ΤΟ ΦΙΑΣΚΟ ΤΟΥ ΜΠΟΥΡΓΚΑΣ-ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥΠΟΛΗ

Τα Νέα

Επί δεκαεπτά χρόνια καρκινοβατεί ο αγωγός Μπουργκάς- Αλεξανδρούπολη. Στη διάρκειά τους συντάχθηκαν πέντε μνημόνια και τρία πρωτόκολλα ενώ έγιναν είκοσι συναντήσεις επιτροπών, υπουργών και αξιωματούχων των εμπλεκόμενων χωρών, καθώς και δύο συναντήσεις κορυφής (Καραμανλής- Πούτιν) δημιουργώντας πάντα την ελπίδα ότι κάποτε το έργο θα ξεσκαλώσει. Τρία χρόνια μετά την υπογραφή της διακρατικής συμφωνίας για την κατασκευή του πετρελαιαγωγού όμως, το έργο βρίσκεται στην πιο κρίσιμη φάση του, το τέλος της οποίας δεν αποκλείεται να ταυτιστεί με το τέλος και του ίδιου.

Διότι από το 1997, οπότε και υπεγράφη στην Αθήνα η συμφωνία Ρωσίας- Ελλάδας και Βουλγαρίας για την υλοποίησή του, τίποτα δεν είναι το ίδιο στην περιοχή μας όσον αφορά την παρακαμπτήριο του Βοσπόρου για τη μεταφορά των πετρελαίων της Κασπίας στην Ευρώπη. Τόσο η συστηματική κωλυσιεργία της βουλγαρικής κυβέρνησης και η ανάγκη της Μόσχας να ξεπεραστεί το εμπόδιο αυτό όσο και η αποτελεσματική διπλωματική πολιτική της Τουρκίας που φιλοδοξεί να μετατρέψει το λιμάνι του Τσεϊχάν σε πετρελαϊκό κόμβο της Μεσογείου- εκεί καταλήγει ήδη ο δεύτερος μεγαλύτερος πετρελαιαγωγός του κόσμου, μήκους 1.774 χλμ., που ξεκινάει από το Μπακού-, επανέφεραν στο προσκήνιο ως εναλλακτική λύση τον ανταγωνιστικό προς τα ελληνικά συμφέροντα αγωγό Σαμψούντα- Τσεϊχάν. Εργο που το 2007 πολλοί θεωρούσαν ότι ουδέποτε θα γινόταν.

Υπονόμευση του έργου

Τίτλοι τέλους, λοιπόν, για τον ΜπουργκάςΑλεξανδρούπολη; Οχι ακριβώς. Απλώς η Μόσχα έχει υπονομεύσει τις διαδικασίες του έργου, όπως προκύπτει και από τις προ δεκαήμερου δηλώσεις του ρώσου υπουργού Ενέργειας, Σεργκέι Σμάτκο. «Εξετάζεται η συγχώνευση των δύο ανταγωνιστικών αγωγών Σαμψούντας- Τσεϊχάν και Μπουργκάς- Αλεξανδρούπολης, καθώς ο αγωγός Μπουργκάς- Αλεξανδρούπολη ουσιαστικά έχει σταματήσει να εξελίσσεται ως πρόγραμμα με υπαιτιότητα της Βουλγαρίας», δήλωσε ο ρώσος αξιωματούχος που συμμετείχε στην αντιπροσωπεία η οποία συνόδευε τον ρώσο πρόεδρο κατά την επίσκεψή του προ μηνός στην Τουρκία.

Η αντιρωσική στάση της Βουλγαρίας

Το καμπανάκι κινδύνου χτύπησε και κατά τη συνάντηση του Γ. Μανιάτη με τον ρώσο πρέσβη στην Αθήνα. Το κακό μαντάτο που του μετέφερε ο πρέσβης είναι ότι οι Βούλγαροι ζήτησαν νέα στοιχεία για τη σύνταξη της... περίφημης πλέον περιβαλλοντικής μελέτης του έργου. Υπενθυμίζεται ότι ο πρωθυπουργός της γείτονος, Μπόικο Μπορίσοφ, σε μια σπάνια επίδειξη περιβαλλοντικής ευαισθησίας (την οποία οι υπόλοιποι ενδιαφερόμενοι θεωρούν προσχηματική για να κερδίσει χρόνο και πιθανόν για να διαπραγματευθεί), έχει δηλώσει επισήμως ότι η τελική απόφαση της χώρας του θα ληφθεί μόλις παρουσιαστούν οι περιβαλλοντικές μελέτες. Τις πληροφορίες που έλεγαν ότι η μελέτη θα είναι έτοιμη σε τρεις μήνες ήρθε να διαψεύσει η ενημέρωση που έκανε στον κ. Μανιάτη ο ρώσος πρεσβευτής, σύμφωνα με την οποία οι Βούλγαροι ζήτησαν νέα εξάμηνη προθεσμία για να την ολοκληρώσουν. Σε αυτήν την «αυτοκαταστροφική»- σύμφωνα με έκφραση στελέχους της ελληνικής πλευράς- στάση της Σόφιας οφείλεται εν πολλοίς η αντίστροφη μέτρηση για τον Μπουργκάς- Αλεξανδρούπολη που άρχισε αμέσως μετά τις εθνικές εκλογές στη Βουλγαρία τον περασμένο Ιούνιο. Η κυβέρνηση Μπορίσοφ που αναδείχθηκε από τις εκλογές στηρίχθηκε στο ακροδεξιό κόμμα Ατακα υιοθετώντας τις αντιρωσικές του θέσεις για κάθε επενδυτικό ρωσικό σχέδιο στη χώρα (Μπουργκάς, South Stream, πυρηνικός σταθμός Μπέλενε). Από τις πρώτες ημέρες διακυβέρνησης η κυβέρνηση Μπορίσοφ με πρόσχημα πάντα τα περιβαλλοντικά επέμεινε να διατηρεί αποστάσεις από το σχέδιο, αρνούμενη μέχρι και να καταβάλει το μερίδιό της, ύψους 5 εκατ. ευρώ στην αύξηση μετοχικού κεφαλαίου της διεθνούς εταιρείας που έχει αναλάβει την κατασκευή του (Τrans Βalkan Ρipeline), το οποίο και καλύφθηκε από Ελλάδα και Ρωσία.

Και η φιλορωσική στροφή της Τουρκίας

Την αντιρωσική πολιτική της Βουλγαρίας εκμεταλλεύθηκε κατά τον καλύτερο τρόπο η Αγκυρα, η οποία το ίδιο διάστημα έκανε μια φιλορωσική στροφή που επισφραγίστηκε και με τη συμφωνία Ερντογάν- Πούτιν στις 6 Αυγούστου. Τι προβλέπει η συμφωνία; Την ικανοποίηση αιτήματος της Μόσχας για την υποθαλάσσια διέλευση του αγωγού αερίου South Stream από τα τουρκικά ύδατα της Μαύρης Θάλασσας, με αντάλλαγμα τη συμμετοχή της Ρωσίας στο «παγωμένο» ακόμη τότε σχέδιο του πετρελαιαγωγού Σαμψούντα- Τσεϊχάν.

Και μπορεί ακόμη κανένας ρώσος αξιωματούχος να μην έχει μιλήσει για οριστική ματαίωση του έργου, ωστόσο το ενδεχόμενο συνδιαχείρισης των δύο αγωγών αυτόματα υποβαθμίζει την αξία του ελληνικού. Ερωτηθείς από το «Χρήμα» τι ακριβώς σημαίνει συνδιαχείριση, στέλεχος της Τrans Βalkan Ρipeline απαντά: «Είναι σαν να έχει κάποιος δύο αγωγούς, σε ξεχωριστές εταιρείες τον καθέναν, αλλά με έναν τροχονόμο, τη Ρωσία, η οποία θα αποφασίζει ποιες ποσότητες πετρελαίου θα τροφοδοτήσουν τον έναν και ποιες τον άλλον, και κυρίως το πότε».

Είναι και οι δύο αγωγοί οικονομικά βιώσιμοι;

Το ερώτημα που τίθεται είναι κατά πόσον είναι οικονομικά βιώσιμοι και οι δύο αγωγοί, κάτι που εξαρτάται από το κόστος με το οποίο επιβαρύνονται οι εταιρείες πετρελαιοειδών από τις καθυστερήσεις στα Στενά του Βοσπόρου. Η βιωσιμότητα και των δύο δεν φαίνεται να είναι εφικτή, παρά το γεγονός ότι κατά τα αμέσως επόμενα χρόνια το κόστος των εταιρειών πετρελαίου από τις καθυστερήσεις στα Στενά θα αυξηθεί, λόγω της διεύρυνσης της χωρητικότητας του μεγάλου πετρελαιαγωγού CΡC που μεταφέρει στη Μαύρη Θάλασσα τα πετρέλαια της Κασπίας.

Αυτό ακριβώς ανησυχεί και τους παράγοντες της ελληνικής πλευράς που πιστεύουν ότι, παρά τις δεσμεύσεις της Ρωσίας για συνδιαχείριση των δύο αγωγών, αν κατασκευαστεί πρώτο το έργο Σαμψούντα- Τσεϊχάν, το έργο ΜπουργκάςΑλεξανδρούπολη δεν θα έχει κανέναν λόγο να πραγματοποιηθεί. Η μοναδική περίπτωση να κατασκευαστούν και τα δύο θα είναι να απαγορεύσει πλήρως η Τουρκία τη διέλευση τάνκερ από τον Βόσπορο, αίτημα που υποβάλλει όλο και πιο επιτακτικά από τη διεθνή κοινότητα επικαλούμενη τη περιβαλλοντική μόλυνση της περιοχής.

Από την άλλη πλευρά όμως, αν η παρακαμπτήριος του Βοσπόρου περάσει και αυτή από την Τουρκία, αναβαθμίζεται κι άλλο ο ούτως ή άλλως αναβαθμισμένος ενεργειακός της ρόλος. «Από την Τουρκία ήδη περνά πληθώρα αγωγών, πετρελαίου και αερίου, και προγραμματίζεται να περάσουν κι άλλοι. Ακόμη και αν η Τουρκία έμοιαζε με τις ΗΠΑ, από πλευράς σταθερότητας, γεωστρατηγικά δεν συμφέρει κανέναν να εξαρτάται η ενεργειακή του ασφάλεια από ένα και μόνο κράτος» υποστηρίζει στέλεχος της διεθνούς κοινοπραξίας.