Δύσκολος αλλά αναγκαίος ο διάλογος με Tαλιμπάν‎

http://news.kathimerini.gr

Η Δύση έχει συνειδητοποιήσει ότι είναι η μόνη ελπίδα για απεμπλοκή από το Αφγανιστάν

Τhe Guardian

H ευελιξία της μνήμης σπανίζει στη σύγχρονη πολιτική, αλλά ακόμη και με αυτά τα δεδομένα η σχετική ευκολία με την οποία η συζήτηση για το Αφγανιστάν στράφηκε από τη «μάχη» κατά των Ταλιμπάν στη «διαπραγμάτευση» μαζί τους είναι αξιοσημείωτη. Ακόμη πιο απίστευτη είναι η συλλογική μας άρνηση να παραδεχτούμε το προφανές. Οι Ταλιμπάν είναι ισχυρότεροι από ποτέ επειδή οι ΗΠΑ επέλεξαν μια σκληρή, μονομερή, στρατιωτική απάντηση στις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου. Χάρη στο δίκτυο του Μπιν Λάντεν, οι Ταλιμπάν εξελίχθηκαν από στρατό αλητών σε θανάσιμη αντίσταση και -το χειρότερο απ’ όλα- πιστεύουν ότι υπερέχουν της μόνης παγκόσμιας υπερδύναμης.

Μερικοί θα πουν ότι το κλίμα που δημιουργήθηκε μετά τις επιθέσεις στις ΗΠΑ προ εννέα ετών κατέστησε ανέφικτη τη λεπτή προσέγγιση που επιχειρείται τώρα. Η διπλωματία, τότε, το 2001, αφέθηκε στους Ταλιμπάν. Καθώς οι ΗΠΑ, όμως, άρχισαν να βομβαρδίζουν το Αφγανιστάν, ο μουλά Ομάρ δήλωσε πρόθυμος να παραδώσει τον Μπιν Λάντεν υπό την προϋπόθεση ότι οι ΗΠΑ θα αποδείξουν την ενοχή του. Ενδεχόμενη έκδοση, πρόσθεσε, θα πρέπει να γίνει σε ουδέτερη χώρα και όχι στις ΗΠΑ. Η προσφορά απορρίφθηκε κατηγορηματικά τον Οκτώβριο του 2001 μαζί με προηγούμενη πρόταση για τη δίκη του Μπιν Λάντεν σε εθνικό ή διεθνές δικαστήριο.

Είναι αδύνατον να κρίνουμε εκ των υστέρων την πραγματική ή πρακτική διάσταση αυτών των προτάσεων. Καθώς, όμως, οι αμερικανικές και αφγανικές δυνάμεις ελίσσονται μέσα σ’ έναν πόλεμο όλο και πιο βίαιο και αποσταθεροποιητικό, που έχει στοιχίσει τη ζωή σε χιλιάδες Αφγανούς και εκατοντάδες ξένους -περιλαμβανομένων 253 Βρετανών στρατιωτών- η απόφαση υπέρ ενός μονομερούς πολέμου αντί της διπλωματίας αποδεικνύεται ολέθρια.

Επιπλέον, ο πόλεμος στο Αφγανιστάν αποτελεί πολιτική ευθύνη για τις ξένες κυβερνήσεις, οι οποίες έχουν εμπλακεί σε αυτόν. Η πλειονότητα των ψηφοφόρων στις περισσότερες χώρες που συμμετέχουν στη διεθνή δύναμη στο Αφγανιστάν, επιθυμεί την επιστροφή των στρατιωτών στην πατρίδα. Οι πολιτικές ηγεσίες της Δύσης έχουν συνειδητοποιήσει ότι δεν υπάρχει ελπίδα για αποχώρηση στο άμεσο μέλλον εκτός εάν γίνει διάλογος με τους Ταλιμπάν.

Δεν είναι εύκολος στόχος. Από τη μία πλευρά, βέβαια, η έναρξη διαπραγματεύσεων με τους Ταλιμπάν συνιστά θρίαμβο του ρεαλισμού. Μπορεί να αντιπροσωπεύουν ένα από τα πιο φανατικά και καταπιεστικά ρεύματα του Ισλάμ, αλλά οι Ταλιμπάν είναι τώρα το κυρίαρχο κοινωνικό κίνημα στον αφγανικό πληθυσμό των Παστούν, τη μεγαλύτερη εθνότητα της χώρας που κατοικεί σε περιοχές του νότου και της ανατολής - κύρια μέτωπα στον σημερινό πόλεμο. Οι οπαδοί των Ταλιμπάν στον πληθυσμό των Παστούν -λίγοι πριν από το 2001- έχουν αυξηθεί επειδή οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους αποφάσισαν να εισβάλουν στη χώρα. Ωστόσο, αυτά τα γεγονότα δεν πρέπει να αποσπούν την προσοχή από άλλες αλήθειες. Δεν είναι δυνατόν να αμφιβάλει κανείς για το γεγονός ότι οι Ταλιμπάν και οι πολέμαρχοι που υποστηρίζουν το φιλο-αμερικανικό καθεστώς της Καμπούλ θέτουν σοβαρή απειλή, σε βάθος χρόνου, για την ανάπτυξη του Αφγανιστάν, ειδικά σε ό,τι αφορά τα δικαιώματα των γυναικών και των μειονοτήτων. Νέες έρευνες δείχνουν ότι η υποστήριξη προς τους Ταλιμπάν βασίζεται όχι στην ιδεολογία αλλά στους κοινωνικούς δεσμούς, τις πολιτιστικές συγγένειες και την ελπίδα ότι οι αντάρτες μπορούν να βελτιώσουν τις συνθήκες διαβίωσης περισσότερο απ’ ό,τι η βουτηγμένη στη διαφθορά κυβέρνηση του προέδρου Καρζάι.

Δυσαρέσκεια

Ο Καρζάι είναι προϊόν της αμερικανικής απόφασης για μονομερή επέμβαση στο Αφγανιστάν. Εκτός από τη δυσαρέσκεια που νιώθουν για τις ΗΠΑ επειδή εγκαθίδρυσαν την κυβέρνηση Καρζάι, πολλοί Αφγανοί εκφράζουν ανοιχτά την εχθρότητά τους έναντι περιφερειακών δυνάμεων, ειδικά κατά του Πακιστάν και της Σαουδικής Αραβίας, επειδή υποκινούν τη βία στη χώρα τους ακόμη και μετά την αποχώρηση των Σοβιετικών το 1989. Είναι ενδιαφέρον το ότι οι Αφγανοί έχουν καλύτερη γνώμη για την Ινδία σε σύγκριση με άλλες ξένες παρουσίες στη χώρα τους, περιλαμβανομένου του ΟΗΕ -άποψη που υιοθετεί το 71%, σύμφωνα με πρόσφατη δημοσκόπηση.

Η Ινδία έχει επενδύσει δισεκατομμύρια δολάρια στην ανάπτυξη της αστικής υποδομής. Η ανάμειξη της Ινδίας στο Αφγανιστάν δεν είναι πράξη φιλανθρωπίας, καθώς η χώρα έχει μακρά ιστορία υποστήριξης πολέμαρχων της αφγανικής Βόρειας Συμμαχίας, οι οποίοι έχουν εμπλακεί πολλάκις σε βιαιότητες. Ωστόσο, στο μετά το 2001 Αφγανιστάν η ινδική υποστήριξη κατέδειξε καλή θέληση.