http://www.enet.gr
Σε ένα τέτοιο κόμμα του τρίτου κύματος της σκανδιναβικής ακροδεξιάς, το νορβηγικό Κόμμα της Προόδου, ήταν οργανωμένος και ο χασάπης της διπλής επίθεσης Αντερς Μπρέιβικ. Οι τραγικές εξελίξεις στη Νορβηγία με πρωταγωνιστή τον 32χρονο Αντερς Μπρέιβικ, μέλος της νεολαίας του ακροδεξιού Κόμματος της Προόδου, δυστυχώς επικαιροποιούν επιστημονικές έρευνες, οι οποίες καταγράφουν την εντυπωσιακή ενίσχυση της ακροδεξιάς κυρίως σε Δανία και Νορβηγία και στις πρόσφατες εκλογές του Απριλίου και στη Φιλανδία, όπου μέχρι πρότινος αποτελούσε την εξαίρεση.
«Η δημιουργία του τρίτου κύματος ακροδεξιάς στη Σκανδιναβία δεν προήλθε από τους μετανάστες, αλλά από τους μεγάλους φόρους», υποστηρίζεται στη μελέτη. Τα κόμματα που εμφανίστηκαν στη Δανία και τη Νορβηγία ήταν κατ' εξοχήν κόμματα αντι-φορολογικά, με βασική τους διεκδίκηση τη μείωση της φορολογίας. Επιπλέον, σε αυτές τις δύο χώρες, τα κόμματα της άκρας δεξιάς εμφανίζονται συχνά ως κόμματα «δυσφορίας» και «διαμαρτυρίας» για τα κατεστημένα κόμματα, υποστηρίζει η ερευνήτρια Βασιλική Τσαγκρώνη στην πολυσέλιδη διατριβή της «Το σκανδιναβικό μοντέλο της άκρας δεξιάς», την οποία πραγματοποίησε υπό την επίβλεψη της Δέσποινας Παπαδημητρίου, διδάκτορος Ιστορίας της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών και καθηγήτριας του Τμήματος Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας του Παντείου Πανεπιστημίου.
Από τη δεκαετία του '80 και μετά στην ακροδεξιά ατζέντα μπαίνει το μεταναστευτικό.
«Housetrained you' ll never be», δηλαδή: «Δεν θα γίνετε ποτέ κύριοι αυτού του σπιτιού» (εννοώντας το Κοινοβούλιο) είπε ο πρωθυπουργός της Δανίας Poul Nyrup Rasmussen από το βήμα του Κοινοβουλίου, απευθυνόμενος προς τα στελέχη του Λαϊκού Κόμματος, με αφορμή τη λαϊκίστικη ρητορική του κόμματος σχετικά με το ζήτημα της μετανάστευσης τον Οκτώβριο του 1999.
Στη Σουηδία παρατηρείται δυναμική κίνηση στις αρχές του 1991, όταν το κόμμα Ny Demokrati κερδίζει ποσοστό 6,7% στις εθνικές εκλογές. Ιδρυτές του ο Bert Karisson (ιδιοκτήτης δισκογραφικής εταιρείας που διέθετε εικόνα «ανθρώπου του λαού») και ο Ian Wachtmeister (επιχειρηματίας, συγγραφέας δημοφιλών βιβλίων στα οποία σατίριζε τους σουηδούς πολιτικούς και τη γραφειοκρατίας της χώρας κ.λπ.). Το προεκλογικό τους πρόγραμμα περιλαμβάνει τέσσερα βασικά σημεία: τα κατεστημένα πολιτικά κόμματα και οι πολιτικοί δεν αντιπροσωπεύουν τον λαό, πρέπει να μειωθούν οι φορολογικοί συντελεστές, να ιδιωτικοποιηθούν οι δημόσιες υπηρεσίες, να μειωθεί ο αριθμός των μεταναστών. Σύνθημά τους: «Η πολιτική να γίνει πιο ευχάριστη»!
Σε Δανία και Νορβηγία, σύμφωνα με τη μελέτη του Παντείου, με την εμφάνισή του το Κόμμα Προόδου εισηγείται έναν πολιτικό και οικονομικό νεοφιλελευθερισμό τον οποίον θα διατρέχει μια ριζική μείωση της φορολογίας καθώς και περικοπές των κυβερνητικών εξόδων, ανάμεσά τους και έξοδα για την άμυνα της χώρας. Με ειρωνική διάθεση, ο ιδρυτής του Mogens Clistrup στη Δανία είχε προτείνει την αντικατάσταση όλου του υπουργείου Αμυνας από έναν αυτόματο τηλεφωνητή, ο οποίος σε ηχογραφημένο μήνυμα θα έλεγε στη ρωσική γλώσσα: «Παραδινόμαστε». Το κυρίαρχο ιδεολογικό μοντέλο υποστηρίζει ένα κράτος κοινωνικής πρόνοιας το οποίο δεν θα ζημιώνει τους επιχειρηματίες και θα μπορεί να αφαιρεί κάθε προνόμιο από αυτούς που το αξίζουν. Ενα μοντέλο «προνοιακού σοβινισμού» που στοχεύει στην κράτηση των εθνικών πόρων μόνον για τους πολίτες της κάθε χώρας.
Στη Νορβηγία, ένας από τους πλέον ισχυρούς και δημοφιλείς ηγέτες της ακροδεξιάς, ο Carl Ivar Hagen, για χρόνια είχε ως μόνιμο στόχο όχι μόνον τους μετανάστες, τους οποίους χαρακτηρίζει «απειλή για τον νορβηγικό πολιτισμό», αλλά και όσους λάμβαναν κοινωνικά επιδόματα, που τους χαρακτηρίζει «τεμπέληδες», και εκείνους που επιδοτούνται από το κράτος, που τους αποκαλεί δημόσια «διεφθαρμένους»!
Ενα επίσης ενδιαφέρον στοιχείο για να κατανοήσουμε το «σκανδιναβικό μοντέλο της άκρας δεξιάς» είναι πως σχεδόν οι μισοί ψηφοφόροι του νορβηγικού και δανέζικου Κόμματος Προόδου, καθώς και του Λαϊκού Κόμματος στη Δανία, δηλώνουν πως δεν ανήκουν σε κάποιο θρήσκευμα (49,99%, 55,6% και 47,2% αντίστοιχα). Βέβαια, δεν σημαίνει πως αποδέχονται και τη συνύπαρξη διαφορετικών θρησκειών: στη Δανία πάνω από έξι στους δέκα ψηφοφόρους του Λαϊκού Κόμματος και οκτώ στους εννέα του Κόμματος της Προόδου είναι αντίθετοι στη συνύπαρξη. Παρόμοια ποσοστά παρατηρούνται στη Νορβηγία. Η θρησκεία φαίνεται να εξετάζεται μέσα από το πρίσμα της κουλτούρας και της διαφορετικότητας. Σε ομιλία του ο Glistrup είχε παρομοιάσει τους μουσουλμάνους «σαν μια σταγόνα αρσενικό σ' ένα ποτήρι καθαρό νερό»!
Για το θέμα των μεταναστών το κόμμα της Ny Demokrati (Νέα Δημοκρατία) στη Σουηδία υποστηρίζει μεταξύ άλλων: οι πολιτικοί πρόσφυγες πρέπει να παίρνουν δάνεια και όχι επιδόματα, οι μετανάστες πρέπει να αποβάλλονται από τη χώρα σε περιπτώσεις διάπραξης εγκλήματος, τα παιδιά των μεταναστών δεν πρέπει να έχουν το δικαίωμα να εκπαιδεύονται στη μητρική τους γλώσσα.
Στην περίπτωση των σκανδιναβικών χωρών, η ανεργία δεν φαίνεται να επηρεάζει την ισχυροποίηση των ακροδεξιών κομμάτων. Τόσο στην περίπτωση της Νορβηγίας, όσο της Σουηδίας και της Δανίας, τα κόμματα σημείωσαν υψηλή εκλογική επιτυχία σε περιόδους που η ανεργία βρισκόταν σε χαμηλά επίπεδα.
Ξεχωριστό ενδιαφέρον έχει η Φιλανδία. Η μέχρι πρότινος μοναδική σκανδιναβική χώρα που αντιστεκόταν στην άνοδο της ακροδεξιάς, στις εκλογές του περασμένου Απριλίου έκανε την «έκπληξη». Το ακροδεξιό κόμμα «Αληθινοί Φιλανδοί» έλαβε ποσοστό 19% και 39 έδρες, σε αντίθεση με το 4% και τις 5 έδρες που είχε λάβει στις προηγούμενες εκλογές.
*Η νέα ακροδεξιά εγκαταλείπει ιδεολογίες όπως ο παραδοσιακός φασισμός και ο εξτρεμισμός, για μια πιο ευέλικτη, πολιτική στρατηγική, που συνδυάζει ακραία ρητορική και συμβολικές πολιτικές με τα εργαλεία του συμβατικού πολιτικού marketing, που έχουν στόχο τη διασπορά των ιδεών στο εκλογικό σώμα.
Αντίδραση στην υψηλή φορολογία, αμφισβήτηση των κατεστημένων κομμάτων και απέχθεια για την πολυπολιτισμικότητα, είναι το τρίπτυχο ενός «προνοιακού σοβινισμού» στον οποίον βασίστηκε η γέννηση, τη δεκαετία του '80, του «τρίτου κύματος» του ακροδεξιού σκανδιναβικού μοντέλου, σύμφωνα με έρευνα του Παντείου.
Σε ένα τέτοιο κόμμα του τρίτου κύματος της σκανδιναβικής ακροδεξιάς, το νορβηγικό Κόμμα της Προόδου, ήταν οργανωμένος και ο χασάπης της διπλής επίθεσης Αντερς Μπρέιβικ. Οι τραγικές εξελίξεις στη Νορβηγία με πρωταγωνιστή τον 32χρονο Αντερς Μπρέιβικ, μέλος της νεολαίας του ακροδεξιού Κόμματος της Προόδου, δυστυχώς επικαιροποιούν επιστημονικές έρευνες, οι οποίες καταγράφουν την εντυπωσιακή ενίσχυση της ακροδεξιάς κυρίως σε Δανία και Νορβηγία και στις πρόσφατες εκλογές του Απριλίου και στη Φιλανδία, όπου μέχρι πρότινος αποτελούσε την εξαίρεση.
«Η δημιουργία του τρίτου κύματος ακροδεξιάς στη Σκανδιναβία δεν προήλθε από τους μετανάστες, αλλά από τους μεγάλους φόρους», υποστηρίζεται στη μελέτη. Τα κόμματα που εμφανίστηκαν στη Δανία και τη Νορβηγία ήταν κατ' εξοχήν κόμματα αντι-φορολογικά, με βασική τους διεκδίκηση τη μείωση της φορολογίας. Επιπλέον, σε αυτές τις δύο χώρες, τα κόμματα της άκρας δεξιάς εμφανίζονται συχνά ως κόμματα «δυσφορίας» και «διαμαρτυρίας» για τα κατεστημένα κόμματα, υποστηρίζει η ερευνήτρια Βασιλική Τσαγκρώνη στην πολυσέλιδη διατριβή της «Το σκανδιναβικό μοντέλο της άκρας δεξιάς», την οποία πραγματοποίησε υπό την επίβλεψη της Δέσποινας Παπαδημητρίου, διδάκτορος Ιστορίας της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών και καθηγήτριας του Τμήματος Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας του Παντείου Πανεπιστημίου.
Από τη δεκαετία του '80 και μετά στην ακροδεξιά ατζέντα μπαίνει το μεταναστευτικό.
«Housetrained you' ll never be», δηλαδή: «Δεν θα γίνετε ποτέ κύριοι αυτού του σπιτιού» (εννοώντας το Κοινοβούλιο) είπε ο πρωθυπουργός της Δανίας Poul Nyrup Rasmussen από το βήμα του Κοινοβουλίου, απευθυνόμενος προς τα στελέχη του Λαϊκού Κόμματος, με αφορμή τη λαϊκίστικη ρητορική του κόμματος σχετικά με το ζήτημα της μετανάστευσης τον Οκτώβριο του 1999.
Στη Σουηδία παρατηρείται δυναμική κίνηση στις αρχές του 1991, όταν το κόμμα Ny Demokrati κερδίζει ποσοστό 6,7% στις εθνικές εκλογές. Ιδρυτές του ο Bert Karisson (ιδιοκτήτης δισκογραφικής εταιρείας που διέθετε εικόνα «ανθρώπου του λαού») και ο Ian Wachtmeister (επιχειρηματίας, συγγραφέας δημοφιλών βιβλίων στα οποία σατίριζε τους σουηδούς πολιτικούς και τη γραφειοκρατίας της χώρας κ.λπ.). Το προεκλογικό τους πρόγραμμα περιλαμβάνει τέσσερα βασικά σημεία: τα κατεστημένα πολιτικά κόμματα και οι πολιτικοί δεν αντιπροσωπεύουν τον λαό, πρέπει να μειωθούν οι φορολογικοί συντελεστές, να ιδιωτικοποιηθούν οι δημόσιες υπηρεσίες, να μειωθεί ο αριθμός των μεταναστών. Σύνθημά τους: «Η πολιτική να γίνει πιο ευχάριστη»!
Σε Δανία και Νορβηγία, σύμφωνα με τη μελέτη του Παντείου, με την εμφάνισή του το Κόμμα Προόδου εισηγείται έναν πολιτικό και οικονομικό νεοφιλελευθερισμό τον οποίον θα διατρέχει μια ριζική μείωση της φορολογίας καθώς και περικοπές των κυβερνητικών εξόδων, ανάμεσά τους και έξοδα για την άμυνα της χώρας. Με ειρωνική διάθεση, ο ιδρυτής του Mogens Clistrup στη Δανία είχε προτείνει την αντικατάσταση όλου του υπουργείου Αμυνας από έναν αυτόματο τηλεφωνητή, ο οποίος σε ηχογραφημένο μήνυμα θα έλεγε στη ρωσική γλώσσα: «Παραδινόμαστε». Το κυρίαρχο ιδεολογικό μοντέλο υποστηρίζει ένα κράτος κοινωνικής πρόνοιας το οποίο δεν θα ζημιώνει τους επιχειρηματίες και θα μπορεί να αφαιρεί κάθε προνόμιο από αυτούς που το αξίζουν. Ενα μοντέλο «προνοιακού σοβινισμού» που στοχεύει στην κράτηση των εθνικών πόρων μόνον για τους πολίτες της κάθε χώρας.
Στη Νορβηγία, ένας από τους πλέον ισχυρούς και δημοφιλείς ηγέτες της ακροδεξιάς, ο Carl Ivar Hagen, για χρόνια είχε ως μόνιμο στόχο όχι μόνον τους μετανάστες, τους οποίους χαρακτηρίζει «απειλή για τον νορβηγικό πολιτισμό», αλλά και όσους λάμβαναν κοινωνικά επιδόματα, που τους χαρακτηρίζει «τεμπέληδες», και εκείνους που επιδοτούνται από το κράτος, που τους αποκαλεί δημόσια «διεφθαρμένους»!
Ενα επίσης ενδιαφέρον στοιχείο για να κατανοήσουμε το «σκανδιναβικό μοντέλο της άκρας δεξιάς» είναι πως σχεδόν οι μισοί ψηφοφόροι του νορβηγικού και δανέζικου Κόμματος Προόδου, καθώς και του Λαϊκού Κόμματος στη Δανία, δηλώνουν πως δεν ανήκουν σε κάποιο θρήσκευμα (49,99%, 55,6% και 47,2% αντίστοιχα). Βέβαια, δεν σημαίνει πως αποδέχονται και τη συνύπαρξη διαφορετικών θρησκειών: στη Δανία πάνω από έξι στους δέκα ψηφοφόρους του Λαϊκού Κόμματος και οκτώ στους εννέα του Κόμματος της Προόδου είναι αντίθετοι στη συνύπαρξη. Παρόμοια ποσοστά παρατηρούνται στη Νορβηγία. Η θρησκεία φαίνεται να εξετάζεται μέσα από το πρίσμα της κουλτούρας και της διαφορετικότητας. Σε ομιλία του ο Glistrup είχε παρομοιάσει τους μουσουλμάνους «σαν μια σταγόνα αρσενικό σ' ένα ποτήρι καθαρό νερό»!
Για το θέμα των μεταναστών το κόμμα της Ny Demokrati (Νέα Δημοκρατία) στη Σουηδία υποστηρίζει μεταξύ άλλων: οι πολιτικοί πρόσφυγες πρέπει να παίρνουν δάνεια και όχι επιδόματα, οι μετανάστες πρέπει να αποβάλλονται από τη χώρα σε περιπτώσεις διάπραξης εγκλήματος, τα παιδιά των μεταναστών δεν πρέπει να έχουν το δικαίωμα να εκπαιδεύονται στη μητρική τους γλώσσα.
Στην περίπτωση των σκανδιναβικών χωρών, η ανεργία δεν φαίνεται να επηρεάζει την ισχυροποίηση των ακροδεξιών κομμάτων. Τόσο στην περίπτωση της Νορβηγίας, όσο της Σουηδίας και της Δανίας, τα κόμματα σημείωσαν υψηλή εκλογική επιτυχία σε περιόδους που η ανεργία βρισκόταν σε χαμηλά επίπεδα.
Ξεχωριστό ενδιαφέρον έχει η Φιλανδία. Η μέχρι πρότινος μοναδική σκανδιναβική χώρα που αντιστεκόταν στην άνοδο της ακροδεξιάς, στις εκλογές του περασμένου Απριλίου έκανε την «έκπληξη». Το ακροδεξιό κόμμα «Αληθινοί Φιλανδοί» έλαβε ποσοστό 19% και 39 έδρες, σε αντίθεση με το 4% και τις 5 έδρες που είχε λάβει στις προηγούμενες εκλογές.
*Η νέα ακροδεξιά εγκαταλείπει ιδεολογίες όπως ο παραδοσιακός φασισμός και ο εξτρεμισμός, για μια πιο ευέλικτη, πολιτική στρατηγική, που συνδυάζει ακραία ρητορική και συμβολικές πολιτικές με τα εργαλεία του συμβατικού πολιτικού marketing, που έχουν στόχο τη διασπορά των ιδεών στο εκλογικό σώμα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου