Παρασκευή 26 Μαΐου 2023

Κέντρα κράτησης: Πρόσφυγες σε «μαύρες τρύπες» εξανδραποδισμού

Γιώργος Μουρμούρης

▸Αποκαλυπτική για τις συνθήκες που επικρατούν στις Κλειστές Ελεγχόμενες Δομές του Ανατολικού Αιγαίου είναι έκθεση που δημοσίευσε πρόσφατα η οργάνωση «Υποστήριξη Προσφύγων στο Αιγαίο» (RSA). «Εθνική γραμμή» η «ταφή» των προσφύγων σε εφιαλτικές δομές-φυλακές.

Στις περισσότερες παράκτιες περιοχές της Ελλάδας, η ρύπανση του πυθμένα αφορά παλιά λάστιχα, ελάσματα, δίχτυα αλιείας και διαφόρων ειδών σκουπίδια. Στη Λέσβο, πρόσφατη δράση της Aegean Rebreath έφερε στην επιφάνεια ζακέτες, μπουφάν, σωσίβια, παιδικά παιχνίδια, παπούτσια και άλλα προσωπικά αντικείμενα ανθρώπων, για πολλούς εκ των οποίων η θάλασσα του Αιγαίου μετατράπηκε στον υγρό τους τάφο. Για όσους γλίτωσαν, στα νησιά και την ενδοχώρα της Ελλάδας μετατράπηκαν σε «κόλαση επί γης».
Κλειστά κέντρα κράτησης-φυλακές, φτώχεια και αστεγία, εξευτελισμοί, εργασιακή εκμετάλλευση και μόνιμη ανασφάλεια συνθέτουν την άλλη όψη της βιομηχανίας των pushbacks σε Έβρο και Αιγαίο. Η τεράστια, καλολαδωμένη με χρήματα της ΕΕ μηχανή εξανδραποδισμού που έχει στηθεί σε ολόκληρη την επικράτεια, αποτελεί πλέον θέσφατο και «εθνική γραμμή» στη διαχείριση του προσφυγικού, γι’ αυτό τα κατά τα άλλα λαλίστατα υποψήφια στελέχη της εν δυνάμει «προοδευτικής διακυβέρνησης» δεν λένε κουβέντα για τα δικαιώματα προσφύγων και μεταναστών, παρά μόνο ορκίζονται σε τείχη, φράχτες και «Μανωλάδες». Άλλωστε, ήταν ο ΣΥΡΙΖΑ που έστησε το δίκτυο των άθλιων «hot spots», τα οποία κατόπιν η ΝΔ μετέτρεψε σε δυστοπικές φυλακές.

Σε αυτό το περιβάλλον «συμφωνίας σιωπής», πρόσφατη έκθεση της οργάνωσης «Υποστήριξη Προσφύγων στο Αιγαίο» (RSA) για τις συνθήκες διαβίωσης των προσφύγων στα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου, έρχεται ως σειρήνα αφύπνισης για όσα συμβαίνουν στις «μαύρες τρύπες» της ελληνικής επικράτειας. Στη δομή του Καρά Τεπέ στη Λέσβο, που διαδέχτηκε τη Μόρια, παρατηρούνται –σύμφωνα με την RSA– πολύ συχνές διακοπές ρεύματος, ελλείψεις σε ζεστό νερό, παιδικά γάλατα και είδη πρώτης ανάγκης καθώς και σημαντικές καθυστερήσεις στην παροχή των μηνιαίων επιδομάτων οικονομικής βοήθειας. Τα παράπονα για την ποιότητα και την ποσότητα του φαγητού είναι συχνά, ενώ στη δομή παρατηρείται έλλειψη γιατρών, ψυχολόγων και διερμηνέων. «Έχουμε πάρει το επίδομα μόνο για δύο μήνες. Με αυτό αγοράσαμε σαμπουάν και πρόσβαση στο Ίντερνετ. Τα χρήματα δεν φτάνουν. […] Τα παιδιά χρειάζονται να πάρουν κάτι στο σχολείο για φαγητό και δεν έχουμε τίποτα να τους δώσουμε. Ούτε αρκετό νερό δεν μας δίνουν, μας δίνουν μόνο ένα μπουκάλι την ημέρα για κάθε άτομο», ανέφερε στην οργάνωση προσφύγισσα από το Αφγανιστάν.

Ακόμα χειρότερες είναι οι συνθήκες που επικρατούν στη «ξεχασμένη» δομή της Δυτικής Λέσβου, στη θέση Μεγάλα Θέρμα, όπου «δεν τηρείται η προβλεπόμενη διαδικασία καταγραφής και ταυτοποίησης, του εντοπισμού των ευάλωτων περιπτώσεων, ούτε παρέχονται οι αρμόζουσες συνθήκες υποδοχής, με τους διαμένοντες να παραμένουν σε συνθήκες απομόνωσης από τον έξω κόσμο». Μια νέα, γιγαντιαία Κλειστή Ελεγχόμενη Δομή (ΚΕΔ) κατασκευάζεται στην περιοχή Βάστρια, στη μέση του «μεγαλύτερο πευκοδάσους του Αιγαίου», με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τους κινδύνους που εγκυμονούν για τους έγκλειστους πρόσφυγες σε περίπτωση πυρκαγιάς.

Σοβαροί κίνδυνοι για την υγεία χιλιάδων ανθρώπων και προσβολή της αξιοπρέπειας στις δομές-φυλακές

Στη Χίο, τα κοντέινερ στα οποία διαμένουν οι πρόσφυγες είναι σε πολύ άσχημη κατάσταση, καθώς στα περισσότερα δεν λειτουργεί ο κλιματισμός, ενώ παρατηρείται έντονο πρόβλημα με κατσαρίδες. Όπως καταγγέλλεται, το φαγητό είναι χαμηλής ποιότητας, ενώ έχουν καταγραφεί και περιπτώσεις τροφικής δηλητηρίασης. Βασικό πρόβλημα, ωστόσο, είναι η έλλειψη ιατρικού προσωπικού. Όπως μάλιστα αναφέρει η RSA, η δομή έχει κατασκευαστεί σε ένα παλαιότερο εγκαταλελειμμένο εργοστάσιο αλουμινίου, του οποίου το μισό τμήμα χρησιμοποιείται τα τελευταία χρόνια ως κέντρο διαχωρισμού και ανάκτησης αποβλήτων, με αποτέλεσμα τους καλοκαιρινούς μήνες να υπάρχει έντονη δυσοσμία.

Στη Σάμο, το πρώτο νησί στο οποίο κατασκευάστηκε νέου τύπου δομή-φυλακή, βασικό πρόβλημα αποτελεί το δυστοπικό σκηνικό επιτήρησης και ελέγχου που έχει στηθεί. Η δομή φυλάσσεται από την Ελληνική Αστυνομία και από ιδιωτική εταιρεία φύλαξης όλο το 24ωρο, με παρουσία τουλάχιστον 50 ένστολων σε κάθε βάρδια. Όλοι οι χώροι βιντεοσκοπούνται με κλειστό κύκλωμα τηλεόρασης, ενώ πρόσφυγες και δικηγόροι που μίλησαν στην RSA έκαναν λόγο για απομόνωση από την τοπική κοινωνία, δυσανάλογα αυστηρή φύλαξη, ακόμα και χρήση βίας από τις αρχές. Παρατηρούνται σημαντικές ελλείψεις σε βασικά αγαθά, όπως το σαπούνι, καθώς και προβλήματα στην πρόσβαση δικηγόρων στη δομή. Ακόμα, ελλείψεις στην ψυχοκοινωνική στήριξη –ακόμα και για τους ασυνόδευτους ανήλικους– καθώς και στην παροχή διερμηνείας.

Ακτίνες Χ και σωματικοί έλεγχοι

Απαξιωτικές συμπεριφορές προς τους διαμένοντες και εξαντλητικοί έλεγχοι καταγγέλλονται και στην Κω, με αναφορές ακόμα και για ενδοσωματικό έλεγχο σε περιπτώσεις αναζήτησης ναρκωτικών. Η RSA κάνει ακόμα λόγο για κακή ποιότητα και πολύ μικρές ποσότητες φαγητού αλλά και πόσιμου νερού, σημαντική έλλειψη σε διερμηνείς και μη λειτουργία κοινόχρηστων χώρων, πλυντηρίων και κουζινών. Όπως καταγγέλλεται, δε, οι νεοαφιχθέντες που προσέρχονται στο Προαναχωρησιακό Κέντρο Κράτησης υποχρεούνται να καταστρέψουν τις κάμερες στα κινητά τους για να μην βιντεοσκοπήσουν όσα λαμβάνουν χώρα εντός του. Στη Λέρο, οι σωματικοί έλεγχοι αποτελούν καθεστώς και αφορούν εργαζόμενους και διαμένοντες στη δομή, ακόμα και παιδιά.

Σύμφωνα με καταγγελία εργαζομένων που επικαλείται η RSA, έχουν σημειωθεί περιστατικά ελέγχων ακόμα και μέσα από τα εσώρουχα, ενώ από ακτίνες Χ περνάνε ακόμη και είδη τροφίμων, όπως γιαούρτια, νερά κ.ά., που έχουν μαζί τους οι εργαζόμενοι, οι οποίοι ενημερώνονται ότι μπορούν να τα καταναλώσουν μετά από μια ώρα, ώστε να μην υπάρξει κίνδυνος για την υγεία τους.

Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Πριν (20.05.23)

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου