Καθημερινή
Tου David Ignatius - Aρθρογράφου της Washington Post
Ο ακατάσχετος ενθουσιασμός που καταλαμβάνει ορισμένους αναλυτές όταν αναφέρονται στην οικονομία της Κίνας μου θυμίζει παλιό ραδιοφωνικό βαριετέ, στο οποίο ο παρουσιαστής Λόρενς Γουέλκ ξόρκιζε κάθε εβδομάδα τα βάσανα και τις έγνοιες με τραγούδια και βιολιά.
Ο ακατάσχετος ενθουσιασμός που καταλαμβάνει ορισμένους αναλυτές όταν αναφέρονται στην οικονομία της Κίνας μου θυμίζει παλιό ραδιοφωνικό βαριετέ, στο οποίο ο παρουσιαστής Λόρενς Γουέλκ ξόρκιζε κάθε εβδομάδα τα βάσανα και τις έγνοιες με τραγούδια και βιολιά.
Οι παρατηρητές της Κίνας καλά θα κάνουν να κλείσουν τη μουσική και να ακούσουν τι λέει ο πρωθυπουργός Γουέν Ζιαμπάο, που υπήρξε εντυπωσιακά ειλικρινής όταν προειδοποίησε ότι οι ξέφρενες επενδύσεις και η έλλειψη εσωτερικής ζήτησης δημιουργούν οικονομική φούσκα στην Κίνα.
«Το μεγαλύτερο πρόβλημα με την οικονομία της Κίνας είναι η ασταθής, ανισόρροπη, ασυντόνιστη και μη βιώσιμη ανάπτυξη», είπε ο κ. Γουέν τον Μάρτιο του 2007, σε συνέντευξη Τύπου κατά τη διάρκεια του Εθνικού Λαϊκού Συνεδρίου. Το σχόλιό του είχε την επίδραση και τα αποτελέσματα αντίστοιχης παρατήρησης το 1996 του διευθυντή της Ομοσπονδιακής Τράπεζας, Αλαν Γκρίνσπαν, περί της «παράλογης εξωστρέφειας» του χρηματιστηρίου.
Ο Γουέν εξέφρασε και πάλι ανησυχίες την περασμένη εβδομάδα στο Εθνικό Λαϊκό Συμβούλιο. «Αντιμετωπίζουμε πάντα μια πολύ περίπλοκη κατάσταση», είπε, εννοώντας τον διττό κίνδυνο της υπερθέρμανσης στο εσωτερικό της Κίνας και της διεθνούς ύφεσης στο εξωτερικό. Επεσήμανε την «αλματώδη άνοδο» στις τιμές των κατοικιών σε ορισμένες κινεζικές πόλεις και είπε ότι «απαιτείται αυστηρός έλεγχος στην προώθηση νέων κατασκευαστικών σχεδίων», διότι οι αχαλίνωτες επενδύσεις εγκυμονούν κινδύνους.
Η άνοδος της Κίνας είναι ένα από τα θαύματα της σύγχρονης οικονομικής ιστορίας. «Η εξάρτηση της Κίνας από την ανάπτυξη που στηρίζεται στις εξαγωγές, δεν είναι ανθεκτική στο χρόνο», ισχυρίζεται ο Ρόμπερτ Ζέλικ, πρόεδρος της Παγκόσμιας Τράπεζας, σε άρθρο του που θα δημοσιευθεί στην επιθεώρηση The International Economy. Επικαλείται πρόσφατη ανάλυση του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, στην οποία διατυπώνεται ο ισχυρισμός ότι υπό τις παρούσες εμπορικές συνθήκες για να διατηρηθούν οι ετήσιοι ρυθμοί ανάπτυξης της τάξης του 8%, η Κίνα θα πρέπει να διπλασιάσει το μερίδιό της στις διεθνείς εξαγωγές έως το 2020. Αυτό όμως δεν πρόκειται να συμβεί.
Οπότε, το ερώτημα που τίθεται δεν είναι εάν η κινεζική οικονομία θα αλλάξει, αλλά πότε. Η αισιόδοξη άποψη είναι ότι οι Κινέζοι ηγέτες θα αναχαιτίσουν την επενδυτική και πιστωτική έκρηξη και ταυτόχρονα θα υποβοηθήσουν τη μετάβαση προς μια οικονομία στηριγμένη στην κατανάλωση και όχι στις εξαγωγές.
Η κλίμακα της κινεζικής ανάπτυξης είναι τέτοια που αποσβολώνει τους αναλυτές. «Το 2020, η Κίνα θα έχει χτίσει 10 πόλεις με το μέγεθος της Νέας Υόρκης», παραληρεί από ενθουσιασμό αναλυτής στην ιστοσελίδα Business insider. Αυτό είναι το μεγάλο όραμα, μια μηχανή που βγάζει συνεχώς χρήματα.
Το πρόβλημα με τέτοιου είδους προβλέψεις είναι ότι συνήθως δεν επαληθεύονται. Θυμηθείτε τις προβλέψεις της δεκαετίας του ’60 για την ΕΣΣΔ και εκείνες του `90 για την Ιαπωνία.
Ο αναλυτής οικονομιών της φούσκας που εγώ προτιμώ, ο Ντέιβιντ Μ. Σμικ, προέβλεψε το αμερικανικό οικονομικό χάος στο βιβλίο The World is Curved. Εκεί παραθέτει ορισμένες ανησυχητικές στατιστικές. Μέχρι την παγκόσμια οικονομική κρίση, οι κινεζικές εξαγωγές αντιστοιχούσαν στο 43% του κινεζικού ΑΕΠ. Για να αναπληρώσει τις απώλειες στη ζήτηση από το εξωτερικό μόλις εκδηλώθηκε η ύφεση το 2009, η Κίνα εφάρμοσε πρόγραμμα τόνωσης και δανεισμού ύψους 1,8 τρισ. δολαρίων – που αντιστοιχούσε στο 38% του ΑΕΠ της. Τα χρήματα προορίζονταν για τους καταναλωτές, αλλά ο Σμικ εκτιμά ότι το 85% των επιδοτούμενων δανείων κατέληξε σε κρατικές επιχειρήσεις και τράπεζες, διογκώνοντας κι άλλο τη φούσκα.
Μην ανησυχείτε, λένε οι ενθουσιώδεις με την Κίνα. Μια χώρα που διαθέτει συναλλαγματικά αποθέματα πάνω από δυο τρισ. δολάρια, δεν πρέπει να ανησυχεί για θέματα δανεισμού. Πλην όμως, τα συναλλαγματικά αποθέματα (κυρίως σε δολάρια) δεν εγγυώνται την ασφάλεια που κάποιοι φαντάζονται, καθώς η Κίνα δεν μπορεί να τα ρευστοποιήσει χωρίς να αυτοτραυματισθεί σοβαρά, όπως ισχυρίζεται ο οικονομολόγος Μάικλ Πέτις στο blog του China Financial Markets.
Η Κίνα αντιμετωπίζει ένα ακόμη σοβαρότερο πρόβλημα στο εσωτερικό ισοζύγιο. Πρόκειται για τα δάνεια υψηλού κινδύνου. Ο Σμικ σημειώνει ότι 1, 2 τρισ. δολάρια του πακέτου τόνωσης της οικονομίας, διοχετεύθηκε πέρυσι σε επιδοτούμενα δάνεια χαμηλών επιτοκίων. Και ο Βίκτορ Σιχ, καθηγητής στο Northwestern University, συλλέγει πληροφορίες για βρώμικο δανεισμό με πρωταγωνιστές κινεζικές επενδυτικές εταιρείες, ποσό που ανέρχεται σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του ίσως και σε 1,7 τρισ. δολάρια, ήτοι στο 34% του κινεζικού ΑΕΠ.
Το μόνο καθησυχαστικό στην Κίνα είναι ότι η ηγεσία της έχει επίγνωση του προβλήματος και προσπαθεί, ηρέμως, να βάλει φρένο στις εξελίξεις. Για να αποκτήσουμε επίγνωση του προβλήματος της υπερβάλλουσας παραγωγικής ικανότητας που αντιμετωπίζει η Κίνα, η σημερινή παραγωγική δυνατότητά της στον τομέα της χαλυβουργίας, μπορεί να καλύψει τις ανάγκες των ΗΠΑ, της Ρωσίας, της Ιαπωνίας και της Ευρώπης.
Η μετάβαση προς μια οικονομία ανθεκτική στο χρόνο δεν θα είναι εύκολη σε μια χώρα εθισμένη στις εξαγωγές και στην αγόμενη από τις εξαγωγές ανάπτυξη. Για τον λόγο αυτό, όσοι υποθέτουν ότι μοιραίο είναι η αενάως αναπτυσσόμενη Κίνα να διαδεχθεί την Αμερική στο βάθρο της οικονομικής υπερδύναμης, καλά θα κάνουν να ρίξουν μια προσεκτική ματιά στους αριθμούς.
«Το μεγαλύτερο πρόβλημα με την οικονομία της Κίνας είναι η ασταθής, ανισόρροπη, ασυντόνιστη και μη βιώσιμη ανάπτυξη», είπε ο κ. Γουέν τον Μάρτιο του 2007, σε συνέντευξη Τύπου κατά τη διάρκεια του Εθνικού Λαϊκού Συνεδρίου. Το σχόλιό του είχε την επίδραση και τα αποτελέσματα αντίστοιχης παρατήρησης το 1996 του διευθυντή της Ομοσπονδιακής Τράπεζας, Αλαν Γκρίνσπαν, περί της «παράλογης εξωστρέφειας» του χρηματιστηρίου.
Ο Γουέν εξέφρασε και πάλι ανησυχίες την περασμένη εβδομάδα στο Εθνικό Λαϊκό Συμβούλιο. «Αντιμετωπίζουμε πάντα μια πολύ περίπλοκη κατάσταση», είπε, εννοώντας τον διττό κίνδυνο της υπερθέρμανσης στο εσωτερικό της Κίνας και της διεθνούς ύφεσης στο εξωτερικό. Επεσήμανε την «αλματώδη άνοδο» στις τιμές των κατοικιών σε ορισμένες κινεζικές πόλεις και είπε ότι «απαιτείται αυστηρός έλεγχος στην προώθηση νέων κατασκευαστικών σχεδίων», διότι οι αχαλίνωτες επενδύσεις εγκυμονούν κινδύνους.
Η άνοδος της Κίνας είναι ένα από τα θαύματα της σύγχρονης οικονομικής ιστορίας. «Η εξάρτηση της Κίνας από την ανάπτυξη που στηρίζεται στις εξαγωγές, δεν είναι ανθεκτική στο χρόνο», ισχυρίζεται ο Ρόμπερτ Ζέλικ, πρόεδρος της Παγκόσμιας Τράπεζας, σε άρθρο του που θα δημοσιευθεί στην επιθεώρηση The International Economy. Επικαλείται πρόσφατη ανάλυση του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, στην οποία διατυπώνεται ο ισχυρισμός ότι υπό τις παρούσες εμπορικές συνθήκες για να διατηρηθούν οι ετήσιοι ρυθμοί ανάπτυξης της τάξης του 8%, η Κίνα θα πρέπει να διπλασιάσει το μερίδιό της στις διεθνείς εξαγωγές έως το 2020. Αυτό όμως δεν πρόκειται να συμβεί.
Οπότε, το ερώτημα που τίθεται δεν είναι εάν η κινεζική οικονομία θα αλλάξει, αλλά πότε. Η αισιόδοξη άποψη είναι ότι οι Κινέζοι ηγέτες θα αναχαιτίσουν την επενδυτική και πιστωτική έκρηξη και ταυτόχρονα θα υποβοηθήσουν τη μετάβαση προς μια οικονομία στηριγμένη στην κατανάλωση και όχι στις εξαγωγές.
Η κλίμακα της κινεζικής ανάπτυξης είναι τέτοια που αποσβολώνει τους αναλυτές. «Το 2020, η Κίνα θα έχει χτίσει 10 πόλεις με το μέγεθος της Νέας Υόρκης», παραληρεί από ενθουσιασμό αναλυτής στην ιστοσελίδα Business insider. Αυτό είναι το μεγάλο όραμα, μια μηχανή που βγάζει συνεχώς χρήματα.
Το πρόβλημα με τέτοιου είδους προβλέψεις είναι ότι συνήθως δεν επαληθεύονται. Θυμηθείτε τις προβλέψεις της δεκαετίας του ’60 για την ΕΣΣΔ και εκείνες του `90 για την Ιαπωνία.
Ο αναλυτής οικονομιών της φούσκας που εγώ προτιμώ, ο Ντέιβιντ Μ. Σμικ, προέβλεψε το αμερικανικό οικονομικό χάος στο βιβλίο The World is Curved. Εκεί παραθέτει ορισμένες ανησυχητικές στατιστικές. Μέχρι την παγκόσμια οικονομική κρίση, οι κινεζικές εξαγωγές αντιστοιχούσαν στο 43% του κινεζικού ΑΕΠ. Για να αναπληρώσει τις απώλειες στη ζήτηση από το εξωτερικό μόλις εκδηλώθηκε η ύφεση το 2009, η Κίνα εφάρμοσε πρόγραμμα τόνωσης και δανεισμού ύψους 1,8 τρισ. δολαρίων – που αντιστοιχούσε στο 38% του ΑΕΠ της. Τα χρήματα προορίζονταν για τους καταναλωτές, αλλά ο Σμικ εκτιμά ότι το 85% των επιδοτούμενων δανείων κατέληξε σε κρατικές επιχειρήσεις και τράπεζες, διογκώνοντας κι άλλο τη φούσκα.
Μην ανησυχείτε, λένε οι ενθουσιώδεις με την Κίνα. Μια χώρα που διαθέτει συναλλαγματικά αποθέματα πάνω από δυο τρισ. δολάρια, δεν πρέπει να ανησυχεί για θέματα δανεισμού. Πλην όμως, τα συναλλαγματικά αποθέματα (κυρίως σε δολάρια) δεν εγγυώνται την ασφάλεια που κάποιοι φαντάζονται, καθώς η Κίνα δεν μπορεί να τα ρευστοποιήσει χωρίς να αυτοτραυματισθεί σοβαρά, όπως ισχυρίζεται ο οικονομολόγος Μάικλ Πέτις στο blog του China Financial Markets.
Η Κίνα αντιμετωπίζει ένα ακόμη σοβαρότερο πρόβλημα στο εσωτερικό ισοζύγιο. Πρόκειται για τα δάνεια υψηλού κινδύνου. Ο Σμικ σημειώνει ότι 1, 2 τρισ. δολάρια του πακέτου τόνωσης της οικονομίας, διοχετεύθηκε πέρυσι σε επιδοτούμενα δάνεια χαμηλών επιτοκίων. Και ο Βίκτορ Σιχ, καθηγητής στο Northwestern University, συλλέγει πληροφορίες για βρώμικο δανεισμό με πρωταγωνιστές κινεζικές επενδυτικές εταιρείες, ποσό που ανέρχεται σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του ίσως και σε 1,7 τρισ. δολάρια, ήτοι στο 34% του κινεζικού ΑΕΠ.
Το μόνο καθησυχαστικό στην Κίνα είναι ότι η ηγεσία της έχει επίγνωση του προβλήματος και προσπαθεί, ηρέμως, να βάλει φρένο στις εξελίξεις. Για να αποκτήσουμε επίγνωση του προβλήματος της υπερβάλλουσας παραγωγικής ικανότητας που αντιμετωπίζει η Κίνα, η σημερινή παραγωγική δυνατότητά της στον τομέα της χαλυβουργίας, μπορεί να καλύψει τις ανάγκες των ΗΠΑ, της Ρωσίας, της Ιαπωνίας και της Ευρώπης.
Η μετάβαση προς μια οικονομία ανθεκτική στο χρόνο δεν θα είναι εύκολη σε μια χώρα εθισμένη στις εξαγωγές και στην αγόμενη από τις εξαγωγές ανάπτυξη. Για τον λόγο αυτό, όσοι υποθέτουν ότι μοιραίο είναι η αενάως αναπτυσσόμενη Κίνα να διαδεχθεί την Αμερική στο βάθρο της οικονομικής υπερδύναμης, καλά θα κάνουν να ρίξουν μια προσεκτική ματιά στους αριθμούς.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου