ΦΩΝΗ ΑΠΟ ΤΑ ΠΑΛΑΙΣΤΙΝΙΑΚΑ ΕΔΑΦΗ

Τα Νέα

Πρόσφατη παρέμβαση των ισραηλινών κομάντος στα πλοία που μετέφεραν ανθρωπιστική βοήθεια προς τη Γάζα επανέφερε στην επικαιρότητα με δραματικό τρόπο το παλαιστινιακό ζήτημα. Ιδού ένα ιδιαίτερο βιβλίο που αναδεικνύει τη διεθνή ευαισθησία αλλά και τη στάση της προοδευτικής διανόησης για τη μείζονα ίσως σύγκρουση της εποχής μας

Η Αμίρα Χας είναι μια πολυβραβευμένη, εμβληματική ισραηλινή δημοσιογράφος που επέλεξε να ζήσει στα Κατεχόμενα, εργαζόμενη ως ανταποκρίτρια της εφημερίδας Χααρεέτζ. Εγκατεστημένη στη Ραμάλα από το 1997 (νωρίτερα είχε ζήσει και στη Γάζα) η Χας ασκεί ένα είδος θαρραλέας δημοσιογραφίας εκ των έσω, εν μέσω συχνών επιθέσεων εκ μέρους του συντηρητικού τμήματος της ισραηλινής κοινής γνώμης αλλά και καχυποψίας εκ μέρους των Παλαιστινίων. Οπλισμένη με εξαιρετική αποφασιστικότητα και ιδιαίτερη οξυδέρκεια, η Χας κατάφερε να φτάσει ώς τον πυρήνα της ζωής στα Κατεχόμενα, να γίνει αποδεκτή από το καλόπιστο τμήμα της παλαιστινιακής κοινής γνώμης, να συλλάβει όψεις της καθημερινότητας του Ισλάμ που είναι σχεδόν αδύνατο να προσεγγίσει ο δυτικός παρατηρητής και κυρίως να συνομιλήσει εκ βαθέων με τα εμπόλεμα μέρη. Το αποτέλεσμα είναι μια παραδειγματική δημοσιογραφική δουλειά που απεικονίζει κυρίως την περίοδο μετά τις συμφωνίες του Οσλο και τη δεύτερη Ιντιφάντα, αποτυπώνοντας την εκατέρωθεν δυσπιστία, τους περιορισμούς στην ελεύθερη κυκλοφορία και σε ποικίλα άλλα ανθρώπινα δικαιώματα, το συναίσθημα του να ζεις υπό την κατοχή των ομοεθνών σου στρατιωτών, την καθημερινή βία, αλλά και την αδυναμία των Παλαιστινίων να συνεννοηθούν μεταξύ τους, με το εκκρεμές της αντίστασης να κινείται μεταξύ απόλυτης υποταγής και ακραίων τρομοκρατικών πράξεων. Η περιπλοκότητα του μεσανατολικού ζητήματος προκύπτει αβίαστα από τις ανταποκρίσεις της Αμίρα Χας. Τα εκατέρωθεν επιχειρήματα για εξασφάλιση ζωτικού χώρου έχουν τη βάση τους αλλά δεν οδηγούν σε βαθμιαία αλληλοκατανόηση, μοιάζει να μας λέει η καλή δημοσιογράφος. Η εφαρμογή της αρχής «δύο λαοί, δύο κράτη» βρίσκεται ακόμη μακριά. Η ιστορική εμπλοκή των υπερδυνάμεων, οι ανεκπλήρωτες προσδοκίες εθνοτικών και πολιτικοθρησκευτικών κινημάτων, οι επιπτώσεις της αποικιοκρατίας αλλά και η διείσδυση ποικίλων παικτών και συμφερόντων έχουν καταστήσει την Παλαιστίνη μια πυριτιδαποθήκη που επηρεάζει τις στάσεις του συνόλου της ανθρωπότητας και τα γεωπολιτικά παιχνίδια. Το φορτίο που φέρει η ιστορική αυτή γη επιτείνει το πρόβλημα. Ολα τούτα προκύπτουν ανάγλυφα από τη δουλειά της Χας, αποκτώντας αφηγηματική ζωντάνια μέσα από τη βαθιά της γνώση του ζητήματος αλλά και την αντικειμενικότητά της. Οι Εβραίοι κάποτε παρουσιάστηκαν ως ένας λαός που είχε στερηθεί τη γη του και η Παλαιστίνη ως «γη χωρίς λαό». Εκεί βασίστηκε σειρά παρεξηγήσεων που τροφοδοτήθηκαν στη συνέχεια, μεταξύ άλλων από τους ποικίλους αραβικούς εθνικισμούς αλλά και τον ίδιο τον Ψυχρό Πόλεμο. Η μονομερής αποχώρηση των εποίκων από τα Κατεχόμενα φαντάζει σήμερα πιο απόμακρη από ποτέ και η επίλυση του ζητήματος της Ιερουσαλήμ ομοίως.

Αν και η Χας δεν μπορεί να αποφύγει την ταύτιση με τα πάθη των Παλαιστινίων, εντούτοις δεν χαρίζεται σε κανέ ναν. Επισημαίνει λόγου χάριν την έλλειψη δημοκρατίας στο εσωτερικό της παλαιστινιακής κοινότητας, την έλλειψη σχεδίου εξόδου από την κοινωνική κρίση, την πολιτική διαφθορά, τον εφησυχασμό λόγω της εξωτερικής βοήθειας, την αδιαφορία της Παλαιστινιακής Αρχής, την απουσία διαλόγου και την περιθωριακή θέση της γυναίκας. Για όλους αυτούς τους λόγους, από το 1997 και μετά δεν προωθήθηκαν οι βιώσιμες λύσεις που είχαν προδιαγράψει οι συμφωνίες του Οσλο. Η Χας δεν είναι αντικειμενική και όμως είναι δίκαιη. Διατηρεί τη νηφαλιότητά της μη κρύβοντας την οργή της απέναντι στην ισραηλινή κατοχή, και τη δυσανάλογη αντίδραση του στρατού. Συγκλονιστική είναι η συζήτησή της με τους σαμπάμπ - τους νεαρούς παλαιστίνιους μαχητές- ενώ η εν γένει πληροφόρησή της έχει αναγνωριστεί ως πιο αξιόπιστη και από αυτήν των ισραηλινών μυστικών υπηρεσιών.

Ιδού λοιπόν ένα βιβλίο που φιλοδοξεί να αναβαπτίσει το κοιμώμενο ενδιαφέρον μας για την πιθανότατα μεγαλύτερη και μακροβιότερη σύγκρουση των καιρών μας.