Βιβλίο:Το αντίθετο του θανάτου

ΤΙΤΛΟΣ: ΤΟ ΑΝΤΙΘΕΤΟ ΤΟΥ ΘΑΝΑΤΟΥ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ: ΡΟΜΠΕΡΤΟ ΣΑΒΙΑΝΟ

ΕΚΔΟΣΕΙΣ: ΠΑΤΑΚΗ

ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΦΤΩΧΟΥΣ ΤΟΥ ΙΤΑΛΙΚΟΥ ΝΟΤΟΥ ΔΥΟ ΠΟΡΤΕΣ ΕΧΕΙ Η ΖΩΗ:
Η ΜΙΑ ΟΔΗΓΕΙ ΣΤΗΝ ΑΓΚΑΛΙΑ ΤΗΣ ΜΑΦΙΑΣ
Η ΑΛΛΗ ΣΕ ΒΓΑΖΕΙ ΜΙΣΘΟΦΟΡΟ
ΤΗΣ «ΝΑΤΟΪΚΗΣ ΜΑΦΙΑΣ» ΣΤΟ ΑΦΓΑΝΙΣΤΑΝ
Προς Μπερλουσκόνι, Γ.Παπανδρέου και Ομπάμα
Αν, κύριε πρόεδρε,
πρέπει να δώσετε αίμα,
δώστε το δικό σας…
“Le deserteur”
Μπορίς Βιάν
Ο έρωτας είναι ο αντίθετο του θανάτου
“Carmela”
Σέρτζο Μπρούνι
ΤΟ ΑΝΤΙΘΕΤΟ ΤΟΥ ΘΑΝΑΤΟΥ

Στο νέο του βιβλίο, ο Ρομπέρτο Σαβιάνο, ο οποίος έγινε γνωστός χάρις του βιβλίου του και της ομώνυμης ταινίας ΓΟΜΟΡΡΑ, που του εξασφάλισαν εξαιτίας των αποκαλύψεων του για την Καμόρρα,
μια ζωή σε καθεστώς τρομοκρατίας και προστασία από σωματοφύλακες σε 24ωρη βάση, περιγράφει μια Νότια Ιταλία βαθιά διχασμένη. Ένας ακήρυκτος πόλεμος μαίνεται. Για να γλυτώσουν από τη φτώχεια, οι νέοι γίνονται μισθοφόροι ή καταφεύγουν στη Καμόρρα.
Στην πρώτη περίπτωση, τα φέρετρα με την ιταλική σημαία δεν αργούν να επιστρέψουν από το Αφγανιστάν. Έναν τόπο που γνώρισαν από τις εφημερίδες και τις ειδήσεις, δυσπρόφερτο στην ναπολιτάνικη διάλεκτο –Αφανιστάν, Αφρανιστάν, Αφγκά- που τους θυμίζει μόνο το afgano, το καλύτερο χασίσι! Μιας χώρα, που ο άτυχος Ιταλός μισθοφόρος θεωρεί όμορφη, όπου οι κάτοικοι είχαν κουραστεί από τον πόλεμο και όλοι θέλουν ειρήνη, ενώ καταγγέλλει «ντροπή σε όσους την κατάντησαν όπως την κατάντησαν».
Διαμέσου της «ανύπαντρης χήρας», ο συγγραφέας περιγράφει τη μοιρολατρία των σύγχρονων κοινωνιών «που εμποδίζει να κατανοήσουμε τι συμβαίνει, γιατί συμβαίνει και πώς να αποφεύγουμε τις κακοτοπιές».
Σκληρά τα συμπεράσματα του «Όλα συμβαίνουν επειδή πρέπει να συμβούν. Υπομένουμε τα γεγονότα και προσπαθούμε να τα αξιοποιήσουμε: αξιοποιούμε ότι μπορούμε απ’ όσα μας λαχαίνουν, αλλά δεν θα μπορέσουμε ποτέ να αποφασίσουμε ούτε τι τίμημα θα ζητήσουμε από την ατυχία ούτε να καταλάβουμε. Ο θυμός, ο πόνος, φαίνονται να έχουν την πηγή τους στην ανακάλυψη ότι δεν θα έχουμε κανένα όφελος».
Εξαιρετικό ενδιαφέρον έχουν οι διαπιστώσεις του σχετικά με τον κατευθυνόμενο τρόπο που οι Ιταλοί προσλαμβάνουν τον πόλεμο. «Στο χωριό υπάρχουν βετεράνοι από κάθε πόλεμο, απ’ όλες τις τελευταίες συρράξεις. Αυτές που δεν χαρακτηρίζουμε πια μάχες ή συγκρούσεις, αλλά αποστολές. Ειρηνευτικές αποστολές».
Οι μισθοφόροι είναι άφαντοι, εξαφανισμένοι από τις κάμερες, δεν έχουν κοινωνική ζωή, «δεν βλέπουμε τις συζύγους να επιδεικνύουν μπροστά στις κάμερες τις φουσκωτές κοιλίες»… «Κανείς δεν διαδηλώνει υπέρ τους». Οι εφημερίδες θα νοιαστούν μόνο για ότι πιο κραυγαλέο, ενώ τα παιδιά που βιώνουν τον πόλεμο καθημερινά αφού ο πατέρας ή ο μεγάλος αδελφός πήρε μέρος σε κάποια εκστρατεία στα Βαλκάνια ή στην Ασία, ταυτόχρονα είναι ανιστόρητα και κοινωνικά, πολιτικά αναλφάβητα.
Η Ιταλία είναι διχασμένη. Στο Βορρά ο πόλεμος έχει ταυτιστεί με τους υπερήφανους γέρους αντιστασιακούς. Στο Νότο, από όπου προέρχονται οι περισσότεροι νεκροί και σακάτηδες των ιμπεριαλιστικών αποστολών, οι βετεράνοι συμμετείχαν στους πολέμους στη Βοσνία, στη Μοζαμβίκη, τη Σομαλία, το Ιράκ, το Λίβανο, το Κοσσυφοπέδιο. Επενδύουν τα κέρδη τους από τη μισθοφορική ενασχόληση σε εστιατόρια και μπαρ, ενώ αν αποτύχουν ως επιχειρηματίες επιστρέφουν στα πεδία των μαχών ή αν έχουν υπερβεί την ηλικία στράτευσης γίνονται σωματοφύλακες των πλουσίων, των πολιτικών ή των μετανοημένων μαφιόζων (τελικά η ιδέα του Ευ.Βενιζέλου για πιστοποίηση σεκιουριτά στους φαντάρους δεν ήταν και τόσο πρωτότυπη!).
Στον Ιταλικό Νότο όλοι σκέφτηκαν να καταταγούν στον στρατό. Τον καιρό της υποχρεωτικής στράτευσης υπήρξε μαζικό ρεύμα απαλλαγής, αλλά σήμερα, ο στρατός σημαίνει εργασία και μισθό, με αποτέλεσμα οι αιτούντες να σχηματίζουν τεράστιες ουρές. Το δάνειο, ο σίγουρος μισθός, τα μπόνους της αποστολής εκτός, ντύνουν Μισθοφόρους τους νέους του Νότου, που συχνά θα επιστρέψουν «σαν καμένα κοτόπουλα», με τις στρατιωτικές αρχές να κάνουν δημιουργική λογιστική με τον αριθμό των πεσόντων, μειώνοντας τους.
H υπόλοιπη κοινωνία μοιάζει λες και ετοιμάζεται να υποδεχτεί το ολέθριο νέο. Οι μισθοφόροι γνωρίζουν ότι η ζωή τους δεν εξαρτάται πια από αυτούς και το «μαύρο» γίνεται το Χρώμα του Νότου!
Η πλακέτα, η μεταλλική βιογραφία, αποτελεί σήμα κατατεθέν των νέων στις φτωχογειτονιές που γίνονται μισθοφόροι του στρατού και των μαφιόζων. «Η πλακέτα είναι ένα σημάδι. Το σημάδι μιας χώρας σε εμπόλεμη κατάσταση. Μιας περιοχής της χώρας που βρίσκεται σε πόλεμο αλλά δεν το ξέρει».
Αποτελεί όμως και το σημάδι του κολασμένου. Ο στιγματισμένος του σήμερα είναι ο βετεράνος που επλήγει από το απεμπλουτισμένο ουράνιο. Τα θύματα του υπερβαίνουν τον αριθμό των πεσόντων στα πεδία των μαχών. «Ο θάνατος δεν είναι το χειρότερο. Μέχρι σήμερα έχω μετρήσει καμιά εκατοστή περιπτώσεις: είκοσι οχτώ νεκροί σε μάχες, είκοσι τέσσερις πέθαναν από καρκίνο του θυρεοειδούς, είκοσι ένας έχουν αχρηστεμένους όρχεις, είκοσι έπαθαν τη νόσο του Χότζκιν».
Παράλληλα, το πληθυσμιακό μωσαϊκό του Νότου έχει εμπλουτιστεί τα τελευταία χρόνια με την προσέλευση των μεταναστών από το πρώην Ανατολικό Μπλοκ και την Αφρική. Μετανάστες που εργάζονται με πολύ χαμηλές αμοιβές, χωρίς να προκαλούν την έχθρα ή την περιφρόνηση των ντόπιων, που σταδιακά ανάπτυξαν βαθιές και ειλικρινείς σχέσεις μαζί τους. Εμπόδιο όμως στάθηκαν οι πλούσιοι, που διέδωσαν ένα αίσθημα φόβου, δυσπιστίας, προκαλώντας διχασμό. Αυτοί εξάλλου αντικατέστησαν τον Ιταλό εργαζόμενο με το μετανάστη που εργάζεται διπλά και πληρώνεται τα μισά.
Αποτέλεσμα: «ο καθένας για τον εαυτό του και όλο το χρήμα για τους ισχυρούς».
Και οι ισχυροί, αυτοί που έχουν το νόμο στα χέρια τους είναι οι Μαφιόζοι. Δίπλα σε αυτούς κάνουν καριέρα όσοι δεν καταφέρουν να μεταναστεύσουν στο Βορρά. Εμπόριο ναρκωτικών, λαθρεμπόριο, έλεγχος της πορνείας, οι δραστηριότητες.
Στη δεύτερη επομένως περίπτωση, οι ντόπιοι στρατολογούνται ως μισθοφόροι της Καμόρρα, αναλαμβάνοντας συχνά την εκτέλεση δολοφονιών, αφού τους αφιονίσουν με κοκαΐνη! Στο ξεκαθάρισμα λογαριασμών μεταξύ αντιπάλων συμμοριών δεν υπάρχουν περιθώρια λάθους. Δεν χωράνε συναισθηματισμοί για τους εκτελεστές. «Αν γυρίσουν με άδεια χέρια, η συμμορία μπορεί να τους στερήσει τον μισθό τους για μήνες. Έχουν οικογένειες να θρέψουν…».
Τα δίκτυα της Ομερτά εξασφαλίζουν ότι τα στόματα θα παραμείνουν κλειστά, οι επαναλαμβανόμενες δολοφονίες παύουν να προκαλούν το ενδιαφέρον των ΜΜΕ και ο φαύλος κύκλος της βίας συνεχίζεται ακατάπαυστα.