεν τα κάνει αυτά δυσκολεύεται να μπει στην πολιτική. Αυτός ο λόγος είναι εξωγενής, δεν έχει σχέση με το μυαλό και τις δυνατότητες της γυναίκας.
● Ποιες ήταν οι αφορμές που άλλαξαν τη ζωή σας;
Είναι πολλές. Αξέχαστες στιγμές πέρασα στην Κατοχή, στην παιδική μου ηλικία, που βέβαια σβήνουν με τον καιρό, αλλά μερικές είναι καθοριστικές στη ζωή μου. Σημαντική στιγμή για μένα ήταν ο γάμος μου με τον Φλέμινγκ. Αυτό ήταν πολύ συνταρακτικό για μένα. Οταν βρέθηκα στην Αγγλία, ήξερα βέβαια ποιος ήταν ο Αλέξανδρος Φλέμινγκ και που βρέθηκα κοντά του ήταν κάτι πολύ σημαντικό. Σκεφτείτε ότι όταν έφυγα από τη συνάντηση μαζί του ξέχασα όλα τα πράγματα που είχα μαζί μου.
Αλλες στιγμές που δεν ξεχνιούνται ήταν τα χρόνια της χούντας. Οι αντιστασιακοί μας αγώνες. Η αγωνία να βγάλουμε στο εξωτερικό ανθρώπους που τους κυνηγούσαν. Ολα έγιναν με επιτυχία. Η σύλληψή μου στην ΕΣΑ ήταν ιδιαίτερα δυσάρεστη, όχι βέβαια γιατί με χτύπησαν και μου κόψανε το νερό, αλλά ήταν το ν’ ακούς τις φωνές των άλλων από δίπλα που τους βασάνιζαν, τα κλάματα, τους αναστεναγμούς. Εζησα δύο μεγάλα γεγονότα της Κατοχής και της χούντας. Και στα δύο έπαιξα αντιστασιακό ρόλο και τα επακόλουθα είναι φυσικά μετά από μια τέτοια στάση.
Ο δικτάτορας Παπαδόπουλος πίστευε ότι ο ελληνικός λαός είναι άρρωστος που έχει ανάγκη από θεραπεία. Ο μέγας χειρουργός ήταν ο ίδιος. Θα μας αφαιρούσε τα σάπια μέλη και θα μας έβαζε σε γύψο. Αν επιδρούσε η θεραπεία, τότε θα έσπαγε τον γύψο και θα ελευθερωνόμασταν. Ολοι πληρώσαμε ακριβά την αναμονή αυτής της επέμβασης.
Οταν έφερναν στα κελιά γυναίκες, τις βλέπαμε βασανισμένες με σημάδια από κάφτρες τσιγάρων στους μαστούς τους. Μερικές πάθαιναν νευρική κατάρρευση από το ξύλο και κατέληγαν σε άσυλο. Αλλοτε πάλι, βλέπαμε νεαρά παιδιά που τα έστελναν βιασμένα.
● Αγωνιστήκατε και για την απελευθέρωση του Αλέκου Παναγούλη.
Θαυμάζω απεριόριστα την ηρωική μητέρα Αθηνά Παναγούλη που, αγνοώντας τους κινδύνους, κατάφερε να μου δώσει στοιχεία που αφορούσαν τα παιδιά της Αλέκο και Στάθη. Θυμάμαι ο Θεοφιλογιαννάκος με φωνές με ανέκρινε, ρωτώντας με γιατί θέλησα να απελευθερώσω τον Παναγούλη. Του απάντησα: «Διότι βασανιζόταν και του είχαν αφαιρέσει κάθε μέσο για να υποστηρίξει τη θέση του». Με ρωτούσε ποιος έδωσε το αυτοκίνητό μου στον Ανδρουτσόπουλο τη νύχτα της 25ης Αυγούστου. Ομως, είχα πει και σε άλλους συντρόφους ότι τα ουρλιαχτά και οι φωνές του Θεοφιλογιαννάκου ήταν υποκριτικά. Μπλόφαραν πολλοί από τους βασανιστές ότι μας παρακολουθούσαν, ότι γνωρίζουν τα πάντα, για να μας αναγκάσουν να μιλήσουμε. Πολλά από αυτά τα βιώματά μου τα αναφέρω και στο βιβλίο «Προσωπική Κατάθεση».
● Πώς εξηγείτε τον όρο φεμινισμό;
Φεμινισμός για μένα σημαίνει σεβασμός στον άνθρωπο και όχι καταπάτηση της αξιοπρέπειάς του. Φεμινίστρια, με τη στενή έννοια του όρου, στη ζωή μου δεν υπήρξα, ίσως γιατί είχα την τύχη να μη ζήσω την καταπίεση των άλλων γυναικών, ούτε καν να τη συζητήσω. Σπούδασα άνετα ιατρική. Οι γονείς μου ήταν πολύ φωτισμένοι, δεν βάζανε ποτέ διαφορά στο θέμα των σπουδών, ισότητας μεταξύ του αδελφού μου κι εμένα. Δεν δυσκολεύτηκα πουθενά επειδή ήμουν γυναίκα.
Φεμινίστρια, με τη στενή έννοια του όρου, δεν υπήρξα, γιατί είχα την τύχη να μη ζήσω την καταπίεση
Πιστεύω, όμως, απόλυτα στα δικαιώματα του ανθρώπου. Είμαι πολύ ευαίσθητη σ’ αυτή την καταπίεση και δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η γυναίκα στην Ελλάδα είναι καταπιεσμένη και δεν της αναγνωρίζονται τα δικαιώματά της.
Τώρα τελευταία πήγα σ’ ένα χωριό που καθίσαμε να φάμε και γυναίκες σερβίρανε τα φαγητά με ευλάβεια μπορώ να πω. Καθόμουν στο τραπέζι με άντρες και με κοίταζαν παράξενα, έβλεπα μια κατάπληξη στο πρόσωπό τους, που προφανώς θα αναρωτιούνταν πώς εγώ αποτελώ την εξαίρεση και κάθομαι με άλλους άντρες.
● Ως πρόεδρος των Ελληνίδων Επιστημόνων ποια είναι τα προβλήματα που προκύπτουν μέσα στον Σύνδεσμο;
Εμείς πιστεύουμε και μας ρωτάνε γιατί ζητάτε ισότητα κι έχετε χωριστά σωματεία. Εχουμε χωριστά σωματεία για να φτάσουμε στη στιγμή που δεν θα τα ’χουμε. Για να μπορέσουμε να αντιμετωπίσουμε την ανισότητα, για να πείσουμε τις γυναίκες, που είναι δύσκολο από τις προκαταλήψεις, ότι είναι ωφέλιμες για το κοινωνικό σύνολο. Να τους δώσουμε να καταλάβουν τα δικαιώματά τους. Από το σπίτι, το σχολείο, την εκκλησία, τα βιβλία, από τα μέσα ενημέρωσης βλέπει καθημερινά μια διαφορετική εικόνα που την παρουσιάζουν γιατί τη θέλουν παραγκωνισμένη, στο περιθώριο της ζωής.
Ημουν πριν από καιρό στα Ψαρά. Με φιλοξενούσε μια φιλική οικογένεια που ζει στην Αμερική. Καθώς προχωρούσαμε στον δρόμο χαιρέτησε η γυναίκα κάποιον που της φάνηκε γνωστός της. Εκείνη τη στιγμή γυρίζει ένας περαστικός νησιώτης και της λέει: «Αλλη φορά να μη χαιρετάτε αγνώστους που δεν τους γνωρίζετε. Αυτό δεν γίνεται στο δικό μας νησί». Την πρόσβαλε με άσχημο τρόπο. Στα γυναικεία σωματεία αγωνιζόμαστε να βοηθήσουμε όλες αυτές τις καταστάσεις.
Στα νεαρά ζευγάρια φυσικά υπάρχει μια κάποια ισότητα. Παίρνουν αποφάσεις μαζί. Αλλά και πάλι έχουμε διαφωνίες. Και όλες οι προσπάθειες των γυναικείων σωματείων έχουν αποτέλεσμα. Είμαστε ένα προοδευτικό σωματείο που δεν ενδιαφέρεται μόνο για την ισοτιμία των γυναικών, αλλά και για κάθε κοινωνική αδικία. Ξέρουμε ασφαλώς πως δεν μπορεί να υπάρξει πρόοδος χωρίς ειρήνη, χωρίς ελευθερία, χωρίς δημοκρατία, χωρίς δικαιοσύνη.
● Υποστηρίζετε ότι το ωράριο της εργαζόμενης μητέρας πρέπει να μειωθεί, για να βρίσκεται πιο πολλές ώρες στο σπίτι της;
Το ωράριο πιστεύω ότι πρέπει να μειωθεί. Να διαθέτει περισσότερες ώρες για το παιδί της. Πρέπει να αναγνωριστεί ότι το παιδί δεν είναι μόνο δική της υποχρέωση. Είναι και του άντρα της.
Οι εργοδότες παραπονιούνται πως οι γυναίκες απουσιάζουν πολύ. Οταν αρρωστήσει το παιδί πρέπει να πάρουν άδεια και οι δύο γονείς για να το φροντίσουν. Τη μητρότητα τη θεωρούμε κοινωνικό λειτούργημα. Να προστατευθεί η μητρότητα και να δημιουργηθούν οι κατάλληλες διευκολύνσεις για την εργαζόμενη μητέρα.
Πιστεύω ότι η προσφορά των γυναικείων συλλόγων είναι πολύτιμη για την εξέλιξη του γυναικείου αγώνα, γιατί οι γυναίκες θα πετύχουν τον σκοπό τους μόνο όταν ενωμένες και συμφιλιωμένες παλέψουν μέχρι την τελική νίκη. Θα είναι μια νίκη ιστορική, βγαλμένη από χιλιάδες δυσκολίες, αντιλήψεις, αδικίες, σφάλματα. Θα είναι όμως μια νίκη δίκαιη.
● Θα θέλατε να σχολιάσετε κάτι για την απέλασή σας;
Λίγες μέρες μετά την απέλασή μου, ένας ξένος ανταποκριτής επισκέφτηκε τον αρχιβασανιστή του ΕΑΤ-ΕΣΑ Θεοφιλογιαννάκο για να του πάρει συνέντευξη. Ηταν, μάλιστα, παρών και ο ταγματάρχης Χατζηζήσης. Ρώτησε ο δημοσιογράφος γιατί απελάθηκε η λαίδη Φλέμινγκ και ο Θεοφιλογιαννάκος απάντησε: «Ζήτησε η ίδια να φύγει». Τότε ο δημοσιογράφος πρόσθεσε: «Εγώ την άκουσα μετά τη δίκη να λέει πως προτιμάει να εκτίσει στην Ελλάδα την ποινή παρά να φύγει. Τη φυγάδευσαν σαν να έγινε απαγωγή».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου