Να σπάσει ο φαύλος κύκλος

ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ

Η Τουρκία υπό την ηγεσία του Ταγίπ Ερντογάν έχει γυρίσει σελίδα.
Από κράτος-χωροφύλακας μετεξελίσσεται σε περιφερειακή δύναμη και παράγοντα σταθερότητας για όλη την περιοχή. Κανείς δεν ξέρει πού θα καταλήξουν οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις Τουρκίας - Ε.Ε. Ομως, παρά τα τόσα προβλήματα που αντιμετωπίζει η ενταξιακή διαδικασία, ο στόχος της ένταξης και μόνο έχει μεταμορφώσει την Τουρκία.

Η Τουρκία επιθυμεί διακαώς να ενταχθεί στην Ε.Ε., όμως, λόγω θέσης, μεγέθους και οικονομίας, έχει κι άλλες επιλογές, μπορεί να επιβιώσει και χωρίς την Ευρώπη. Η στρατηγική συμμαχία με τη Ρωσία είναι ένα υποκατάστατο της τυχόν απόρριψης της Τουρκίας από την Ευρώπη.
Το ζήτημα είναι τι συμφέρει τους Ελληνες. Η πλειοψηφία στην Ελλάδα και την Κύπρο, σκεφτόμενη με ποδοσφαιρικούς και όχι με πολιτικούς ή οικονομικούς όρους, αντιδρά στην ένταξη της Τουρκίας και βλέπει αυτή την προοπτική σαν ανταγωνιστική των ελληνικών εθνικών συμφερόντων. Τουναντίον! Εάν η Τουρκία ενταχθεί, η Ελλάδα θα μετατοπιστεί στο κέντρο της Ε.Ε. Αν η Τουρκία στραφεί προς τον Καύκασο, η Ελλάδα θα είναι πάντα στην περιφέρεια της Ευρώπης.
Πολύ δυσμενέστερη θα είναι η θέση της Κύπρου. Χωρίς λύση του Κυπριακού, χωρίς ομαλές σχέσεις μεταξύ Τουρκίας και Ε.Ε., οι Ελληνοκύπριοι θα είναι μεν πλειοψηφία στην Κύπρο, αλλά ταυτόχρονα μια καταπιεσμένη και ισχνή μειονότητα στην ευρύτερη περιοχή. Αντιθέτως, μια τριμερής συνεργασία Ελλάδας, Τουρκίας και Κύπρου θα καταστήσει τις τρεις χώρες βασικό πυλώνα της Ε.Ε. Εξάλλου, αυτός ήταν και ο στρατηγικός στόχος του 2004, όταν η Ευρώπη αποφάσιζε να δεχτεί την Κύπρο στους κόλπους με άλυτο το πρόβλημά της. Να γίνει ο καταλύτης που θα αφομοιώσει τις εθνικές διαφορές και όχι να γίνει το βήμα που θα δικάσουμε την Τουρκία για το 1974.
Η Κύπρος είναι ένα ενοχλητικό πετραδάκι στο παπούτσι της Τουρκίας που την πληγώνει στον βηματισμό προς την Ε.Ε. Η Τουρκία θέλει να βγάλει αυτό το πετραδάκι από το παπούτσι της, όχι επειδή την έχει επιφοιτήσει το Αγιο Πνεύμα, αλλά επειδή το κόστος της μη λύσης είναι μεγαλύτερο από αυτό της λύσης. Οι παράμετροι της λύσης είναι ξεκάθαρες και καταγραμμένες από τον ΟΗΕ. Αυτό που εκκρεμεί είναι πολιτική βούληση και μια ικανή διαπραγμάτευση.
Οι Κύπριοι φοβούνται τη λύση επειδή δεν εμπιστεύονται την Τουρκία. Εχουν πονέσει στο παρελθόν, ολόκληρες γενιές έχουν μεγαλώσει ζώντας τον μεγάλο γείτονα σαν έναν προκλητικό εχθρό, το στάτους κβο των τελευταίων 36 χρόνων τούς προσφέρει ασφάλεια και σταθερότητα. Σ' ένα βαθμό είναι δικαιολογημένοι. Ομως, ο κόσμος αλλάζει, οι άνθρωποι αλλάζουν, τα κράτη αλλάζουν, ακόμη και η Τουρκία αλλάζει.
Δυστυχώς, η Λευκωσία δεν βλέπει τις σαρωτικές αλλαγές που συντελούνται στη σημερινή Τουρκία και ερμηνεύει τα πάντα σαν «επικοινωνιακά τερτίπια». Η Αθήνα καταλαβαίνει πού πάνε τα πράγματα, θέλει τη συνεργασία με την Τουρκία, αλλά δεν μπορεί να ξεδιπλώσει την πολιτική της διότι τη συγκρατούν τα βαρίδια του Κυπριακού.
Η ελληνική κυβέρνηση, σήμερα που η οικονομική κρίση το επιβάλλει, πρέπει να αρπάξει την ευκαιρία και να αποδεχτεί την πρόταση Ερντογάν για τη μείωση των αμυντικών δαπανών και για ΜΟΕ στο Αιγαίο. Μια τέτοια εξέλιξη δεν μπορεί να μην έχει θετική αντανάκλαση στην Κύπρο. Δεν μπορεί οι σχέσεις της Τουρκίας με τους δύο πιο έμπιστους συμμάχους της Κύπρου, τη Ρωσία και την Ελλάδα, να απογειώνονται και η Κύπρος να πολιτεύεται με όρους Ψυχρού Πολέμου. Δεν μπορεί να μιλά η Τουρκία για το αύριο και η Κύπρος να δίνει την εντύπωση ότι την ικανοποιεί το χθες.
Η επίσκεψη του Ταγίπ Ερντογάν στην Αθήνα είναι μια ιστορική ευκαιρία για να σπάσει ο φαύλος κύκλος της καχυποψίας, να ηττηθούν οι φοβίες και να απελευθερωθεί η δυναμική της ανάπτυξης και της οικονομίας όλης της περιοχής, κάτι που θα αλλάξει τη μοίρα των ανθρώπων όχι μόνο του σήμερα αλλά και για τις γενιές που έρχονται.