Iranians lift up a flag and the mock up of a missile during a celebration following Iran's missiles and drones attack on Israel, on April 15 2024, at Palestine square in central Tehran. Iran launched the attack on April 14, its first ever to directly target Israeli territory, in retaliation for a deadly air strike widely blamed on Israel that destroyed Tehran's consular building in Syria's capital early this month. (Photo by ATTA KENARE / AFP)
Κάτω από σοβαρές οικονομικές πιέσεις και αυξανόμενες στρατιωτικές απειλές από τις Ηνωμένες Πολιτείες, το Ιράν συμφώνησε να διαπραγματευτεί το πυρηνικό του πρόγραμμα, αλλά τα πιθανά αποτελέσματα των συνομιλιών δείχνουν βαθιές αβεβαιότητες.
Ο Ιρανός υπουργός Εξωτερικών Αμπάς Αραγτσί επιβεβαίωσε ότι “έμμεσες συνομιλίες” μεταξύ της χώρας του και των Ηνωμένων Πολιτειών θα πραγματοποιηθούν στο Ομάν το Σάββατο.
Η ανάρτηση του Αραγτσί στο Χ ακολούθησε την αρχική ανακοίνωση του προέδρου Ντόναλντ Τραμπ κατά τη διάρκεια ενημέρωσης των μέσων ενημέρωσης μαζί με τον Ισραηλινό πρωθυπουργό Μπενιαμίν Νετανιάχου που επισκέφθηκε το Ιράν.
Αργότερα την Τρίτη, ο Ιρανός διπλωμάτης τόνισε ότι οι συνομιλίες θα είναι αυστηρά έμμεσες, σύμφωνα με την πάγια θέση της Τεχεράνης ότι οι απευθείας διαπραγματεύσεις με την Ουάσινγκτον είναι απαράδεκτες.
Ο Αραγτσί, ωστόσο, αναγνώρισε ότι η μορφή των συζητήσεων δεν είναι το πρωταρχικό μέλημα και σημείωσε ότι ο κρίσιμος παράγοντας είναι η “αποτελεσματικότητα και η σοβαρότητα” των δύο μερών για την επίτευξη μιας ουσιαστικής συμφωνίας.
Εξήγησε ότι η επιμονή του Ιράν στις έμμεσες διαπραγματεύσεις οφείλεται στην άρνησή του να συμμετάσχει σε “συνομιλίες υπό πίεση ή απειλές”.
Το Ιράν έχει επανειλημμένα υποστηρίξει ότι οι εξαναγκαστικές μέθοδοι υπονομεύουν το πνεύμα της διπλωματίας, ως απάντηση στις αυστηρές προειδοποιήσεις της κυβέρνησης Τραμπ ότι η αποτυχία της Τεχεράνης να καταλήξει σε συμφωνία θα οδηγήσει σε αμερικανικά πλήγματα.
Οι έμμεσες διαπραγματεύσεις, υποστήριξε ο Αραγτσί, μπορούν να εξασφαλίσουν μια γνήσια και παραγωγική ανταλλαγή χωρίς τη σκιά του εξαναγκασμού.
Η επιβεβαίωση των συνομιλιών από τον Αραγτσί προκάλεσε σχόλια και κάποιοι βλέπουν στην επιμονή του Τραμπ για άμεσες συνομιλίες ένα τέχνασμα να στριμώξει το Ιράν και να φανεί άκαμπτο.
Τι έφερε το Ιράν στο τραπέζι των συνομιλιών;
Η προθυμία της Τεχεράνης να συμμετάσχει σε συνομιλίες ακολουθεί ένα έντονο επεισόδιο οικονομικής και διπλωματικής πίεσης σε συνδυασμό με στρατιωτικές απειλές.
Ωστόσο, ως ένδειξη του πώς η διπλωματία μπορεί ενδεχομένως να βοηθήσει στην αναζωογόνηση της ταλαιπωρημένης οικονομίας του Ιράν, το προβληματικό νόμισμα της χώρας, το ριάλ, ανέκτησε περίπου το 5% της αξίας του έναντι του δολαρίου κατά τις πρώτες ώρες λειτουργίας της αγοράς συναλλάγματος της Τεχεράνης την Τρίτη.
Η ανάκαμψη αντανακλά τη συγκρατημένη αισιοδοξία, αν και οι αναλυτές της αγοράς υποστηρίζουν ότι η βραχύβια ανακούφιση δεν μπορεί να εξελιχθεί σε πραγματική ανάκαμψη, εκτός εάν οι συνομιλίες στο Ομάν και οι επόμενες φάσεις αποφέρουν απτή πρόοδο, συμπεριλαμβανομένης της άρσης των εξουθενωτικών αμερικανικών κυρώσεων.
Οι ιρανικές αρχές παρακινήθηκαν ίσως από την περιφερειακή απομόνωση της Τεχεράνης μετά τη στρατιωτική εκστρατεία του Ισραήλ στη Γάζα. Οι αλυσιδωτές επιπτώσεις του πολέμου έχουν πλήξει σοβαρά τις υποστηριζόμενες από το Ιράν δυνάμεις αντιπροσώπων σε ολόκληρη τη Μέση Ανατολή, γεγονός που επιδεινώθηκε μόνο από τα ισραηλινά πλήγματα τον Οκτώβριο σε ιρανικά κέντρα αεράμυνας – που πιστεύεται ότι έχουν καταστήσει τις πυρηνικές εγκαταστάσεις του βαθιά ευάλωτες σε μελλοντικές ισραηλινές επιθέσεις.
Η επιθετική στάση της κυβέρνησης Τραμπ, όπως η ανάπτυξη βομβαρδιστικών B-2 ικανών να στοχεύουν τις υπόγειες πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν, συνέβαλε στην αυξανόμενη πίεση προς την Τεχεράνη να επιδιώξει διπλωματική λύση, παρά τη βαθιά δυσπιστία της ηγεσίας προς τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Η αλλαγή στην προσέγγιση του ανώτατου ηγέτη Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ είναι εμφανής από τότε που οι απειλές του Τραμπ έφεραν το Ιράν στη θέση να επιλέξει μεταξύ της στρατιωτικής αντεπίθεσης ή της διαπραγμάτευσης μιας νέας συμφωνίας.
Τι να περιμένουμε;
Οι αντιδράσεις για την ανακοίνωση των επικείμενων συνομιλιών ήταν ανάμεικτες στο εσωτερικό του Ιράν. Οι αντικυβερνητικοί επικριτές βλέπουν την έμμεση μορφή ως στρατηγικό ελιγμό για την προστασία της εγχώριας αξιοπιστίας του κατεστημένου, καθώς η ηγεσία επιδιώκει να αποφύγει να φανεί ότι υπαναχωρεί σε προηγούμενες θέσεις κατά της διπλωματίας με τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Αντιθέτως, οι μεταρρυθμιστές και τα μέσα ενημέρωσης εκφράζουν την ελπίδα για μια λύση στην αντιπαράθεση.
Ο πρώην υπουργός Εξωτερικών Μοχαμάντ Τζαβάντ Ζαρίφ, ο οποίος έκλεισε τη συμφωνία του 2015 για τα πυρηνικά του Ιράν με τις μεγάλες δυνάμεις, έδωσε μια νότα αισιοδοξίας, επαινώντας τις διαπραγματευτικές ικανότητες του πρώην συναδέλφου και αναπληρωτή του, Αραγτσί, για μια νέα συμφωνία. “Εάν η ομάδα των ΗΠΑ μπορεί να επιδείξει τις ίδιες ιδιότητες, μια συμφωνία που θα οδηγήσει σε ένα καλύτερο μέλλον είναι εφικτή. Η μπάλα είναι στο γήπεδο των ΗΠΑ”, έγραψε στο X.
Το συναίσθημα επαναλήφθηκε από τον Χοσεΐν Μουσαβιαν, πρώην διαπραγματευτή και πρώην πρεσβευτή στη Γερμανία. Σύμφωνα με τον Μουσαβιαν, υπάρχει η δυνατότητα διπλωματικής επίτευξης αν και οι δύο πλευρές δεσμευτούν να αντιμετωπίσουν τα βασικά ζητήματα. Είπε: “Και οι δύο διαπραγματευτές είναι ικανοί, έμπειροι, μετριοπαθείς και σοφοί”.
Παρά την αισιοδοξία για “το σημείο καμπής στη διπλωματία” που αναφέρουν τα ιρανικά μέσα ενημέρωσης, η όποια πρόοδος θα εξαρτηθεί από το πόσο έτοιμες είναι οι δύο πλευρές να προσφέρουν παραχωρήσεις. Με βάση την προηγούμενη ρητορική, η κυβέρνηση Τραμπ έχει στείλει ανάμεικτα μηνύματα και ο σύμβουλος εθνικής ασφάλειας Μάικ Γουόλτς έχει ζητήσει την πλήρη “διάλυση” του πυρηνικού προγράμματος του Ιράν, αίτημα που η Τεχεράνη έχει απορρίψει κατηγορηματικά. Ιρανοί αξιωματούχοι έχουν επίσης δηλώσει ότι οι συνομιλίες δεν μπορούν να αφήσουν κανένα περιθώριο για το “αδιαπραγμάτευτο” πυραυλικό πρόγραμμα της χώρας. Με αυτές τις βαθιές ρωγμές, πολλά πρέπει να σφυρηλατηθούν, ιδίως λόγω της πολυπλοκότητας του μακροχρόνιου πυρηνικού ζητήματος και των ευρύτερων εχθροτήτων ΗΠΑ-Ιράν, που κρατούν οποιαδήποτε συμφωνία τύπου Τραμπ εκτός άμεσης εμβέλειας.
Τα ιρανικά ειδησεογραφικά πρακτορεία μετέδωσαν με κάποια ελπίδα ότι ο Ισραηλινός πρωθυπουργός έφυγε από τον Λευκό Οίκο “απογοητευμένος” μετά τη δημόσια προτίμηση του Τραμπ στην άμεση διπλωματία με την Τεχεράνη. Μια αμερικανοϊσραηλινή διαφωνία για τον τρόπο προσέγγισης του Ιράν θα μπορούσε να βοηθήσει στην προστασία της Ισλαμικής Δημοκρατίας από ισραηλινά πλήγματα.
Πηγή: Al Monitor
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου