Δάνειο 90 δισ. ευρώ στην Ουκρανία με έκδοση κοινού ευρωπαϊκού χρέους
ΜΑΡΙΑ ΨΑΡΡΑ
Μεγάλη ήττα της Κομισιόν και κυρίως της Γερμανίας που ήθελαν να αξιοποιήσουν τα παγωμένα ρωσικά κεφάλαια για τον δανεισμό της Ουκρανίας.
Σε συμφωνία για κοινό δανεισμό της ΕΕ ύψους 90 δισ. ευρώ για τα επόμενα δύο χρόνια κατέληξαν χθες οι ηγέτες των κρατών μελών στη Σύνοδο Κορυφής.
«Με σκοπό την εξασφάλιση της απαραίτητης οικονομικής στήριξης για την Ουκρανία από το δεύτερο τρίμηνο του 2026, συμπεριλαμβανομένων των στρατιωτικών αναγκών της, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο συμφωνεί να χορηγήσει στην Ουκρανία δάνειο ύψους 90 δισεκατομμυρίων ευρώ για τα έτη 2026-2027, με βάση τον δανεισμό της ΕΕ από τις κεφαλαιαγορές, με την υποστήριξη του προϋπολογισμού της ΕΕ», αναφέρουν τα συμπεράσματα της Συνόδου.
Πρόκειται για μια ήττα της θέσης της Γερμανίας, αλλά και της Κομισιόν οι οποίες από την αρχή επέμειναν στη λύση του δανείου επανορθώσεων με βάση τα ρωσικά παγωμένα περιουσιακά στοιχεία. Και φυσικά είναι μια δικαίωση του Βελγίου που από την αρχή διαφωνούσε με τη νομική βάση για τα παγωμένα ρωσικά κεφάλαια.
Η ΕΕ στο σύνολό της πάντως είχε απώλειες: από τη συμφωνία για τον κοινό δανεισμό εξαιρέθηκαν η Τσεχία, η Ουγγαρία και η Σλοβακία, που πάντως δέχθηκαν να μην μπλοκάρουν τη διαδικασία, οπότε η λύση εξασφάλισε την απαραίτητη ομοφωνία. Επίσης, τα συμπεράσματα για την Ουκρανία δεν συνυπογράφονται από την Ουγγαρία και την Σλοβακία.
Στα χαρτιά, η συζήτηση για το δάνειο με βάση τα παγωμένα ρωσικά κεφάλαια δεν έχει τελειώσει ακόμα, αφού αποφασίστηκε ότι οι 27 χρειάζονται περισσότερο χρόνο για να συμφωνήσουν.
«Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο καλεί το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο να συνεχίσουν να εργάζονται επί των τεχνικών και νομικών πτυχών των πράξεων που θεσπίζουν Δάνειο Αποζημιώσεων με βάση τα ταμειακά υπόλοιπα που σχετίζονται με τα ακινητοποιημένα περιουσιακά στοιχεία της Ρωσίας», καταγράφεται στα συμπεράσματα.
Πηγές της «Εφ.Συν.» ανέφεραν ότι το ενδεχόμενο δανείου επανορθώσεων έχει ουσιαστικά «πεθάνει» και αυτή η αναφορά στα συμπεράσματα συμπεριλήφθηκε ουσιαστικά για να... σώσουν την αξιοπιστία του Καγκελαρίου της Γερμανίας.
Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, εντύπωση προκάλεσε η δήλωση του Φρίντριχ Μερτς αμέσως μετά το τέλος της Συνόδου, ο οποίος τοποθετείτο εναντίον του κοινού δανεισμού της ΕΕ. Κι όμως, ισχυρίστηκε ότι εκείνος το είχε ζητήσει! «Το χρηματοδοτικό πακέτο για την Ουκρανία έχει οριστικοποιηθεί. Όπως είχα ζητήσει, η Ουκρανία λαμβάνει δάνειο 90 δισεκατομμυρίων ευρώ χωρίς επιτόκιο. Αυτά τα κεφάλαια επαρκούν για να καλύψουν τις στρατιωτικές και δημοσιονομικές ανάγκες της Ουκρανίας για τα επόμενα δύο χρόνια. Αυτό είναι ένα αποφασιστικό μήνυμα για τον τερματισμό του πολέμου, επειδή ο Πούτιν θα κάνει παραχωρήσεις μόνο όταν συνειδητοποιήσει ότι ο πόλεμός του δεν θα αποδώσει», δήλωσε μετά το τέλος της Συνόδου.
Το δάνειο θα δοθεί σε δύο δόσεις και δεν αναμένεται να επιβαρύνει τους εθνικούς προϋπολογισμούς των κρατών μελών. Παραμένει αδιευκρίνιστο ωστόσο αν θα επηρεαστούν οι οικονομικοί φάκελοι άλλων ευρωπαϊκών projects.
Το εν λόγω δάνειο θα αποπληρωθεί από την Ουκρανία μόνο μετά την είσπραξη των αποζημιώσεων. Μέχρι τότε, αυτά «τα περιουσιακά στοιχεία της Ρωσίας θα παραμείνουν ακινητοποιημένα και η ΕΕ επιφυλάσσεται του δικαιώματός της να τα χρησιμοποιήσει για την αποπληρωμή του δανείου, σε πλήρη συμφωνία με το ενωσιακό και το διεθνές δίκαιο».
Στο κείμενο των συμπερασμάτων αναφέρεται επίσης ότι για το δάνειο ενίσχυσης της Ουκρανίας, σημασία έχει η ενίσχυση των ευρωπαϊκών και ουκρανικών αμυντικών βιομηχανιών, η Ουκρανία να συνεχίσει να τηρεί το κράτος δικαίου, συμπεριλαμβανομένης της καταπολέμησης της διαφθορά, καθώς και ο ειδικός χαρακτήρας της πολιτικής ασφάλειας και άμυνας ορισμένων κρατών μελών και τα συμφέροντα ασφάλειας και άμυνας όλων των κρατών μελών.
Το παρασκήνιο της Συνόδου
Το θέμα της χρηματοδότησης της Ουκρανίας αντιμετωπίστηκε ως ζήτημα αξιοπιστίας της ΕΕ. Στη Σύνοδο Κορυφής, οι ηγέτες άφησαν το θέμα της ενίσχυσης του Κιέβου τελευταίο, γνωρίζοντας ότι θα χρειαστεί τον περισσότερο χρόνο των ηγετών.
Στο τραπέζι αρχικά βρισκόταν η πρόταση της Κομισιόν για ένα δάνειο βασισμένο στα ρωσικά παγωμένα περιουσιακά στοιχεία. Η ΕΕ θα παρακρατούσε τους τόκους από τα κεφάλαια της Ρωσίας που βρίσκονται -κυρίως- στο χρηματοπιστωτικό ίδρυμα Euroclear του Βελγίου και τα οποία έχουν «παγώσει» από την έναρξη του πολέμου και όταν τελειώσει ο πόλεμος, τα χρήματα θα αφαιρεθούν από τις αποζημιώσεις που θα κληθεί να πληρώσει η Ρωσία.
Ωστόσο, κανένας δεν μπορεί να είναι σίγουρος ότι η Ρωσία θα δεχθεί να πληρώσει τις επανορθώσεις στην Ουκρανία ή ότι δε θα προσφύγει σε δικαστήρια δικά της ή τρίτων χωρών κατά της απόφασης της ΕΕ. Αυτό το ενδεχόμενο ανησυχεί πρωτίστως το Βέλγιο στου οποίου το έδαφος βρίσκεται η Euroclear. Το Βέλγιο ζητούσε λοιπόν αυξημένες εγγυήσεις από τα κράτη-μέλη ότι, σε περίπτωση που κάτι πάει στραβά, θα μπορέσει άμεσα να απαντήσει στην πρόκληση της Μόσχας.
Ως plan B υπήρχε πάντα το σχέδιο του κοινού δανεισμού της ΕΕ με εγγύηση τον ευρωπαϊκό προϋπολογισμό. Η απόφαση χρειάζεται ομοφωνία και γι αυτό είχε καταρχάς απορριφθεί, αφού σε Γερμανία, Ολλανδία και άλλους «τσιγκούνηδες του Βορρά» δεν αρέσει η ιδέα του ευρωομολόγου.
Η συζήτηση έφτασε σε αδιέξοδο όταν ένας νέος συμβιβασμός έφτασε στο τραπέζι των ηγετών. Σε αυτόν, καταγράφηκε μια βασική αλλαγή στην πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής: το σχέδιο απέρριπτε την πιθανότητα χρήσης του επόμενου προϋπολογισμού της ΕΕ (2028-2034) για την ανάληψη των εθνικών εγγυήσεων που θα πρότειναν τα κράτη μέλη για την προστασία του Βελγίου και του Euroclear.
Για την Επιτροπή, η υιοθέτηση του προϋπολογισμού της ΕΕ μετά το 2027 θα ήταν η πιο σταθερή και αξιόπιστη εγγύηση. Αλλά για να γίνει αυτό θα απαιτηθεί ομοφωνία κατά την έγκριση του νέου προϋπολογισμού. Φαίνεται ότι το Βέλγιο όμως φοβήθηκε ότι αυτή η ομοφωνία δεν θα λειτουργούσε και προτιμά να διατηρήσει τις εγγυήσεις σε εθνικό επίπεδο μετά το 2027, τουλάχιστον προς το παρόν.
Το Βέλγιο εξακολουθούσε να ζητεί «απεριόριστες εγγυήσεις» κάτι που δέχθηκε Γερμανία, Πολωνία και χώρες της Βαλτικής, αλλά καμία άλλη χώρα. Επίσης, στο κείμενο αναφερόταν ότι οι εγγυήσεις θα είναι «νομικά δεσμευτικές, άνευ όρων, αμετάκλητες και κατόπιν αιτήματος», αναφέρει το κείμενο. Η παροχή εγγυήσεων παρέμενε προαιρετική, αλλά η συμμόρφωσή τους θα είναι υποχρεωτική.
Ωστόσο ούτε αυτό το σχέδιο προχώρησε. Πηγές της «ΕφΣυν» ανέφεραν ότι το κείμενο που κατέθεσε η Κομισιόν «ήταν πολύ τεχνικό και τελικά κακό», προκαλώντας καταρχάς την παρέμβαση της Πρωθυπουργού της Ιταλίας Τζόρτζια Μελόνι και τελικά των υπολοίπων χωρών.
Και τότε ήταν που οι ηγέτες ξεκίνησαν να μιλάνε για τον κοινό δανεισμό της ΕΕ με βάση το περιθώριο του ευρωπαϊκού προϋπολογισμού.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου