ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Στις 4 Απρίλη 1949 οι υπουργοί Εξωτερικών των ΗΠΑ, της Μεγάλης Βρετανίας, της Γαλλίας, της Ιταλίας, του Βελγίου, του Καναδά, της Δανίας, της Ισλανδίας, του Λουξεμβούργου, της Νορβηγίας, της Ολλανδίας και της Πορτογαλίας υπέγραψαν το Σύμφωνο του Βόρειου Ατλαντικού και ίδρυσαν τον Οργανισμό του Βορειοατλαντικού Συμφώνου (North Atlantic Treaty Organization - ΝΑΤΟ). Ο συγκεκριμένος στρατιωτικοπολιτικός συνασπισμός προετοιμαζόταν μερικά χρόνια πριν, δηλαδή στο τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου.
Οι προετοιμασίες
Αύγουστος 1945: Αν και ο πόλεμος ουσιαστικά έχει τελειώσει (ήδη στις 9 του Μάη είχε υπογραφεί η άνευ όρων παράδοση της Γερμανίας, ενώ και η Ιαπωνία ετοιμαζόταν να υπογράψει ανάλογη συνθήκη), οι Αμερικανοί προπαγανδίζοντας την αναγκαιότητα να δοθεί «η χαριστική βολή» στην Ιαπωνία, δοκιμάζουν την ατομική βόμβα σε Χιροσίμα και Ναγκασάκι. Το γεγονός ότι ήδη η Ιαπωνία είχε ηττηθεί, αλλά και ότι οι δύο ατομικές βόμβες δεν έπεσαν σε στρατιωτικούς στόχους, έδειχνε ότι άλλος ήταν ο σκοπός των ΗΠΑ. Αντικειμενικά, η πορεία διαμόρφωσης του μεταπολεμικού κόσμου ήταν αντικείμενο οξύτατης διαπάλης ανάμεσα στον καπιταλισμό και το σοσιαλισμό. Και εκφραζόταν και πριν την έναρξη του πολέμου και στη διάρκειά του. Η προετοιμασία της ιμπεριαλιστικής Γερμανίας για πόλεμο στηρίχτηκε στα κεφάλαια των άλλων ιμπεριαλιστικών κρατών, (Αγγλίας, ΗΠΑ, Γαλλίας), αντιπάλων της στον πόλεμο, με στόχο την επίθεση στην ΕΣΣΔ, την καταστροφή του πρώτου στον κόσμο σοσιαλιστικού κράτους και το μοίρασμά του, όπως και το ξαναμοίρασμα άλλων εδαφών, ανάμεσα στα ιμπεριαλιστικά κράτη. Αλλά η Γερμανία έκανε πόλεμο πρώτα ενάντια στα αντίπαλα σ' αυτήν ιμπεριαλιστικά κράτη στην Ευρώπη.
Κατεστραμμένα κτίρια στο Βελιγράδι από τους ΝΑΤΟικούς βομβαρδισμούς το 2001
Η διαμόρφωση του αντιχιτλερικού συνασπισμού (ΕΣΣΔ - ΗΠΑ - Αγγλία), μετά την επίθεση της Γερμανίας στην ΕΣΣΔ, ήταν ένας προσωρινός συμβιβασμός των ιμπεριαλιστικών αυτών κρατών με το σοσιαλισμό, αλλά το ζήτημα της διαμόρφωσης και της εξέλιξης του μεταπολεμικού κόσμου ήταν αντικείμενο διαπάλης και εντός του αντιχιτλερικού συνασπισμού. Και δεν μπορούσε να γίνει διαφορετικά. Ο προσωρινός συμβιβασμός δεν καταργούσε την ταξική αντιπαράθεση ανάμεσα στα δυο συστήματα. Αυτή υπάρχει, είναι αντικειμενική.
Ο μεταπολεμικός κόσμος αλλάζει ραγδαία. Η νίκη των λαών συνοδεύεται με κτυπήματα στον ίδιο τον ιμπεριαλισμό. Η ΕΣΣΔ, σηκώνοντας το κύριο βάρος του πολέμου γίνεται για τους λαούς «σύμβολο» που οδηγεί την πάλη τους, αλλά και δύναμη που τους ωθεί σε αυτό που η ίδια οικοδομεί, το σοσιαλισμό. Σύμβολο και υλική δύναμη της πάλης των λαών είναι ο σοσιαλισμός. Ο ιμπεριαλισμός διαισθάνεται τις αλλαγές, και συνειδητοποιεί ότι του μειώνεται το οξυγόνο. Αλλάζει ο συσχετισμός δυνάμεων εις βάρος του. Το πεδίο στην Ευρώπη, αλλά και σε όλο τον κόσμο, γίνεται εύφορο για να καρποφορήσουν οι ιδέες που κυοφορούν τη νέα κοινωνία. Οι ΗΠΑ αναλαμβάνουν να φράξουν το δρόμο που μπορεί να αλλάζει συσχετισμούς, τη δύναμη της λαϊκής πάλης, που δυσκολεύει το ιμπεριαλιστικό σύστημα. Με την αποτρόπαια πράξη της ρίψης των ατομικών βομβών θέλησαν να επιβάλουν την ιμπεριαλιστική παγκόσμια κυριαρχία και κυρίως τη δική τους ηγεμονία στην ιμπεριαλιστική πυραμίδα. Πραγματικός σκοπός ήταν να τρομοκρατήσουν την ΕΣΣΔ, να εμποδίσουν τους λαούς να μετατρέψουν τα εθνικοαπελευθερωτικά κινήματα σε πάλη για την εξουσία, να εμποδίσουν τον αγώνα του εργατικού κινήματος για κοινωνική απελευθέρωση, με δεδομένο ότι τα Κομμουνιστικά Κόμματα σε πολλές χώρες ηγήθηκαν στην εθνικοαπελευθερωτική πάλη. Σχετικά μ' αυτό ο Ουίνστον Τσόρτσιλ, μιλώντας στις 31 Μάρτη 1949 στη Βοστόνη, ανέφερε τα εξής: «Είναι βέβαιον, ότι η Ευρώπη θα είχε κομμουνιστικοποιηθεί... εάν δεν ευρίσκετο η ατομική βόμβα εις τας χείρας των Ηνωμένων Πολιτειών».1
Οι Ελληνες κομμουνιστές στην πρώτη γραμμή ενάντια στους ΝΑΤΟικούς βομβαρδισμούς της Γιουγκοσλαβίας. Εδώ, από διαδήλωση στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης το 2001
Avaton
Αλλά και αμέσως μετά την άνευ όρων παράδοση της Γερμανίας, ο Ουίνστον Τσόρτσιλ, στις 12 Μάη 1945, τηλεγραφούσε στον Αμερικανό πρόεδρο Χάρι Τρούμαν λέγοντάς του: «Η ευρωπαϊκή κατάστασις με ανησυχεί πάρα πολύ... Πολύ σύντομα η στρατιωτική ισχύς μας θα σβήσει στην ηπειρωτική Ευρώπη, εκτός από μέτριες δυνάμεις που θα παραμείνουν για την κατοχή της Γερμανίας. Τι θα συμβεί εν τω μεταξύ από την πλευρά της Ρωσίας;... Ποια θα είναι η κατάστασις ύστερα από ένα ή δύο χρόνια; Οι αμερικανικές ή βρετανικές στρατιές θα έχουν τότε διαλυθεί, οι Γάλλοι δε θα έχουν ακόμη οργανωθεί αρκετά και δε θα διαθέτομεν παρά λίγες μεραρχίες, κατά το πλείστον γαλλικές, ενώ η Ρωσία θα είναι ελεύθερη να διατηρεί 200 ή 300 εν ενεργεία. Ενα Σιδηρούν Παραπέτασμα έπεσε σε ολόκληρη τη γραμμή του μετώπου... Ο στρατηγός Αϊζενχάουερ πρέπει να λάβει όλα τα δυνατά μέτρα για να προλάβει νέα ομαδική έξοδο των γερμανικών πληθυσμών, όταν οι Μοσχοβίτες πραγματοποιήσουν την τεράστια προέλασή των προς το κέντρο της Ευρώπης... Σε λίγο θα είναι εύκολο στους Ρώσους να προχωρήσουν, εάν θέλουν, ως τις ακτές της Βορείου Θαλάσσης και του Ατλαντικού»2. Αλλη μια μαρτυρία για την κατανόηση του μεταπολεμικού κόσμου που περιγράφει με σαφήνεια ως κύριο καθήκον του διεθνούς ιμπεριαλισμού τη στρατιωτική του οργάνωση ενάντια στην ΕΣΣΔ και στο διεθνές επαναστατικό κίνημα και που δεν είναι η μοναδική.
Η ελληνική στρατιωτική δύναμη κάτω από τις διαταγές του ΝΑΤΟ στην ΠΓΔΜ
Avaton
Στις 5 Μάρτη 1946, ο Ουίνστον Τσόρτσιλ, παρουσία του Χάρι Τρούμαν, μιλώντας στο Φούλτον του Μιζούρι των ΗΠΑ, σημείωνε ανάμεσα στα άλλα: «Από το Στετίνο στη Βαλτική μέχρι την Τεργέστη στην Αδριατική ένα σιδηρούν παραπέτασμα έχει απλωθεί κατά μήκος της ηπείρου (...). Η απειλή μιας νίκης της τυραννίας βαραίνει πάνω στη στέγη κάθε σπιτιού, πάνω στο κεφάλι κάθε ανθρώπινου πλάσματος. Η πείρα μου από τον πόλεμο, μου έδειξε ότι οι Ρώσοι δε σέβονται παρά μόνο τη βία (...). Η στενή συμμαχία αγγλόφωνων λαών, η οργανωμένη αεροπορική και ναυτική συνεργασία των ΗΠΑ και της Μεγάλης Βρετανίας αποτελούν τη μόνη οδό των ελευθεριών μας (...). Μαζί, αδελφικά ενωμένοι θα είμαστε οι κύριοι του μέλλοντος...»3. Ο Τσόρτσιλ διατυπώνει ουσιαστικά πρόταση για μια στρατιωτικοπολιτική συμμαχία του καπιταλιστικού κόσμου και ειδικότερα της Μεγάλης Βρετανίας και των ΗΠΑ.
Δόγμα Τρούμαν και «Σχέδιο Μάρσαλ»
Το Μάρτη του 1947, ο Αμερικανός πρόεδρος Τρούμαν θα διακηρύξει στο Κογκρέσο το πολιτικό και στρατιωτικό δόγμα των ΗΠΑ, που θα μείνει στην ιστορία με το όνομά του, όπου ανάμεσα στ' άλλα έδωσε το στίγμα των σκοπών του «δόγματός του» ως εξής: «Δε θα έχομεν αντιληφθεί τους αντικειμενικούς μας σκοπούς εάν δε θελήσωμεν να βοηθήσωμεν τους ελεύθερους λαούς όπως διατηρήσουν τους ελεύθερους θεσμούς των και την εθνικήν των ακεραιότητα εναντίον των επιθετικών κινημάτων τα οποία ζητούν να επιβάλλουν επ' αυτών ολοκληρωτικά καθεστώτα... Τα ολοκληρωτικά καθεστώτα (σ.σ. έτσι χαρακτηρίζει την ΕΣΣΔ και τις Λαϊκές Δημοκρατίες) επιβαλλόμενα επί ελευθέρων λαών δι' αμέσου ή εμμέσου επιθέσεως υπονομεύουν τας βάσεις της διεθνούς ειρήνης, άρα και την ασφάλεια των Ηνωμένων Πολιτειών»4.
Από τα ογκώδη συλλαλητήρια στην αμερικανική πρεσβεία στην Αθήνα, ενάντια στους ΝΑΤΟικούς βομβαρδισμούς το 2001
Για τη σημασία αυτού του δόγματος ο Χένρι Κίσινγκερ (Henry Kissinger) γράφει: «Αν οι Σοβιετικοί ηγέτες είχαν μελετήσει περισσότερο την αμερικανική ιστορία, θα καταλάβαιναν πόσο κίνδυνο έκρυβαν τα λόγια του προέδρου. Το Δόγμα Τρούμαν αποτέλεσε ένα ορόσημο επειδή, από τη στιγμή που πέταξε η Αμερική το γάντι της ηθικής, το είδος της Realpolitik που γνώριζε τόσο καλά ο Στάλιν, θα τελείωνε για πάντα και οι διαπραγματεύσεις για αμοιβαίες παραχωρήσεις δε θα είχαν πλέον καμιά θέση στις μεταξύ τους σχέσεις. Από εδώ και πέρα, οι διαφορές μπορούσαν να λυθούν μόνο με μια αλλαγή των σοβιετικών σκοπών, την κατάρρευση του σοβιετικού συστήματος ή και με τα δύο μαζί»5.
Για την επίτευξη των «αντικειμενικών σκοπών των ΗΠΑ, απαιτούνταν ένας συνδυασμός της κοινής δράσης των ισχυρών καπιταλιστικών κρατών με την πρόσδεση «χιλίων νημάτων» σε αυτή τη δράση και άλλων καπιταλιστικών κρατών. Η ιδέα συγκρότησης μιας στρατιωτικοπολιτικής ιμπεριαλιστικής συμμαχίας είχε ήδη μπει σε τροχιά υλοποίησής της. Σε αυτό συνέβαλε επίσης και το «Σχέδιο Μάρσαλ».
Στις 5 Ιούνη 1947, ο υπουργός Εξωτερικών των Ηνωμένων Πολιτειών, στρατηγός Τζορτζ Μάρσαλ, ανακοίνωσε ένα οικονομικό σχέδιο των ΗΠΑ για την Ευρώπη, με το πρόσχημα την ενίσχυση των ευρωπαϊκών χωρών για την ανοικοδόμησή τους από τον πόλεμο. Ο σκοπός διπλός. Από τη μια η διείσδυση του αμερικανικού κεφαλαίου στην καπιταλιστική Ευρώπη, από την άλλη, η αποτροπή ενδυνάμωσης των επαναστατικών εργατικών κινημάτων με δεδομένο ότι και η αστική εξουσία δεν ήταν εντελώς εδραιωμένη και ισχυρή αμέσως μετά τον πόλεμο. Ετσι, από κοινωνικοπολιτική άποψη, το «Σχέδιο Μάρσαλ» αποσκοπούσε σε συνδυασμό με την εξαγωγή αμερικανικών κεφαλαίων, να εμποδίσει με οικονομικούς όρους την ανάπτυξη εργατικών κινημάτων, να συμβάλλει στη χειραγώγηση λαϊκών δυνάμεων και να φράξει το δρόμο σε εξελίξεις που θα έθεταν σε περιπέτειες το καπιταλιστικό σύστημα. «Η παγκόσμιος κατάστασις είναι πολύ σοβαρά», είπε στην εν λόγω ομιλία του στο πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ ο στρατηγός Μάρσαλ και πρόσθεσε: «Ο πόλεμος έχει προκαλέσει τοιαύτης εκτάσεως καταστροφάς, ώστε αι σημεριναί ανάγκαι της Ευρώπης είναι πολύ μεγαλύτεραι από τας οικονομικάς της δυνατότητας. Είναι ανάγκη να αντιμετωπίσωμεν μίαν βοήθειαν συμπληρωματικήν, μίαν βοήθειαν ήτις να είναι δωρεά και συγχρόνως να είναι πολύ σημαντική, άλλως κινδυνεύομεν να υποστώμεν πολύ σοβαράς κοινωνικάς, οικονομικάς και πολιτικάς συνεπείας»6.
Από τα αντιΝΑΤΟικά συλλαλητήρια στην Πράγα κατά τη διάρκεια της Συνόδου Κορυφής του ΝΑΤΟ το 2002
Ο Τρούμαν έλεγε για τη σχέση του «Δόγματος Τρούμαν» και του «Σχεδίου Μάρσαλ»: «Το εν και το άλλο αποτελούν τα δύο ημίσεα του ιδίου καρυδιού»7.
Συγκεκριμένα πρακτικά βήματα
Το 1948 έγινε η πιο σημαντική κίνηση συγκρότησης συνασπισμού στην Ευρώπη πριν την ίδρυση του ΝΑΤΟ. Στις 4 Μάρτη 1948, ύστερα από βρετανική πρωτοβουλία που είχε εκδηλωθεί δυο μήνες νωρίτερα συγκεντρώθηκαν στις Βρυξέλλες, για να συζητήσουν τους όρους σύναψης συνθήκης αμοιβαίας βοήθειας, οι υπουργοί Εξωτερικών της Μ. Βρετανίας, της Γαλλίας, του Βελγίου, του Λουξεμβούργου και της Ολλανδίας. Στις 17 Μάρτη 1948 υπογράφηκε τελικά η Συνθήκη των Βρυξελλών, με την οποία συγκροτήθηκε η «Δυτική Ενωση» των 5 προαναφερόμενων κρατών. Ταυτόχρονα, οι ΗΠΑ δε θα άφηναν τις εξελίξεις στην Ευρώπη χωρίς τη δική τους παρουσία. Αλλωστε, αυτό το επεδίωκε και η Μεγάλη Βρετανία. Ως προς αυτό, ο Henry Kissinger γράφει: «Με λίγα λόγια, η Αμερική θα έκανε οτιδήποτε για την Ατλαντική Συμμαχία εκτός από το να την ονομάζει συμμαχία. Θα εφάρμοζε μια ιστορική πολιτική συνασπισμού, αρκεί οι ενέργειές της να μπορούσαν να δικαιολογηθούν με βάση το δόγμα της συλλογικής ασφάλειας, το οποίο ο Ουίλσον είχε πρώτος προτείνει σαν εναλλακτική λύση για το σύστημα συμμαχιών. Ετσι, η ευρωπαϊκή ισορροπία δυνάμεων αναστήθηκε στα πλαίσια μιας ανεπανάληπτης αμερικανικής ρητορικής»8.
Το γαλλικό αεροπλανοφόρο «Σαρλ Ντε Γκολ» εν πλω στις ΝΑΤΟικές επιχειρήσεις στη Λιβύη
Ετσι, στις 4 Απρίλη 1949, με την υπογραφή του Συμφώνου του Βόρειου Ατλαντικού ιδρύθηκε ο Οργανισμός του Βορειοατλαντικού Συμφώνου (North Atlantic Treaty Organization - ΝΑΤΟ). Ο Αμερικανός πρόεδρος Χάρι Τρούμαν φρόντισε, με το λόγο του, να στείλει μηνύματα προς πάσα κατεύθυνση για τη σημασία αυτού του Συμφώνου και για το ρόλο που θα έπαιζε μελλοντικά. Αναφερόμενος, ανάμεσα στα άλλα, στην επιρροή του Συμφώνου σημείωσε ότι «δε θα γίνει μόνο αισθητή εις την περιοχήν την οποία καλύπτει αλλ' εις ολόκληρον τον κόσμον». Και έδωσε ένα παράδειγμα ως προς αυτό: «Με την εξουσιοδότησίν μου - είπε - και κατόπιν οδηγιών μου το υπουργείον Εξωτερικών απεσαφήνισε προσφάτως ότι η προσχώρησις των Ηνωμένων Πολιτειών εις το Σύμφωνον αυτό δε σημαίνει κατ' ανάγκην την χαλάρωσιν του αμερικανικού ενδιαφέροντος διά την ασφάλειαν και ευημερίαν άλλων περιοχών, ως η Εγγύς Ανατολή»9.
Σχετικά με την αναγκαιότητα, το ρόλο και την αποστολή του ΝΑΤΟ, ο Ουίνστον Τσόρτσιλ, μιλώντας στις 31 Μάρτη 1949 στη Βοστόνη, σχετικά με την ΕΣΣΔ αναφερόμενος στην ηγεσία της - τους «14 άνδρες του Κρεμλίνου», όπως τους αποκάλεσε - είπε: «Η επιβίωσίς των και ουχί εκείνη της Ρωσίας είναι η ρίζα και η αφορμή, ως και η μοναδική εξήγησις της απαισίας και κακοποιού πολιτικής των... Αντιμετωπίζομεν πράγματι την στιγμήν αυτήν κάτι πολύ χειρότερον και μεγαλύτερον εκείνου το οποίον αντιμετωπίσαμεν εν τω προσώπω του Χίτλερ. Εκείνος είχε να εκμεταλλευθεί μόνον την αλαζονείαν του "λαού των κυρίων" και το αντισημιτικόν του μίσος. Οι 14 όμως αυτοί άνδρες εις το Κρεμλίνον έχουν την ιεραρχίαν των και εν είδος θρησκείας, της οποίας οι ιεραπόστολοι ευρίσκονται εις κάθε χώραν (σ.σ. εννοεί την κομμουνιστική ιδεολογία και τα κομμουνιστικά κόμματα) ως πέμπτη φάλαγξ, αναμένοντες την ημέραν καθ' ην, ως ελπίζουν, θα είναι οι απόλυτοι κύριοι των συμπατριωτών των και θα εξοφλήσουν παλαιούς λογαριασμούς. Εχουν την αθεϊστικήν θρησκείαν των και το κομμουνιστικόν δόγμα των της πλήρους υποταγής του ατόμου εις το κράτος. Οπισθεν τούτου ίσταται ο μεγαλύτερος στρατός εν τω κόσμω...». Τέλος, κάνοντας αναφορά στην κατάσταση που βρισκόταν εκείνη τη στιγμή ο καπιταλιστικός κόσμος, ο Τσόρτσιλ τόνισε: «Εχομεν ως κυριαρχούντα γεγονότα το περίφημον Σχέδιον Μάρσαλ υπέρ μιας νέας ενότητος της Δυτικής Ευρώπης και την στιγμήν αύτην το Ατλαντικόν Σύμφωνον (...). Υπό την πίεσιν του κομμουνισμού όλα τα ελεύθερα έθνη συνεσπειρώθησαν όσον ουδέποτε άλλοτε εις εν σύνολον (...). Ας προχωρήσωμεν ομού εις την εκπλήρωσιν της αποστολής μας και του καθήκοντός μας, φοβούμενοι τον θεόν και ουδέν άλλο»10.
Ο αόρατος κίνδυνος
Στιγμιότυπο από τη συγκέντρωση στο Σύνταγμα μόλις άρχισε η ΝΑΤΟική επέμβαση στη Λιβύη
Υπάρχει κανείς που να αμφιβάλλει ότι, ως προς το ρόλο και το χαρακτήρα του, το ΝΑΤΟ ήταν και παραμένει ένας διεθνής κατασταλτικός μηχανισμός προστασίας των μονοπωλιακών συμφερόντων και βασικός μοχλός της ιμπεριαλιστικής εξουσίας και δράσης, τόσο στο εσωτερικό των κρατών - μελών της Συμμαχίας όσο και διεθνώς; Από την ιστορική φάση της περιόδου του δόγματος του λεγόμενου «ψυχρού πολέμου», δηλαδή από την εποχή της προετοιμασίας για την ίδρυση του στρατιωτικοπολιτικού επιθετικού συνασπισμού για την αντιμετώπιση του Διεθνούς Κομμουνιστικού Κινήματος και πιο ειδικά του σοσιαλισμού, βρισκόμαστε τώρα στην πραγματικότητα του θερμού πολέμου, ανεξάρτητα από τις εστίες ανάφλεξης (Γιουγκοσλαβία, Ιράκ, Αφγανιστάν, Λιβύη)...
Ταυτόχρονα, όμως, έχουμε την εδραίωση των ιδιαίτερων συμφερόντων ξεχωριστών ισχυρών καπιταλιστικών κρατών ή ομάδων κρατών σε συγκεκριμένα γεωστρατηγικά σημεία του πλανήτη, π.χ. στα Βαλκάνια, την Εγγύς και τη Μέση Ανατολή, τη Μεσόγειο, την Ευρασία, εν μέσω έντασης των ενδοϊμπεριαλιστικών αντιθέσεων. Αλλωστε πηγή των πολέμων είναι οι ενδοϊμπεριαλιστικοί ανταγωνισμοί. Αντιθέσεις έχουν εκφραστεί και εντός του ΝΑΤΟ. Για παράδειγμα, η επιδίωξη των Γερμανίας, Γαλλίας, Βελγίου και Λουξεμβούργου να δημιουργηθεί ευρωπαϊκό στρατιωτικό επιτελείο με αυτοτέλεια από το ΝΑΤΟ και με μοχλό τον Ευρωστρατό, που θα δρα για προληπτικούς πολέμους που θα αναλαμβάνει η Ευρωπαϊκή Ενωση, δημιούργησε οξύτατες αντιπαραθέσεις στους κόλπους του ΝΑΤΟ και έληξε με συμβιβασμό για δημιουργία τέτοιου επιτελείου, αλλά υπό το ΝΑΤΟ. Οπως επίσης και στον πόλεμο στη Λιβύη και τη διαφορετική στάση της Γερμανίας.
ΝΑΤΟικά αεροπλάνα πάνω από την Ακρόπολη τη δεκαετία του '50
Ταυτόχρονα οι ενδομονοπωλιακοί ανταγωνισμοί για το μοίρασμα, το οποίο πραγματοποιείται μέσω της δημιουργίας από τους ίδιους τους ιμπεριαλιστές διαφόρων μορφών κρίσεων, έως και πολεμικών, οξύνει και τις ταξικές αντιθέσεις, που πρέπει να αποφευχθούν, στο βαθμό που ανοίγουν το δρόμο ανατροπής του συστήματος. Τα λαϊκά και επαναστατικά κινήματα είναι το εμπόδιο, άρα, επίσης, είναι «εχθρός»...
Βεβαίως, από την υπόθεση «διευθέτηση κρίσεων» λόγω υποδαύλισης από τους ιμπεριαλιστές εθνικιστικών αντιθέσεων στις αρχές της 10ετίας του '90 και τη χρησιμοποίηση του ΝΑΤΟ γι' αυτό το σκοπό, περάσαμε στο «νέο εχθρό», αόρατο αυτή τη φορά, τη λεγόμενη διεθνή τρομοκρατία. Ετσι κινδυνεύει η ασφάλεια του πλανήτη, που καλείται να προστατέψει το ΝΑΤΟ. Αυτή είναι η νέα του αποστολή μετά το χτύπημα στους «δίδυμους πύργους» της Νέας Υόρκης. Που, όπως πολύ γρήγορα αποκαλύφθηκε, το είχαν ανάγκη οι Αμερικανοί, και λόγω της οικονομικής τους κρίσης και για να εξαπολύσουν μετά τη Γιουγκοσλαβία νέους πολέμους, όπως και έκαναν. Αλλωστε οικονομική κρίση και πόλεμος κάποτε συμβαδίζουν.
Η αντικειμενική βάση προσδιορισμού της δράσης του ΝΑΤΟ γίνεται κατανοητή από τη σκοπιά των ανταγωνιστών για το εδαφικό μοίρασμα του πλανήτη ανάμεσα στις ΗΠΑ, την Ευρωπαϊκή Ενωση, αλλά και την ύπαρξη των ιδιαίτερων συμφερόντων των ξεχωριστών ιμπεριαλιστικών κρατών - μελών της ΕΕ και του ΝΑΤΟ, δηλαδή των Γερμανίας, Γαλλίας, Μεγάλης Βρετανίας. Αυτά τα δεδομένα, σε συνδυασμό με την απαίτηση για ηγεμονία από τις ΗΠΑ, διαμορφώνουν ένα κουβάρι υποθέσεων που, ως προς το στρατηγικό σκοπό, απαιτούν ανάλογη δράση και μηχανισμούς αντιμετώπισής τους. Η υπόθεση «ασφάλεια», όπως ονομάζεται, πρέπει να τοποθετείται και σε πιθανό ανάλογο πεδίο όξυνσης αντιθέσεων μεταξύ ισχυρών καπιταλιστικών κρατών. Αυτό αναδείχτηκε και στα Βαλκάνια, αλλά και στην Εγγύς και τη Μέση Ανατολή (Αφγανιστάν και κυρίως Ιράκ) και συνεχίζεται και σε άλλα σημεία, όπως π.χ. στη Μεσόγειο και στη Βόρεια Αφρική. Στα πλαίσια αυτά προωθούνταν και στρατιωτική συνεργασία μεταξύ ΝΑΤΟ - Ισραήλ, που εντάσσεται στις επιδιώξεις για μετατροπή της Μεσογείου σε «καθ' αυτό ΝΑΤΟική λεκάνη», με το Ισραήλ σε επιτελικό ρόλο, σε συνδυασμό με τη μετατροπή των αραβικών και βορειοαφρικανικών χωρών, σε «κρίκους του ΝΑΤΟικού άρματος». Οπως έγραφε η εφημερίδα «World Tribune» οι ΗΠΑ επέλεξαν χώρες της Αφρικής, της Μέσης Ανατολής και Βόρειας Αφρικής (Αλγερία, Αίγυπτο, Ισραήλ, Ιορδανία, Μαυριτανία, Μαρόκο και Τυνησία), για να τις ενσωματώσουν στο «πρόγραμμα - κλειδί» του ΝΑΤΟ, όπως χαρακτηρίζεται το περίφημο πρόγραμμα «Συνεταιρισμός για την ειρήνη», που άρχισε να υλοποιείται από το 1994. Και όλ' αυτά στα πλαίσια των ιμπεριαλιστικών σχεδίων για «τον εκδημοκρατισμό της ευρύτερης Μέσης Ανατολής» με τη δημιουργία μιας «Νέας Μέσης Ανατολής», που αποφασίστηκε στη Σύνοδο του ΝΑΤΟ στην Κωνσταντινούπολη το 2004. Και που αν και συναντάει εμπόδια στην εφαρμογή της, συνδέεται με τις εξελίξεις σε Β. Αφρική και Μέση Ανατολή.
Ο ιμπεριαλισμός γίνεται συνεχώς και πιο επικίνδυνος για τους λαούς της Μέσης Ανατολής, για τους λαούς σε όλο τον κόσμο. Αυτό είναι αντικειμενικό, γιατί οξύνονται οι ενδοϊμπεριαλιστικές αντιθέσεις στο έδαφος της καπιταλιστικής ανάπτυξης και υπό την επίδραση της ανισόμετρης ανάπτυξης. Οι μεταβολές στην οικονομική και συνεπώς πολιτική και στρατιωτική ισχύ των καπιταλιστικών κρατών οδηγεί στον ανταγωνισμό για το ξαναμοίρασμα των αγορών.
Αυτό εκδηλώνεται με την επιθετικότητα των ΗΠΑ, του ΝΑΤΟ, της Ευρωπαϊκής Ενωσης και τη στάση των άλλων ιμπεριαλιστικών δυνάμεων.
Είναι φανερό ότι η περιοχή της Μέσης Ανατολής και η ευρύτερη περιοχή έχει μεγάλη στρατηγική σημασία για τα συμφέροντα των ιμπεριαλιστικών δυνάμεων, ιδιαίτερα των ΗΠΑ, της Μ. Βρετανίας, της Γαλλίας, της Γερμανίας και των αντίστοιχων διεθνικών μονοπωλίων.
Τα σημαντικά ενεργειακά της αποθέματα σε πετρέλαιο και φυσικό αέριο ιδιαίτερα, προκαλούν την άμεση παρέμβαση για τον έλεγχό τους.
Από τις αρχές της δεκαετίας του 1990 γίνεται προσπάθεια να οικοδομηθεί στην περιοχή, ένα διακρατικό σύστημα με την δημιουργία ενός πλαισίου που θα στηρίζεται στη δύναμη των όπλων του ΝΑΤΟ και θα παρέχει προστασία στη διείσδυση των πολυεθνικών στην περιοχή.
Το πλαίσιο αυτό περιλαμβάνει τον έλεγχο των διεθνών διαύλων της Μαύρης Θάλασσας, του Αιγαίου, της Διώρυγας του Σουέζ και της Ερυθράς καθώς και τα στενά του Κόλπου.
Το τόξο αυτό επεκτείνεται μέχρι τις ανατολικές ακτές της Νοτιοανατολικής Ασίας και αποσκοπεί κύρια στη διασφάλιση της Αμερικανό-ΝΑΤΟικής κυριαρχίας. Η κατάσταση αυτή οξύνει τον ανταγωνισμό ανάμεσα στις ιμπεριαλιστικές δυνάμεις και εκδηλώνεται έντονα ως ανταγωνισμός ανάμεσα στα δυο ιμπεριαλιστικά κέντρα, ΗΠΑ και Ευρωπαϊκή Ενωση.
Οι ηγετικές δυνάμεις μέσα στην ΕΕ απαιτούν μεγαλύτερο μερίδιο στο μοίρασμα των αγορών και θέλουν να αντιμετωπίζονται ισότιμα από τις ΗΠΑ.
Στην πορεία, νέες δυνάμεις έχουν αναδειχθεί στο προσκήνιο που διεκδικούν κι αυτές ένα νέο δυναμικό ρόλο στους ενδο-ιμπεριαλιστικούς ανταγωνισμούς και στη νέα διανομή των αγορών.
Τέτοιες δυνάμεις είναι η Ρωσική Ομοσπονδία, η Κίνα, η Ινδία και άλλες που διεκδικούν ηγετικό περιφερειακό ρόλο, όπως η Τουρκία, το Ιράν, η Σαουδική Αραβία κ.ά.
Σε πλήρη εξέλιξη βρίσκονται οι αντιθέσεις και ανταγωνισμοί για την πρωτοκαθεδρία στη διανομή των αγορών και των σφαιρών επιρροής, κυρίως σήμερα για τον έλεγχο των ενεργειακών πηγών και των δρόμων μεταφοράς της ενέργειας.
Οι ανταγωνισμοί εκδηλώνονται άμεσα ή έμμεσα, στα πολεμικά μέτωπα, στις εστίες εθνικιστικών συγκρούσεων, στις συγκρούσεις ανάμεσα σε γειτονικές χώρες. Για την ενεργειακή ασφάλεια της ΕΕ ιδιαίτερης σημασίας είναι το υγροποιημένο φυσικό αέριο της Β. Αφρικής. Τα τελευταία χρόνια στην περιοχή της Β. Αφρικής παρατηρείται σαφέστατη αλλαγή του συσχετισμού υπέρ των Κίνας - Ρωσίας, στην εκμετάλλευση του ενεργειακού πλούτου της (Λιβύη, Τυνησία κ.ά.) κάτι που αποτελεί λόγο ιμπεριαλιστικής επέμβασης του ΝΑΤΟ.
Στον Αραβικό κόσμο, από πολλά χρόνια πριν, κυριαρχεί το Παλαιστινιακό πρόβλημα και η επιθετικότητα του Ισραήλ προς όλες τις αραβικές και γειτονικές του χώρες.
Οι επιθέσεις του Ισραήλ κατά του Λιβάνου το 2006 και της Λωρίδας της Γάζας στις αρχές του 2009 ενισχύουν την εκτίμηση των κομμουνιστικών κομμάτων για τον ιμπεριαλιστικό χαρακτήρα του Ισραήλ, το οποίο με τη στήριξη των ΗΠΑ και της ΕΕ εφαρμόζει μια μεθοδευμένη πολιτική γενοκτονίας κατά του παλαιστινιακού λαού. Ολ' αυτά εντάσσονται στο πέρασμα των ιμπεριαλιστικών σχεδίων για τη δημιουργία μιας «Νέας Μέσης Ανατολής», εξέλιξη που εκδηλώνεται με τα γεγονότα σε χώρες της Βόρειας Αφρικής και ιδιαίτερα με τον πόλεμο στη Λιβύη.
Η καλύτερη άμυνα είναι η επίθεση
Οι αναπροσαρμογές που συντελούνται στο ΝΑΤΟ τα τελευταία χρόνια έχουν σχέση και με τη στρατηγική επιβολής της κυριαρχίας των ιμπεριαλιστικών συμφερόντων μετά την ανατροπή των σοσιαλιστικών καθεστώτων. Αλλωστε, ως μοχλός διεξαγωγής πολέμων αξιοποιείται από τις ΗΠΑ. Και σ' αυτή την κατεύθυνση, με δεδομένη επίσης την επιδίωξη εξάπλωσης των αμερικανικών συμφερόντων στις πρώην σοσιαλιστικές χώρες, επιδιώκεται η διεύρυνσή του προς ανατολάς. Διεύρυνση που ξεκίνησε το 1999.
Πώς αιτιολογούν τις αναπροσαρμογές στο δόγμα και τη δομή της λυκοσυμμαχίας; «Μετά από αυτές τις εξελίξεις (σ.σ. ανατροπή σοσιαλισμού) που ανέτρεψαν το πολιτικό σκηνικό στην Ευρώπη, οι ανάγκες της Συμμαχίας άλλαξαν ριζικά... Εντάσσει τα πολιτικά και στρατιωτικά στοιχεία πολιτικής ασφάλειας του ΝΑΤΟ σ' ένα λογικό σύνολο και περιλαμβάνει τη συνεργασία με καινούριους εταίρους στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη ως βασικό στοιχείο της στρατηγικής της Συμμαχίας. Η θεώρηση προβλέπει μειωμένη εξάρτηση από πυρηνικά όπλα και μείζονες αλλαγές στις κοινές στρατιωτικές δυνάμεις του ΝΑΤΟ, συμπεριλαμβανομένων σημαντικών μειώσεων στο μέγεθος και την ετοιμότητά τους, βελτιώσεων στην ευκινησία, ελαστικότητα και προσαρμοστικότητά τους, σε διαφορετικές ανάγκες και μεγαλύτερης χρήσης πολυεθνικών σχηματισμών. Ελήφθησαν επίσης μέτρα για τον εκσυγχρονισμό της στρατιωτικής δομής του ΝΑΤΟ και την προσαρμογή των αμυντικών σχεδίων σύμφωνα με τα νέα δεδομένα... και τις μελλοντικές ανάγκες για την αντιμετώπιση κρίσεων και διαφύλαξη της Ειρήνης»11.
Το ίδιο το ΝΑΤΟ λοιπόν δίνει με σαφήνεια τους σκοπούς του. Στην απόφαση της Συνόδου της Ρώμης (Νοέμβρης 1991), με τίτλο «Η Στρατηγική Θεώρηση της Συμμαχίας» αναφέρεται ότι: «Τα συμφέροντα της ασφάλειας της Συμμαχίας μπορούν να επηρεαστούν από άλλους κινδύνους μεγαλύτερου φάσματος, συμπεριλαμβανομένης της διαδόσεως όπλων μαζικής καταστροφής, της διακοπής της ροής ζωτικών πόρων και πράξεων τρομοκρατίας ή δολιοφθοράς....
Στο πλαίσιο της Συμμαχίας υπάρχουν ρυθμίσεις σύμφωνα με το Αρθρο 4 της Συνθήκης της Ουάσιγκτον (ιδρυτική Συνθήκη του ΝΑΤΟ), για διαβουλεύσεις μεταξύ των Συμμάχων και, όπου επιβάλλεται, για συντονισμό των προσπαθειών τους, συμπεριλαμβανομένης της αντιδράσεώς τους έναντι τέτοιων κινδύνων (άρθρο 13). Δύο συμπεράσματα μπορούν να εξαχθούν από την ανάλυση αυτή του στρατηγικού πλαισίου. Το πρώτο είναι ότι το νέο περιβάλλον δε μεταβάλλει το σκοπό των λειτουργιών ασφαλείας της Συμμαχίας, αλλά μάλλον υπογραμμίζει το συνεχιζόμενο κύρος τους. Το δεύτερο, από την άλλη πλευρά, είναι ότι το μεταβληθέν περιβάλλον προσφέρει νέες ευκαιρίες στη Συμμαχία για να εντάξει τη στρατηγική της μέσα σε ένα πλαίσιο ευρείας προσεγγίσεως της ασφάλειας (άρθρο 15)»12.
Επομένως, το «νέο δόγμα» σημαίνει ΝΑΤΟική δράση σε ολόκληρο τον πλανήτη για την αντιμετώπιση «κρίσεων», δηλαδή την καταστολή των λαϊκών κινημάτων ή χτύπημα κρατών που αρνούνται την ένταξή τους στη «νέα τάξη», με στόχο πάντα την εγκαθίδρυση σε αυτά φιλοΝΑΤΟικών καθεστώτων.
Στη Σύνοδο Κορυφής της Ουάσιγκτον, τον Απρίλη του 1999, για τα 50 χρόνια από την ίδρυση του ΝΑΤΟ, ο τότε ΓΓ, Χαβιέ Σολάνα, ανέφερε ότι η Σύνοδος επεξεργάστηκε συμπεράσματα από τα «διδάγματα που αποκόμισε το ΝΑΤΟ από τη διαχείριση άλλων σύνθετων κρίσεων, όπως αυτή στη Βοσνία - Ερζεγοβίνη και προσφάτως στο Κοσσυφοπέδιο. Θα αντικατοπτρίζει την εμπειρία που αποκτήσαμε στην ανάπτυξη εξαιρετικά πολύπλοκων μοντέλων επικοινωνίας και συνεργασίας με όλες κυριολεκτικά τις χώρες που βρίσκονται στην ευρωατλαντική περιοχή, η οποία εκτείνεται από το Βανκούβερ ως το Βλαδιβοστόκ».
Ετσι, αποσαφηνίζεται όχι μόνο η στρατηγική του «νέου δόγματος», αλλά και τα όρια επιχειρησιακής δράσης του ΝΑΤΟ, που και τυπικά πλέον ξεφεύγουν από την «ασφάλεια της Ευρώπης» και φτάνουν στην «ασφάλεια του κόσμου». Κυριαρχεί το δόγμα «η καλύτερη άμυνα είναι η επίθεση», δηλαδή η προστασία του ιμπεριαλισμού απαιτεί καταστολή του λαϊκού κινήματος.
Ενα αξιοπρόσεκτο στοιχείο είναι επίσης ότι, με τη Σύνοδο της Ρώμης (Νοέμβρης 1991), το ΝΑΤΟ κατέληξε να συμβάλλει στην υποστήριξη των ειρηνευτικών δραστηριοτήτων του ΟΗΕ. Ουσιαστικά ήταν το πρόσχημα για τις επεμβάσεις του και χρειαζόταν την τυπική κάλυψη του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ. Αλλά αυτό ήδη έχει ξεπεραστεί.
Στην περίπτωση της Βοσνίας έδρασε χωρίς ούτε τυπική συγκάλυψη του υποτιθέμενου χαρακτήρα του πλέον, ως ΝΑΤΟικό υποχείριο. Για την επέμβαση στο Κοσσυφοπέδιο δεν υπήρξε εκ των προτέρων ούτε αυτή η τυπική απόφαση κάλυψης του ΟΗΕ. Στο Αφγανιστάν, επίσης, το ΝΑΤΟ ανέλαβε για πρώτη φορά στην ιστορία του τη διαχείριση της κατάστασης, δηλαδή της κατοχής της χώρας, μετά τον πόλεμο που ξεκίνησαν οι ΗΠΑ με άλλους συμμάχους τους.
Το ίδιο το ΝΑΤΟ πλέον εφαρμόζει στην πράξη το ρόλο του διεθνούς οργανισμού διευθέτησης των παγκόσμιων ζητημάτων. Μάλλον του χρειαζόταν και αυτή η «δοκιμή» μπροστά στην επικύρωση του «νέου δόγματος» και στη διαμόρφωση του ΝΑΤΟ του 21ου αιώνα, ζητήματα τα οποία λύθηκαν στη Σύνοδο της Πράγας, όπου επίσης το «νέο δόγμα» επεκτάθηκε και σε ανάληψη επιχειρήσεων εντός των κρατών - μελών στο όνομα της «ασφάλειας», δηλαδή της αντιμετώπισης των λαϊκών κινημάτων. Εχθρός είναι ο λαός.
Το «νέο» ΝΑΤΟ
«1.1. Στη σύνοδο κορυφής των χωρών του ΝΑΤΟ, στη Λισαβόνα (19-20 Νοεμβρίου 2010), διατυπώθηκε η "νέα στρατηγική αντίληψη" του ιμπεριαλιστικού οργανισμού, 61 χρόνια μετά την ίδρυσή του, το 1949.
Τότε οι ιμπεριαλιστές, με την ίδρυση του ΝΑΤΟ, προσπάθησαν ν' αντιμετωπίσουν τα αποτελέσματα της αλλαγής του συσχετισμού δύναμης, που είχε επέλθει στην Ευρώπη, χάρη στην Αντιφασιστική Νίκη των Λαών, τον πρωτοποριακό ρόλο και την ακτινοβολία που εξέπεμπε η Σοβιετική Ενωση, χάρη στη συνεισφορά της σ' αυτήν την τιτάνια προσπάθεια, καθώς και εξαιτίας της εμφάνισης των Λαϊκών Δημοκρατιών στην Ευρώπη.
Ταυτόχρονα, η δημιουργία και η δομή του ΝΑΤΟ αντανακλούσε και τους συσχετισμούς δύναμης στο εσωτερικό των ιμπεριαλιστικών δυνάμεων, όπου την "πρωτοκαθεδρία" αναλάμβαναν οι ΗΠΑ, εξαιτίας του αδυνατίσματος των παραδοσιακών ιμπεριαλιστικών δυνάμεων, όπως ήταν η Βρετανία, η Γαλλία και η Γερμανία.
Σ' αυτό το διάστημα και μέχρι την ανατροπή του σοσιαλισμού στην ΕΣΣΔ, το ΝΑΤΟ αποτέλεσε βασικό πολιτικο-στρατιωτικό "μοχλό" στην αντιπαράθεση των καπιταλιστικών χωρών με την ΕΣΣΔ και τις άλλες σοσιαλιστικές χώρες της Ευρώπης, που απάντησαν στην ιμπεριαλιστική επιθετικότητα με τη συγκρότηση του "Σύμφωνου της Βαρσοβίας".
Το ΝΑΤΟ ήταν ταυτόχρονα το πολυεθνικό στήριγμα των αστικών τάξεων, που συνειδητά επέλεξαν το πλέγμα της εξάρτησης, που επέβαλλε το ΝΑΤΟ, με στόχο να εξασφαλίσουν τα "νώτα" τους, δηλαδή να είναι όσο το δυνατόν πιο σίγουρες για τη δυνατότητα συντριπτικού χτυπήματος στην περίπτωση που το λαϊκό κίνημα στη χώρα τους αμφισβητήσει την εξουσία τους.
1.2. Το ΝΑΤΟ, μετά την ανατροπή του σοσιαλισμού στην ΕΣΣΔ και τη διάλυση του Συμφώνου της Βαρσοβίας, επεξεργάστηκε το «νέο δόγμα» του, με στόχο να επωφεληθεί τα μέγιστα από τη χειροτέρευση του διεθνούς συσχετισμού δύναμης, που δημιουργήθηκε σε βάρος των δυνάμεων του σοσιαλισμού και του αντιιμπεριαλιστικού κινήματος.
Στόχοι του ήταν από τη μια να δημιουργηθεί ένας νέος ιδεολογικός "εχθρός", πολύ ευρύτερος από τον "κομμουνιστικό κίνδυνο", ώστε σ' αυτόν να μπορεί να στοχοποιηθεί κάθε μαζικό λαϊκό ριζοσπαστικό κίνημα.
Κάτι που επιτεύχθηκε με τη δημιουργία του "εχθρού" της "τρομοκρατίας" και του "εξτρεμισμού". Ταυτόχρονα "εφευρέθηκαν" οι λεγόμενοι "ανθρωπιστικοί πόλεμοι", με πρόσχημα την προστασία μειονοτήτων από την "ανθρωπιστική καταστροφή".
Από την άλλη το ΝΑΤΟ επιδίωξε να ενσωματώσει μια σειρά χώρες και να δυναμώσει τον επιθετικό του ρόλο στις περιοχές, όπου άλλοτε υπήρχαν τα σοσιαλιστικά κράτη και ιδιαίτερα εκεί όπου υπάρχει ενεργειακός πλούτος και δρόμοι μεταφοράς. Αυτό το πέτυχε με τους εξής τρόπους:
α) Την ένταξη στο ΝΑΤΟ 12 χωρών (Τσεχία, Ουγγαρία, Πολωνία, Βουλγαρία, Εσθονία, Λετονία, Λιθουανία, Ρουμανία, Σλοβακία, Σλοβενία, Αλβανία, Κροατία). Διαδικασία στην οποία αντιτάχθηκε για τους δικούς της λόγους η Ρωσία, ιδιαίτερα όταν η διαδικασία άγγιξε την Ουκρανία και τη Γεωργία.
β) Τη συγκρότηση του λεγόμενου "Συνεταιρισμού για την Ειρήνη" (1994), στον οποίο εντάχθηκαν 23 χώρες (πρώην σοσιαλιστικές, αλλά και ορισμένες που κατά τη διάρκεια της αντιπαράθεσης ΝΑΤΟ - ΕΣΣΔ είχαν αναλάβει το ρόλο των "ουδέτερων"). Ολες αυτές οι χώρες χωρίς να γίνουν μέλη του ΝΑΤΟ, ταυτόχρονα ενσωματώνονται στη δράση και στους σχεδιασμούς του ιμπεριαλιστικού οργανισμού.
γ) Με την υπογραφή συμφωνιών με τον ΟΗΕ και τον ΟΑΣΕ, ώστε να διευκολυνθεί η δράση του ΝΑΤΟ και να πάρει αυτή την αναγκαία "νομιμότητα", στα πλαίσια του "διεθνούς δικαίου", το οποίο πλέον έχει "μεταλλαχθεί", και από την αντανάκλαση του συσχετισμού ανάμεσα στο καπιταλιστικό και σοσιαλιστικό σύστημα (όταν υπήρχε η ΕΣΣΔ), σε "δίκαιο" που αντανακλά αποκλειστικά τις επιδιώξεις και τις λυκοσυμμαχίες που δημιουργούνται μέσα στο ιμπεριαλιστικό σύστημα.
δ) Με την ωμή ιμπεριαλιστική βαρβαρότητα, όπως εκφράστηκε με τους ιμπεριαλιστικούς πολέμους κατά της Γιουγκοσλαβίας, την κατοχή χωρών (π.χ. Αφγανιστάν, Ιράκ), τη δημιουργία προτεκτοράτων (Κόσσοβο, Βοσνία), τη δημιουργία νέων στρατιωτικών βάσεων (Βουλγαρία, Ρουμανία, Κιργισία), την επέκταση της δράσης σε κάθε γωνιά του πλανήτη.
1.3. Οι παραπάνω εξελίξεις γίνεται προσπάθεια να θεσμοθετηθούν και να διευρυνθούν τώρα και μέσα από τη λεγόμενη "νέα στρατηγική αντίληψή του", που αποφασίστηκε στη Λισσαβόνα. Στη βάση αυτή το ΝΑΤΟ προβλέπεται:
Να αναλάβει ακόμα πιο επιθετικό ρόλο "υπεράσπισης" των χωρών - μελών έναντι οποιασδήποτε απειλής - επίθεσης. Αφήνοντας δηλαδή ακόμη πιο ανοιχτό το ενδεχόμενο επέμβασής του στην πολιτική ζωή μιας χώρας - μέλους, εφόσον απειληθεί η αστική εξουσία σ' αυτήν, αναλαμβάνοντας πολύμορφο ρόλο και την ευθύνη της καταστολής του εργατικού - λαϊκού κινήματος.
Να ενισχύσει τις εκστρατευτικές δυνατότητες για στρατιωτικές επιχειρήσεις πέραν της ζώνης της συμμαχίας, όπως στο Αφγανιστάν. Δράση που τη βλέπει συντονισμένη με τον ΟΗΕ (με τον οποίο έχει υπογράψει συμφωνία συνεργασίας), με τις ανάλογες δυνάμεις που συγκροτεί η ΕΕ, καθώς και με το λεγόμενο "Συνεταιρισμό για την ειρήνη", στον οποίο προσπαθεί να εντάξει όλες τις χώρες που επιδιώκουν τη σύνδεση με το ΝΑΤΟ.
Να αναπτύξει συνεργασία με άλλους εταίρους εκτός ΝΑΤΟ, για να αντιμετωπίζονται οι νέες απειλές (κυβερνοεπιθέσεις, πειρατεία, διάδοση των βαλλιστικών και πυρηνικών όπλων, "ενεργειακή ασφάλεια").
Να πρωτοστατήσει στη χορήγηση "βοήθειας" για το σχηματισμό αστυνομίας και στρατού στις χώρες που ήδη έχουν μπει στο στόχαστρο (Ιράκ, Αφγανιστάν, Κόσσοβο), ώστε "η Βορειοατλαντική Συμμαχία να συμβάλει στη διεθνή ασφάλεια".
Εχουμε να κάνουμε με την ωμή ιμπεριαλιστική παρέμβαση στα εσωτερικά ζητήματα της κάθε χώρας, που μπορεί ν' αξιοποιηθεί για τη σταθεροποίηση καθεστώτων που κινδυνεύουν από τη μαζική λαϊκή πολιτική πάλη.
1.4. Στο "νέο ΝΑΤΟ" θα γίνει προσπάθεια να γεφυρωθεί η αναπόφευκτη όξυνση των ενδοϊμπεριαλιστικών αντιθέσεων στο εσωτερικό της "συμμαχίας", που έχει να κάνει με τα διαφορετικά σχέδια των αστικών τάξεων των χωρών - μελών του ΝΑΤΟ, όπως εκφράζονται π.χ. από τον γαλλο-γερμανικό άξονα, αλλά και άλλες συμμαχίες, όπως η πρόσφατη στρατιωτική συνεργασία Γαλλίας - Βρετανίας και η δημιουργία των στρατιωτικών σωμάτων της ΕΕ.
Ταυτόχρονα, θα επιδιωχτεί να γεφυρωθούν και οι αντιπαραθέσεις με τη Ρωσία, που είναι μια ανερχόμενη ιμπεριαλιστική δύναμη, που διατηρεί σοβαρό οπλοστάσιο, τεχνογνωσία, πηγές ενέργειας, υποδομές, που σε μεγάλο βαθμό "κληρονόμησε" από την εποχή της ΕΣΣΔ. Η διαδικασία αυτή είναι αντιφατική.
Σ' αυτήν την κατεύθυνση γίνεται προσπάθεια για ενσωμάτωση της Ρωσίας (που συμμετέχει στο ΝΑΤΟικό "Συνεταιρισμό για την ειρήνη" και λειτουργεί σε μόνιμη βάση το "Συμβούλιο Ρωσίας - ΝΑΤΟ") σε ορισμένες πλευρές της δράσης του ΝΑΤΟ, όπως η λεγόμενη "αντιπυραυλική ασπίδα" και η κατοχή του Αφγανιστάν.
1.5. Η αστική τάξη της χώρας (και βεβαίως τα κόμματά της, το ΠΑΣΟΚ, όπως και η ΝΔ) έχει τεράστιες ευθύνες για την εμπλοκή της χώρας μας στα ιμπεριαλιστικά σχέδια του ΝΑΤΟ, σε διάφορες γωνιές της Γης, καθώς και στη λεγόμενη "αντιπυραυλική ασπίδα", που οι ιμπεριαλιστές ετοιμάζονται να εγκαταστήσουν στην Ευρώπη, μεταξύ άλλων και στη χώρα μας.
Οι ευθύνες αυτές γίνονται ακόμη μεγαλύτερες αν πάρουμε υπόψη το ρόλο του ΝΑΤΟ στο Αιγαίο, με ανυπολόγιστες συνέπειες για τα κυριαρχικά δικαιώματα της χώρας μας».13
Είναι ανίκητοι;
Το ΝΑΤΟ υπάρχει και επιτίθεται ακριβώς γιατί στα διάφορα κράτη κυριαρχούν οι κεφαλαιοκράτες, που για τα δικά τους συμφέροντα συγκροτούν τέτοιους οργανισμούς και η καταστροφή τους θα επέλθει με την καταστροφή του ιμπεριαλισμού από τους λαούς και την αντικατάστασή του από το σοσιαλισμό. Πάλη ενάντια στο ΝΑΤΟ σημαίνει πάλη ενάντια στις κυρίαρχες δυνάμεις εξουσίας σε κάθε κράτος, που πρέπει να ανατραπούν και θα ανατραπούν.
Οι ίδιες οι αντιθέσεις και οι ανταγωνισμοί των «γερακιών» για το μοίρασμα της λείας είναι σαράκι που κατατρώγει τις δικές τους σάρκες. Γι' αυτό και παίρνουν δύναμη μονάχα κυνηγώντας συνεχώς καινούριους στόχους. Ο ιμπεριαλισμός δεν έχει ζωή, αν δεν κατακτά νέα εδάφη, αν, μαζί με το λαό του κράτους που εξουσιάζει, δεν εξουσιάσει και άλλους λαούς. Μόνο κόβοντας έναν - έναν τους ομφάλιους λώρους αυτών που γεννά - και κάθε λαός μπορεί να το κάνει - τους κόβει την ίδια τη ζωή. Αν το λαϊκό μέτωπο, σε κάθε κράτος που συμβάλλει στη διαιώνιση του διεθνούς ιμπεριαλισμού, αντεπιτεθεί σε αυτό το κράτος, τότε η δύναμη των όπλων θα είναι αδύναμη μπρος στους κολασμένους της Γης, που σπάνε τις αλυσίδες τους για να κερδίσουν έναν κόσμο ολόκληρο.
Αλλά γι' αυτό οι κομμουνιστές έχουν καθήκον ν' αποκαλύψουν στους λαούς πως το «νέο» ΝΑΤΟ δεν γίνεται καλύτερο, ούτε «προωθεί την ασφάλεια» στα πέρατα της Γης, όπως ισχυρίζεται η αστική προπαγάνδα.
Εξακολουθεί να έχει τον επικίνδυνο και βρώμικο ρόλο του ως σφαγέα των λαών και πολεμική «μηχανή» των αστών σε βάρος των λαϊκών κινημάτων, της εργατικής τάξης, των λαϊκών στρωμάτων.
Σ' αυτές τις συνθήκες, το αίτημα της απεμπλοκής από τα ιμπεριαλιστικά σχέδια και της αποδέσμευσης της χώρας μας και κάθε χώρας από το ΝΑΤΟ πρέπει να αποκτήσει νέα δυναμική σε σύνδεση με την πάλη για την εξουσία.
Αύγουστος 1945: Αν και ο πόλεμος ουσιαστικά έχει τελειώσει (ήδη στις 9 του Μάη είχε υπογραφεί η άνευ όρων παράδοση της Γερμανίας, ενώ και η Ιαπωνία ετοιμαζόταν να υπογράψει ανάλογη συνθήκη), οι Αμερικανοί προπαγανδίζοντας την αναγκαιότητα να δοθεί «η χαριστική βολή» στην Ιαπωνία, δοκιμάζουν την ατομική βόμβα σε Χιροσίμα και Ναγκασάκι. Το γεγονός ότι ήδη η Ιαπωνία είχε ηττηθεί, αλλά και ότι οι δύο ατομικές βόμβες δεν έπεσαν σε στρατιωτικούς στόχους, έδειχνε ότι άλλος ήταν ο σκοπός των ΗΠΑ. Αντικειμενικά, η πορεία διαμόρφωσης του μεταπολεμικού κόσμου ήταν αντικείμενο οξύτατης διαπάλης ανάμεσα στον καπιταλισμό και το σοσιαλισμό. Και εκφραζόταν και πριν την έναρξη του πολέμου και στη διάρκειά του. Η προετοιμασία της ιμπεριαλιστικής Γερμανίας για πόλεμο στηρίχτηκε στα κεφάλαια των άλλων ιμπεριαλιστικών κρατών, (Αγγλίας, ΗΠΑ, Γαλλίας), αντιπάλων της στον πόλεμο, με στόχο την επίθεση στην ΕΣΣΔ, την καταστροφή του πρώτου στον κόσμο σοσιαλιστικού κράτους και το μοίρασμά του, όπως και το ξαναμοίρασμα άλλων εδαφών, ανάμεσα στα ιμπεριαλιστικά κράτη. Αλλά η Γερμανία έκανε πόλεμο πρώτα ενάντια στα αντίπαλα σ' αυτήν ιμπεριαλιστικά κράτη στην Ευρώπη.
Κατεστραμμένα κτίρια στο Βελιγράδι από τους ΝΑΤΟικούς βομβαρδισμούς το 2001
Η διαμόρφωση του αντιχιτλερικού συνασπισμού (ΕΣΣΔ - ΗΠΑ - Αγγλία), μετά την επίθεση της Γερμανίας στην ΕΣΣΔ, ήταν ένας προσωρινός συμβιβασμός των ιμπεριαλιστικών αυτών κρατών με το σοσιαλισμό, αλλά το ζήτημα της διαμόρφωσης και της εξέλιξης του μεταπολεμικού κόσμου ήταν αντικείμενο διαπάλης και εντός του αντιχιτλερικού συνασπισμού. Και δεν μπορούσε να γίνει διαφορετικά. Ο προσωρινός συμβιβασμός δεν καταργούσε την ταξική αντιπαράθεση ανάμεσα στα δυο συστήματα. Αυτή υπάρχει, είναι αντικειμενική.
Ο μεταπολεμικός κόσμος αλλάζει ραγδαία. Η νίκη των λαών συνοδεύεται με κτυπήματα στον ίδιο τον ιμπεριαλισμό. Η ΕΣΣΔ, σηκώνοντας το κύριο βάρος του πολέμου γίνεται για τους λαούς «σύμβολο» που οδηγεί την πάλη τους, αλλά και δύναμη που τους ωθεί σε αυτό που η ίδια οικοδομεί, το σοσιαλισμό. Σύμβολο και υλική δύναμη της πάλης των λαών είναι ο σοσιαλισμός. Ο ιμπεριαλισμός διαισθάνεται τις αλλαγές, και συνειδητοποιεί ότι του μειώνεται το οξυγόνο. Αλλάζει ο συσχετισμός δυνάμεων εις βάρος του. Το πεδίο στην Ευρώπη, αλλά και σε όλο τον κόσμο, γίνεται εύφορο για να καρποφορήσουν οι ιδέες που κυοφορούν τη νέα κοινωνία. Οι ΗΠΑ αναλαμβάνουν να φράξουν το δρόμο που μπορεί να αλλάζει συσχετισμούς, τη δύναμη της λαϊκής πάλης, που δυσκολεύει το ιμπεριαλιστικό σύστημα. Με την αποτρόπαια πράξη της ρίψης των ατομικών βομβών θέλησαν να επιβάλουν την ιμπεριαλιστική παγκόσμια κυριαρχία και κυρίως τη δική τους ηγεμονία στην ιμπεριαλιστική πυραμίδα. Πραγματικός σκοπός ήταν να τρομοκρατήσουν την ΕΣΣΔ, να εμποδίσουν τους λαούς να μετατρέψουν τα εθνικοαπελευθερωτικά κινήματα σε πάλη για την εξουσία, να εμποδίσουν τον αγώνα του εργατικού κινήματος για κοινωνική απελευθέρωση, με δεδομένο ότι τα Κομμουνιστικά Κόμματα σε πολλές χώρες ηγήθηκαν στην εθνικοαπελευθερωτική πάλη. Σχετικά μ' αυτό ο Ουίνστον Τσόρτσιλ, μιλώντας στις 31 Μάρτη 1949 στη Βοστόνη, ανέφερε τα εξής: «Είναι βέβαιον, ότι η Ευρώπη θα είχε κομμουνιστικοποιηθεί... εάν δεν ευρίσκετο η ατομική βόμβα εις τας χείρας των Ηνωμένων Πολιτειών».1
Οι Ελληνες κομμουνιστές στην πρώτη γραμμή ενάντια στους ΝΑΤΟικούς βομβαρδισμούς της Γιουγκοσλαβίας. Εδώ, από διαδήλωση στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης το 2001
Avaton
Αλλά και αμέσως μετά την άνευ όρων παράδοση της Γερμανίας, ο Ουίνστον Τσόρτσιλ, στις 12 Μάη 1945, τηλεγραφούσε στον Αμερικανό πρόεδρο Χάρι Τρούμαν λέγοντάς του: «Η ευρωπαϊκή κατάστασις με ανησυχεί πάρα πολύ... Πολύ σύντομα η στρατιωτική ισχύς μας θα σβήσει στην ηπειρωτική Ευρώπη, εκτός από μέτριες δυνάμεις που θα παραμείνουν για την κατοχή της Γερμανίας. Τι θα συμβεί εν τω μεταξύ από την πλευρά της Ρωσίας;... Ποια θα είναι η κατάστασις ύστερα από ένα ή δύο χρόνια; Οι αμερικανικές ή βρετανικές στρατιές θα έχουν τότε διαλυθεί, οι Γάλλοι δε θα έχουν ακόμη οργανωθεί αρκετά και δε θα διαθέτομεν παρά λίγες μεραρχίες, κατά το πλείστον γαλλικές, ενώ η Ρωσία θα είναι ελεύθερη να διατηρεί 200 ή 300 εν ενεργεία. Ενα Σιδηρούν Παραπέτασμα έπεσε σε ολόκληρη τη γραμμή του μετώπου... Ο στρατηγός Αϊζενχάουερ πρέπει να λάβει όλα τα δυνατά μέτρα για να προλάβει νέα ομαδική έξοδο των γερμανικών πληθυσμών, όταν οι Μοσχοβίτες πραγματοποιήσουν την τεράστια προέλασή των προς το κέντρο της Ευρώπης... Σε λίγο θα είναι εύκολο στους Ρώσους να προχωρήσουν, εάν θέλουν, ως τις ακτές της Βορείου Θαλάσσης και του Ατλαντικού»2. Αλλη μια μαρτυρία για την κατανόηση του μεταπολεμικού κόσμου που περιγράφει με σαφήνεια ως κύριο καθήκον του διεθνούς ιμπεριαλισμού τη στρατιωτική του οργάνωση ενάντια στην ΕΣΣΔ και στο διεθνές επαναστατικό κίνημα και που δεν είναι η μοναδική.
Η ελληνική στρατιωτική δύναμη κάτω από τις διαταγές του ΝΑΤΟ στην ΠΓΔΜ
Avaton
Στις 5 Μάρτη 1946, ο Ουίνστον Τσόρτσιλ, παρουσία του Χάρι Τρούμαν, μιλώντας στο Φούλτον του Μιζούρι των ΗΠΑ, σημείωνε ανάμεσα στα άλλα: «Από το Στετίνο στη Βαλτική μέχρι την Τεργέστη στην Αδριατική ένα σιδηρούν παραπέτασμα έχει απλωθεί κατά μήκος της ηπείρου (...). Η απειλή μιας νίκης της τυραννίας βαραίνει πάνω στη στέγη κάθε σπιτιού, πάνω στο κεφάλι κάθε ανθρώπινου πλάσματος. Η πείρα μου από τον πόλεμο, μου έδειξε ότι οι Ρώσοι δε σέβονται παρά μόνο τη βία (...). Η στενή συμμαχία αγγλόφωνων λαών, η οργανωμένη αεροπορική και ναυτική συνεργασία των ΗΠΑ και της Μεγάλης Βρετανίας αποτελούν τη μόνη οδό των ελευθεριών μας (...). Μαζί, αδελφικά ενωμένοι θα είμαστε οι κύριοι του μέλλοντος...»3. Ο Τσόρτσιλ διατυπώνει ουσιαστικά πρόταση για μια στρατιωτικοπολιτική συμμαχία του καπιταλιστικού κόσμου και ειδικότερα της Μεγάλης Βρετανίας και των ΗΠΑ.
Δόγμα Τρούμαν και «Σχέδιο Μάρσαλ»
Το Μάρτη του 1947, ο Αμερικανός πρόεδρος Τρούμαν θα διακηρύξει στο Κογκρέσο το πολιτικό και στρατιωτικό δόγμα των ΗΠΑ, που θα μείνει στην ιστορία με το όνομά του, όπου ανάμεσα στ' άλλα έδωσε το στίγμα των σκοπών του «δόγματός του» ως εξής: «Δε θα έχομεν αντιληφθεί τους αντικειμενικούς μας σκοπούς εάν δε θελήσωμεν να βοηθήσωμεν τους ελεύθερους λαούς όπως διατηρήσουν τους ελεύθερους θεσμούς των και την εθνικήν των ακεραιότητα εναντίον των επιθετικών κινημάτων τα οποία ζητούν να επιβάλλουν επ' αυτών ολοκληρωτικά καθεστώτα... Τα ολοκληρωτικά καθεστώτα (σ.σ. έτσι χαρακτηρίζει την ΕΣΣΔ και τις Λαϊκές Δημοκρατίες) επιβαλλόμενα επί ελευθέρων λαών δι' αμέσου ή εμμέσου επιθέσεως υπονομεύουν τας βάσεις της διεθνούς ειρήνης, άρα και την ασφάλεια των Ηνωμένων Πολιτειών»4.
Από τα ογκώδη συλλαλητήρια στην αμερικανική πρεσβεία στην Αθήνα, ενάντια στους ΝΑΤΟικούς βομβαρδισμούς το 2001
Για τη σημασία αυτού του δόγματος ο Χένρι Κίσινγκερ (Henry Kissinger) γράφει: «Αν οι Σοβιετικοί ηγέτες είχαν μελετήσει περισσότερο την αμερικανική ιστορία, θα καταλάβαιναν πόσο κίνδυνο έκρυβαν τα λόγια του προέδρου. Το Δόγμα Τρούμαν αποτέλεσε ένα ορόσημο επειδή, από τη στιγμή που πέταξε η Αμερική το γάντι της ηθικής, το είδος της Realpolitik που γνώριζε τόσο καλά ο Στάλιν, θα τελείωνε για πάντα και οι διαπραγματεύσεις για αμοιβαίες παραχωρήσεις δε θα είχαν πλέον καμιά θέση στις μεταξύ τους σχέσεις. Από εδώ και πέρα, οι διαφορές μπορούσαν να λυθούν μόνο με μια αλλαγή των σοβιετικών σκοπών, την κατάρρευση του σοβιετικού συστήματος ή και με τα δύο μαζί»5.
Για την επίτευξη των «αντικειμενικών σκοπών των ΗΠΑ, απαιτούνταν ένας συνδυασμός της κοινής δράσης των ισχυρών καπιταλιστικών κρατών με την πρόσδεση «χιλίων νημάτων» σε αυτή τη δράση και άλλων καπιταλιστικών κρατών. Η ιδέα συγκρότησης μιας στρατιωτικοπολιτικής ιμπεριαλιστικής συμμαχίας είχε ήδη μπει σε τροχιά υλοποίησής της. Σε αυτό συνέβαλε επίσης και το «Σχέδιο Μάρσαλ».
Στις 5 Ιούνη 1947, ο υπουργός Εξωτερικών των Ηνωμένων Πολιτειών, στρατηγός Τζορτζ Μάρσαλ, ανακοίνωσε ένα οικονομικό σχέδιο των ΗΠΑ για την Ευρώπη, με το πρόσχημα την ενίσχυση των ευρωπαϊκών χωρών για την ανοικοδόμησή τους από τον πόλεμο. Ο σκοπός διπλός. Από τη μια η διείσδυση του αμερικανικού κεφαλαίου στην καπιταλιστική Ευρώπη, από την άλλη, η αποτροπή ενδυνάμωσης των επαναστατικών εργατικών κινημάτων με δεδομένο ότι και η αστική εξουσία δεν ήταν εντελώς εδραιωμένη και ισχυρή αμέσως μετά τον πόλεμο. Ετσι, από κοινωνικοπολιτική άποψη, το «Σχέδιο Μάρσαλ» αποσκοπούσε σε συνδυασμό με την εξαγωγή αμερικανικών κεφαλαίων, να εμποδίσει με οικονομικούς όρους την ανάπτυξη εργατικών κινημάτων, να συμβάλλει στη χειραγώγηση λαϊκών δυνάμεων και να φράξει το δρόμο σε εξελίξεις που θα έθεταν σε περιπέτειες το καπιταλιστικό σύστημα. «Η παγκόσμιος κατάστασις είναι πολύ σοβαρά», είπε στην εν λόγω ομιλία του στο πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ ο στρατηγός Μάρσαλ και πρόσθεσε: «Ο πόλεμος έχει προκαλέσει τοιαύτης εκτάσεως καταστροφάς, ώστε αι σημεριναί ανάγκαι της Ευρώπης είναι πολύ μεγαλύτεραι από τας οικονομικάς της δυνατότητας. Είναι ανάγκη να αντιμετωπίσωμεν μίαν βοήθειαν συμπληρωματικήν, μίαν βοήθειαν ήτις να είναι δωρεά και συγχρόνως να είναι πολύ σημαντική, άλλως κινδυνεύομεν να υποστώμεν πολύ σοβαράς κοινωνικάς, οικονομικάς και πολιτικάς συνεπείας»6.
Από τα αντιΝΑΤΟικά συλλαλητήρια στην Πράγα κατά τη διάρκεια της Συνόδου Κορυφής του ΝΑΤΟ το 2002
Ο Τρούμαν έλεγε για τη σχέση του «Δόγματος Τρούμαν» και του «Σχεδίου Μάρσαλ»: «Το εν και το άλλο αποτελούν τα δύο ημίσεα του ιδίου καρυδιού»7.
Συγκεκριμένα πρακτικά βήματα
Το 1948 έγινε η πιο σημαντική κίνηση συγκρότησης συνασπισμού στην Ευρώπη πριν την ίδρυση του ΝΑΤΟ. Στις 4 Μάρτη 1948, ύστερα από βρετανική πρωτοβουλία που είχε εκδηλωθεί δυο μήνες νωρίτερα συγκεντρώθηκαν στις Βρυξέλλες, για να συζητήσουν τους όρους σύναψης συνθήκης αμοιβαίας βοήθειας, οι υπουργοί Εξωτερικών της Μ. Βρετανίας, της Γαλλίας, του Βελγίου, του Λουξεμβούργου και της Ολλανδίας. Στις 17 Μάρτη 1948 υπογράφηκε τελικά η Συνθήκη των Βρυξελλών, με την οποία συγκροτήθηκε η «Δυτική Ενωση» των 5 προαναφερόμενων κρατών. Ταυτόχρονα, οι ΗΠΑ δε θα άφηναν τις εξελίξεις στην Ευρώπη χωρίς τη δική τους παρουσία. Αλλωστε, αυτό το επεδίωκε και η Μεγάλη Βρετανία. Ως προς αυτό, ο Henry Kissinger γράφει: «Με λίγα λόγια, η Αμερική θα έκανε οτιδήποτε για την Ατλαντική Συμμαχία εκτός από το να την ονομάζει συμμαχία. Θα εφάρμοζε μια ιστορική πολιτική συνασπισμού, αρκεί οι ενέργειές της να μπορούσαν να δικαιολογηθούν με βάση το δόγμα της συλλογικής ασφάλειας, το οποίο ο Ουίλσον είχε πρώτος προτείνει σαν εναλλακτική λύση για το σύστημα συμμαχιών. Ετσι, η ευρωπαϊκή ισορροπία δυνάμεων αναστήθηκε στα πλαίσια μιας ανεπανάληπτης αμερικανικής ρητορικής»8.
Το γαλλικό αεροπλανοφόρο «Σαρλ Ντε Γκολ» εν πλω στις ΝΑΤΟικές επιχειρήσεις στη Λιβύη
Ετσι, στις 4 Απρίλη 1949, με την υπογραφή του Συμφώνου του Βόρειου Ατλαντικού ιδρύθηκε ο Οργανισμός του Βορειοατλαντικού Συμφώνου (North Atlantic Treaty Organization - ΝΑΤΟ). Ο Αμερικανός πρόεδρος Χάρι Τρούμαν φρόντισε, με το λόγο του, να στείλει μηνύματα προς πάσα κατεύθυνση για τη σημασία αυτού του Συμφώνου και για το ρόλο που θα έπαιζε μελλοντικά. Αναφερόμενος, ανάμεσα στα άλλα, στην επιρροή του Συμφώνου σημείωσε ότι «δε θα γίνει μόνο αισθητή εις την περιοχήν την οποία καλύπτει αλλ' εις ολόκληρον τον κόσμον». Και έδωσε ένα παράδειγμα ως προς αυτό: «Με την εξουσιοδότησίν μου - είπε - και κατόπιν οδηγιών μου το υπουργείον Εξωτερικών απεσαφήνισε προσφάτως ότι η προσχώρησις των Ηνωμένων Πολιτειών εις το Σύμφωνον αυτό δε σημαίνει κατ' ανάγκην την χαλάρωσιν του αμερικανικού ενδιαφέροντος διά την ασφάλειαν και ευημερίαν άλλων περιοχών, ως η Εγγύς Ανατολή»9.
Σχετικά με την αναγκαιότητα, το ρόλο και την αποστολή του ΝΑΤΟ, ο Ουίνστον Τσόρτσιλ, μιλώντας στις 31 Μάρτη 1949 στη Βοστόνη, σχετικά με την ΕΣΣΔ αναφερόμενος στην ηγεσία της - τους «14 άνδρες του Κρεμλίνου», όπως τους αποκάλεσε - είπε: «Η επιβίωσίς των και ουχί εκείνη της Ρωσίας είναι η ρίζα και η αφορμή, ως και η μοναδική εξήγησις της απαισίας και κακοποιού πολιτικής των... Αντιμετωπίζομεν πράγματι την στιγμήν αυτήν κάτι πολύ χειρότερον και μεγαλύτερον εκείνου το οποίον αντιμετωπίσαμεν εν τω προσώπω του Χίτλερ. Εκείνος είχε να εκμεταλλευθεί μόνον την αλαζονείαν του "λαού των κυρίων" και το αντισημιτικόν του μίσος. Οι 14 όμως αυτοί άνδρες εις το Κρεμλίνον έχουν την ιεραρχίαν των και εν είδος θρησκείας, της οποίας οι ιεραπόστολοι ευρίσκονται εις κάθε χώραν (σ.σ. εννοεί την κομμουνιστική ιδεολογία και τα κομμουνιστικά κόμματα) ως πέμπτη φάλαγξ, αναμένοντες την ημέραν καθ' ην, ως ελπίζουν, θα είναι οι απόλυτοι κύριοι των συμπατριωτών των και θα εξοφλήσουν παλαιούς λογαριασμούς. Εχουν την αθεϊστικήν θρησκείαν των και το κομμουνιστικόν δόγμα των της πλήρους υποταγής του ατόμου εις το κράτος. Οπισθεν τούτου ίσταται ο μεγαλύτερος στρατός εν τω κόσμω...». Τέλος, κάνοντας αναφορά στην κατάσταση που βρισκόταν εκείνη τη στιγμή ο καπιταλιστικός κόσμος, ο Τσόρτσιλ τόνισε: «Εχομεν ως κυριαρχούντα γεγονότα το περίφημον Σχέδιον Μάρσαλ υπέρ μιας νέας ενότητος της Δυτικής Ευρώπης και την στιγμήν αύτην το Ατλαντικόν Σύμφωνον (...). Υπό την πίεσιν του κομμουνισμού όλα τα ελεύθερα έθνη συνεσπειρώθησαν όσον ουδέποτε άλλοτε εις εν σύνολον (...). Ας προχωρήσωμεν ομού εις την εκπλήρωσιν της αποστολής μας και του καθήκοντός μας, φοβούμενοι τον θεόν και ουδέν άλλο»10.
Ο αόρατος κίνδυνος
Στιγμιότυπο από τη συγκέντρωση στο Σύνταγμα μόλις άρχισε η ΝΑΤΟική επέμβαση στη Λιβύη
Υπάρχει κανείς που να αμφιβάλλει ότι, ως προς το ρόλο και το χαρακτήρα του, το ΝΑΤΟ ήταν και παραμένει ένας διεθνής κατασταλτικός μηχανισμός προστασίας των μονοπωλιακών συμφερόντων και βασικός μοχλός της ιμπεριαλιστικής εξουσίας και δράσης, τόσο στο εσωτερικό των κρατών - μελών της Συμμαχίας όσο και διεθνώς; Από την ιστορική φάση της περιόδου του δόγματος του λεγόμενου «ψυχρού πολέμου», δηλαδή από την εποχή της προετοιμασίας για την ίδρυση του στρατιωτικοπολιτικού επιθετικού συνασπισμού για την αντιμετώπιση του Διεθνούς Κομμουνιστικού Κινήματος και πιο ειδικά του σοσιαλισμού, βρισκόμαστε τώρα στην πραγματικότητα του θερμού πολέμου, ανεξάρτητα από τις εστίες ανάφλεξης (Γιουγκοσλαβία, Ιράκ, Αφγανιστάν, Λιβύη)...
Ταυτόχρονα, όμως, έχουμε την εδραίωση των ιδιαίτερων συμφερόντων ξεχωριστών ισχυρών καπιταλιστικών κρατών ή ομάδων κρατών σε συγκεκριμένα γεωστρατηγικά σημεία του πλανήτη, π.χ. στα Βαλκάνια, την Εγγύς και τη Μέση Ανατολή, τη Μεσόγειο, την Ευρασία, εν μέσω έντασης των ενδοϊμπεριαλιστικών αντιθέσεων. Αλλωστε πηγή των πολέμων είναι οι ενδοϊμπεριαλιστικοί ανταγωνισμοί. Αντιθέσεις έχουν εκφραστεί και εντός του ΝΑΤΟ. Για παράδειγμα, η επιδίωξη των Γερμανίας, Γαλλίας, Βελγίου και Λουξεμβούργου να δημιουργηθεί ευρωπαϊκό στρατιωτικό επιτελείο με αυτοτέλεια από το ΝΑΤΟ και με μοχλό τον Ευρωστρατό, που θα δρα για προληπτικούς πολέμους που θα αναλαμβάνει η Ευρωπαϊκή Ενωση, δημιούργησε οξύτατες αντιπαραθέσεις στους κόλπους του ΝΑΤΟ και έληξε με συμβιβασμό για δημιουργία τέτοιου επιτελείου, αλλά υπό το ΝΑΤΟ. Οπως επίσης και στον πόλεμο στη Λιβύη και τη διαφορετική στάση της Γερμανίας.
ΝΑΤΟικά αεροπλάνα πάνω από την Ακρόπολη τη δεκαετία του '50
Ταυτόχρονα οι ενδομονοπωλιακοί ανταγωνισμοί για το μοίρασμα, το οποίο πραγματοποιείται μέσω της δημιουργίας από τους ίδιους τους ιμπεριαλιστές διαφόρων μορφών κρίσεων, έως και πολεμικών, οξύνει και τις ταξικές αντιθέσεις, που πρέπει να αποφευχθούν, στο βαθμό που ανοίγουν το δρόμο ανατροπής του συστήματος. Τα λαϊκά και επαναστατικά κινήματα είναι το εμπόδιο, άρα, επίσης, είναι «εχθρός»...
Βεβαίως, από την υπόθεση «διευθέτηση κρίσεων» λόγω υποδαύλισης από τους ιμπεριαλιστές εθνικιστικών αντιθέσεων στις αρχές της 10ετίας του '90 και τη χρησιμοποίηση του ΝΑΤΟ γι' αυτό το σκοπό, περάσαμε στο «νέο εχθρό», αόρατο αυτή τη φορά, τη λεγόμενη διεθνή τρομοκρατία. Ετσι κινδυνεύει η ασφάλεια του πλανήτη, που καλείται να προστατέψει το ΝΑΤΟ. Αυτή είναι η νέα του αποστολή μετά το χτύπημα στους «δίδυμους πύργους» της Νέας Υόρκης. Που, όπως πολύ γρήγορα αποκαλύφθηκε, το είχαν ανάγκη οι Αμερικανοί, και λόγω της οικονομικής τους κρίσης και για να εξαπολύσουν μετά τη Γιουγκοσλαβία νέους πολέμους, όπως και έκαναν. Αλλωστε οικονομική κρίση και πόλεμος κάποτε συμβαδίζουν.
Η αντικειμενική βάση προσδιορισμού της δράσης του ΝΑΤΟ γίνεται κατανοητή από τη σκοπιά των ανταγωνιστών για το εδαφικό μοίρασμα του πλανήτη ανάμεσα στις ΗΠΑ, την Ευρωπαϊκή Ενωση, αλλά και την ύπαρξη των ιδιαίτερων συμφερόντων των ξεχωριστών ιμπεριαλιστικών κρατών - μελών της ΕΕ και του ΝΑΤΟ, δηλαδή των Γερμανίας, Γαλλίας, Μεγάλης Βρετανίας. Αυτά τα δεδομένα, σε συνδυασμό με την απαίτηση για ηγεμονία από τις ΗΠΑ, διαμορφώνουν ένα κουβάρι υποθέσεων που, ως προς το στρατηγικό σκοπό, απαιτούν ανάλογη δράση και μηχανισμούς αντιμετώπισής τους. Η υπόθεση «ασφάλεια», όπως ονομάζεται, πρέπει να τοποθετείται και σε πιθανό ανάλογο πεδίο όξυνσης αντιθέσεων μεταξύ ισχυρών καπιταλιστικών κρατών. Αυτό αναδείχτηκε και στα Βαλκάνια, αλλά και στην Εγγύς και τη Μέση Ανατολή (Αφγανιστάν και κυρίως Ιράκ) και συνεχίζεται και σε άλλα σημεία, όπως π.χ. στη Μεσόγειο και στη Βόρεια Αφρική. Στα πλαίσια αυτά προωθούνταν και στρατιωτική συνεργασία μεταξύ ΝΑΤΟ - Ισραήλ, που εντάσσεται στις επιδιώξεις για μετατροπή της Μεσογείου σε «καθ' αυτό ΝΑΤΟική λεκάνη», με το Ισραήλ σε επιτελικό ρόλο, σε συνδυασμό με τη μετατροπή των αραβικών και βορειοαφρικανικών χωρών, σε «κρίκους του ΝΑΤΟικού άρματος». Οπως έγραφε η εφημερίδα «World Tribune» οι ΗΠΑ επέλεξαν χώρες της Αφρικής, της Μέσης Ανατολής και Βόρειας Αφρικής (Αλγερία, Αίγυπτο, Ισραήλ, Ιορδανία, Μαυριτανία, Μαρόκο και Τυνησία), για να τις ενσωματώσουν στο «πρόγραμμα - κλειδί» του ΝΑΤΟ, όπως χαρακτηρίζεται το περίφημο πρόγραμμα «Συνεταιρισμός για την ειρήνη», που άρχισε να υλοποιείται από το 1994. Και όλ' αυτά στα πλαίσια των ιμπεριαλιστικών σχεδίων για «τον εκδημοκρατισμό της ευρύτερης Μέσης Ανατολής» με τη δημιουργία μιας «Νέας Μέσης Ανατολής», που αποφασίστηκε στη Σύνοδο του ΝΑΤΟ στην Κωνσταντινούπολη το 2004. Και που αν και συναντάει εμπόδια στην εφαρμογή της, συνδέεται με τις εξελίξεις σε Β. Αφρική και Μέση Ανατολή.
Ο ιμπεριαλισμός γίνεται συνεχώς και πιο επικίνδυνος για τους λαούς της Μέσης Ανατολής, για τους λαούς σε όλο τον κόσμο. Αυτό είναι αντικειμενικό, γιατί οξύνονται οι ενδοϊμπεριαλιστικές αντιθέσεις στο έδαφος της καπιταλιστικής ανάπτυξης και υπό την επίδραση της ανισόμετρης ανάπτυξης. Οι μεταβολές στην οικονομική και συνεπώς πολιτική και στρατιωτική ισχύ των καπιταλιστικών κρατών οδηγεί στον ανταγωνισμό για το ξαναμοίρασμα των αγορών.
Αυτό εκδηλώνεται με την επιθετικότητα των ΗΠΑ, του ΝΑΤΟ, της Ευρωπαϊκής Ενωσης και τη στάση των άλλων ιμπεριαλιστικών δυνάμεων.
Είναι φανερό ότι η περιοχή της Μέσης Ανατολής και η ευρύτερη περιοχή έχει μεγάλη στρατηγική σημασία για τα συμφέροντα των ιμπεριαλιστικών δυνάμεων, ιδιαίτερα των ΗΠΑ, της Μ. Βρετανίας, της Γαλλίας, της Γερμανίας και των αντίστοιχων διεθνικών μονοπωλίων.
Τα σημαντικά ενεργειακά της αποθέματα σε πετρέλαιο και φυσικό αέριο ιδιαίτερα, προκαλούν την άμεση παρέμβαση για τον έλεγχό τους.
Από τις αρχές της δεκαετίας του 1990 γίνεται προσπάθεια να οικοδομηθεί στην περιοχή, ένα διακρατικό σύστημα με την δημιουργία ενός πλαισίου που θα στηρίζεται στη δύναμη των όπλων του ΝΑΤΟ και θα παρέχει προστασία στη διείσδυση των πολυεθνικών στην περιοχή.
Το πλαίσιο αυτό περιλαμβάνει τον έλεγχο των διεθνών διαύλων της Μαύρης Θάλασσας, του Αιγαίου, της Διώρυγας του Σουέζ και της Ερυθράς καθώς και τα στενά του Κόλπου.
Το τόξο αυτό επεκτείνεται μέχρι τις ανατολικές ακτές της Νοτιοανατολικής Ασίας και αποσκοπεί κύρια στη διασφάλιση της Αμερικανό-ΝΑΤΟικής κυριαρχίας. Η κατάσταση αυτή οξύνει τον ανταγωνισμό ανάμεσα στις ιμπεριαλιστικές δυνάμεις και εκδηλώνεται έντονα ως ανταγωνισμός ανάμεσα στα δυο ιμπεριαλιστικά κέντρα, ΗΠΑ και Ευρωπαϊκή Ενωση.
Οι ηγετικές δυνάμεις μέσα στην ΕΕ απαιτούν μεγαλύτερο μερίδιο στο μοίρασμα των αγορών και θέλουν να αντιμετωπίζονται ισότιμα από τις ΗΠΑ.
Στην πορεία, νέες δυνάμεις έχουν αναδειχθεί στο προσκήνιο που διεκδικούν κι αυτές ένα νέο δυναμικό ρόλο στους ενδο-ιμπεριαλιστικούς ανταγωνισμούς και στη νέα διανομή των αγορών.
Τέτοιες δυνάμεις είναι η Ρωσική Ομοσπονδία, η Κίνα, η Ινδία και άλλες που διεκδικούν ηγετικό περιφερειακό ρόλο, όπως η Τουρκία, το Ιράν, η Σαουδική Αραβία κ.ά.
Σε πλήρη εξέλιξη βρίσκονται οι αντιθέσεις και ανταγωνισμοί για την πρωτοκαθεδρία στη διανομή των αγορών και των σφαιρών επιρροής, κυρίως σήμερα για τον έλεγχο των ενεργειακών πηγών και των δρόμων μεταφοράς της ενέργειας.
Οι ανταγωνισμοί εκδηλώνονται άμεσα ή έμμεσα, στα πολεμικά μέτωπα, στις εστίες εθνικιστικών συγκρούσεων, στις συγκρούσεις ανάμεσα σε γειτονικές χώρες. Για την ενεργειακή ασφάλεια της ΕΕ ιδιαίτερης σημασίας είναι το υγροποιημένο φυσικό αέριο της Β. Αφρικής. Τα τελευταία χρόνια στην περιοχή της Β. Αφρικής παρατηρείται σαφέστατη αλλαγή του συσχετισμού υπέρ των Κίνας - Ρωσίας, στην εκμετάλλευση του ενεργειακού πλούτου της (Λιβύη, Τυνησία κ.ά.) κάτι που αποτελεί λόγο ιμπεριαλιστικής επέμβασης του ΝΑΤΟ.
Στον Αραβικό κόσμο, από πολλά χρόνια πριν, κυριαρχεί το Παλαιστινιακό πρόβλημα και η επιθετικότητα του Ισραήλ προς όλες τις αραβικές και γειτονικές του χώρες.
Οι επιθέσεις του Ισραήλ κατά του Λιβάνου το 2006 και της Λωρίδας της Γάζας στις αρχές του 2009 ενισχύουν την εκτίμηση των κομμουνιστικών κομμάτων για τον ιμπεριαλιστικό χαρακτήρα του Ισραήλ, το οποίο με τη στήριξη των ΗΠΑ και της ΕΕ εφαρμόζει μια μεθοδευμένη πολιτική γενοκτονίας κατά του παλαιστινιακού λαού. Ολ' αυτά εντάσσονται στο πέρασμα των ιμπεριαλιστικών σχεδίων για τη δημιουργία μιας «Νέας Μέσης Ανατολής», εξέλιξη που εκδηλώνεται με τα γεγονότα σε χώρες της Βόρειας Αφρικής και ιδιαίτερα με τον πόλεμο στη Λιβύη.
Η καλύτερη άμυνα είναι η επίθεση
Οι αναπροσαρμογές που συντελούνται στο ΝΑΤΟ τα τελευταία χρόνια έχουν σχέση και με τη στρατηγική επιβολής της κυριαρχίας των ιμπεριαλιστικών συμφερόντων μετά την ανατροπή των σοσιαλιστικών καθεστώτων. Αλλωστε, ως μοχλός διεξαγωγής πολέμων αξιοποιείται από τις ΗΠΑ. Και σ' αυτή την κατεύθυνση, με δεδομένη επίσης την επιδίωξη εξάπλωσης των αμερικανικών συμφερόντων στις πρώην σοσιαλιστικές χώρες, επιδιώκεται η διεύρυνσή του προς ανατολάς. Διεύρυνση που ξεκίνησε το 1999.
Πώς αιτιολογούν τις αναπροσαρμογές στο δόγμα και τη δομή της λυκοσυμμαχίας; «Μετά από αυτές τις εξελίξεις (σ.σ. ανατροπή σοσιαλισμού) που ανέτρεψαν το πολιτικό σκηνικό στην Ευρώπη, οι ανάγκες της Συμμαχίας άλλαξαν ριζικά... Εντάσσει τα πολιτικά και στρατιωτικά στοιχεία πολιτικής ασφάλειας του ΝΑΤΟ σ' ένα λογικό σύνολο και περιλαμβάνει τη συνεργασία με καινούριους εταίρους στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη ως βασικό στοιχείο της στρατηγικής της Συμμαχίας. Η θεώρηση προβλέπει μειωμένη εξάρτηση από πυρηνικά όπλα και μείζονες αλλαγές στις κοινές στρατιωτικές δυνάμεις του ΝΑΤΟ, συμπεριλαμβανομένων σημαντικών μειώσεων στο μέγεθος και την ετοιμότητά τους, βελτιώσεων στην ευκινησία, ελαστικότητα και προσαρμοστικότητά τους, σε διαφορετικές ανάγκες και μεγαλύτερης χρήσης πολυεθνικών σχηματισμών. Ελήφθησαν επίσης μέτρα για τον εκσυγχρονισμό της στρατιωτικής δομής του ΝΑΤΟ και την προσαρμογή των αμυντικών σχεδίων σύμφωνα με τα νέα δεδομένα... και τις μελλοντικές ανάγκες για την αντιμετώπιση κρίσεων και διαφύλαξη της Ειρήνης»11.
Το ίδιο το ΝΑΤΟ λοιπόν δίνει με σαφήνεια τους σκοπούς του. Στην απόφαση της Συνόδου της Ρώμης (Νοέμβρης 1991), με τίτλο «Η Στρατηγική Θεώρηση της Συμμαχίας» αναφέρεται ότι: «Τα συμφέροντα της ασφάλειας της Συμμαχίας μπορούν να επηρεαστούν από άλλους κινδύνους μεγαλύτερου φάσματος, συμπεριλαμβανομένης της διαδόσεως όπλων μαζικής καταστροφής, της διακοπής της ροής ζωτικών πόρων και πράξεων τρομοκρατίας ή δολιοφθοράς....
Στο πλαίσιο της Συμμαχίας υπάρχουν ρυθμίσεις σύμφωνα με το Αρθρο 4 της Συνθήκης της Ουάσιγκτον (ιδρυτική Συνθήκη του ΝΑΤΟ), για διαβουλεύσεις μεταξύ των Συμμάχων και, όπου επιβάλλεται, για συντονισμό των προσπαθειών τους, συμπεριλαμβανομένης της αντιδράσεώς τους έναντι τέτοιων κινδύνων (άρθρο 13). Δύο συμπεράσματα μπορούν να εξαχθούν από την ανάλυση αυτή του στρατηγικού πλαισίου. Το πρώτο είναι ότι το νέο περιβάλλον δε μεταβάλλει το σκοπό των λειτουργιών ασφαλείας της Συμμαχίας, αλλά μάλλον υπογραμμίζει το συνεχιζόμενο κύρος τους. Το δεύτερο, από την άλλη πλευρά, είναι ότι το μεταβληθέν περιβάλλον προσφέρει νέες ευκαιρίες στη Συμμαχία για να εντάξει τη στρατηγική της μέσα σε ένα πλαίσιο ευρείας προσεγγίσεως της ασφάλειας (άρθρο 15)»12.
Επομένως, το «νέο δόγμα» σημαίνει ΝΑΤΟική δράση σε ολόκληρο τον πλανήτη για την αντιμετώπιση «κρίσεων», δηλαδή την καταστολή των λαϊκών κινημάτων ή χτύπημα κρατών που αρνούνται την ένταξή τους στη «νέα τάξη», με στόχο πάντα την εγκαθίδρυση σε αυτά φιλοΝΑΤΟικών καθεστώτων.
Στη Σύνοδο Κορυφής της Ουάσιγκτον, τον Απρίλη του 1999, για τα 50 χρόνια από την ίδρυση του ΝΑΤΟ, ο τότε ΓΓ, Χαβιέ Σολάνα, ανέφερε ότι η Σύνοδος επεξεργάστηκε συμπεράσματα από τα «διδάγματα που αποκόμισε το ΝΑΤΟ από τη διαχείριση άλλων σύνθετων κρίσεων, όπως αυτή στη Βοσνία - Ερζεγοβίνη και προσφάτως στο Κοσσυφοπέδιο. Θα αντικατοπτρίζει την εμπειρία που αποκτήσαμε στην ανάπτυξη εξαιρετικά πολύπλοκων μοντέλων επικοινωνίας και συνεργασίας με όλες κυριολεκτικά τις χώρες που βρίσκονται στην ευρωατλαντική περιοχή, η οποία εκτείνεται από το Βανκούβερ ως το Βλαδιβοστόκ».
Ετσι, αποσαφηνίζεται όχι μόνο η στρατηγική του «νέου δόγματος», αλλά και τα όρια επιχειρησιακής δράσης του ΝΑΤΟ, που και τυπικά πλέον ξεφεύγουν από την «ασφάλεια της Ευρώπης» και φτάνουν στην «ασφάλεια του κόσμου». Κυριαρχεί το δόγμα «η καλύτερη άμυνα είναι η επίθεση», δηλαδή η προστασία του ιμπεριαλισμού απαιτεί καταστολή του λαϊκού κινήματος.
Ενα αξιοπρόσεκτο στοιχείο είναι επίσης ότι, με τη Σύνοδο της Ρώμης (Νοέμβρης 1991), το ΝΑΤΟ κατέληξε να συμβάλλει στην υποστήριξη των ειρηνευτικών δραστηριοτήτων του ΟΗΕ. Ουσιαστικά ήταν το πρόσχημα για τις επεμβάσεις του και χρειαζόταν την τυπική κάλυψη του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ. Αλλά αυτό ήδη έχει ξεπεραστεί.
Στην περίπτωση της Βοσνίας έδρασε χωρίς ούτε τυπική συγκάλυψη του υποτιθέμενου χαρακτήρα του πλέον, ως ΝΑΤΟικό υποχείριο. Για την επέμβαση στο Κοσσυφοπέδιο δεν υπήρξε εκ των προτέρων ούτε αυτή η τυπική απόφαση κάλυψης του ΟΗΕ. Στο Αφγανιστάν, επίσης, το ΝΑΤΟ ανέλαβε για πρώτη φορά στην ιστορία του τη διαχείριση της κατάστασης, δηλαδή της κατοχής της χώρας, μετά τον πόλεμο που ξεκίνησαν οι ΗΠΑ με άλλους συμμάχους τους.
Το ίδιο το ΝΑΤΟ πλέον εφαρμόζει στην πράξη το ρόλο του διεθνούς οργανισμού διευθέτησης των παγκόσμιων ζητημάτων. Μάλλον του χρειαζόταν και αυτή η «δοκιμή» μπροστά στην επικύρωση του «νέου δόγματος» και στη διαμόρφωση του ΝΑΤΟ του 21ου αιώνα, ζητήματα τα οποία λύθηκαν στη Σύνοδο της Πράγας, όπου επίσης το «νέο δόγμα» επεκτάθηκε και σε ανάληψη επιχειρήσεων εντός των κρατών - μελών στο όνομα της «ασφάλειας», δηλαδή της αντιμετώπισης των λαϊκών κινημάτων. Εχθρός είναι ο λαός.
Το «νέο» ΝΑΤΟ
«1.1. Στη σύνοδο κορυφής των χωρών του ΝΑΤΟ, στη Λισαβόνα (19-20 Νοεμβρίου 2010), διατυπώθηκε η "νέα στρατηγική αντίληψη" του ιμπεριαλιστικού οργανισμού, 61 χρόνια μετά την ίδρυσή του, το 1949.
Τότε οι ιμπεριαλιστές, με την ίδρυση του ΝΑΤΟ, προσπάθησαν ν' αντιμετωπίσουν τα αποτελέσματα της αλλαγής του συσχετισμού δύναμης, που είχε επέλθει στην Ευρώπη, χάρη στην Αντιφασιστική Νίκη των Λαών, τον πρωτοποριακό ρόλο και την ακτινοβολία που εξέπεμπε η Σοβιετική Ενωση, χάρη στη συνεισφορά της σ' αυτήν την τιτάνια προσπάθεια, καθώς και εξαιτίας της εμφάνισης των Λαϊκών Δημοκρατιών στην Ευρώπη.
Ταυτόχρονα, η δημιουργία και η δομή του ΝΑΤΟ αντανακλούσε και τους συσχετισμούς δύναμης στο εσωτερικό των ιμπεριαλιστικών δυνάμεων, όπου την "πρωτοκαθεδρία" αναλάμβαναν οι ΗΠΑ, εξαιτίας του αδυνατίσματος των παραδοσιακών ιμπεριαλιστικών δυνάμεων, όπως ήταν η Βρετανία, η Γαλλία και η Γερμανία.
Σ' αυτό το διάστημα και μέχρι την ανατροπή του σοσιαλισμού στην ΕΣΣΔ, το ΝΑΤΟ αποτέλεσε βασικό πολιτικο-στρατιωτικό "μοχλό" στην αντιπαράθεση των καπιταλιστικών χωρών με την ΕΣΣΔ και τις άλλες σοσιαλιστικές χώρες της Ευρώπης, που απάντησαν στην ιμπεριαλιστική επιθετικότητα με τη συγκρότηση του "Σύμφωνου της Βαρσοβίας".
Το ΝΑΤΟ ήταν ταυτόχρονα το πολυεθνικό στήριγμα των αστικών τάξεων, που συνειδητά επέλεξαν το πλέγμα της εξάρτησης, που επέβαλλε το ΝΑΤΟ, με στόχο να εξασφαλίσουν τα "νώτα" τους, δηλαδή να είναι όσο το δυνατόν πιο σίγουρες για τη δυνατότητα συντριπτικού χτυπήματος στην περίπτωση που το λαϊκό κίνημα στη χώρα τους αμφισβητήσει την εξουσία τους.
1.2. Το ΝΑΤΟ, μετά την ανατροπή του σοσιαλισμού στην ΕΣΣΔ και τη διάλυση του Συμφώνου της Βαρσοβίας, επεξεργάστηκε το «νέο δόγμα» του, με στόχο να επωφεληθεί τα μέγιστα από τη χειροτέρευση του διεθνούς συσχετισμού δύναμης, που δημιουργήθηκε σε βάρος των δυνάμεων του σοσιαλισμού και του αντιιμπεριαλιστικού κινήματος.
Στόχοι του ήταν από τη μια να δημιουργηθεί ένας νέος ιδεολογικός "εχθρός", πολύ ευρύτερος από τον "κομμουνιστικό κίνδυνο", ώστε σ' αυτόν να μπορεί να στοχοποιηθεί κάθε μαζικό λαϊκό ριζοσπαστικό κίνημα.
Κάτι που επιτεύχθηκε με τη δημιουργία του "εχθρού" της "τρομοκρατίας" και του "εξτρεμισμού". Ταυτόχρονα "εφευρέθηκαν" οι λεγόμενοι "ανθρωπιστικοί πόλεμοι", με πρόσχημα την προστασία μειονοτήτων από την "ανθρωπιστική καταστροφή".
Από την άλλη το ΝΑΤΟ επιδίωξε να ενσωματώσει μια σειρά χώρες και να δυναμώσει τον επιθετικό του ρόλο στις περιοχές, όπου άλλοτε υπήρχαν τα σοσιαλιστικά κράτη και ιδιαίτερα εκεί όπου υπάρχει ενεργειακός πλούτος και δρόμοι μεταφοράς. Αυτό το πέτυχε με τους εξής τρόπους:
α) Την ένταξη στο ΝΑΤΟ 12 χωρών (Τσεχία, Ουγγαρία, Πολωνία, Βουλγαρία, Εσθονία, Λετονία, Λιθουανία, Ρουμανία, Σλοβακία, Σλοβενία, Αλβανία, Κροατία). Διαδικασία στην οποία αντιτάχθηκε για τους δικούς της λόγους η Ρωσία, ιδιαίτερα όταν η διαδικασία άγγιξε την Ουκρανία και τη Γεωργία.
β) Τη συγκρότηση του λεγόμενου "Συνεταιρισμού για την Ειρήνη" (1994), στον οποίο εντάχθηκαν 23 χώρες (πρώην σοσιαλιστικές, αλλά και ορισμένες που κατά τη διάρκεια της αντιπαράθεσης ΝΑΤΟ - ΕΣΣΔ είχαν αναλάβει το ρόλο των "ουδέτερων"). Ολες αυτές οι χώρες χωρίς να γίνουν μέλη του ΝΑΤΟ, ταυτόχρονα ενσωματώνονται στη δράση και στους σχεδιασμούς του ιμπεριαλιστικού οργανισμού.
γ) Με την υπογραφή συμφωνιών με τον ΟΗΕ και τον ΟΑΣΕ, ώστε να διευκολυνθεί η δράση του ΝΑΤΟ και να πάρει αυτή την αναγκαία "νομιμότητα", στα πλαίσια του "διεθνούς δικαίου", το οποίο πλέον έχει "μεταλλαχθεί", και από την αντανάκλαση του συσχετισμού ανάμεσα στο καπιταλιστικό και σοσιαλιστικό σύστημα (όταν υπήρχε η ΕΣΣΔ), σε "δίκαιο" που αντανακλά αποκλειστικά τις επιδιώξεις και τις λυκοσυμμαχίες που δημιουργούνται μέσα στο ιμπεριαλιστικό σύστημα.
δ) Με την ωμή ιμπεριαλιστική βαρβαρότητα, όπως εκφράστηκε με τους ιμπεριαλιστικούς πολέμους κατά της Γιουγκοσλαβίας, την κατοχή χωρών (π.χ. Αφγανιστάν, Ιράκ), τη δημιουργία προτεκτοράτων (Κόσσοβο, Βοσνία), τη δημιουργία νέων στρατιωτικών βάσεων (Βουλγαρία, Ρουμανία, Κιργισία), την επέκταση της δράσης σε κάθε γωνιά του πλανήτη.
1.3. Οι παραπάνω εξελίξεις γίνεται προσπάθεια να θεσμοθετηθούν και να διευρυνθούν τώρα και μέσα από τη λεγόμενη "νέα στρατηγική αντίληψή του", που αποφασίστηκε στη Λισσαβόνα. Στη βάση αυτή το ΝΑΤΟ προβλέπεται:
Να αναλάβει ακόμα πιο επιθετικό ρόλο "υπεράσπισης" των χωρών - μελών έναντι οποιασδήποτε απειλής - επίθεσης. Αφήνοντας δηλαδή ακόμη πιο ανοιχτό το ενδεχόμενο επέμβασής του στην πολιτική ζωή μιας χώρας - μέλους, εφόσον απειληθεί η αστική εξουσία σ' αυτήν, αναλαμβάνοντας πολύμορφο ρόλο και την ευθύνη της καταστολής του εργατικού - λαϊκού κινήματος.
Να ενισχύσει τις εκστρατευτικές δυνατότητες για στρατιωτικές επιχειρήσεις πέραν της ζώνης της συμμαχίας, όπως στο Αφγανιστάν. Δράση που τη βλέπει συντονισμένη με τον ΟΗΕ (με τον οποίο έχει υπογράψει συμφωνία συνεργασίας), με τις ανάλογες δυνάμεις που συγκροτεί η ΕΕ, καθώς και με το λεγόμενο "Συνεταιρισμό για την ειρήνη", στον οποίο προσπαθεί να εντάξει όλες τις χώρες που επιδιώκουν τη σύνδεση με το ΝΑΤΟ.
Να αναπτύξει συνεργασία με άλλους εταίρους εκτός ΝΑΤΟ, για να αντιμετωπίζονται οι νέες απειλές (κυβερνοεπιθέσεις, πειρατεία, διάδοση των βαλλιστικών και πυρηνικών όπλων, "ενεργειακή ασφάλεια").
Να πρωτοστατήσει στη χορήγηση "βοήθειας" για το σχηματισμό αστυνομίας και στρατού στις χώρες που ήδη έχουν μπει στο στόχαστρο (Ιράκ, Αφγανιστάν, Κόσσοβο), ώστε "η Βορειοατλαντική Συμμαχία να συμβάλει στη διεθνή ασφάλεια".
Εχουμε να κάνουμε με την ωμή ιμπεριαλιστική παρέμβαση στα εσωτερικά ζητήματα της κάθε χώρας, που μπορεί ν' αξιοποιηθεί για τη σταθεροποίηση καθεστώτων που κινδυνεύουν από τη μαζική λαϊκή πολιτική πάλη.
1.4. Στο "νέο ΝΑΤΟ" θα γίνει προσπάθεια να γεφυρωθεί η αναπόφευκτη όξυνση των ενδοϊμπεριαλιστικών αντιθέσεων στο εσωτερικό της "συμμαχίας", που έχει να κάνει με τα διαφορετικά σχέδια των αστικών τάξεων των χωρών - μελών του ΝΑΤΟ, όπως εκφράζονται π.χ. από τον γαλλο-γερμανικό άξονα, αλλά και άλλες συμμαχίες, όπως η πρόσφατη στρατιωτική συνεργασία Γαλλίας - Βρετανίας και η δημιουργία των στρατιωτικών σωμάτων της ΕΕ.
Ταυτόχρονα, θα επιδιωχτεί να γεφυρωθούν και οι αντιπαραθέσεις με τη Ρωσία, που είναι μια ανερχόμενη ιμπεριαλιστική δύναμη, που διατηρεί σοβαρό οπλοστάσιο, τεχνογνωσία, πηγές ενέργειας, υποδομές, που σε μεγάλο βαθμό "κληρονόμησε" από την εποχή της ΕΣΣΔ. Η διαδικασία αυτή είναι αντιφατική.
Σ' αυτήν την κατεύθυνση γίνεται προσπάθεια για ενσωμάτωση της Ρωσίας (που συμμετέχει στο ΝΑΤΟικό "Συνεταιρισμό για την ειρήνη" και λειτουργεί σε μόνιμη βάση το "Συμβούλιο Ρωσίας - ΝΑΤΟ") σε ορισμένες πλευρές της δράσης του ΝΑΤΟ, όπως η λεγόμενη "αντιπυραυλική ασπίδα" και η κατοχή του Αφγανιστάν.
1.5. Η αστική τάξη της χώρας (και βεβαίως τα κόμματά της, το ΠΑΣΟΚ, όπως και η ΝΔ) έχει τεράστιες ευθύνες για την εμπλοκή της χώρας μας στα ιμπεριαλιστικά σχέδια του ΝΑΤΟ, σε διάφορες γωνιές της Γης, καθώς και στη λεγόμενη "αντιπυραυλική ασπίδα", που οι ιμπεριαλιστές ετοιμάζονται να εγκαταστήσουν στην Ευρώπη, μεταξύ άλλων και στη χώρα μας.
Οι ευθύνες αυτές γίνονται ακόμη μεγαλύτερες αν πάρουμε υπόψη το ρόλο του ΝΑΤΟ στο Αιγαίο, με ανυπολόγιστες συνέπειες για τα κυριαρχικά δικαιώματα της χώρας μας».13
Είναι ανίκητοι;
Το ΝΑΤΟ υπάρχει και επιτίθεται ακριβώς γιατί στα διάφορα κράτη κυριαρχούν οι κεφαλαιοκράτες, που για τα δικά τους συμφέροντα συγκροτούν τέτοιους οργανισμούς και η καταστροφή τους θα επέλθει με την καταστροφή του ιμπεριαλισμού από τους λαούς και την αντικατάστασή του από το σοσιαλισμό. Πάλη ενάντια στο ΝΑΤΟ σημαίνει πάλη ενάντια στις κυρίαρχες δυνάμεις εξουσίας σε κάθε κράτος, που πρέπει να ανατραπούν και θα ανατραπούν.
Οι ίδιες οι αντιθέσεις και οι ανταγωνισμοί των «γερακιών» για το μοίρασμα της λείας είναι σαράκι που κατατρώγει τις δικές τους σάρκες. Γι' αυτό και παίρνουν δύναμη μονάχα κυνηγώντας συνεχώς καινούριους στόχους. Ο ιμπεριαλισμός δεν έχει ζωή, αν δεν κατακτά νέα εδάφη, αν, μαζί με το λαό του κράτους που εξουσιάζει, δεν εξουσιάσει και άλλους λαούς. Μόνο κόβοντας έναν - έναν τους ομφάλιους λώρους αυτών που γεννά - και κάθε λαός μπορεί να το κάνει - τους κόβει την ίδια τη ζωή. Αν το λαϊκό μέτωπο, σε κάθε κράτος που συμβάλλει στη διαιώνιση του διεθνούς ιμπεριαλισμού, αντεπιτεθεί σε αυτό το κράτος, τότε η δύναμη των όπλων θα είναι αδύναμη μπρος στους κολασμένους της Γης, που σπάνε τις αλυσίδες τους για να κερδίσουν έναν κόσμο ολόκληρο.
Αλλά γι' αυτό οι κομμουνιστές έχουν καθήκον ν' αποκαλύψουν στους λαούς πως το «νέο» ΝΑΤΟ δεν γίνεται καλύτερο, ούτε «προωθεί την ασφάλεια» στα πέρατα της Γης, όπως ισχυρίζεται η αστική προπαγάνδα.
Εξακολουθεί να έχει τον επικίνδυνο και βρώμικο ρόλο του ως σφαγέα των λαών και πολεμική «μηχανή» των αστών σε βάρος των λαϊκών κινημάτων, της εργατικής τάξης, των λαϊκών στρωμάτων.
Σ' αυτές τις συνθήκες, το αίτημα της απεμπλοκής από τα ιμπεριαλιστικά σχέδια και της αποδέσμευσης της χώρας μας και κάθε χώρας από το ΝΑΤΟ πρέπει να αποκτήσει νέα δυναμική σε σύνδεση με την πάλη για την εξουσία.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου