http://www.ethnos.gr
Τα πρόσφατα βίαια γεγονότα στην Αίγυπτο κατά των χριστιανών κοπτών, στη διάρκεια των οποίων 25 άτομα έχασαν τη ζωή τους στο Κάιρο και 272 τραυματίστηκαν, όταν οι άνδρες της στρατιωτικής αστυνομίας άνοιξαν πυρ κατά των διαδηλωτών, ενισχύουν τους χειρότερους φόβους όλων όσoι θεωρούσαν ότι οι Αιγύπτιοι ξεφορτώθηκαν έναν δικτάτορα για να φορτωθούν μία άλλη χούντα.
Επιπλέον, εγείρεται και το ερώτημα αν τελικά ο περίφημος δημοκρατικός άνεμος που φύσηξε στη Μέση Ανατολή ή η "αραβική άνοιξη", όπως χαρακτηρίστηκε ο ξεσηκωμός των ανθρώπων σε Τυνησία, Αίγυπτο, Υεμένη, Μπαχρέιν, Λιβύη, Ιορδανία και Συρία, δεν είναι τίποτα άλλο από... άπνοια, ή ένα εφεύρημα της Δύσης που απηχεί ουσιαστικά τους ευσεβείς πόθους της σχετικά με το πώς θα έπρεπε να ήταν η δημοκρατία σ' αυτές τις χώρες, αγνοώντας συχνά τις ιδιαιτερότητές τους, όπως για παράδειγμα τη θρησκευτική.
Απρόθυμη
Η στρατιωτική ηγεσία της χώρας, για την οποία όλο και περισσότεροι πλέον φοβούνται ότι δεν θα παραδώσει τόσο γρήγορα και τόσο πρόθυμα την εξουσία, δεν έκανε αποδεκτή την παραίτηση του αντιπροέδρου και υπουργού Οικονομικών της Αιγύπτου, Χαζέμ ελ- Μπαμπλάουι, μετά τις βιαιότητες της περασμένης Κυριακής.
Οι 24 αξιωματικοί, εξάλλου, του Ανώτατου Συμβουλίου Ενόπλων Δυνάμεων που έχει αναλάβει τη διακυβέρνηση, έχουν ήδη δώσει δείγματα γραφής της απροθυμίας τους. Το χρονοδιάγραμμα των εκλογών είναι χαρακτηριστικό παράδειγμα της βραδύτητας με την οποία προωθούνται οι αλλαγές: οι βουλευτικές εκλογές θα διεξαχθούν σε δύο γύρους, στις 28 Νοεμβρίου και 14 Δεκεμβρίου, οι εκλογές για την Ανω Βουλή στις 29 Ιανουαρίου του 2012, κατόπιν το Κοινοβούλιο θα αναλάβει να συντάξει το νέο Σύνταγμα ώστε να προκηρυχθούν προεδρικές εκλογές, κατά πάσα πιθανότητα για τα τέλη του επόμενου χρόνου. Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι το Συμβούλιο θα παραμείνει στην εξουσία τουλάχιστον ένα χρόνο ακόμα και ήδη έχει "φροντίσει" να εδραιώσει τη θέση του.
Τον Σεπτέμβριο, άρχισε και πάλι να λογοκρίνει τα ΜΜΕ, απειλώντας με κλείσιμο τηλεοπτικούς σταθμούς και με φυλάκιση δημοσιογράφους που θα τολμήσουν να αναφερθούν αρνητικά στον στρατό, παρέτεινε για ένα χρόνο τον διαβόητο νόμο έκτακτης ανάγκης ο οποίος, μεταξύ άλλων, επιτρέπει να δικαστούν από στρατιωτικά δικαστήρια πολίτες των οποίων οι "ενέργειες κρίνονται ως επικίνδυνες για τη δημόσια τάξη".
Αλλά και οι πολιτικές δυνάμεις έχουν πολλά παράπονα από το Συμβούλιο, κατηγορώντας το πως το πολύπλοκο εκλογικό σύστημα που επέβαλε, επιτρέπει στην ουσία την επιστροφή των ανθρώπων του Μουμπάρακ από την "πίσω πόρτα", ενώ ήδη έχουν ανασυνταχθεί μέλη παλιότερων κομμάτων που έχουν την εμπειρία και τα χρήματα για μία επιθετική προεκλογική εκστρατεία.
Αντιθέτως, οι νέοι και οι ακτιβιστές, που πρωτοστάτησαν στις διαμαρτυρίες στην πλατεία Ταχρίρ, ούτε την εμπειρία έχουν, ούτε τα λεφτά για να οργανωθούν καταλλήλως και, παρόλο που αρκετοί έχουν δεσμευτεί να σχηματίσουν κομματικούς μηχανισμούς, δεν είναι ξεκάθαρο πόσο ικανοί είναι ή πόσο γρήγορα μπορούν να το πραγματοποιήσουν.
ΥΕΜΕΝΗ
Μένει μέχρι να φύγει ο Σάλεχ
Εδώ και σχεδόν εννέα αιματοβαμμένους μήνες, η Υεμένη μοιάζει να βρίσκεται στο κατώφλι μιας "άνοιξης" η οποία, ωστόσο, δεν έρχεται. Στις αρχές Οκτωβρίου, ο Αλί Αμπντάλα Σάλεχ, πρόεδρος από το 1978, διακήρυξε πως θα παραιτηθεί "μέσα στις επόμενες ημέρες".
Ωστόσο, αντί να πανηγυρίσει, η αντιπολίτευση αντιμετώπισε την παραπάνω "δέσμευση" με δυσπιστία ως άλλη μία απόπειρα του προέδρου να κερδίσει χρόνο. Υπενθυμίζεται, άλλωστε, πως ο Σάλεχ εγκαταλείπει την εξουσία μήνες τώρα.
Από τα τέλη Μαΐου έως σήμερα, ο 69χρονος ηγέτης έχει δηλώσει πως θα παραιτηθεί τουλάχιστον τρεις φορές. Αυτό βέβαια στη θεωρία, γιατί στην πράξη ο Σάλεχ κρατάει πεισματικά τα ηνία της εξουσίας και αρνείται να υπογράψει το ειρηνευτικό σχέδιο του Συμβουλίου Συνεργασίας του Κόλπου.
Παράλληλα, οι συγκρούσεις συνεχίζονται με αμείωτη ένταση στους δρόμους της πρωτεύουσας Σαναά, καθώς και άλλων πόλεων. Μάλιστα, από την οργή των δυνάμεων του Σάλεχ δεν γλιτώνουν ούτε οι γυναίκες. Δεκάδες τραυματίστηκαν προ ημερών κατά τη διάρκεια διαδήλωσης υπέρ της Υεμενίτισσας ακτιβίστριας Ταουακόλ Κάρμαν, η οποία βραβεύθηκε με το Νόμπελ Ειρήνης.
Πάντως, παρά τη διεθνή κατακραυγή και τους 1.500 νεκρούς, το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ δεν έχει ακόμη ασκήσει ουσιαστική πίεση στον Σάλεχ να παραιτηθεί. Μάλλον επειδή αυτός τυγχάνει σύμμαχος της Σ. Αραβίας και των ΗΠΑ.
ΛΙΒΥΗ
Το φάντασμα του Καντάφι πάνω από την Τρίπολη
Ενισχυμένοι από τις νατοϊκές δυνάμεις, οι αντάρτες του Εθνικού Μεταβατικού Συμβουλίου μπήκαν στην πρωτεύουσα Τρίπολη στα τέλη του Αυγούστου κυριεύοντας το αρχηγείο του Μουαμάρ Καντάφι και τρέποντας σε φυγή αυτόν και την οικογένειά του. Τότε, δημιουργήθηκε η εντύπωση πως ο εμφύλιος πόλεμος τελείωσε και πως το παλαιό καθεστώς αποτελεί παρελθόν. Ωστόσο, σήμερα, σχεδόν δύο μήνες μετά τη μεγάλη νίκη, οι μάχες συνεχίζονται ακόμη και μέσα στην Τρίπολη.
Οι κανταφικές δυνάμεις εξακολουθούν να ελέγχουν μέρος της λιβυκής επικράτειας (την πόλη Μπάνι Ουαλίντ, κομμάτια της Σύρτης που είναι η γενέτειρα του Καντάφι, καθώς και άλλες μικρότερες πόλεις), όπερ σημαίνει πως η χώρα ακόμη δεν έχει "απελευθερωθεί". Οσο για τον ίδιο τον πρώην συνταγματάρχη, αυτός εξακολουθεί να διαφεύγει τη σύλληψη.
ΤΥΝΗΣΙΑ
Μετ' εμποδίων προς τις κάλπες
Συνεπαρμένη από το άρωμα του "γιασεμιού", η Τυνησία υπήρξε η πρώτη χώρα στην οποία ήρθε η "άνοιξη" όταν ανετράπη ο προέδρος Μπεν Αλι στα μέσα του Ιανουαρίου. Πλέον, σχεδόν δέκα μήνα μετά, η χώρα βρίσκεται στην τελική ευθεία προς τις πρώτες δημοκρατικές εκλογές, που προβλέπεται να πραγματοποιηθούν στις 23 Οκτωβρίου (με καθυστέρηση τριών μηνών).
Περίπου 11.000 υποψήφιοι και 110 κόμματα θα διεκδικήσουν τις 218 θέσεις του κοινοβουλίου. Ως φαβορί παρουσιάζεται το ισλαμικό κόμμα "Al-Nahda", γεγονός το οποίο προκαλεί ανησυχία στα πιο κοσμικά κομμάτια της τυνησιακής κοινωνίας.
Μάλιστα, την εν λόγω ανησυχία ήρθαν να εντείνουν τα βίαια επεισόδια που συγκλόνισαν τη χώρα προ ημερών με πρωταγωνιστές συντηρητικούς ισλαμιστές οι οποίοι στη μία περίπτωση προσπάθησαν να βάλουν φωτιά σε τηλεοπτικό σταθμό με αφορμή την προβολή μιας οσκαρικής ταινίας κινουμένων σχεδίων (την οποία θεώρησαν αντι-ισλαμική) και στην άλλη συγκρούστηκαν με την αστυνομία έξω από κεντρικό πανεπιστήμιο της Τύνιδας, όπου είχαν συγκεντρωθεί για να διαμαρτυρηθούν ενάντια στην απαγόρευση της μαντίλας στα ΑΕΙ.
Οσο για τους νέους που πρωταγωνίστησαν στον ερχομό της "άνοιξης", αυτοί παρουσιάζονται μπερδεμένοι (το 44% του εκλογικού σώματος δεν έχει αποφασίσει ποιον θα ψηφίσει) και απογοητευμένοι, καθώς δεν έχουν ακόμη δει τη ζωή τους να αλλάζει.
ΣΥΡΙΑ
Ο,τι κινείται πυροβολείται...
Η Συρία ξεχωρίζει ως η χώρα στην οποία δεν ήρθε η "άνοιξη". Σχεδόν εννέα μήνες μετά την "εκκίνηση" των αντικαθεστωτικών διαδηλώσεων και παρά τον βαρύ φόρο αίματος (οι νεκροί φέρονται να ξεπερνούν τους 2.900), ο πρόεδρος Μπασάρ αλ Ασαντ εξακολουθεί να καταστέλλει την όποια αμφισβήτηση με σιδηρά πυγμή.
Στο πλευρό του έχει την ηγεσία των ενόπλων δυνάμεων, κομμάτια του πληθυσμού (κυρίως αλαουίτες και χριστιανούς), αλλά και ένα μέρος της διεθνούς κοινότητας (Κίνα και Ρωσία άσκησαν προ ημερών βέτο σε σχέδιο απόφασης του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ το οποίο καταδίκαζε το συριακό καθεστώς, ενώ μέχρι σήμερα καμία χώρα δεν έχει προτείνει στρατιωτική επέμβαση εναντίον της Συρίας).
Αξίζει να σημειωθεί πως ακόμη και η (κυρίως σουνιτική) αντιπολίτευση (εκπρόσωποι της οποίας βρέθηκαν πρόσφατα σε Παρίσι και Στοκχόλμη ζητώντας αναγνώριση) τάσσεται κατά μιας ξένης στρατιωτικής επέμβασης στη χώρα.
Επιπλέον, δεν είναι λίγοι οι αναλυτές που τονίζουν πως το αντικαθεστωτικό μέτωπο είναι πολυδιασπασμένο και ως εκ τούτου ανίκανο να επιτύχει τη μεγάλη ανατροπή.
Δεδομένων όλων των παραπάνω, το κλίμα στη Συρία μάλλον θα συνεχίσει να είναι... "χειμωνιάτικο".
ΔΙΕΘΝΗΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ
Σπασμωδική και καθυστερημένη η αντίδραση της Δύσης
Αμηχανία και αδυναμία συντονισμένης δράσης είναι τα κύρια χαρακτηριστικά της αντίδρασης της Δύσης στο σκηνικό που έχει δημιουργηθεί. Αν και μιλούσαν χρόνια για "δημοκρατία", άλλωστε οι ΗΠΑ επί Μπους έκαναν δύο πολέμους για να την... επιβάλουν, οι εξεγέρσεις στη Μέση Ανατολή κατέλαβαν εξαπίνης τους δυτικούς ηγέτες. Δεν ήξεραν κι ούτε ξέρουν πώς να βοηθήσουν -εκτός από δυνάμεις του ΝΑΤΟ στη Λιβύη και κυρίως με λόγια στις υπόλοιπες περιπτώσεις- τους εξεγερμένους, αφού για χρόνια, οι Ηνωμένες Πολιτείες σε μεγαλύτερο βαθμό αλλά και η Ευρώπη βοηθούσαν, ή έκαναν δουλειές με τους δικτάτορες της περιοχής -έστελναν μάλιστα τους ύποπτους για τρομοκρατία στους θαλάμους βασανιστηρίων της Αιγύπτου κι άλλων χωρών, αλλά από τον Ιανουάριο του 2011 θυμήθηκαν τη δικαιοσύνη και τη δημοκρατία. Δεν ξέρουν ούτε ποιους να υποστηρίξουν.
Σε περιπτώσεις όπως η Αίγυπτος ή η Λιβύη επιθυμούν μία διάδοχη κατάσταση ή τουλάχιστον τη συμμετοχή στις νέες κυβερνήσεις "δικών" τους ανθρώπων. Στην Αίγυπτο, για παράδειγμα, πίεσαν τον αρχηγό του Γενικού Επιτελείου Στρατού, στρατηγό Σάμι αλ Ανάν, να αναλάβει τον ρόλο του συντονιστή στις προσπάθειες σχηματισμού μιας μεταβατικής κυβέρνησης, αφού ήταν ο μόνος που είχε στενή επαφή με την Ουάσιγκτον, η οποία δεν επιθυμεί λύσεις που θα κόψουν εντελώς την επιρροή που ασκεί στο Κάιρο.
Μέρος του προβλήματος για το ποια στάση θα έπρεπε να υιοθετήσει η ΕΕ και οι ΗΠΑ είναι ότι έχουν διαφορετικά συμφέροντα στις υπό ξεσηκωμό χώρες. Τρανό παράδειγμα η Συρία. Πρόσφατα, Ρωσία και Κίνα άσκησαν βέτο στην πρόταση που κατατέθηκε στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ από τη Γαλλία, Βρετανία, Γερμανία και Πορτογαλία για επιβολή αυστηρών κυρώσεων στη Συρία, καθώς τη θεωρούν δυνατό παίκτη στη διεθνή σκηνή λόγω της στρατηγικής θέσης της στη Μέση Ανατολή, άλλωστε η Ρωσία διαθέτει στην Ταρτούς τη μοναδική ναυτική βάση εκτός της παλαιάς σοβιετικής επικράτειας. Από τη δική της πλευρά η Δύση αναμένεται να προσπαθήσει να εντείνει τις κυρώσεις κατά της Συρίας και παράλληλα να συνεργαστεί με ομάδες της αντιπολίτευσης, σε συντονισμό με την Τουρκία, τον Αραβικό Σύνδεσμο και το Συμβούλιο Συνεργασίας του Κόλπου.
ΧΡΥΣΟΥΛΑ ΚΑΤΣΑΡΟΥ - ΓΙΩΡΓΟΣ ΣΚΑΦΙΔΑΣ
Οι πολύνεκρες συγκρούσεις στην Αίγυπτο με θύματα χριστιανούς κόπτες ενισχύουν τους φόβους όλων όσoι θεωρούσαν ότι ο δημοκρατικός άνεμος που φύσηξε στην περιοχή απέχει πολύ από τον πραγματικό εκδημοκρατισμό
Τα πρόσφατα βίαια γεγονότα στην Αίγυπτο κατά των χριστιανών κοπτών, στη διάρκεια των οποίων 25 άτομα έχασαν τη ζωή τους στο Κάιρο και 272 τραυματίστηκαν, όταν οι άνδρες της στρατιωτικής αστυνομίας άνοιξαν πυρ κατά των διαδηλωτών, ενισχύουν τους χειρότερους φόβους όλων όσoι θεωρούσαν ότι οι Αιγύπτιοι ξεφορτώθηκαν έναν δικτάτορα για να φορτωθούν μία άλλη χούντα.
Επιπλέον, εγείρεται και το ερώτημα αν τελικά ο περίφημος δημοκρατικός άνεμος που φύσηξε στη Μέση Ανατολή ή η "αραβική άνοιξη", όπως χαρακτηρίστηκε ο ξεσηκωμός των ανθρώπων σε Τυνησία, Αίγυπτο, Υεμένη, Μπαχρέιν, Λιβύη, Ιορδανία και Συρία, δεν είναι τίποτα άλλο από... άπνοια, ή ένα εφεύρημα της Δύσης που απηχεί ουσιαστικά τους ευσεβείς πόθους της σχετικά με το πώς θα έπρεπε να ήταν η δημοκρατία σ' αυτές τις χώρες, αγνοώντας συχνά τις ιδιαιτερότητές τους, όπως για παράδειγμα τη θρησκευτική.
Απρόθυμη
Η στρατιωτική ηγεσία της χώρας, για την οποία όλο και περισσότεροι πλέον φοβούνται ότι δεν θα παραδώσει τόσο γρήγορα και τόσο πρόθυμα την εξουσία, δεν έκανε αποδεκτή την παραίτηση του αντιπροέδρου και υπουργού Οικονομικών της Αιγύπτου, Χαζέμ ελ- Μπαμπλάουι, μετά τις βιαιότητες της περασμένης Κυριακής.
Οι 24 αξιωματικοί, εξάλλου, του Ανώτατου Συμβουλίου Ενόπλων Δυνάμεων που έχει αναλάβει τη διακυβέρνηση, έχουν ήδη δώσει δείγματα γραφής της απροθυμίας τους. Το χρονοδιάγραμμα των εκλογών είναι χαρακτηριστικό παράδειγμα της βραδύτητας με την οποία προωθούνται οι αλλαγές: οι βουλευτικές εκλογές θα διεξαχθούν σε δύο γύρους, στις 28 Νοεμβρίου και 14 Δεκεμβρίου, οι εκλογές για την Ανω Βουλή στις 29 Ιανουαρίου του 2012, κατόπιν το Κοινοβούλιο θα αναλάβει να συντάξει το νέο Σύνταγμα ώστε να προκηρυχθούν προεδρικές εκλογές, κατά πάσα πιθανότητα για τα τέλη του επόμενου χρόνου. Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι το Συμβούλιο θα παραμείνει στην εξουσία τουλάχιστον ένα χρόνο ακόμα και ήδη έχει "φροντίσει" να εδραιώσει τη θέση του.
Οι εξελίξεις στη Μ. Ανατολή δεν ήταν αυτό ακριβώς που θα περίμεναν οι ΗΠΑ και ο Ομπάμα, καθώς η μετάβαση από τα δικτατορικά καθεστώτα στη δημοκρατία δεν είναι και τόσο... ομαλή.
Τον Σεπτέμβριο, άρχισε και πάλι να λογοκρίνει τα ΜΜΕ, απειλώντας με κλείσιμο τηλεοπτικούς σταθμούς και με φυλάκιση δημοσιογράφους που θα τολμήσουν να αναφερθούν αρνητικά στον στρατό, παρέτεινε για ένα χρόνο τον διαβόητο νόμο έκτακτης ανάγκης ο οποίος, μεταξύ άλλων, επιτρέπει να δικαστούν από στρατιωτικά δικαστήρια πολίτες των οποίων οι "ενέργειες κρίνονται ως επικίνδυνες για τη δημόσια τάξη".
Αλλά και οι πολιτικές δυνάμεις έχουν πολλά παράπονα από το Συμβούλιο, κατηγορώντας το πως το πολύπλοκο εκλογικό σύστημα που επέβαλε, επιτρέπει στην ουσία την επιστροφή των ανθρώπων του Μουμπάρακ από την "πίσω πόρτα", ενώ ήδη έχουν ανασυνταχθεί μέλη παλιότερων κομμάτων που έχουν την εμπειρία και τα χρήματα για μία επιθετική προεκλογική εκστρατεία.
Αντιθέτως, οι νέοι και οι ακτιβιστές, που πρωτοστάτησαν στις διαμαρτυρίες στην πλατεία Ταχρίρ, ούτε την εμπειρία έχουν, ούτε τα λεφτά για να οργανωθούν καταλλήλως και, παρόλο που αρκετοί έχουν δεσμευτεί να σχηματίσουν κομματικούς μηχανισμούς, δεν είναι ξεκάθαρο πόσο ικανοί είναι ή πόσο γρήγορα μπορούν να το πραγματοποιήσουν.
ΥΕΜΕΝΗ
Μένει μέχρι να φύγει ο Σάλεχ
Εδώ και σχεδόν εννέα αιματοβαμμένους μήνες, η Υεμένη μοιάζει να βρίσκεται στο κατώφλι μιας "άνοιξης" η οποία, ωστόσο, δεν έρχεται. Στις αρχές Οκτωβρίου, ο Αλί Αμπντάλα Σάλεχ, πρόεδρος από το 1978, διακήρυξε πως θα παραιτηθεί "μέσα στις επόμενες ημέρες".
Ωστόσο, αντί να πανηγυρίσει, η αντιπολίτευση αντιμετώπισε την παραπάνω "δέσμευση" με δυσπιστία ως άλλη μία απόπειρα του προέδρου να κερδίσει χρόνο. Υπενθυμίζεται, άλλωστε, πως ο Σάλεχ εγκαταλείπει την εξουσία μήνες τώρα.
Από τα τέλη Μαΐου έως σήμερα, ο 69χρονος ηγέτης έχει δηλώσει πως θα παραιτηθεί τουλάχιστον τρεις φορές. Αυτό βέβαια στη θεωρία, γιατί στην πράξη ο Σάλεχ κρατάει πεισματικά τα ηνία της εξουσίας και αρνείται να υπογράψει το ειρηνευτικό σχέδιο του Συμβουλίου Συνεργασίας του Κόλπου.
Παράλληλα, οι συγκρούσεις συνεχίζονται με αμείωτη ένταση στους δρόμους της πρωτεύουσας Σαναά, καθώς και άλλων πόλεων. Μάλιστα, από την οργή των δυνάμεων του Σάλεχ δεν γλιτώνουν ούτε οι γυναίκες. Δεκάδες τραυματίστηκαν προ ημερών κατά τη διάρκεια διαδήλωσης υπέρ της Υεμενίτισσας ακτιβίστριας Ταουακόλ Κάρμαν, η οποία βραβεύθηκε με το Νόμπελ Ειρήνης.
Πάντως, παρά τη διεθνή κατακραυγή και τους 1.500 νεκρούς, το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ δεν έχει ακόμη ασκήσει ουσιαστική πίεση στον Σάλεχ να παραιτηθεί. Μάλλον επειδή αυτός τυγχάνει σύμμαχος της Σ. Αραβίας και των ΗΠΑ.
ΛΙΒΥΗ
Το φάντασμα του Καντάφι πάνω από την Τρίπολη
Ενισχυμένοι από τις νατοϊκές δυνάμεις, οι αντάρτες του Εθνικού Μεταβατικού Συμβουλίου μπήκαν στην πρωτεύουσα Τρίπολη στα τέλη του Αυγούστου κυριεύοντας το αρχηγείο του Μουαμάρ Καντάφι και τρέποντας σε φυγή αυτόν και την οικογένειά του. Τότε, δημιουργήθηκε η εντύπωση πως ο εμφύλιος πόλεμος τελείωσε και πως το παλαιό καθεστώς αποτελεί παρελθόν. Ωστόσο, σήμερα, σχεδόν δύο μήνες μετά τη μεγάλη νίκη, οι μάχες συνεχίζονται ακόμη και μέσα στην Τρίπολη.
Οι κανταφικές δυνάμεις εξακολουθούν να ελέγχουν μέρος της λιβυκής επικράτειας (την πόλη Μπάνι Ουαλίντ, κομμάτια της Σύρτης που είναι η γενέτειρα του Καντάφι, καθώς και άλλες μικρότερες πόλεις), όπερ σημαίνει πως η χώρα ακόμη δεν έχει "απελευθερωθεί". Οσο για τον ίδιο τον πρώην συνταγματάρχη, αυτός εξακολουθεί να διαφεύγει τη σύλληψη.
ΤΥΝΗΣΙΑ
Μετ' εμποδίων προς τις κάλπες
Συνεπαρμένη από το άρωμα του "γιασεμιού", η Τυνησία υπήρξε η πρώτη χώρα στην οποία ήρθε η "άνοιξη" όταν ανετράπη ο προέδρος Μπεν Αλι στα μέσα του Ιανουαρίου. Πλέον, σχεδόν δέκα μήνα μετά, η χώρα βρίσκεται στην τελική ευθεία προς τις πρώτες δημοκρατικές εκλογές, που προβλέπεται να πραγματοποιηθούν στις 23 Οκτωβρίου (με καθυστέρηση τριών μηνών).
Περίπου 11.000 υποψήφιοι και 110 κόμματα θα διεκδικήσουν τις 218 θέσεις του κοινοβουλίου. Ως φαβορί παρουσιάζεται το ισλαμικό κόμμα "Al-Nahda", γεγονός το οποίο προκαλεί ανησυχία στα πιο κοσμικά κομμάτια της τυνησιακής κοινωνίας.
Μάλιστα, την εν λόγω ανησυχία ήρθαν να εντείνουν τα βίαια επεισόδια που συγκλόνισαν τη χώρα προ ημερών με πρωταγωνιστές συντηρητικούς ισλαμιστές οι οποίοι στη μία περίπτωση προσπάθησαν να βάλουν φωτιά σε τηλεοπτικό σταθμό με αφορμή την προβολή μιας οσκαρικής ταινίας κινουμένων σχεδίων (την οποία θεώρησαν αντι-ισλαμική) και στην άλλη συγκρούστηκαν με την αστυνομία έξω από κεντρικό πανεπιστήμιο της Τύνιδας, όπου είχαν συγκεντρωθεί για να διαμαρτυρηθούν ενάντια στην απαγόρευση της μαντίλας στα ΑΕΙ.
Οσο για τους νέους που πρωταγωνίστησαν στον ερχομό της "άνοιξης", αυτοί παρουσιάζονται μπερδεμένοι (το 44% του εκλογικού σώματος δεν έχει αποφασίσει ποιον θα ψηφίσει) και απογοητευμένοι, καθώς δεν έχουν ακόμη δει τη ζωή τους να αλλάζει.
ΣΥΡΙΑ
Ο,τι κινείται πυροβολείται...
Η Συρία ξεχωρίζει ως η χώρα στην οποία δεν ήρθε η "άνοιξη". Σχεδόν εννέα μήνες μετά την "εκκίνηση" των αντικαθεστωτικών διαδηλώσεων και παρά τον βαρύ φόρο αίματος (οι νεκροί φέρονται να ξεπερνούν τους 2.900), ο πρόεδρος Μπασάρ αλ Ασαντ εξακολουθεί να καταστέλλει την όποια αμφισβήτηση με σιδηρά πυγμή.
Στο πλευρό του έχει την ηγεσία των ενόπλων δυνάμεων, κομμάτια του πληθυσμού (κυρίως αλαουίτες και χριστιανούς), αλλά και ένα μέρος της διεθνούς κοινότητας (Κίνα και Ρωσία άσκησαν προ ημερών βέτο σε σχέδιο απόφασης του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ το οποίο καταδίκαζε το συριακό καθεστώς, ενώ μέχρι σήμερα καμία χώρα δεν έχει προτείνει στρατιωτική επέμβαση εναντίον της Συρίας).
Αξίζει να σημειωθεί πως ακόμη και η (κυρίως σουνιτική) αντιπολίτευση (εκπρόσωποι της οποίας βρέθηκαν πρόσφατα σε Παρίσι και Στοκχόλμη ζητώντας αναγνώριση) τάσσεται κατά μιας ξένης στρατιωτικής επέμβασης στη χώρα.
Επιπλέον, δεν είναι λίγοι οι αναλυτές που τονίζουν πως το αντικαθεστωτικό μέτωπο είναι πολυδιασπασμένο και ως εκ τούτου ανίκανο να επιτύχει τη μεγάλη ανατροπή.
Δεδομένων όλων των παραπάνω, το κλίμα στη Συρία μάλλον θα συνεχίσει να είναι... "χειμωνιάτικο".
ΔΙΕΘΝΗΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ
Σπασμωδική και καθυστερημένη η αντίδραση της Δύσης
Αμηχανία και αδυναμία συντονισμένης δράσης είναι τα κύρια χαρακτηριστικά της αντίδρασης της Δύσης στο σκηνικό που έχει δημιουργηθεί. Αν και μιλούσαν χρόνια για "δημοκρατία", άλλωστε οι ΗΠΑ επί Μπους έκαναν δύο πολέμους για να την... επιβάλουν, οι εξεγέρσεις στη Μέση Ανατολή κατέλαβαν εξαπίνης τους δυτικούς ηγέτες. Δεν ήξεραν κι ούτε ξέρουν πώς να βοηθήσουν -εκτός από δυνάμεις του ΝΑΤΟ στη Λιβύη και κυρίως με λόγια στις υπόλοιπες περιπτώσεις- τους εξεγερμένους, αφού για χρόνια, οι Ηνωμένες Πολιτείες σε μεγαλύτερο βαθμό αλλά και η Ευρώπη βοηθούσαν, ή έκαναν δουλειές με τους δικτάτορες της περιοχής -έστελναν μάλιστα τους ύποπτους για τρομοκρατία στους θαλάμους βασανιστηρίων της Αιγύπτου κι άλλων χωρών, αλλά από τον Ιανουάριο του 2011 θυμήθηκαν τη δικαιοσύνη και τη δημοκρατία. Δεν ξέρουν ούτε ποιους να υποστηρίξουν.
Σε περιπτώσεις όπως η Αίγυπτος ή η Λιβύη επιθυμούν μία διάδοχη κατάσταση ή τουλάχιστον τη συμμετοχή στις νέες κυβερνήσεις "δικών" τους ανθρώπων. Στην Αίγυπτο, για παράδειγμα, πίεσαν τον αρχηγό του Γενικού Επιτελείου Στρατού, στρατηγό Σάμι αλ Ανάν, να αναλάβει τον ρόλο του συντονιστή στις προσπάθειες σχηματισμού μιας μεταβατικής κυβέρνησης, αφού ήταν ο μόνος που είχε στενή επαφή με την Ουάσιγκτον, η οποία δεν επιθυμεί λύσεις που θα κόψουν εντελώς την επιρροή που ασκεί στο Κάιρο.
Μέρος του προβλήματος για το ποια στάση θα έπρεπε να υιοθετήσει η ΕΕ και οι ΗΠΑ είναι ότι έχουν διαφορετικά συμφέροντα στις υπό ξεσηκωμό χώρες. Τρανό παράδειγμα η Συρία. Πρόσφατα, Ρωσία και Κίνα άσκησαν βέτο στην πρόταση που κατατέθηκε στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ από τη Γαλλία, Βρετανία, Γερμανία και Πορτογαλία για επιβολή αυστηρών κυρώσεων στη Συρία, καθώς τη θεωρούν δυνατό παίκτη στη διεθνή σκηνή λόγω της στρατηγικής θέσης της στη Μέση Ανατολή, άλλωστε η Ρωσία διαθέτει στην Ταρτούς τη μοναδική ναυτική βάση εκτός της παλαιάς σοβιετικής επικράτειας. Από τη δική της πλευρά η Δύση αναμένεται να προσπαθήσει να εντείνει τις κυρώσεις κατά της Συρίας και παράλληλα να συνεργαστεί με ομάδες της αντιπολίτευσης, σε συντονισμό με την Τουρκία, τον Αραβικό Σύνδεσμο και το Συμβούλιο Συνεργασίας του Κόλπου.
ΧΡΥΣΟΥΛΑ ΚΑΤΣΑΡΟΥ - ΓΙΩΡΓΟΣ ΣΚΑΦΙΔΑΣ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου