ΠΙΤΣΙΡΙΚΙΑ ΣΤΗΝ ΣΤΕΝΗ ΓΙΑ ΑΣΗΜΑΝΤΗ ΑΦΟΡΜΗ

Ελευθεροτυπία

του Χ.ΖΕΡΒΑ

Πριν από λίγο καιρό, όταν ο Συνήγορος του Παιδιού Γ. Μόσχος επισκέφθηκε τις φυλακές νέων του Αυλώνα, έμεινε εμβρόντητος από όσα αντίκρισε. Αυτό όμως που τον συγκλόνισε ήταν ένας 14χρονος αλλοδαπός κρατούμενος που βρέθηκε ξαφνικά μπροστά του.

Με αμήχανες κινήσεις και ανήσυχο βλέμμα, ο μικρός κίνησε το ενδιαφέρον του. Οπως έμαθε, ο ανήλικος «εγκληματίας» είχε φυλακισθεί ως «επικίνδυνος κακοποιός» για πώληση παράνομων cd και κακουργηματική διακίνηση μεταναστών!

Η περίπτωση του 14χρονου φυλακισμένου είναι ένα χαρακτηριστικό, αρνητικό παράδειγμα για την ποινική μεταχείρηση των ανηλίκων στη χώρα μας. Παιδιά 13, 14 και 15 ετών φυλακίζονται για ασήμαντη αφορμή, επειδή δεν υπάρχουν εναλλακτικά κέντρα φιλοξενίας και αναμόρφωσης!

Πριν από δύο χρόνια, ένας άλλος 15χρονος Πολωνός που είχε φυλακισθεί για ναρκωτικά, μεταφέρθηκε στο ψυχιατρείο των φυλακών Κορυδαλλού, όπου βρέθηκε απαγχονισμένος! Η Ελλάδα δεν διαθέτει ούτε ένα θεραπευτικό κέντρο για ανήλικους παραβάτες-χρήστες ναρκωτικών, με αποτέλεσμα όλοι να στέλνονται αναγκαστικά είτε σε αναμορφωτικά ιδρύματα είτε στη φυλακή!

Στις φυλακές Αυλώνα κρατούνται αυτή τη στιγμή για λόγους δήθεν σωφρονισμού περίπου 50 ανήλικα αγόρια. Συνολικά, στις φυλακές νέων του Αυλώνα και στα κέντρα κράτησης νέων σε Βόλο και Κασσαβέτεια κρατούνται περίπου 700 νεαρά άτομα (έως 21 ετών).

Κάθε χρόνο εγκλείονται σε σωφρονιστικά καταστήματα, κατά μέσον όρο 100 ανήλικοι, κάτω των 18 ετών! Το ποσοστό των εγκλείστων νέων ανέρχεται σήμερα στο 4,4% του συνόλου των κρατουμένων (από 8% που ήταν πριν από δέκα χρόνια), αλλά παραμένει υψηλότερο από άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Στη Γαλλία το αντίστοιχο ποσοστό είναι 1,1%, στην Αλβανία 1%, στην Ιταλία 0,7%, ενώ η Ισπανία είναι η μόνη χώρα που δεν φυλακίζει ανηλίκους!

Χαμηλό όριο

Αντίθετα στην Ελλάδα τα όρια ηλικίας για την απόδοση ποινικών ευθυνών σε ανηλίκους παραμένουν από τα χαμηλότερα στην Ευρώπη (τα 13 χρόνια, έναντι 14 και 15 που ισχύει στις περισσότερες χώρες).

Την ίδια στιγμή, η έλλειψη χρημάτων και πολιτικής βούλησης οδηγεί σε αχρησία όλους τους καινοτόμους αναμορφωτικούς θεσμούς που έχουν εισαχθεί στη νομοθεσία (κοινωφελής εργασία, διαμεσολάβηση, αναμορφωτικά μέτρα).

Τη θλιβερή αυτή εικόνα αναγνωρίζει και το υπουργείο Δικαιοσύνης. Σε πρόσφατη συνάντησή του με τους αρμόδιους φορείς, ο υπουργός δικαιοσύνης Κ. Καστανίδης έθεσε σε προτεραιότητα την αναμόρφωση του πλαισίου προστασίας των ανήλικων παραβατών. Οι θέσεις της κυβέρνησης βρίσκονται πολύ κοντά, όπως ειπώθηκε, στις προτάσεις του Συνηγόρου του Παιδιού και άλλων ειδικών.

Συγκεκριμένα, μελετούνται σοβαρές αλλαγές όπως:

*Αύξηση του ορίου ποινικής ευθύνης από τα 13 που είναι σήμερα στα 14 ή 15 χρόνια.

*Η φυλάκιση των ανηλίκων να αποτελεί πραγματικά έσχατη λύση. Ο εγκλεισμός να επιβάλλεται μόνο για σοβαρά κακουργήματα βίας που τελούνται κατά συνήθεια και επάγγελμα και όχι γενικά για όλα τα αδικήματα.

*Να περιορισθεί στα 10 χρόνια από τα 20, που είναι σήμερα, το ανώτατο όριο φυλάκισης για ανηλίκους.

*Επέκταση της κοινωφελούς εργασίας και της επιμέλειας από ανάδοχες οικογένειες.

*Δυνατότητα αναστολής εκτέλεσης της ποινής και ειδικών διαδικασιών χορήγησης αδειών.

*Επανενεργοποίηση του θεσμού της διαμεσολάβησης ανηλίκου-θύματος, ώστε να αποφεύγεται η άσκηση ποινικής δίωξης.

*Διαφωτισμός ανηλίκων από νέους (8-21 ετών) κρατούμενους.