Η ΑΘΗΝΑ ΣΤΗΝ ΤΡΑΠΟΥΛΑ ΤΟΥ ΜΕΣΑΝΑΤΟΛΙΚΟΥ

Το Βήμα

Η επίσκεψη του Βενιαμίν Νετανιάχου στην Ελλάδα ήταν από μόνη της ένα σημαντικό διπλωματικό γεγονός. Συνέβη σε ένα γενικότερο πλαίσιο αλλαγής στη «μοιρασιά της τράπουλας» στην περιοχή, το οποίο παρ΄ όλα αυτά συνοδεύεται από κάποια σημάδια ελπίδας. Ας ξεκινήσουμε από τα θετικά σημεία.

Σε πρώτο πλάνο βρίσκεται προφανώς η ανακοίνωση της Ουάσιγκτον για τον νέο γύρο άμεσων διαπραγματεύσεων ανάμεσα στους Ισραηλινούς και τους Παλαιστινίους υπό την αιγίδα του «Κουαρτέτου» (ΗΠΑ, Ευρωπαϊκή Ενωση, Ρωσία, Ηνωμένα Εθνη).

Για πρώτη φορά έπειτα από 20 μήνες, οι δύο πλευρές της μεγάλης διαμάχης στη Μέση Ανατολή θα ξεκινήσουν εκ νέου διαβουλεύσεις, στις αρχές του Σεπτεμβρίου, ενώ ο αμερικανός πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα σχεδιάζει να προεδρεύσει στην πρώτη συνεδρίαση. Ο νέος γύρος διαπραγματεύσεων θα πρέπει να περιοριστεί σε μια περίοδο ενός έτους, με την ατζέντα να περιλαμβάνει κυρίως τη χάραξη των συνόρων του μελλοντικού παλαιστινιακού κράτους.

Πρόκειται λοιπόν για μια σημαντική παραχώρηση εκ μέρους του ισραηλινού πρωθυπουργού προς τον αμερικανό πρόεδρο, ακόμη κι αν σε αυτό το στάδιο είναι πολύ νωρίς να περιμένει κάποιος άμεσα αποτελέσματα.

Το δεύτερο θετικό σημάδι προέρχεται και πάλι από τις ΗΠΑ. Απ΄ ό,τι φαίνεται, η αμερικανική κυβέρνηση έπεισε την ισραηλινή ότι το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα δεν θα λειτουργήσει νωρίτερα από ένα χρόνο τουλάχιστον. Σύμφωνα με αμερικανούς αξιωματούχους, πράγματι το Ιράν θα είχε ανάγκη αυτό το χρονικό διάστημα για να είναι σε θέση να παρασκευάσει ατομική βόμβα. Η ανακοίνωση αυτή είναι πολύ σημαντική, καθώς βασίζεται στα στοιχεία τόσο της Διεθνούς Επιτροπής Ατομικής Ενέργειας όσο και της CΙΑ.

Επίσης, εδώ και κάποιους μήνες πολλοί ειδικοί υποστηρίζουν ότι το Ισραήλ θα μπορούσε μέσα στο καλοκαίρι- δηλαδή τώρα- να πλήξει προληπτικά τις πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν. Η αμερικανική ανακοίνωση εκ φύσεως απορρίπτει την προοπτική μιας τέτοιας επιχείρησης, η οποία θα είχε ανυπολόγιστες συνέπειες.

Οι Αμερικανοί λοιπόν θα έπρεπε να επωφεληθούν από την προθεσμία αυτή που ανακοίνωσε η Ουάσιγκτον, όπως ακριβώς επωφελούνται και οι Ευρωπαίοι, οι οποίοι επιθυμούν να θέσουν σε εφαρμογή τις νέες διεθνείς κυρώσεις, οι οποίες αποφασίστηκαν πρόσφατα για να είναι σίγουροι ότι το Ιράν θα επιβεβαιώσει την ειρηνική χρήση του πυρηνικού καυσίμου το οποίο είναι σε θέση να παραγάγει.

Οι αμερικανοί αξιωματούχοι έκαναν ακόμη γνωστό στη διάρκεια της προηγούμενης επίσκεψης στην Ουάσιγκτον του ισραηλινού πρωθυπουργού, ότι το ιρανικό ζήτημα δεν βρισκόταν στην κορυφή της ατζέντας των συνομιλιών τους. Αυτό λογικά σημαίνει ότι Ισραηλινοί και Αμερικανοί συμφωνούν στην ορθότητα των πληροφοριών που δημοσιοποιούνται σήμερα. Στην κορυφή της ατζέντας βρισκόταν αντίθετα η επανέναρξη των διαβουλεύσεων με τους Παλαιστινίους, η οποία μόλις ανακοινώθηκε.

Είναι γνωστό ότι οι Ισραηλινοί δεν έκρυψαν την επιθυμία τους να επέμβουν δραστικά από τη στιγμή που θα πείθονταν ότι το Ιράν ετοιμάζεται να παρασκευάσει πυρηνικά όπλα. Ετσι, ισραηλινά βομβαρδιστικά αεροσκάφη πρόσφατα πέταξαν ως το Γιβραλτάρ, απόσταση που αντιστοιχεί με αυτή που θα έπρεπε να κάνουν πετώντας προς τα ανατολικά αν ήθελαν να βομβαρδίσουν έναν από τους δύο ιρανικούς πυρηνικούς σταθμούς. Τα σχέδια επίθεσης θα ανάγκαζαν το Ισραήλ να πάρει την έγκριση της Σαουδικής Αραβίας και του Ιράκ, καθώς τα αεροσκάφη αυτά θα πετούσαν αναγκαστικά πάνω από τα εδάφη τους.

Ενα άλλο ζωτικής σημασίας σημείο στήριξης για το Ισραήλ ήταν προφανώς η Τουρκία. Αλλά η τελευταία έχει αλλάξει αποφασιστικά στρατηγική και συμμαχίες, ενώ τα τελευταία δύο χρόνια απομακρύνεται από το Ισραήλ προσπαθώντας να εξασθενίσει και τις σχέσεις του στρατού της με τον ισραηλινό στρατό. Στο πλαίσιο αυτό, οι πρόσφατες αλλαγές προσώπων στην κορυφή των τουρκικών ενόπλων δυνάμεων, που σηματοδοτούν την επιβολή του πρωθυπουργού Ερντογάν εις βάρος του στρατιωτικού κατεστημένου, αφήνουν λίγες ελπίδες στους Ισραηλινούς για αναθέρμανση των στενών σχέσεων που ένωναν κάποτε τα επιτελεία της Αγκυρας και του Τελ Αβίβ.

Σε αυτό το πλαίσιο λοιπόν έγινε η συνάντηση Παπανδρέου- Νετανιάχου. Η επίσκεψη αυτή στόχευε προφανώς από την πλευρά του Ισραήλ στο να ενταχθεί η Ελλάδα στη διαδικασία τερματισμού της προνομιακής σχέσης ΙσραήλΤουρκίας.

Από την Ελλάδα το Ισραήλ μπορεί πράγματι να ελπίζει σε στρατιωτικές διευκολύνσεις και σε μια ελληνική διπλωματική ανάμειξη, δεδομένων των καλών σχέσεων που διατηρεί η Αθήνα με την πλειονότητα των αραβικών κρατών.

Το Ισραήλ δεν θα αρνηθεί λοιπόν την προσφορά των ελληνικών υπηρεσιών, με δεδομένες τις μακροχρόνιες διαπραγματεύσεις που θα ξεκινήσουν και θα συμπεριλάβουν τόσο τους Παλαιστινίους όσο και τη Συρία.