50 χρόνια χημεία και τέρατα

http://www.enet.gr

Των ΛΙΑΝΑΣ ΣΠΥΡΟΠΟΥΛΟΥ, ΚΑΤΙΑΣ ΑΝΤΩΝΙΑΔΗ

«Εξετάζουμε -και μάλιστα ήδη υπάρχει μια επιτροπή- την κατάργηση της ρίψης δακρυγόνων και χημικών, είναι μια υπόθεση η οποία πρέπει να τελειώνει, η οποία βλάπτει τη δημόσια υγεία, καταστρέφει το περιβάλλον των πόλεων και σε μια πόλη όπως η Αθήνα κυρίως που στερείται πια δισεκατομμύρια κυβικών οξυγόνων λόγω της καταστροφής των δασών, αντιλαμβάνεστε, η κατάσταση είναι ακόμα χειρότερη. Θα καταργήσουμε λοιπόν τα δακρυγόνα».

Αυτά μας έταζε ο υπουργός Προστασίας του Πολίτη μόλις δύο μήνες μετά την ανάληψη των καθηκόντων του -επηρεασμένος, ίσως, και από την εικόνα που παρουσίαζε πέρυσι ο προϊστάμενός του, Γιώργος Παπανδρέου, έπειτα από «ψεκασμό» δακρυγόνων στο λιμάνι του Πειραιά. Ο τότε αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης και σημερινός πρωθυπουργός έκλαιγε απ' τα χημικά όταν οι δυνάμεις των ΜΑΤ τον... καλωσόρισαν στο σημείο όπου πήγε για να συναντηθεί με τους Κρήτες αγρότες. Τότε έσπευσε και ο ίδιος να καταδικάσει το γεγονός, σήμερα ωστόσο ξεχνάει -καταπώς φαίνεται- αυτά τα δάκρυα, ανεχόμενος να ψεκάζονται ιστορικά στελέχη της Αριστεράς σαν να είναι κουνούπια.

Πάντως, η εικόνα του αστυνομικού που στρέφεται με τα χημικά κατά του ενοχλητικού κολεόπτερου-διαδηλωτή σε κάθε είδους διαδήλωση είναι σχεδόν καθημερινή. Κάθε που ξεμυτίζει η κεφαλή κάποιας πορείας, τα ΜΑΤ κάνουν γκράντε εμφάνιση παρέα με τις φυσούνες και τους ψεκαστήρες τους. Και κανείς δεν μένει παραπονεμένος, όλοι παίρνουν το μερίδιό τους στην καταστολή: ξύλο οι συνταξιούχοι, χημικά οι αγρότες, δακρυγόνα οι φοιτητές, κλοτσιές οι μετανάστες και «φλιταρίσματα» οι εκπαιδευτικοί.

Τι είναι, όμως, αυτά τα «μέσα»; Στις διεθνείς συμβάσεις υπάρχουν ρητές διατάξεις (Πρωτόκολλο της Γενεύης 1925, Απόφαση του ΟΗΕ 2603/16-12-1969, Σύμβαση του Παρισιού 1993) που απαγορεύουν τη χρήση τους εν καιρώ πολέμου. Το ερώτημα είναι σε ποια νομική ή λογική βάση το χημικό όπλο που απαγορεύεται μεταξύ εμπόλεμων κρατών, όπου ο κίνδυνος είναι εντονότερος για την κρατική υπόσταση, είναι δυνατόν να επιτρέπεται για την αντιμετώπιση «κινδύνων» στο εσωτερικό ενός κράτους, όπως οι ειρηνικές διαδηλώσεις πολιτών, εργαζομένων, συνταξιούχων, μαθητών.

Αυτό που χρησιμοποιείται κατά κόρον από τα όργανα της τάξης παγκοσμίως είναι το CS. Μια ουσία που, σύμφωνα με διεθνούς κύρους πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα, μπορεί να προκαλέσει από φλεγμονή μέχρι βλάβες στα νεφρά και καρκινογενέσεις. Εχει κριθεί κατ' επανάληψη επικίνδυνη για τη δημόσια υγεία από τους επιστήμονες, αλλά δεν έχει διαβαθμιστεί ως τέτοια ούτε από την Κομισιόν ούτε από το Γενικό Χημείο του Κράτους. Ισως γι' αυτό να χρησιμοποιείται τόσο πολύ από την Ελληνική Αστυνομία...

Από Βρετανούς

Το CS (Orthochlorobenzalmalononitrile) δημιουργήθηκε από τους Βρετανούς Κόρσον και Στόκτον τον Μάιο του 1928. Η παραγωγή του ως χημικού όπλου ξεκίνησε τη δεκετία του '50 στην εταιρεία Chemical Defence Experimental Establishment στο Πόρτον της Αγγλίας. Η πρώτη εφαρμογή έγινε από τα βρετανικά στρατεύματα στην Κύπρο το 1961.

Σύμφωνα με το εγχειρίδιο χημείας του γερμανικού στρατού, οι άμεσες συνέπειες της χρήσης του έχουν ως εξής: «Προκαλεί έντονο ερεθισμό στα μάτια και τα ανώτερα αναπνευστικά όργανα. Μέσα σε δευτερόλεπτα δημιουργείται έντονο κάψιμο, πόνος και φλεγμονή. Συνήθως η επίδραση στις αναπνευστικές οδούς οδηγεί σε ανικανότητα αντίδρασης. Οταν η δηλητηρίαση είναι πιο έντονη, τότε προκαλείται πανικός, ο οποίος επιτείνει τα συμπτώματα και το άτομο δεν είναι ικανό ούτε να εισπνεύσει ούτε να εκπνεύσει. Η έκθεση του ατόμου σε υψηλές συγκεντρώσεις CS προκαλεί ερύθημα και φουσκάλες».

Σε ζώα

Χρησιμοποιήθηκε αρχικά μυστικά σε ζώα και μετά βγήκε στην «παραγωγή» στη δεκαετία του '50, ενώ από τη δεκαετία του '60 με αρχή τον πόλεμο του Βιετνάμ χρησιμοποιήθηκε κατά κόρον στις ΗΠΑ και στην Ευρώπη κατά του «εσωτερικού εχθρού».

Στο Βιετνάμ ρίχτηκαν τόνοι αυτού του χημικού για να αναγκάσουν τους Βιετκόνγκ να βγουν από τα λαγούμια, όπου λόγω αυτού πέθαναν πάρα πολλοί, μεταξύ αυτών και Αμερικανοί. Οσον αφορά τη «φυσούνα», ο πρώτος θάνατος που προκάλεσε ήταν αυτός του 29χρονου Ιμπραΐμ Σέι στη Βρετανία τον Μάρτιο του 1996.

Πιο αναλυτική για τις μακροχρόνιες συνέπειες του CS είναι η περιγραφή του Εθνικού Ινστιτούτου Ερευνας και Ασφάλειας της Γαλλίας: «Ερεθισμός του δέρματος, των οφθαλμών και της αναπνευστικής οδού, πεπτικές διαταραχές, πονοκέφαλος, πιθανή αλλεργική αντίδραση, δερματικά εγκαύματα. Σε περίπτωση χρόνιας τοξικότητας αναφέρονται: καρκινογόνο, έλκη στο δέρμα και στο ρινικό διάφραγμα, νεφρικές βλάβες (κατόπιν κατάποσης)». *

Βόμβες... δακρυγόνων

20/11/1999: Η έλευση του πλανητάρχη, Μπιλ Κλίντον, πυροδότησε αντιδράσεις και συγκέντρωσε εκατοντάδες διαδηλωτές στο Σύνταγμα.

Η σύγκρουση με τους αστυνομικούς ήταν ζήτημα χρόνου και, με τα πρώτα υβριστικά συνθήματα, τα δακρυγόνα έπιασαν δουλειά...

31/5/2001: Την ώρα που ο τότε υπουργός Παιδείας, Πέτρος Ευθυμίου, ενημέρωνε τον πρωθυπουργό για την ανάπτυξη της Πληροφορικής στην εκπαίδευση, κάτω από το γραφείο του στη Μητροπόλεως έπεφτε ξύλο. Η ανταλλαγή ζαρζαβατικών (από φοιτητές που διαδήλωναν για το νομοσχέδιο των ΤΕΙ) και δακρυγόνων (από τα ΜΑΤ) οδήγησε στη μετατροπή της περιοχής σε «θάλαμο αερίων».

17/4/2003: Σε πολεμικό κλίμα πραγματοποιήθηκε το συλλαλητήριο κατά του πολέμου στο Ιράκ, αφού οι πολυάριθμες αστυνομικές δυνάμεις έριξαν δακρυγόνα άμα τη ενάρξει της διαδήλωσης. Οι πρώτες μολότοφ ερέθισαν τα ΜΑΤ, που έστρεψαν τις «φυσούνες» προς τους ειρηνικούς διαδηλωτές.

21/9/2006: Το δόγμα της «μηδενικής ανοχής» διαφάνηκε για πρώτη φορά στη μεγάλη πορεία των εκπαιδευτικών το 2006. Η ΕΛΑΣ έκανε εκτεταμένη χρήση χημικών και δακρυγόνων, ψεκάζοντας κανονικά όποιο «μπλοκ» φαινόταν «ύποπτο» ότι θα προκαλέσει επεισόδια.

18/11/2006: Με πρωτοφανή επεισόδια και βροχή δακρυγόνων ολοκληρώθηκε η 33η επέτειος του Πολυτεχνείου. Πολλές περιοχές της πρωτεύουσας καλύπτονταν από ένα περίεργο σεντόνι σκόνης, εξαιτίας των χημικών που οι μονάδες των ΜΑΤ έριχναν γενναιόδωρα.

8/12/2008: Μετά το αρχικό μούδιασμα από την έκταση του εγκλήματος (της δολοφονίας του εφήβου Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου στα Εξάρχεια) οργανώνεται το πρώτο συλλαλητήριο διαμαρτυρίας προς τη ΓΑΔΑ. Βόμβες μολότοφ σε αυτοκίνητα και καταστήματα, βίαιη επέμβαση των ΜΑΤ, άπειρα δακρυγόνα και χημικά μετατρέπουν το κέντρο της Αθήνας σε Νταχάου, ενώ οι ημέρες που ακολούθησαν χαρακτηρίστηκαν από πρωτοφανή αλόγιστη χρήση χημικών σε δεκάδες περιοχές της Ελλάδας.

4/2/2009: Επί δύο εικοσιτετράωρα οι δυνάμεις των ΜΑΤ ψέκαζαν αφειδώς το λιμάνι του Πειραιά, «καλωσορίζοντας» τους Κρήτες αγρότες που κατέφθασαν, προκειμένου να πραγματοποιήσουν πορεία διαμαρτυρίας προς το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης. Η υποδοχή έγινε με βροχή από δακρυγόνα, πριν ακόμα οι αγρότες πατήσουν το πόδι τους στο λιμάνι. Από τη ρίψη των χημικών προκλήθηκαν λιποθυμίες, ενώ μέχρι και ο Γιώργος Παπανδρέου, πρόεδρος της αξιωματικής αντιπολίτευσης τότε, έγινε δεκτός με έναν μεγαλοπρεπή ψεκασμό.

Ερώτηση ΣΥΡΙΖΑ στη Βουλή

Ερώτηση στη Βουλή για τη ρίψη χημικών στους πολίτες έκανε η Κ.Ο. του ΣΥΡΙΖΑ, με αφορμή όσα έγιναν την περασμένη Παρασκευή στην πλατεία Συντάγματος και την επίθεση εναντίον του Μανώλη Γλέζου η ζωή του οποίου κινδύνευσε.

Στην ερώτηση που απευθύνουν προς τους υπουργούς Εσωτερικών Γ. Ραγκούση, Δικαιοσύνης Χ. Καστανίδη και Προστασίας του Πολίτη Μ. Χρυσοχοΐδη, οι βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ επικαλούνται μία απόφαση του ΟΗΕ (2603/ 16/12/1969) και τη Σύμβαση του Παρισιού του 1993, για την απαγόρευση χρήσης χημικών.

«Πώς είναι δυνατόν, λοιπόν, να αντιμετωπίζονται οι πολίτες μονίμως από την ΕΛ.ΑΣ. και τους πολιτικούς της προϊσταμένους ως εχθροί και να χρησιμοποιείται εναντίον τους το ίδιο χημικό όπλο, που απαγορεύεται μεταξύ εμπολέμων κρατών; Πώς είναι δυνατόν να υπάρχει χημικός πόλεμος ενάντια σε διαδηλωτές εργαζόμενους, συνταξιούχους, φοιτητές, μαθητές», αναρωτιούνται οι 13 βουλευτές και ζητούν απάντηση σε πέντε ερωτήματα. Μεταξύ αυτών ρωτούν τους υπουργούς αν: «θα αναζητηθούν ευθύνες για το συγκεκριμένο περιστατικό επίθεσης με χημικά ενάντια στον Μανώλη Γλέζο;»

«Είναι όπλα»

«Εκείνη τη στιγμή νιώθεις να χάνεις τον κόσμο. Τα μάτια σου καίνε και δεν μπορείς να αναπνεύσεις. Καίγεται το στόμα και ο φάρυγγας. Δεν μπορείς να πάρεις ανάσα».

Τις παρενέργειες ενός τετ α τετ με μια φυσούνα περιγράφει στην «Ε» ο εκπαιδευτικός Σπύρος Κονταράκης. Συμμετέχει ενεργά στις κινητοποιήσεις των εκπαιδευτικών, αλλά στο μυαλό του είναι χαραγμένες οι μέρες του 1997 και του 2006.

«Με έχουν ψεκάσει απ' όλες τις αποστάσεις. Από δύο τρία εκατοστά μέχρι και δύο τρία μέτρα. Οταν πήγαινω σπίτι και πετάω τα ρούχα στο μπάνιο τα παιδιά μου αρχίζουν να βήχουν και να έχουν φαγούρα».

Ο κ. Κονταράκης κάνει λόγο για όπλα. «Είναι όπλα. Αισθάνεσαι ανήμπορος να αντιδράσεις όταν τα ρίχνουν πάνω σου. Εχει να κάνει και με την προσωπικότητά σου. Σε αχρηστεύει».

Μετρώντας νεκρούς

Η διεθνής βιβλιογραφία αναφέρει τον θάνατο ενός ατόμου στο Αμβούργο το 1960 και άλλων τριών στις φυλακές της Ν. Υόρκης το 1975, ενός νεαρού διαδηλωτή στο γερμανικό Μπρόκντορφ το 1986 και δύο Κορεατών φοιτητών το 1987.

Πολυάνθρωπη ήταν, επίσης, η αντίστοιχη θυσία στις πόλεις και τα προσφυγικά στρατόπεδα της κατεχόμενης Παλαιστίνης, όπου 68 άτομα, στην πλειονότητά τους ηλικιωμένοι και μικρά παιδιά, βρήκαν μεταξύ Δεκεμβρίου 1987 και Οκτωβρίου 1988 τον θάνατο από εισπνοή υπερβολικής ποσότητας δακρυγόνων -από αυτά που έριχνε μαζικά ο ισραηλινός στρατός για να καταστείλει την Ιντιφάντα.

Στην Ελλάδα, δύο από τα θύματα του Πολυτεχνείου το 1973, ο δικηγόρος Σπύρος Κοντομνάρης και ο ιδιωτικός υπάλληλος Δημήτριος Παπαϊωάννου, αναφέρονται στο πόρισμα Τσεβά ως θανόντες από την ίδια αιτία.

Η εκτεταμένη χρήση του pepper spray στις ΗΠΑ σχετίζεται με τουλάχιστον 60 θανάτους συλληφθέντων από το 1992 μέχρι σήμερα. Οσο για το CS, που χρησιμοποιείται και στην Ελλάδα, ο πρώτος νεκρός από «φυσούνα» σημειώθηκε στη Βρετανία τον Μάρτιο του 1996. Λεγόταν Ιμπραήμ Σέι και ήταν 29 χρόνων.