Η κρίση δεν άφησε περιθώρια για φιέστες

http://www.tanea.gr
Αποστολή Σκόπια Κώστας Κουκουμάκας

Στην κεντρική πλατεία της πόλης των Σκοπίων, δίπλα στο πελώριο άγαλμα του έφιππου Μεγάλου Αλεξάνδρου, μια ηλεκτρονική οθόνη-πλάσμα που κάλυπτε την πρόσοψη ενός κτιρίου μετέδιδε την περασμένη Τετάρτη διαφημίσεις για προγράμματα γυμναστικής και αναψυκτικά.

Εκτός από τους τίτλους των εφημερίδων, μετά την απόφαση του Δικαστηρίου της Χάγης, τίποτα στην καθημερινότητα των Σκοπίων δεν μαρτυρούσε ότι επιτεύχθηκε μια «διπλωματική νίκη» εις βάρος της Ελλάδας.

Η ετυμηγορία του Δικαστηρίου, σύμφωνα με την οποία η ελληνική απειλή για βέτο στη Σύνοδο του ΝΑΤΟ στο Βουκουρέστι το 2008 συνιστά παραβίαση της Ενδιάμεσης Συμφωνίας των δύο κρατών, δεν έβγαλε στον δρόμο τους ευαίσθητους εθνικά Σκοπιανούς, αν και είχαν προαναγγελθεί πατριωτικές φιέστες για το βράδυ της Δευτέρας. Ούτε προκάλεσε ανθελληνικές εκδηλώσεις έξω από το κτίριο της ελληνικής πρεσβείας, όπως συνέβαινε στο παρελθόν με την παραμικρή αφορμή, ακόμη και μετά τη νίκη στο εφετινό Ευρωμπάσκετ της σκοπιανής ομάδας εναντίον της ελληνικής.

«Η κυβέρνηση δεν επιδίωξε να βγει ο κόσμος στις πλατείες, αν και δεν γνωρίζω σε ποιο βαθμό θα το κατάφερνε. Οι πολίτες ήταν προετοιμασμένοι για την απόφαση του Δικαστηρίου, τη δέχτηκαν με ικανοποίηση, όμως μέχρι εκεί. Υπάρχουν σοβαρά προβλήματα στα Σκόπια, όπως η φτώχεια, η ανεργία που φτάνει στο 32% και ο φόβος για την οικονομική κρίση».

Ο Λιούπκο Ποπόβσκι, διπλωματικός συντάκτης στην εφημερίδα «Utrinski Vesnik», εξηγεί ότι ο μέσος πολίτης στη γειτονική χώρα δεν αντιλαμβάνεται την απόφαση της Χάγης ως άμεση απάντηση στα προβλήματά του. Η κρίση γονατίζει την ΠΓΔΜ, όπου ο μέσος μισθός φτάνει στα 200 ευρώ και πολλοί νέοι σκέφτονται να αναζητήσουν εργασία στην Ευρώπη.

Το πρωτοσέλιδο της «Vesnik» την περασμένη Τρίτη ήταν χωρισμένο στα δύο: στο επάνω μισό είχε τον τίτλο «Νίκη» και στο κάτω «Παρεμπόδιση», εννοώντας την ευρωπαϊκή προοπτική της χώρας. «Δεν δόθηκαν απαντήσεις στο θέμα του ονόματος. Η απόφαση του Δικαστηρίου είναι μια καλή ευκαιρία για να εξευρεθεί μια συμβιβαστική λύση, όμως κανένας δεν πιστεύει ότι θα μπούμε σύντομα στην Ευρωπαϊκή Ενωση όσο εκκρεμεί το όνομα» λέει ο Ποπόβσκι.

ΕΤΟΙΜΟΙ ΓΙΑ ΤΟ ΝΑΤΟ. Επτά χιλιόμετρα από τα γραφεία της εφημερίδας βρίσκεται το Πανεπιστήμιο των Σκοπίων, που έχει το όνομα των Κύριλλου και Μεθόδιου. «Παρακολούθησα με ενδιαφέρον τις εξελίξεις σχετικά με την απόφαση του Δικαστηρίου της Χάγης. Αφορά όμως το παρελθόν. Είμαστε έτοιμοι για το ΝΑΤΟ, αλλά όχι και για την Ευρωπαϊκή Ενωση. Υπάρχουν οικονομικά ζητήματα και δεν θα ήθελα να ακολουθήσουμε το παράδειγμα της Βουλγαρίας».

Για τη φοιτήτρια Νομικής Ελενα Στογιάνοβα και τους συνομηλίκους της στο Πανεπιστήμιο των Σκοπίων το μέλλον στη γειτονική χώρα δεν είναι ταυτισμένο απαραίτητα με τα αντίγραφα αρχαϊκών ανδριάντων που στήνει η κυβέρνηση στο κέντρο της πόλης.

«Η κρίση έχει χτυπήσει για τα καλά τα Σκόπια. Θέλω να φύγω στο εξωτερικό για να βρω δουλειά» λέει ο Σινέσια, φοιτητής Γερμανικής Φιλολογίας. Και η φίλη του Ναντίτσια, φοιτήτρια στο ίδιο τμήμα, προσθέτει: «Ισως δεν είναι το όνομα το ζητούμενο, αλλά μια σειρά από οικονομικά και κοινωνικά κριτήρια. Κι εγώ σκέφτομαι να φύγω στο εξωτερικό για να εργαστώ. Δεν καταλαβαίνω γιατί τα Σκόπια, ενδεχομένως και η Ελλάδα, σπαταλούν τόσα χρήματα στο λόμπινγκ για το θέμα του ονόματος».

Σύμφωνα με τον Αρη Βλάχο, πρόεδρο των ξένων επενδυτών στα Σκόπια, στη χώρα δραστηριοποιούνται 300 ελληνικές επιχειρήσεις, που απασχολούν 20.000 εργαζομένους και έχουν επενδύσει κεφάλαια 1 δισ. ευρώ από το 1996 έως σήμερα.

Οχι μακριά από το κέντρο των Σκοπίων βρίσκεται το εμπορικό κέντρο Vero Center, ένα εντυπωσιακό γυάλινο κτίριο του ελληνικού ομίλου Βερόπουλος, στο οποίο στεγάζονται σούπερ μάρκετ, εμπορικά καταστήματα και το υποκατάστημα παιχνιδιών Jumbo. Ο Κώστας Θεοδοσιάδης, γενικός διευθυντής της εταιρείας Vero που απασχολεί 820 άτομα, δραστηριοποιείται επαγγελματικά στα Σκόπια τα τελευταία 15 χρόνια και γνωρίζει όσο λίγοι τις αντιδράσεις των Σκοπιανών κάθε φορά που υπάρχουν πολιτικές εξελίξεις.

«Αναφορές για την απόφαση της Χάγης υπήρξαν μόνο στα μέσα ενημέρωσης. Δεν συνέβη τίποτε από όσα είχαμε ζήσει το 2008, μετά τη Σύνοδο του ΝΑΤΟ στο Βουκουρέστι και την ελληνική απειλή για άσκηση βέτο. Εξω από τα ελληνικά καταστήματα συγκεντρώνονταν τότε οργισμένοι Σκοπιανοί που δεν άφηναν πελάτες να μπουν μέσα. Υπήρξαν επιθέσεις και ακρότητες και χωρίς να το ζητήσουμε γίνονταν αστυνομικές περιπολίες έξω από σπίτια Ελλήνων», θυμάται.

Σφραγιστηκε. Τα αντίποινα συνεχίστηκαν ανεπίσημα έως και πέρυσι, καθώς για πρώτη φορά στη χώρα σφραγίστηκε εμπορικό κατάστημα, το ελληνικό Jumbo, για 15 ημέρες με το πρόσχημα ότι οι επιγραφές των προϊόντων δεν είχαν πιστή μετάφραση στα σκοπιανά.

«Τώρα δεν συνέβη τίποτε από αυτά. Δεν φαίνεται να υπήρχε υποκίνηση από την κυβέρνηση. Μπορεί η κοινή γνώμη να αντιλήφθηκε ότι η ένταξη της χώρας στην Ευρωπαϊκή Ενωση ή στο ΝΑΤΟ δεν εξαρτάται μόνο από την Ελλάδα», λέει ο κ. Θεοδοσιάδης.

Εθνικοπατριωτικοί τόνοι κρατήθηκαν βέβαια στα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων. «Νικήσαμε τους Ελληνες» έγραψε η «Βέτσερ» την Τρίτη και ο σταθμός Σίτελ μετέδωσε ότι «ο Μ. Αλέξανδρος δεν παραβιάζει την Ενδιάμεση Συμφωνία».