http://news.kathimerini.gr
Tου Θεοδωρου Kουλουμπη*
Καθώς η Ελλάδα διανύει την οξύτερη οικονομική κρίση (μετά την απελευθέρωσή της από τη γερμανική κατοχή το 1944), θεμιτό ερώτημα είναι αν οι προτεραιότητες της εξωτερικής της πολιτικής πρέπει να αλλάξουν. Η απάντηση, με μία μόνο λέξη, είναι «όχι»! Σε γενικές γραμμές, η κατατομή της ελληνικής στρατηγικής -μετά την καταστροφική εμπειρία στην Κύπρο το 1974- έκλεισε τον κύκλο του αλυτρωτισμού με τον ενταφιασμό του οράματος της ένωσης της Κύπρου με τη μητέρα πατρίδα. Η μεταδικτατορική Ελλάδα, ως χώρα στάτους κβο πλέον, αντικατέστησε το όραμα της Μεγάλης Ιδέας με τον στόχο της ενσωμάτωσης στον σκληρό πυρήνα μιας εκκολαπτόμενης και ενοποιούμενης Ευρωπαϊκής Ενωσης. Στις αρχές της δεκαετίας του 1980, ιδίως μετά τη μεγάλη προσαρμογή του Ανδρέα Παπανδρέου στην ιδέα της παραμονής της Ελλάδας στους ευρωατλαντικούς θεσμούς (ΕΟΚ και ΝΑΤΟ), εγκαινιάστηκε μια νέα και μακροχρόνια περίοδος συναινετικής στρατηγικής για τη χώρα μας. Η συναίνεση αυτή, δυστυχώς, κινδυνεύει να διαταραχθεί στις μέρες μας με τη ραγδαία ανάπτυξη ενός επικίνδυνου διαπαραταξιακού αναθεωρητισμού. Σε αυτή την άκρως αποσταθεροποιητική προοπτική θα επανέλθουμε στην κατάληξη του παρόντος κειμένου.
Οι προτεραιότητες (τα συστατικά) του συναινετικού πακέτου της εξωτερικής μας πολιτικής μπορούν να αποτυπωθούν σε γενικές γραμμές ως εξής:
1. Παραμονή της Ελλάδας στον σκληρό πυρήνα της Ευρωπαϊκής Ενωσης (την Ευρωζώνη). Επίσης, συνεχιζόμενη ταύτιση της χώρας μας με την ευρωατλαντική κοινότητα και πλήρης εξομάλυνση των ελληνοαμερικανικών σχέσεων.
2. Αποτροπή τυχόν αναθεωρητικών (κυρίως εδαφικών) βλέψεων της Τουρκίας στο Αιγαίο και στο αρχιπέλαγος της Δωδεκανήσου, με τη διατήρηση ενός επαρκούς ισοζυγίου στρατιωτικών δυνάμεων. Συνέχιση, παράλληλα, του διαλόγου και άλλων διπλωματικών επαφών των δύο πλευρών για την εξεύρεση μιας αμοιβαία αποδεκτής οριοθέτησης της υφαλοκρηπίδας του Αιγαίου και, όπου χρειαστεί, της οριοθέτησης αποκλειστικών οικονομικών ζωνών.
3. Συνεργασία και στήριξη της εκάστοτε κυπριακής κυβέρνησης -στο πλαίσιο της συμμετοχής των δύο χωρών στην Ευρωπαϊκή Ενωση και την Ευρωζώνη- για την εξεύρεση μιας ειρηνικής και δίκαιης επίλυσης του Κυπριακού, η οποία θα τερματίσει την τουρκική κατοχή του 37% του εδάφους της Μεγαλονήσου.
4. Διατήρηση φιλικών σχέσεων με όλους τους βόρειους γείτονες της Ελλάδας στα Βαλκάνια και ειλικρινής υποστήριξη του αιτήματος ένταξής τους στο ΝΑΤΟ και την Ευρωπαϊκή Ενωση. Μόνο στην περίπτωση της Πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας προϋπόθεση παραμένει η εξεύρεση μιας αμοιβαία αποδεκτής σύνθετης ονομασίας για τους βόρειους γείτονές μας που θα εμπεριέχει τον όρο Μακεδονία, θα έχει γεωγραφικό προσδιορισμό και θα ισχύει για κάθε χρήση.
5. Καλλιέργεια πολυδιάστατων και εποικοδομητικών σχέσεων με τις μεγάλες, ανερχόμενες οικονομίες (Ρωσία, Κίνα, Ινδία, Βραζιλία κ.ά.) για την εξασφάλιση επενδυτικών κεφαλαίων στη χειμαζόμενη ελληνική οικονομία.
6. Σταθερή υποστήριξη στα εκκολαπτόμενα καθεστώτα της λεγόμενης Αραβικής Ανοιξης και καλλιέργεια αμοιβαία επωφελών οικονομικών σχέσεων, ιδίως στον ενεργειακό τομέα.
7. Περαιτέρω σύσφιγξη στρατηγικών σχέσεων Ελλάδας-Κύπρου-Ισραήλ, αποφεύγοντας όμως τη χρήση πολωτικών όρων, όπως «άξονες», «συμμαχίες», «πολιτισμοί» κ.λπ.
8. Προώθηση μιας δίκαιης και αμοιβαία αποδεκτής λύσης του παλαιστινιακού προβλήματος, με τη δημιουργία διεθνώς αναγνωρισμένου παλαιστινιακού κράτους στα κατεχόμενα από το Ισραήλ εδάφη της Δυτικής Οχθης.
9. Στοίχιση με διεθνείς θεσμικές πρωτοβουλίες, οι οποίες θα περιορίζουν τη δραστηριότητα οίκων οικονομικής αξιολόγησης (π.χ. Moody’s, Fitch, Standard and Poor’s) και θα τοποθετούν φραγμούς στη συνεχώς αυξανόμενη ανισοκατανομή του παγκόσμιου πλούτου.
10. Ενθάρρυνση διεθνών θεσμικών δραστηριοτήτων για την οικονομική ανάπτυξη των καθυστερημένων περιοχών του πλανήτη και την αντιμετώπιση κοινών κινδύνων που απειλούν την ανθρωπότητα, όπως η φτώχεια, η πείνα, οι ασθένειες, ο υπερπληθυσμός και η καταστροφή του περιβάλλοντος.
Η μεταβατική κυβέρνηση Παπαδήμου, με περιορισμένη -αλλά καίριας σημασίας- αποστολή, δεν προβλέπεται ότι θα αναπτύξει πρωτοβουλίες στα λεγόμενα εθνικά θέματα πριν από τις επόμενες εκλογές. Θα παραμείνει όμως σταθερά προσηλωμένη στην καίρια προτεραιότητα της αποφυγής χρεοκοπίας και της παραμονής της χώρας μας στη Ζώνη του Ευρώ. Πιθανότερο είναι ότι, στο μεσοδιάστημα, θα διατηρηθούν για τις υπόλοιπες προτεραιότητες γενικά αποδεκτές πολιτικές, όπως αυτές που χαράχτηκαν από τις προηγούμενες κυβερνήσεις του Κώστα Καραμανλή (2004-09) και Γιώργου Παπανδρέου (2009-11).
Ο μεγαλύτερος κίνδυνος, στην αυγή του 2012, προέρχεται από την ανάπτυξη μιας ιδιαίτερα επικίνδυνης πόλωσης ανάμεσα στους θορυβώδεις θιασώτες της δραχμής και τους υποστηρικτές της παραμονής μας στο ευρώ. Δεξιά και αριστερά του πολιτικού φάσματος, αναπτύσσεται μια ευρωφοβική και εθνικιστική ρητορεία που χρησιμοποιεί αρνητικούς χαρακτηρισμούς (όπως κατοχή, εξάρτηση, υποταγή, δουλεία) και η οποία σθεναρά υποστηρίζει ότι η Ελλάδα θα πρέπει να επιστρέψει στο εθνικό της νόμισμα και να ορθώσει το ανάστημά της απέναντι στους τοκογλύφους της Wall Street και του City του Λονδίνου.
Πρέπει, έστω και αργά, να συνειδητοποιήσουμε ότι κάθε φορά που οι ελληνικές πολιτικές δυνάμεις διχάστηκαν στο όνομα της επιλογής διεθνούς προσανατολισμού, η Ελλάδα απομονώθηκε πλήρως και κατέληξε σε αδέξιες και ανέφικτες πολιτικές με καταστροφικά αποτελέσματα για τη μοίρα του λαού μας! Κλασικά διδάγματα μας δίνουν το 1922 και το 1974. Δεν πρέπει σήμερα να υποτιμήσουμε τον κίνδυνο που μπορεί να προκαλέσει το λεγόμενο κίνημα της δραχμής, υποσχόμενο τη δήθεν «επιστροφή» σε μια Ελλάδα όρθια, αξιοπρεπή, περήφανη, ανεξάρτητη, αλλά -στην πραγματικότητα- μόνη και αβοήθητη. Η κυβέρνηση Παπαδήμου και οι πολυκομματικές κυβερνήσεις που θα προκύψουν (όπως δείχνουν οι δημοσκοπήσεις), μετά τις επόμενες εκλογικές αναμετρήσεις, δεν πρέπει να πιαστούν στις παγίδες του νεοεθνικισμού και των προσωπικών υπολογισμών πολιτικού κόστους/οφέλους. Διότι τα μεγάλα λάθη στην εξωτερική πολιτική μιας χώρας δεν συγχωρούνται και σπάνια διορθώνονται.
* Ο κ. Θεόδωρος Κουλουμπής είναι αντιπρόεδρος του ΕΛΙΑΜΕΠ.
Tου Θεοδωρου Kουλουμπη*
Καθώς η Ελλάδα διανύει την οξύτερη οικονομική κρίση (μετά την απελευθέρωσή της από τη γερμανική κατοχή το 1944), θεμιτό ερώτημα είναι αν οι προτεραιότητες της εξωτερικής της πολιτικής πρέπει να αλλάξουν. Η απάντηση, με μία μόνο λέξη, είναι «όχι»! Σε γενικές γραμμές, η κατατομή της ελληνικής στρατηγικής -μετά την καταστροφική εμπειρία στην Κύπρο το 1974- έκλεισε τον κύκλο του αλυτρωτισμού με τον ενταφιασμό του οράματος της ένωσης της Κύπρου με τη μητέρα πατρίδα. Η μεταδικτατορική Ελλάδα, ως χώρα στάτους κβο πλέον, αντικατέστησε το όραμα της Μεγάλης Ιδέας με τον στόχο της ενσωμάτωσης στον σκληρό πυρήνα μιας εκκολαπτόμενης και ενοποιούμενης Ευρωπαϊκής Ενωσης. Στις αρχές της δεκαετίας του 1980, ιδίως μετά τη μεγάλη προσαρμογή του Ανδρέα Παπανδρέου στην ιδέα της παραμονής της Ελλάδας στους ευρωατλαντικούς θεσμούς (ΕΟΚ και ΝΑΤΟ), εγκαινιάστηκε μια νέα και μακροχρόνια περίοδος συναινετικής στρατηγικής για τη χώρα μας. Η συναίνεση αυτή, δυστυχώς, κινδυνεύει να διαταραχθεί στις μέρες μας με τη ραγδαία ανάπτυξη ενός επικίνδυνου διαπαραταξιακού αναθεωρητισμού. Σε αυτή την άκρως αποσταθεροποιητική προοπτική θα επανέλθουμε στην κατάληξη του παρόντος κειμένου.
Οι προτεραιότητες (τα συστατικά) του συναινετικού πακέτου της εξωτερικής μας πολιτικής μπορούν να αποτυπωθούν σε γενικές γραμμές ως εξής:
1. Παραμονή της Ελλάδας στον σκληρό πυρήνα της Ευρωπαϊκής Ενωσης (την Ευρωζώνη). Επίσης, συνεχιζόμενη ταύτιση της χώρας μας με την ευρωατλαντική κοινότητα και πλήρης εξομάλυνση των ελληνοαμερικανικών σχέσεων.
2. Αποτροπή τυχόν αναθεωρητικών (κυρίως εδαφικών) βλέψεων της Τουρκίας στο Αιγαίο και στο αρχιπέλαγος της Δωδεκανήσου, με τη διατήρηση ενός επαρκούς ισοζυγίου στρατιωτικών δυνάμεων. Συνέχιση, παράλληλα, του διαλόγου και άλλων διπλωματικών επαφών των δύο πλευρών για την εξεύρεση μιας αμοιβαία αποδεκτής οριοθέτησης της υφαλοκρηπίδας του Αιγαίου και, όπου χρειαστεί, της οριοθέτησης αποκλειστικών οικονομικών ζωνών.
3. Συνεργασία και στήριξη της εκάστοτε κυπριακής κυβέρνησης -στο πλαίσιο της συμμετοχής των δύο χωρών στην Ευρωπαϊκή Ενωση και την Ευρωζώνη- για την εξεύρεση μιας ειρηνικής και δίκαιης επίλυσης του Κυπριακού, η οποία θα τερματίσει την τουρκική κατοχή του 37% του εδάφους της Μεγαλονήσου.
4. Διατήρηση φιλικών σχέσεων με όλους τους βόρειους γείτονες της Ελλάδας στα Βαλκάνια και ειλικρινής υποστήριξη του αιτήματος ένταξής τους στο ΝΑΤΟ και την Ευρωπαϊκή Ενωση. Μόνο στην περίπτωση της Πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας προϋπόθεση παραμένει η εξεύρεση μιας αμοιβαία αποδεκτής σύνθετης ονομασίας για τους βόρειους γείτονές μας που θα εμπεριέχει τον όρο Μακεδονία, θα έχει γεωγραφικό προσδιορισμό και θα ισχύει για κάθε χρήση.
5. Καλλιέργεια πολυδιάστατων και εποικοδομητικών σχέσεων με τις μεγάλες, ανερχόμενες οικονομίες (Ρωσία, Κίνα, Ινδία, Βραζιλία κ.ά.) για την εξασφάλιση επενδυτικών κεφαλαίων στη χειμαζόμενη ελληνική οικονομία.
6. Σταθερή υποστήριξη στα εκκολαπτόμενα καθεστώτα της λεγόμενης Αραβικής Ανοιξης και καλλιέργεια αμοιβαία επωφελών οικονομικών σχέσεων, ιδίως στον ενεργειακό τομέα.
7. Περαιτέρω σύσφιγξη στρατηγικών σχέσεων Ελλάδας-Κύπρου-Ισραήλ, αποφεύγοντας όμως τη χρήση πολωτικών όρων, όπως «άξονες», «συμμαχίες», «πολιτισμοί» κ.λπ.
8. Προώθηση μιας δίκαιης και αμοιβαία αποδεκτής λύσης του παλαιστινιακού προβλήματος, με τη δημιουργία διεθνώς αναγνωρισμένου παλαιστινιακού κράτους στα κατεχόμενα από το Ισραήλ εδάφη της Δυτικής Οχθης.
9. Στοίχιση με διεθνείς θεσμικές πρωτοβουλίες, οι οποίες θα περιορίζουν τη δραστηριότητα οίκων οικονομικής αξιολόγησης (π.χ. Moody’s, Fitch, Standard and Poor’s) και θα τοποθετούν φραγμούς στη συνεχώς αυξανόμενη ανισοκατανομή του παγκόσμιου πλούτου.
10. Ενθάρρυνση διεθνών θεσμικών δραστηριοτήτων για την οικονομική ανάπτυξη των καθυστερημένων περιοχών του πλανήτη και την αντιμετώπιση κοινών κινδύνων που απειλούν την ανθρωπότητα, όπως η φτώχεια, η πείνα, οι ασθένειες, ο υπερπληθυσμός και η καταστροφή του περιβάλλοντος.
Η μεταβατική κυβέρνηση Παπαδήμου, με περιορισμένη -αλλά καίριας σημασίας- αποστολή, δεν προβλέπεται ότι θα αναπτύξει πρωτοβουλίες στα λεγόμενα εθνικά θέματα πριν από τις επόμενες εκλογές. Θα παραμείνει όμως σταθερά προσηλωμένη στην καίρια προτεραιότητα της αποφυγής χρεοκοπίας και της παραμονής της χώρας μας στη Ζώνη του Ευρώ. Πιθανότερο είναι ότι, στο μεσοδιάστημα, θα διατηρηθούν για τις υπόλοιπες προτεραιότητες γενικά αποδεκτές πολιτικές, όπως αυτές που χαράχτηκαν από τις προηγούμενες κυβερνήσεις του Κώστα Καραμανλή (2004-09) και Γιώργου Παπανδρέου (2009-11).
Ο μεγαλύτερος κίνδυνος, στην αυγή του 2012, προέρχεται από την ανάπτυξη μιας ιδιαίτερα επικίνδυνης πόλωσης ανάμεσα στους θορυβώδεις θιασώτες της δραχμής και τους υποστηρικτές της παραμονής μας στο ευρώ. Δεξιά και αριστερά του πολιτικού φάσματος, αναπτύσσεται μια ευρωφοβική και εθνικιστική ρητορεία που χρησιμοποιεί αρνητικούς χαρακτηρισμούς (όπως κατοχή, εξάρτηση, υποταγή, δουλεία) και η οποία σθεναρά υποστηρίζει ότι η Ελλάδα θα πρέπει να επιστρέψει στο εθνικό της νόμισμα και να ορθώσει το ανάστημά της απέναντι στους τοκογλύφους της Wall Street και του City του Λονδίνου.
Πρέπει, έστω και αργά, να συνειδητοποιήσουμε ότι κάθε φορά που οι ελληνικές πολιτικές δυνάμεις διχάστηκαν στο όνομα της επιλογής διεθνούς προσανατολισμού, η Ελλάδα απομονώθηκε πλήρως και κατέληξε σε αδέξιες και ανέφικτες πολιτικές με καταστροφικά αποτελέσματα για τη μοίρα του λαού μας! Κλασικά διδάγματα μας δίνουν το 1922 και το 1974. Δεν πρέπει σήμερα να υποτιμήσουμε τον κίνδυνο που μπορεί να προκαλέσει το λεγόμενο κίνημα της δραχμής, υποσχόμενο τη δήθεν «επιστροφή» σε μια Ελλάδα όρθια, αξιοπρεπή, περήφανη, ανεξάρτητη, αλλά -στην πραγματικότητα- μόνη και αβοήθητη. Η κυβέρνηση Παπαδήμου και οι πολυκομματικές κυβερνήσεις που θα προκύψουν (όπως δείχνουν οι δημοσκοπήσεις), μετά τις επόμενες εκλογικές αναμετρήσεις, δεν πρέπει να πιαστούν στις παγίδες του νεοεθνικισμού και των προσωπικών υπολογισμών πολιτικού κόστους/οφέλους. Διότι τα μεγάλα λάθη στην εξωτερική πολιτική μιας χώρας δεν συγχωρούνται και σπάνια διορθώνονται.
* Ο κ. Θεόδωρος Κουλουμπής είναι αντιπρόεδρος του ΕΛΙΑΜΕΠ.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου