Επιμένοντας να επιστρέψουν οι Ταλιμπάν την αεροπορική βάση του Μπαγκράμ στον έλεγχο της Ουάσιγκτον, ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ επιδιώκει κάτι περισσότερο από μια συμβολική βάση στο Αφγανιστάν — θέτει τις Ηνωμένες Πολιτείες σε θέση να αμφισβητήσουν την Κίνα και το Ιράν στην καρδιά της Κεντρικής Ασίας.
Ο Τραμπ άφησε για πρώτη φορά να εννοηθεί ότι θα διεκδικήσει την επιστροφή της βάσης Μπαγκράμ κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου στις 18 Σεπτεμβρίου και επανήλθε στο θέμα στις 20 Σεπτεμβρίου με μια ανάρτηση στην πλατφόρμα Truth Social, στην οποία απείλησε το Αφγανιστάν με αδιευκρίνιστη τιμωρία αν η χώρα που ελέγχεται από τους Ταλιμπάν δεν «επιστρέψει την αεροπορική βάση Μπαγκράμ». Μετά την ανάληψη των καθηκόντων του τον Ιανουάριο του τρέχοντος έτους, ο Τραμπ φέρεται να έχει ασκήσει διακριτικά πίεση στην ομάδα εθνικής ασφάλειας του να διερευνήσει τρόπους για την ανάκτηση του Μπαγκράμ, μετά την βεβιασμένη αποχώρηση των ΗΠΑ από τη βάση το 2021.
Η ανάκτηση του ελέγχου του Μπαγκράμ θα ήταν μια τολμηρή κίνηση για τις Ηνωμένες Πολιτείες, αλλά οι κίνδυνοι κλιμάκωσης των εντάσεων είναι υψηλοί. Οι Ταλιμπάν θα μπορούσαν να το ερμηνεύσουν ως επανεισβολή, και παραμένουν σημαντικά εμπόδια, εκτός αν η Ουάσιγκτον συνδυάσει οποιαδήποτε κίνηση με μια σαφή πολιτική ή οικονομική στρατηγική.
Σχέσεις με τους Ταλιμπάν
Οι Ταλιμπάν απέρριψαν αμέσως το αίτημα του Τραμπ, επικαλούμενοι προηγούμενες συμφωνίες και τονίζοντας ότι «η ανεξαρτησία και η εδαφική ακεραιότητα του Αφγανιστάν είναι υψίστης σημασίας», σε δήλωση που εξέδωσαν στις 21 Σεπτεμβρίου.
Το Μπαγκράμ, που βρίσκεται 50 χιλιόμετρα βόρεια της Καμπούλ, ήταν η μεγαλύτερη αμερικανική στρατιωτική βάση στο Αφγανιστάν και κεντρικός κόμβος κατά τη διάρκεια του 20ετούς πολέμου της Ουάσιγκτον εναντίον των Ταλιμπάν.
Νωρίτερα αυτό το μήνα, ο Άνταμ Μπόλερ, ειδικός απεσταλμένος του Τραμπ για την αντιμετώπιση των ομήρων, συναντήθηκε με τον υπουργό Εξωτερικών των Ταλιμπάν, Αμίρ Χαν Μουτάκι, στην Καμπούλ. Εκτός από αυτό, η Ουάσιγκτον έχει διατηρήσει πολύ περιορισμένες επαφές με τις αρχές των Ταλιμπάν, εστιάζοντας κυρίως στο θέμα των διαπραγματεύσεων για τους ομήρους.
Στις 18 Σεπτεμβρίου, κατά τη διάρκεια κοινής συνέντευξης Τύπου με τον Βρετανό πρωθυπουργό Κίρ Στάρμερ, ο Τραμπ υπαινίχθηκε ότι οι διαπραγματεύσεις ενδέχεται να συνεχίζονται και υπονόησε ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν επιρροή επί των Ταλιμπάν. «Προσπαθούμε να το πάρουμε πίσω, επειδή χρειάζονται πράγματα από εμάς», είπε ο Τραμπ.
Οι πιθανές οδοί για την ανάκτηση του Μπάγκραμ θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν μισθωμένη πρόσβαση ή ανταλλαγή με αμοιβαίες παραχωρήσεις, επίσημη αναγνώριση της κυβέρνησης των Ταλιμπάν και οικονομική βοήθεια, αν και ο Τραμπ δεν έχει αποκλείσει την αποστολή στρατευμάτων για την ανακατάληψη της βάσης.
Ο Ναβίντ Αλί Σέιχ, στρατιωτικός αναλυτής με έδρα το Ισλαμαμπάντ, δήλωσε στο Al-Monitor ότι η αποχώρηση των Αμερικανών από το Μπαγκράμ πραγματοποιήθηκε μετά από συμφωνία με το καθεστώς των Ταλιμπάν για την παροχή «περιμετρικής ασφάλειας για τους Αμερικανούς πεζοναύτες στο αεροδρόμιο του Μπαγκράμ» σε αντάλλαγμα για την παραμονή των υπόλοιπων στρατιωτικών πόρων ανέπαφων και τη λήψη βοήθειας τα επόμενα χρόνια. Ο Σέιχ πρόσθεσε ότι οι Αφγανοί Ταλιμπάν φαίνεται να έχουν δεχτεί κεφάλαια από την Ινδία και την Κίνα, «κάτι που αποτελεί σημαντικό λόγο ανησυχίας για τις Ηνωμένες Πολιτείες».
Ο Τόρεκ Φαρχάντι, ανώτερος γεωπολιτικός σύμβουλος, δήλωσε ότι οι Ταλιμπάν έχουν αποκλείσει την επιστροφή των Ηνωμένων Πολιτειών με τη βία, αλλά είναι πιθανό ένα «ολόκληρο πλαίσιο συνεργασίας στο μέλλον, που θα περιλαμβάνει το Μπάγκραμ». Πρόσθεσε ότι αυτό «δεν θα συμβεί αύριο» — υποδηλώνοντας μια μακροπρόθεσμη προσπάθεια — αλλά σημείωσε ότι η προοπτική μελλοντικής συνεργασίας έχει θετικό οικονομικό δυναμικό και για τις δύο χώρες.
Επιπτώσεις για την Κίνα
Ο Τραμπ υπογράμμισε τη στρατηγική σημασία του Μπάγκραμ για την παρακολούθηση της Κίνας στις δηλώσεις του στις 18 Σεπτεμβρίου: «Ένας από τους λόγους για τους οποίους θέλουμε τη βάση είναι, όπως γνωρίζετε, ότι απέχει μία ώρα από το σημείο όπου η Κίνα κατασκευάζει τα πυρηνικά της όπλα». Αυτό πιθανώς αναφέρεται στο πεδίο δοκιμών της Κίνας στο Lop Nur στο Σιντζιάνγκ. Η Κίνα διαθέτει πολλαπλές εγκαταστάσεις διηπειρωτικών βαλλιστικών πυραύλων, τις οποίες επεκτείνει, με 400 από αυτές να έχουν τη δυνατότητα να φτάσουν στις Ηνωμένες Πολιτείες, ενώ μέχρι το 2030 οι επιχειρησιακές κεφαλές θα μπορούσαν να αυξηθούν σε 1.000, σύμφωνα με τις πληροφορίες του Υπουργείου Άμυνας προς το Κογκρέσο για το 2024.
Ο εκπρόσωπος του κινεζικού Υπουργείου Εξωτερικών, Λιν Τζιάν, απάντησε, λέγοντας κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου στις 19 Σεπτεμβρίου ότι «η υποκίνηση εντάσεων και αντιπαραθέσεων στην περιοχή δεν θα υποστηριχθεί» και προσθέτοντας ότι το μέλλον του Αφγανιστάν πρέπει να καθοριστεί από τον λαό του.
Ο Σεΐχ σημείωσε ότι η αμερικανική παρουσία στο Μπαγκράμ θα μπορούσε να επηρεάσει τις επενδύσεις της Κίνας στο Αφγανιστάν και να αποτρέψει την περιφερειακή της επέκταση, αν και προειδοποίησε ότι «ακόμη και 20 χρόνια πλήρους στρατιωτικής παρουσίας των ΗΠΑ δεν είχαν μεγάλο αποτέλεσμα».
Οι αναλυτές επισημαίνουν επίσης τον ανταγωνισμό για τα ορυκτά σπάνιων γαιών του Αφγανιστάν, τα οποία ενδέχεται να αποτελούν βασικό στόχο των ΗΠΑ. Ο Φαρχάντι δήλωσε ότι οποιαδήποτε επιστροφή των αμερικανικών δυνάμεων θα συνεπαγόταν πιθανώς συμφωνίες που θα περιλάμβαναν οικονομικά οφέλη για το Αφγανιστάν, συμπεριλαμβανομένων επενδύσεων στα ορυκτά σπάνιων γαιών του, με πιθανά οφέλη τόσο
Η θέση του Μπάγκραμ, περίπου 800 χιλιόμετρα από τον διάδρομο Wakhan που συνορεύει με την Κίνα, επιτρέπει στην Ουάσιγκτον να παρακολουθεί την αυξανόμενη παρουσία του Πεκίνου και τη σύνδεση του Αφγανιστάν με την Πρωτοβουλία «Μια Ζώνη, Ένας Δρόμος» και τον Οικονομικό Διάδρομο Κίνας-Πακιστάν. Εκκρεμή έργα που υποστηρίζονται από τις ΗΠΑ, όπως το CASA-1000 και ο αγωγός Τουρκμενιστάν-Αφγανιστάν-Πακιστάν-Ινδία (TAPI), θα μπορούσαν επίσης να αποκτήσουν δυναμική μόλις σταθεροποιηθεί η περιοχή.
Επίδραση στο Ιράν
Ο Τραμπ προειδοποίησε ότι «θα συμβούν άσχημα πράγματα» αν η βάση δεν επιστραφεί, σηματοδοτώντας μια πιθανώς πιο επιθετική στάση. Ο έλεγχος των ΗΠΑ επί του Μπαγκράμ θα μπορούσε να απειλήσει το Ιράν, καθώς θα επέτρεπε την παρακολούθηση των πυρηνικών δραστηριοτήτων του και πιθανές στρατιωτικές επιχειρήσεις στις ανατολικές επαρχίες. Σε άρθρο γνώμης της 22ας Σεπτεμβρίου, η κρατική εφημερίδα Tehran Times υποστήριξε ότι «η βάση του Μπάγκραμ θα επέτρεπε στις αμερικανικές δυνάμεις να διεξάγουν αναγνώριση με drones, ηλεκτρονική παρακολούθηση, ταχεία ανάπτυξη ειδικών δυνάμεων και πυραυλικές ή αεροπορικές επιθέσεις εναντίον ιρανικών συμφερόντων».
Το Ιράν θα μπορούσε να αισθανθεί περικυκλωμένο, με αποτέλεσμα να υποστεί ζημιά η στρατηγική του συνεργασία με το Πεκίνο. Το Press TV παρατήρησε εν τω μεταξύ ότι, ενώ η απόκτηση της βάσης θα παρείχε ένα απτό πλεονέκτημα στο περιφερειακό «Μεγάλο Παιχνίδι», αυτά τα οφέλη αντισταθμίζονται από τεράστιους κινδύνους, καθώς η εκ νέου κατάληψη θα έκανε το Μπάγκραμ έναν άμεσο στόχο υψηλής αξίας για τους αντιαμερικανούς μαχητές, απαιτώντας μια μαζική και διαρκή δέσμευση για την ασφάλεια.
Ωστόσο, ο Σεΐχης υποστήριξε ότι η στρατηγική αξία του Μπάγκραμ για την παρακολούθηση του Ιράν παραμένει αμελητέα, καθώς οι Ηνωμένες Πολιτείες διαθέτουν ανώτερες εναλλακτικές λύσεις, όπως αεροπλανοφόρα και ένα δίκτυο βάσεων εγκαθίδρυσης.
«Εάν οι ΗΠΑ αποφασίσουν να εισβάλουν στο Ιράν, όπως έκαναν στο Ιράκ, σίγουρα θα χρησιμοποιήσουν αυτά τα υπάρχοντα και πιο κοντινά μέσα αντί να βασιστούν στο Μπαγκράμ», πρόσθεσε.
Το βλέμμα στραμμένο στην Κεντρική Ασία
Εν τω μεταξύ, η βάση αποτελεί ένα πλεονεκτικό σημείο από το οποίο μπορεί να παρακολουθούνται τα σύνορα του Αφγανιστάν με το Ιράν, την Κίνα και την Κεντρική Ασία.
Το Μπαγκράμ, στο σταυροδρόμι της Νότιας και της Κεντρικής Ασίας, χρησιμεύει ως γέφυρα προς την περιοχή, παρέχοντας στην Ουάσιγκτον μια προκεχωρημένη πλατφόρμα για την παρακολούθηση των περιφερειακών υποδομών και των στρατηγικών τοποθεσιών. Ενισχύει την επίγνωση της κατάστασης, τις δυνατότητες ταχείας ανάπτυξης και την πολυεπίπεδη ασφάλεια, ακόμη και αν αποτελέσει στόχο. Εάν επανενεργοποιηθεί, η βάση θα αυξήσει τα διακύβευμα για τους υπολογισμούς περιφερειακής ασφάλειας και την προβολή της δύναμης των ΗΠΑ.
Πηγή: Al Monitor
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου