ΜΑΣ ΜΕΘΥΣΕ ΤΟ ΠΡΟΝΟΜΙΟ ΤΗΣ ΒΙΑΣ

ΤΑ ΝΕΑ

«Για να νικήσεις μια ιδέα πρέπει να προσφέρεις μια καλύτερη ιδέα»

Του Αmos Οz

Επί 2.000 χρόνια, οι Εβραίοι γνώριζαν τη δύναμη της βίας μόνο από τις βουρδουλιές στην πλάτη τους. Εδώ και αρκετές δεκαετίες, έχουμε κι εμείς προνόμιο στη βία. Ξανά και ξανά, όμως, η δύναμη αυτή μάς έχει μεθύσει. Ξανά και ξανά, φανταζόμαστε πως μπορούμε να λύσουμε κάθε πρόβλημα με τη βία. Σε έναν άνδρα με μεγάλο σφυρί, λέει η παροιμία, κάθε πρόβλημα μοιάζει με καρφί.

Την περίοδο που προηγήθηκε της ίδρυσης του ισραηλινού κράτους, μεγάλη μερίδα του εβραϊκού πληθυσμού στην Παλαιστίνη δεν κατανοούσε τα όρια της βίας, πίστευε πως μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για την επίτευξη οποιουδήποτε στόχου. Ευτυχώς, κατά τα πρώτα χρόνια του Ισραήλ, ηγέτες όπως ο Νταβίντ ΜπενΓκουριόν και ο Λεβί Εσκόλ γνώριζαν πολύ καλά πως η βία έχει τα όριά της και πρόσεχαν να μην τα ξεπερνούν. Από τον πόλεμο των Εξι Ημερών, όμως, το 1967, το Ισραήλ έχει αποκτήσει εμμονή με τη στρατιωτική ισχύ. Το μάντρα είναι: Ο,τι δεν μπορεί να γίνει με τη βία μπορεί να γίνει με ακόμα περισσότερη βία.

Προϊόν αυτής της θέσης είναι και η ισραηλινή πολιορκία της Λωρίδας της Γάζας. Πηγάζει από την εσφαλμένη εντύπωση πως η Χαμάς μπορεί να ηττηθεί μέσω της δύναμης των όπλων, ή σε ένα γενικότερο πλαίσιο, ότι το παλαιστινιακό πρόβλημα μπορεί να συνθλιβεί αντί να επιλυθεί.

Αλλά η Χαμάς δεν είναι απλώς μια τρομοκρατική οργάνωση. Η Χαμάς είναι ιδέα. Μια απελπισμένη και φανατική ιδέα που διογκώθηκε μέσα από τη δυστυχία και την απόγνωση πολλών Παλαιστινίων. Καμία ιδέα δεν ηττήθηκε ποτέ με βία- ούτε με πολιορκία, ούτε με βομβαρδισμό, ούτε με τεθωρακισμένα, ούτε με κομάντος. Για να νικήσεις μια ιδέα πρέπει να προσφέρεις μια καλύτερη ιδέα. Ο μόνος τρόπος για το Ισραήλ να περιθωριοποιήσει τη Χαμάς είναι να επιτύχει γρήγορα μια συμφωνία με τους Παλαιστίνιους για την ίδρυση ενός ανεξάρτητου κράτους στη Δυτική Οχθη και τη Λωρίδα της Γάζας, σύμφωνα με τα σύνορα του 1967, με την πρωτεύουσά του στην Ανατολική Ιερουσαλήμ. Το Ισραήλ πρέπει να υπογράψει μια ειρηνευτική συμφωνία με τον Μαχμούντ Αμπάς και την κυβέρνησή του, περιορίζοντας έτσι την ισραηλινοπαλαιστινιακή διαμάχη σε μια διαμάχη ανάμεσα στο Ισραήλ και τη Λωρίδα της Γάζας. Αυτή η τελευταία διαμάχη μπορεί να επιλυθεί, στο τέλος, μόνο μέσω διαπραγμάτευσης με τη Χαμάς ή, πιο λογικά, μέσω της ενσωμάτωσης της Χαμάς στη Φατάχ, το κίνημα του Αμπάς. Ακόμα και αν το Ισραήλ καταλάβει εκατό ακόμα πλοία στον δρόμο για τη Γάζα, ακόμα και αν το Ισραήλ στείλει εκατό φορές ακόμα στρατεύματα να καταλάβουν τη Γάζα, όσες φορές και αν αναπτύξει το Ισραήλ τις στρατιωτικές, αστυνομικές και μυστικές του δυνάμεις, δεν μπορεί να λύσει το πρόβλημα.

Το πρόβλημα είναι πως δεν είμαστε μόνοι σε αυτήν τη γη, και οι Παλαιστίνιοι δεν είναι μόνοι σε αυτήν τη γη. Δεν είμαστε μόνοι στην Ιερουσαλήμ, και οι Παλαιστίνιοι δεν είναι μόνοι στην Ιερουσαλήμ. Μέχρι να αναγνωρίσουμε, Ισραηλινοί και Παλαιστίνιοι, τις λογικές συνέπειες αυτού του απλού γεγονότος, θα ζούμε όλοι σε μια μόνιμη κατάσταση πολιορκίας- η Γάζα υπό ισραηλινή πολιορκία, το Ισραήλ υπό διεθνή και αραβική πολιορκία.

Δεν αγνοώ τη σημασία της ισχύος. Η στρατιωτική ισχύς είναι ζωτικής σημασίας για το Ισραήλ. Χωρίς αυτήν δεν θα επιβιώναμε ούτε μία ημέρα. Αλίμονο στη χώρα που αγνοεί την αποτελεσματικότητα της ισχύος. Αλλά δεν μπορούμε να επιτρέψουμε στους εαυτούς μας να ξεχνούν, ούτε για μια στιγμή, πως η ισχύς είναι αποτελεσματική μόνο ως προληπτικό μέτρο- για την αποτροπή της καταστροφής και της κατάκτησης του Ισραήλ, για τη προστασία της ζωής και της ελευθερίας μας. Κάθε προσπάθεια χρήσης της ισχύος όχι ως προληπτικό μέτρο, όχι σε αυτοάμυνα, αλλά ως ένα μέσο συντριβής προβλημάτων και σύνθλιψης ιδεών, θα οδηγήσει σε περισσότερες συμφορές, όπως ακριβώς αυτή που προξενήσαμε στον εαυτό μας σε διεθνή ύδατα, στα ανοιχτά των ακτών της Γάζας.

Τo άρθρο του ισραηλινού συγγραφέα Αμος Οζ δημοσιεύεται στην Ελλάδα κατ΄ αποκλειστικότητα από «ΤΑ ΝΕΑ».

Κάθε προσπάθεια χρήσης της ισχύος όχι ως προληπτικό μέτρο, όχι σε αυτοάμυνα, αλλά ως ένα μέσο συντριβής προβλημάτων και σύνθλιψης ιδεών, θα οδηγήσει σε περισσότερες συμφορές

«Εxodus» και «Μavi Μarmara»: Δύο όμοιες ιστορίες

«ΜΙΑ ΛΟΓΙΚΗ απάντηση του Ισραήλ θα ήταν να αποφύγει την παγίδα που έστησε η τουρκική μη κυβερνητική οργάνωση. Αντίθετα, οι Ισραηλινοί αποφάσισαν να κάνουν επίδειξη δύναμης. Ενδεχομένως σκέφτηκαν ότι εάν υποχωρούσαν, αυτό θα εκλαμβανόταν ως αδυναμία και θα οδηγούσε και άλλους στολίσκους στη Γάζα. Ετσι όμως το Ισραήλ χάνει τον πόλεμο της κοινής γνώμης». Την εκτίμηση αυτή καταθέτει ο Τζορτζ Φρίντμαν, ιδρυτής και επικεφαλής αναλύσεων του Ινστιτούτου γεωστρατηγικών αναλύσεων Stratfor. Ο αμερικανός αναλυτής υπενθυμίζει τις αναλογίες της ισραηλινής επίθεσης στον Στόλο της Ελευθερίας με τη βρετανική επίθεση στο «Εξοδος», ένα πλοίο που πριν από 63 χρόνια απέπλευσε από τη Γαλλία για την Παλαιστίνη με 4.515 Εβραίους στο κατάστρωμά του. Η ιστορία αυτή έγινε βιβλίο και ταινία. «Υπήρχε πράγματι ένα πλοίο που λεγόταν ΄΄Εξοδος΄΄, αλλά η ιστορία του δεν ήταν ακριβώς έτσι όπως περιγραφόταν στο βιβλίο, ο συγγραφέας του οποίου χρησιμοποίησε ένα αμάλγαμα από διάφορα επεισόδια για να εξυπηρετήσει την προπαγάνδα των Εβραίων», σημειώνει ο Φρίντμαν. Οι στόχοι του σιωνιστικού κινήματος ήταν προφανείς: αφενός ήθελαν να δημιουργήσουν ένα κύμα συμπάθειας για τους Εβραίους στη βρετανική κοινή γνώμη και αφετέρου να δείξουν στον υπόλοιπο κόσμο ότι η βρετανική κυβέρνηση συνέχιζε την πολιτική των ναζί. Για τον Φρίντμαν ήταν «μια εξαιρετική στρατηγική».

«Η επιτυχία της ήταν η αφετηρία μιας πολιτικής πραγματικότητας και σε αυτό το πλαίσιο πρέπει να δούμε τον τουρκικό στολίσκο», επισημαίνει ο επικεφαλής της Stratfor. Οπως εξηγεί, οι Παλαιστίνιοι υποστηρίζουν επί μακρόν ότι είναι θύματα του βρετανικού και του αμερικανικού ιμπεριαλισμού. Από το 1967 έχουν ρίξει το βάρος όχι τόσο στην ύπαρξη του κράτους του Ισραήλ, όσο στην καταπίεση που υφίστανται στα κατεχόμενα, ενώ μετά τη ρήξη ανάμεσα στη Χαμάς και τη Φατάχ το βάρος έπεσε στους κατοίκους της Λωρίδας της Γάζας. «Ο τουρκικός στολίσκος σκόπευε να αντιγράψει την ιστορία του ΄΄Εξοδος΄΄ ή για την ακρίβεια να διαμορφώσει την παγκόσμια εικόνα του Ισραήλ με τον ίδιο τρόπο που οι σιωνιστές είχαν διαμορφώσει την εικόνα που ήθελαν να προβάλουν για τον εαυτό τους», τονίζει ο Φρίντμαν. Σε αυτό το πλαίσιο, ο στολίσκος είχε δύο στόχους: ο πρώτος ήταν να προκαλέσει διχασμό ανάμεσα στην ισραηλινή κυβέρνηση και τις δυτικές κυβερνήσεις, στρέφοντας την κοινή γνώμη εναντίον του Ισραήλ. Ο δεύτερος στόχος ήταν να προκαλέσει πολιτική κρίση στο εσωτερικό του Ισραήλ. Η αντίδραση της ισραηλινής κυβέρνησης δικαίωσε τους εμπνευστές του σχεδίου. Το Ισραήλ είναι πλέον πολύ πιο απομονωμένο από τον υπόλοιπο κόσμο, ενώ οι σχέσεις του με την Ευρώπη και τις ΗΠΑ δέχονται πίεση. Το επιχείρημά του ότι έπεσε θύμα προβοκάτσιας ελάχιστα θα γίνει αποδεκτό από την κοινή γνώμη.