Σάββατο 17 Οκτωβρίου 2009

Βοσνία: Κράτος στα όρια

Πηγή: http://www.enet.gr/

Υπεύθυνος: Επιμέλεια: ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΑΝΕΛΛΟΣ













«Η σιωπηρή επανάσταση των γυναικών στη Σαουδική Αραβία», με μεγαλύτερη ελευθερία και περισσότερα δικαιώματα, είναι ο τίτλος του Time, ωστόσο το περιοδικό επισημαίνει ότι για κάποιες γυναίκες αυτή η επανάσταση πάει πολύ αργά.

Ο Economist κάνει απολογισμό των ευρωπαϊκών πεπραγμένων στο εξώφυλλό του. Οκτώ χαμένα χρόνια, δύο άχρηστες συνθήκες, τρία «όχι» σε δημοψηφίσματα. Κίνα και Αμερική την αγνοούν, ωστόσο είναι η μεγαλύτερη οικονομία στον κόσμο. Μπορεί κάποιος παρακαλώ «Να ξυπνήσει την Ευρώπη», γράφει το βρετανικό περιοδικό και θεωρεί ότι ο άνθρωπος που θα το κάνει είναι ο Τόνι Μπλερ, παρά τον ανταγωνισμό που έχει για το αξίωμα του προέδρου. Το γαλλικό περιοδικό Le Point με τίτλο «Είναι "ένοχος" ο Βιλπέν;» αναλύει το σκάνδαλο Clearstream και παρουσιάζει τα μαύρα συμβούλια της Γαλλικής Δημοκρατίας. Τέλος, το Newsweek προτείνει «Πετάξτε στα σκουπίδια τον Μπερλουσκόνι». Η Ιταλία δεν τον αντέχει άλλο, γράφει.

Κανείς, το 1995, όταν υπογράφονταν οι συμφωνίες του Ντέιτον για την ειρήνευση στη Βοσνία, δεν πίστευε ότι 14 χρόνια μετά η κατάσταση στη χώρα θα είχε εξομαλυνθεί. Το αντίθετο φαίνεται, αν πιστέψουμε το αμερικανικό περιοδικό Time. Και ο Αμερικανός αρχιτέκτονας του Ντέιτον, ο Χόλμπρουκ, έχει τώρα εστιάσει την προσοχή του στο μέτωπο του Πακιστάν και του Αφγανιστάν. Αλλά το μέτωπο της Βοσνίας φλέγεται, έστω και υπογείως.

Η εθνικιστική ρητορική είναι πανταχού παρούσα. Οι Σερβοβόσνιοι, υπό τον ηγέτη τους Μίλοραντ Ντόντικ, εμμένουν ότι οι μουσουλμάνοι έχουν βαλθεί να καταργήσουν τη Σερβική Δημοκρατία της Βοσνίας, που συστάθηκε ως το ένα εκ των δύο τμημάτων της Βοσνίας. Το άλλο είναι η Κροατομουσουλμανική Ομοσπονδία. Ο Ντόντικ κατηγορεί και τον ύπατο εκπρόσωπο του ΟΗΕ ότι διοικεί τη Βοσνία σαν ντε φάκτο «προτεκτοράτο και φυλακισμένο κράτος». «Αν συνεχιστεί αυτό, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι θα εξελιχτεί σε σύγκρουση. Το μόνο ερώτημα είναι τι είδους σύγκρουση θα είναι και αν θα είναι ενός, τριών μηνών ή ενός χρόνου».

Η αλήθεια είναι ότι οι συμφωνίες του Ντέιτον απλώς έδωσαν νομικό πλαίσιο στις εθνικιστικές διαφωνίες. Μπορεί να έφτιαξαν μία προς τα έξω χώρα, αλλά στο εσωτερικό όλα, και η εξουσία, μοιράστηκαν με βάση τις τρεις εθνότητες. Δημιουργήθηκε έτσι μια αναποτελεσματική κυβέρνηση που υποχρεούται να παίρνει αποφάσεις με συναίνεση όλων. Οταν μια πλευρά δεν συναινεί, τα πάντα σταματούν. Αυτό έχει συμβεί για παράδειγμα στην ηλεκτρική εταιρεία. Οι Σερβοβόσνιοι δεν επιτρέπουν να συγκροτηθεί σε σώμα το διοικητικό συμβούλιο και δεν γίνονται επενδύσεις. Και όταν ο ύπατος εκπρόσωπος της Διεθνούς Κοινότητας πήγε να επέμβει, βάσει του Ντέιτον, η σερβοβοσνιακή Βουλή κήρυξε παράνομη την εξουσία του και απείλησε να αποσύρει τους Σερβοβόσνιους εκπροσώπους από όλα τα όργανα.

Πίσω από αυτή τη στάση των Σερβοβόσνιων, γράφει το Time, είναι η αποτυχημένη προσπάθεια (2006) τροποποίησης του Συντάγματος που επέβαλαν οι συμφωνίες του Ντέιτον. Οι Σερβοβόσνιοι κατήγγειλαν τότε ότι Κροάτες και μουσουλμάνοι προσπαθούσαν να καταργήσουν τη Σερβική Δημοκρατία και να την ενσωματώσουν σε ένα κεντρικό κράτος της Βοσνίας. Ο Βρετανός διπλωμάτης Πάντι Ασντάουν, ύπατος εκπρόσωπος του ΟΗΕ από το 2002 ώς το 2006, δήλωσε στο Time ότι η κατάσταση είναι πολύ κρίσιμη, διότι μετά το 2006 η Ευρώπη που ανέλαβε την ηγεσία της αποστολής στη Βοσνία θεώρησε ότι είχε ολοκληρωθεί το εκεί έργο και δεν έκανε τίποτα.

Διαχωριστικές γραμμές

Το σίγουρο είναι ότι η Βοσνία δεν έχει ισχυρούς θεσμούς ούτε είναι έτοιμη να αποχωριστεί τη διεθνή επίβλεψη. Οι κάτοικοι ζουν χωρισμένοι με βάση βαθιές, εθνικιστικές, διαχωριστικές γραμμές. Παράδειγμα, το Μόσταρ. Μπορεί η γέφυρα που ένωνε τα δύο κομμάτια της πόλης πάνω από τον Νερέτβα να ξαναχτίστηκε, αλλά οι εθνικιστικές εκκαθαρίσεις έγιναν τόσο καλά που οι Σέρβοι εξαφανίστηκαν. Εμειναν μόνο Κροάτες και μουσουλμάνοι. Ζουν εντελώς χωριστά. Πάνε σε χωριστά σχολεία και τρώνε σε χωριστά εστιατόρια. Ακόμα και το ταχυδρομείο τους το παίρνουν από δύο χωριστές υπηρεσίες. Οι διαφωνίες Κροατών και μουσουλμάνων έχουν αφήσει την πόλη χωρίς δήμαρχο εδώ και ένα χρόνο.

Πολλοί διπλωμάτες, γράφει το αμερικανικό περιοδικό, θεωρούν ότι η υπόσχεση ένταξης σε Ε.Ε. και ΝΑΤΟ αρκεί για να επιστρέψει η Βοσνία στην ομαλότητα. Αλλά για να γίνει αυτό, πρέπει οι Σερβοβόσνιοι να εγκαταλείψουν τα όνειρα για ανεξαρτησία. Οι Σερβοβόσνιοι το αρνούνται. Κατηγορούν τους μουσουλμάνους αντίθετα ότι θέλουν να περιορίσουν τη σερβική αυτονομία και τη διεθνή κοινότητα ότι σπέρνει τη διχόνοια για να μείνει περισσότερο στη χώρα.

Κάποιοι στη Βοσνία θεωρούν ότι δεν μπορεί να ξαναγίνει πόλεμος, γιατί η χώρα είναι πολύ λιγότερο στρατιωτικοποιημένη πια, ενώ οι τρεις εθνότητες ζουν πολύ χωριστά. Οι μουσουλμάνοι πάντως φοβούνται πάρα πολύ τι θα γίνει χωρίς τον ύπατο εκπρόσωπο και τους 2.000 Ευρωπαίους στρατιώτες. Θεωρούν βέβαιο ότι, αν φύγουν, ο πόλεμος είναι θέμα μερικών ημερών.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου