http://www.tovima.gr
Πλοία επικίνδυνα και ναυπηγικά «άπληστα» για περισσότερες καµπίνες, σαλόνια, πισίνες, καταστήµατα και καζίνα
Σχεδόν έναν αιώνα µετά τη βύθιση του «Τιτανικού», ο εφιάλτης ναυαγίων µε θεόρατα και πολυτελέστατα κρουαζιερόπλοια έµοιαζε να έχει αποµακρυνθεί. Κι όµως, το δυστύχηµα του «Costa Concordia» την περασµένη εβδοµάδα, στα ανοιχτά του νησιού Τζίλιο της Νότιας Ιταλίας, µε τουλάχιστον 11 νεκρούς, έρχεται να επιβεβαιώσει όλους τους ειδικούς που σαν άλλες Κασσάνδρες δεν αναρωτιούνταν κατά πόσον αλλά πότε θα συνέβαινε µια µεγάλη ναυτική τραγωδία.
Στην πραγµατικότητα, ήταν αλλεπάλληλες οι ενδείξεις ότι τα σύγχρονα σούπερπλοία µπορεί να διαθέτουν επιβλητική παρουσία, προηγµένα συστήµατα πλοήγησης, εξειδικευµένο προσωπικό και αυστηρούς κανόνες λειτουργίας, όµως δεν είναι άτρωτα και, σε συνδυασµό µε το ανθρώπινο λάθος, βάζουν καθηµερινά πλώρη για θανάσιµα επικίνδυνες κρουαζιέρες.
Με περισσότερους από 21 εκατοµµύρια επιβάτες να µεταφέρονται κάθε χρόνο και χωρίς µαζικές απώλειες ζωής µετά το ναυάγιο του ελληνικών συµφερόντων «Royal Pacific» µε 30 νεκρούς το 1992, η τουριστική βιοµηχανία µπορούσε ως πριν από λίγες ηµέρες να ισχυρίζεται ότι τα κρουαζιερόπλοια είναι σχετικά ασφαλή µέσα ταξιδιού. Κι όµως, ειδικοί σε ζητήµατα ναυπηγικής και ναυσιπλοΐας έκρουαν συστηµατικά τον κώδωνα του κινδύνου επισηµαίνοντας ότι τα πλοία διαµορφώνονται σαν πλωτά ξενοδοχεία µε γνώµονα το κέρδος των ναυτιλιακών εταιρειών, την ώρα που οι κανονισµοί ασφαλείας, αν και αναβαθµίζονται, δεν αποτρέπουν ναυτικές τραγωδίες.
Την τελευταία δεκαετία το βάρος των κρουαζιεροπλοίων που ναυπηγούνται έχει διπλασιαστεί από περίπου 80.000 gt σε περισσότερους από 160.000 gt και συνεχίζει να αυξάνεται. Το «Costa Concordia», παρά το γιγαντιαίο µέγεθός του, φάνταζε νάνος µπροστά στους νέους πλωτούς «τιτάνες», όπως το «Allure of the Seas», το οποίο είναι σε θέση να µεταφέρει περισσότερους από 6.000 επιβάτες και 2.000 άτοµα πλήρωµα, γεγονός που από µόνο του δηµιουργεί σηµαντικές κατασκευαστικές προκλήσεις. Τα µοντέρνα κρουαζιερόπλοια µοιάζουν περισσότερο µε πλωτούς ουρανοξύστες, καθώς ο σχεδιασµός τους εστιάζεται στην κατασκευή ακόµη περισσότερων καµπινών στα επάνω καταστρώµατα, µε εµπορικά κέντρα και πισίνες, δηλαδή ολοένα και µεγαλύτερες υπερκατασκευές που τελικά αποτελούν δοκιµασία για την ευστάθειά τους, ιδίως όταν πνέουν ισχυροί άνεµοι σε συνδυασµό µε υψηλό κυµατισµό.
Πολλοί αξιωµατικοί φοβούνται ότι η εκπαίδευση που λαµβάνουν είναι ένα βήµα πίσω από την τεχνολογική πρόοδο των νέων ναυπηγηµάτων. Αλλωστε τα συστήµατα αυτόµατης πλοήγησης δεν εξαλείφουν τον παράγοντα του ανθρώπινου λάθους, ο οποίος αποτελεί και την αιτία θαλάσσιων ατυχηµάτων στο 60%-80% των περιπτώσεων (σύµφωνα µε τα πορίσµατα των ειδικών σε περιπτώσεις ναυτικών ατυχηµάτων).
Κάποια µεγάλα επιβατικά σκάφη διαθέτουν αρκετά επίπεδη καρίνα και µικρό βύθισµα ώστε να µπορούν να πλησιάζουν στις ακτές χωρίς να χρειάζονται λάντζες, αλλά και να προσεγγίζουν περισσότερα λιµάνια. Υπάρχει επίσης µια γενική τάση τα κρουαζιερόπλοια να ταξιδεύουν σε όλο και πιο εξωτικούς προορισµούς, όπως πολικές και τροπικές γεωγραφικές περιοχές, οι οποίες, εκτός από τις δυσκολίες ναυσιπλοΐας που παρουσιάζουν, αυξάνουν και το ρίσκο, µε την έννοια ότι απέχουν πολύ από τους πολυσύχναστους θαλάσσιους διαδρόµους και συνεπώς υπάρχουν ελάχιστα διαθέσιµα σκάφη στην περιοχή σε περίπτωση ανάγκης διάσωσης.
Παράλληλα, τίθεται και το ζήτηµα της ασφαλούς εκκένωσης των µεγάλων πλοίων. Τα πληρώµατα και οι επιβάτες διαφορετικών εθνικοτήτων, η πλειονότητα των οποίων αδυνατεί να συνειδητοποιήσει ότι βρίσκεται σε ένα πλοίο και όχι σε ένα πολυτελές ξενοδοχείο, επιδεινώνουν τα όποια προβλήµατα ανακύψουν λόγω πανικού ή σε περίπτωση που ο διαθέσιµος χρόνος για να πραγµατοποιηθεί η εκκένωση είναι πολύ λίγος. Επίσης η διαδικασία εκκένωσης µε σωσίβιες λέµβους µπορεί να έχει εκσυγχρονιστεί, αλλά ουσιαστικά δεν έχει αλλάξει από την εποχή του «Τιτανικού». Σηµαντικό ρόλο όµως στην απώλεια ή όχι ανθρώπινων ζωών διαδραµατίζουν και οι υφιστάµενοι κανονισµοί ασφαλείας. Για παράδειγµα, το πλήρωµα ενός µεγάλου κρουαζιεροπλοίου οφείλει σύµφωνα µε τους κανονισµούς του ∆ιεθνούς Οργανισµού Ναυσιπλοΐας (ΙΜΟ) να πραγµατοποιήσει άσκηση εκκένωσης εντός 24 ωρών από τον απόπλου, ωστόσο το δυστύχηµα του «Costa Concordia» συνέβη µόλις λίγες ώρες πριν από την προγραµµατισµένη άσκηση.
Νοµικά ο καπετάνιος υποχρεούται να εγκαταλείπει το πλοίο τελευταίος φροντίζοντας για την ασφαλή εκκένωση όλων των επιβαινόντων. ∆υστυχώς, µε τον καπετάνιο του ναυαγισµένου «Costa Concordia», η εικόνα αυτή απέχει πολύ από την πραγµατικότητα. Ο Φραντσέσκο Σκετίνο παραδέχτηκε ότι παρέκκλινε της προκαθορισµένης πορείας του και οδήγησε το υπερµέγεθες κρουαζιερόπλοιο πολύ κοντά στην ακτή του νησιού Τζίλιο στη Νότια Ιταλία, περίπου 500 µέτρα από τις ακτές – και αυτό, όπως κατήγγειλαν κάποιοι, για να χαιρετήσει έναν συνάδελφό του που βρισκόταν στη στεριά...
Η προσέλευση των επιβατών στα σηµεία συγκέντρωσης έγινε άτακτα και διήρκεσε σχεδόν πέντε ώρες αντί για τις προβλεπόµενες τρεις. Ο καπετάνιος ουδέποτε εξέπεµψε σήµα SOS, ισχυρίστηκε ότι οι ξέρες ήταν «αχαρτογράφητες» και εγκατέλειψε το πλοίο ενώ βρίσκονταν ακόµη σε αυτό 100 από τους 4.200 επιβαίνοντες. ∆ήλωσε µάλιστα ότι... γλίστρησε και έπεσε σε µια σωστική λέµβο και ότι αργότερα συντόνιζε τις επιχειρήσεις από τη στεριά. Οπως όµως κατέγραψαν ηχητικά ντοκουµέντα, η ιταλική ακτοφυλακή του ζήτησε να επιστρέψει στο πλοίο και εκείνος αρνήθηκε.
Κατηγορείται για ανθρωποκτονία, πρόκληση ναυαγίου και πρόωρη εγκατάλειψη πλοίου.
Το 60%-80% των ναυτικών ατυχηµάτων οφείλεται σε ανθρώπινο λάθος: άκαιρη ή λανθασµένη εντολή, κακός υπολογισµός αποστάσεων, λάθος χειρισµός, απροσεξία λόγω της κόπωσης που συχνά βιώνουν οι εργαζόµενοι σε κρουαζιερόπλοια µπορούν να προκαλέσουν καταστροφή ακόµη και στο πιο «έξυπνο» σκάφος.
Ναυπηγικά «άπληστα» για περισσότερες καµπίνες, πισίνες, καταστήµατα, καζίνο και χώρους αναψυχής, τα σύγχρονα κρουαζιερόπλοια διαθέτουν θηριώδεις υπερκατασκευές µε µικρό βύθισµα, συνεπώς µεγάλη προβαλλόµενη επιφάνεια η οποία τα καθιστά ευάλωτα στις αντίξοες καιρικές συνθήκες επηρεάζοντας την ευστάθειά τους.
Το πλήρωµα οφείλει να επισκέπτεται και να ελέγχει τα στεγανά διαµερίσµατα πολλές φορές την ηµέρα, συχνά όµως από αµέλεια ή για ευκολία αυτά µένουν ανοιχτά. Ετσι, αν και τα κρουαζιερόπλοια θεωρητικά «επιβιώνουν» µε δύο πληµµυρισµένα διαµερίσµατα, σε περίπτωση ρήγµατος ενδέχεται να πληµµυρίσουν και παρακείµενοι χώροι.
Παρ’ όλο που τα σύγχρονα κρουαζιερόπλοια οφείλουν να διαθέτουν πιστοποιητικά και να λειτουργούν σύµφωνα µε τους κανονισµούς του ∆ιεθνούς Οργανισµού Ναυσιπλοΐας (ΙΜΟ), απρόβλεπτοι παράγοντες όπως αιφνίδιες βλάβες, µια κατασκευαστική ατέλεια ή µια πυρκαγιά, µπορούν να προκαλέσουν µερική ή ολική ακυβερνησία.
Στην πραγµατικότητα, ήταν αλλεπάλληλες οι ενδείξεις ότι τα σύγχρονα σούπερπλοία µπορεί να διαθέτουν επιβλητική παρουσία, προηγµένα συστήµατα πλοήγησης, εξειδικευµένο προσωπικό και αυστηρούς κανόνες λειτουργίας, όµως δεν είναι άτρωτα και, σε συνδυασµό µε το ανθρώπινο λάθος, βάζουν καθηµερινά πλώρη για θανάσιµα επικίνδυνες κρουαζιέρες.
Με περισσότερους από 21 εκατοµµύρια επιβάτες να µεταφέρονται κάθε χρόνο και χωρίς µαζικές απώλειες ζωής µετά το ναυάγιο του ελληνικών συµφερόντων «Royal Pacific» µε 30 νεκρούς το 1992, η τουριστική βιοµηχανία µπορούσε ως πριν από λίγες ηµέρες να ισχυρίζεται ότι τα κρουαζιερόπλοια είναι σχετικά ασφαλή µέσα ταξιδιού. Κι όµως, ειδικοί σε ζητήµατα ναυπηγικής και ναυσιπλοΐας έκρουαν συστηµατικά τον κώδωνα του κινδύνου επισηµαίνοντας ότι τα πλοία διαµορφώνονται σαν πλωτά ξενοδοχεία µε γνώµονα το κέρδος των ναυτιλιακών εταιρειών, την ώρα που οι κανονισµοί ασφαλείας, αν και αναβαθµίζονται, δεν αποτρέπουν ναυτικές τραγωδίες.
Την τελευταία δεκαετία το βάρος των κρουαζιεροπλοίων που ναυπηγούνται έχει διπλασιαστεί από περίπου 80.000 gt σε περισσότερους από 160.000 gt και συνεχίζει να αυξάνεται. Το «Costa Concordia», παρά το γιγαντιαίο µέγεθός του, φάνταζε νάνος µπροστά στους νέους πλωτούς «τιτάνες», όπως το «Allure of the Seas», το οποίο είναι σε θέση να µεταφέρει περισσότερους από 6.000 επιβάτες και 2.000 άτοµα πλήρωµα, γεγονός που από µόνο του δηµιουργεί σηµαντικές κατασκευαστικές προκλήσεις. Τα µοντέρνα κρουαζιερόπλοια µοιάζουν περισσότερο µε πλωτούς ουρανοξύστες, καθώς ο σχεδιασµός τους εστιάζεται στην κατασκευή ακόµη περισσότερων καµπινών στα επάνω καταστρώµατα, µε εµπορικά κέντρα και πισίνες, δηλαδή ολοένα και µεγαλύτερες υπερκατασκευές που τελικά αποτελούν δοκιµασία για την ευστάθειά τους, ιδίως όταν πνέουν ισχυροί άνεµοι σε συνδυασµό µε υψηλό κυµατισµό.
Πολλοί αξιωµατικοί φοβούνται ότι η εκπαίδευση που λαµβάνουν είναι ένα βήµα πίσω από την τεχνολογική πρόοδο των νέων ναυπηγηµάτων. Αλλωστε τα συστήµατα αυτόµατης πλοήγησης δεν εξαλείφουν τον παράγοντα του ανθρώπινου λάθους, ο οποίος αποτελεί και την αιτία θαλάσσιων ατυχηµάτων στο 60%-80% των περιπτώσεων (σύµφωνα µε τα πορίσµατα των ειδικών σε περιπτώσεις ναυτικών ατυχηµάτων).
Κάποια µεγάλα επιβατικά σκάφη διαθέτουν αρκετά επίπεδη καρίνα και µικρό βύθισµα ώστε να µπορούν να πλησιάζουν στις ακτές χωρίς να χρειάζονται λάντζες, αλλά και να προσεγγίζουν περισσότερα λιµάνια. Υπάρχει επίσης µια γενική τάση τα κρουαζιερόπλοια να ταξιδεύουν σε όλο και πιο εξωτικούς προορισµούς, όπως πολικές και τροπικές γεωγραφικές περιοχές, οι οποίες, εκτός από τις δυσκολίες ναυσιπλοΐας που παρουσιάζουν, αυξάνουν και το ρίσκο, µε την έννοια ότι απέχουν πολύ από τους πολυσύχναστους θαλάσσιους διαδρόµους και συνεπώς υπάρχουν ελάχιστα διαθέσιµα σκάφη στην περιοχή σε περίπτωση ανάγκης διάσωσης.
Παράλληλα, τίθεται και το ζήτηµα της ασφαλούς εκκένωσης των µεγάλων πλοίων. Τα πληρώµατα και οι επιβάτες διαφορετικών εθνικοτήτων, η πλειονότητα των οποίων αδυνατεί να συνειδητοποιήσει ότι βρίσκεται σε ένα πλοίο και όχι σε ένα πολυτελές ξενοδοχείο, επιδεινώνουν τα όποια προβλήµατα ανακύψουν λόγω πανικού ή σε περίπτωση που ο διαθέσιµος χρόνος για να πραγµατοποιηθεί η εκκένωση είναι πολύ λίγος. Επίσης η διαδικασία εκκένωσης µε σωσίβιες λέµβους µπορεί να έχει εκσυγχρονιστεί, αλλά ουσιαστικά δεν έχει αλλάξει από την εποχή του «Τιτανικού». Σηµαντικό ρόλο όµως στην απώλεια ή όχι ανθρώπινων ζωών διαδραµατίζουν και οι υφιστάµενοι κανονισµοί ασφαλείας. Για παράδειγµα, το πλήρωµα ενός µεγάλου κρουαζιεροπλοίου οφείλει σύµφωνα µε τους κανονισµούς του ∆ιεθνούς Οργανισµού Ναυσιπλοΐας (ΙΜΟ) να πραγµατοποιήσει άσκηση εκκένωσης εντός 24 ωρών από τον απόπλου, ωστόσο το δυστύχηµα του «Costa Concordia» συνέβη µόλις λίγες ώρες πριν από την προγραµµατισµένη άσκηση.
ΚΑΠΕΤΑΝΙΟΣ
∆εν εξέπεµψε ούτε ένα SOS
Νοµικά ο καπετάνιος υποχρεούται να εγκαταλείπει το πλοίο τελευταίος φροντίζοντας για την ασφαλή εκκένωση όλων των επιβαινόντων. ∆υστυχώς, µε τον καπετάνιο του ναυαγισµένου «Costa Concordia», η εικόνα αυτή απέχει πολύ από την πραγµατικότητα. Ο Φραντσέσκο Σκετίνο παραδέχτηκε ότι παρέκκλινε της προκαθορισµένης πορείας του και οδήγησε το υπερµέγεθες κρουαζιερόπλοιο πολύ κοντά στην ακτή του νησιού Τζίλιο στη Νότια Ιταλία, περίπου 500 µέτρα από τις ακτές – και αυτό, όπως κατήγγειλαν κάποιοι, για να χαιρετήσει έναν συνάδελφό του που βρισκόταν στη στεριά...
Η προσέλευση των επιβατών στα σηµεία συγκέντρωσης έγινε άτακτα και διήρκεσε σχεδόν πέντε ώρες αντί για τις προβλεπόµενες τρεις. Ο καπετάνιος ουδέποτε εξέπεµψε σήµα SOS, ισχυρίστηκε ότι οι ξέρες ήταν «αχαρτογράφητες» και εγκατέλειψε το πλοίο ενώ βρίσκονταν ακόµη σε αυτό 100 από τους 4.200 επιβαίνοντες. ∆ήλωσε µάλιστα ότι... γλίστρησε και έπεσε σε µια σωστική λέµβο και ότι αργότερα συντόνιζε τις επιχειρήσεις από τη στεριά. Οπως όµως κατέγραψαν ηχητικά ντοκουµέντα, η ιταλική ακτοφυλακή του ζήτησε να επιστρέψει στο πλοίο και εκείνος αρνήθηκε.
Κατηγορείται για ανθρωποκτονία, πρόκληση ναυαγίου και πρόωρη εγκατάλειψη πλοίου.
ΥΠΕΡ-ΚΑΤΑΣΚΕΥΕΣ
Γιατί να βουλιάξουν;
ΑΝΘΡΩΠΙΝΟ ΛΑΘΟΣ
Το 60%-80% των ναυτικών ατυχηµάτων οφείλεται σε ανθρώπινο λάθος: άκαιρη ή λανθασµένη εντολή, κακός υπολογισµός αποστάσεων, λάθος χειρισµός, απροσεξία λόγω της κόπωσης που συχνά βιώνουν οι εργαζόµενοι σε κρουαζιερόπλοια µπορούν να προκαλέσουν καταστροφή ακόµη και στο πιο «έξυπνο» σκάφος.
ΚΑΙΡΙΚΕΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ
Ναυπηγικά «άπληστα» για περισσότερες καµπίνες, πισίνες, καταστήµατα, καζίνο και χώρους αναψυχής, τα σύγχρονα κρουαζιερόπλοια διαθέτουν θηριώδεις υπερκατασκευές µε µικρό βύθισµα, συνεπώς µεγάλη προβαλλόµενη επιφάνεια η οποία τα καθιστά ευάλωτα στις αντίξοες καιρικές συνθήκες επηρεάζοντας την ευστάθειά τους.
ΑΝΟΙΚΤΑ ΣΤΕΓΑΝΑ
Το πλήρωµα οφείλει να επισκέπτεται και να ελέγχει τα στεγανά διαµερίσµατα πολλές φορές την ηµέρα, συχνά όµως από αµέλεια ή για ευκολία αυτά µένουν ανοιχτά. Ετσι, αν και τα κρουαζιερόπλοια θεωρητικά «επιβιώνουν» µε δύο πληµµυρισµένα διαµερίσµατα, σε περίπτωση ρήγµατος ενδέχεται να πληµµυρίσουν και παρακείµενοι χώροι.
ΑΙΦΝΙΔΙΕΣ ΒΛΑΒΕΣ
Παρ’ όλο που τα σύγχρονα κρουαζιερόπλοια οφείλουν να διαθέτουν πιστοποιητικά και να λειτουργούν σύµφωνα µε τους κανονισµούς του ∆ιεθνούς Οργανισµού Ναυσιπλοΐας (ΙΜΟ), απρόβλεπτοι παράγοντες όπως αιφνίδιες βλάβες, µια κατασκευαστική ατέλεια ή µια πυρκαγιά, µπορούν να προκαλέσουν µερική ή ολική ακυβερνησία.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου