Σε αναζήτηση αλλαγών στον τομέα άμυνας και των επόμενων κινήσεων στη γεωπολιτική
σκακιέρα της ευρύτερης περιοχής Ασίας - Ειρηνικού φαίνεται πως βρίσκεται η
Ιαπωνία, σε μία περίοδο όξυνσης των ενδοϊμπεριαλιστικών ανταγωνισμών δεδομένης
της δυναμικής αύξησης ισχύος της Κίνας αλλά και εμβάθυνσης της καπιταλιστικής
κρίσης που η ίδια βιώνει εδώ και χρόνια.
Ο Ιάπωνας υπουργός Εξωτερικών, Κοϊτσίρο Γκέμπα, σε άρθρο του στην «Ιντερνάσιοναλ Χέραλντ Τρίμπιουν» στις 21/11/12, εκτίμησε ως «εντεινόμενα ασταθές» το περιβάλλον ασφάλειας στην περιοχή, αναγνωρίζοντας πως το κέντρο βάρος των δυτικών ιμπεριαλιστικών δυνάμεων έχει πλέον μεταφερθεί από τη Μέση Ανατολή σε Ασία και Ειρηνικό. Παρατηρώντας τις πρόσφατες αλλαγές στην κορυφή ηγεσίας ΗΠΑ και Κίνας, ο Γκέμπα εξέφρασε ευχή για την ενίσχυση των σχέσεων Τόκιο - Πεκίνου, απ' την άλλη όμως δεν παρέβλεψε ότι μία από τις σημαντικότερες εστίες έντασης είναι οι βραχονησίδες Σενκάκου (ή Ντιαόγου στα κινέζικα) που θεωρούνται τμήμα της ιαπωνικής επικράτειας, διεκδικούνται από την Κίνα και κρύβουν σημαντικά υποθαλάσσια κοιτάσματα φυσικού αερίου και πετρελαίου. Οι εξελίξεις με επίκεντρο τις διαφιλονικούμενες νησίδες είχαν άλλωστε προκαλέσει και το περασμένο καλοκαίρι όξυνση των αντι-ιαπωνικών διαδηλώσεων στην Κίνα, με άμεση συνέπεια δραματική μείωση των εκεί ιαπωνικών εξαγωγών και οικονομικές ζημιές τουλάχιστον 100.000.000 δολαρίων μέσα στους λίγους τελευταίους μήνες.
Ο Γκέμπα επιχείρησε να διασκεδάσει τις εντυπώσεις πως το Τόκιο προωθεί μία επιθετική πολιτική έναντι του Πεκίνου, ισχυριζόμενος ότι επιδιώκει την προώθηση «αμοιβαία επωφελούς σχέσης στη βάση αμοιβαίων στρατηγικών συμφερόντων υπό μία ευρεία προοπτική». Δεν παρέλειψε βέβαια να αναφερθεί στις πολύ δραστήριες κινήσεις του Πεκίνου σε νευραλγικές οδούς της διεθνούς ναυτιλίας στις θάλασσες της Νότιας και Ανατολικής Κίνας, σημειώνοντας ότι αποτελούν «αιτία ανησυχίας και για άλλες χώρες της Ασίας και του Ειρηνικού», ιδιαίτερα μετά τη θέση του Κινέζου απερχόμενου Προέδρου, Χου Ζιντάο, στο τελευταίο συνέδριο του ΚΚΚ, ότι πρέπει η Κίνα να γίνει μία μεγάλη ναυτική δύναμη και να εξασφαλισθούν τα δικαιώματά της...
Η απόπειρα του Γκέμπα για αποκλιμάκωση της έντασης στις σχέσεις με το Πεκίνο δε φάνηκε εντούτοις να πείθει την κινεζική ηγεσία με δεδομένη την πρόσφατη πρόταση του Ιάπωνα υπουργού Αμυνας, Σατόσι Μοριμότο, περί «ανανέωσης και εκσυγχρονισμού» του δόγματος της αμυντικής συμμαχίας με τις ΗΠΑ ώστε να συμπεριλαμβάνει με σαφήνεια την προστασία των διαφιλονικούμενων βραχονησίδων.
Κυρίως γιατί ιδιαίτερα όσο περνούν τα χρόνια το Τόκιο δε διστάζει να κάνει, έστω και μικρά, βήματα αύξησης της στρατιωτικής ισχύος και επιρροής του στην περιοχή.
Ο πρώην πρωθυπουργός Ναότο Καν είχε εγκρίνει πριν περίπου δύο χρόνια τη στρατηγική της λεγόμενης «δυναμικής άμυνας» με στόχο ελαφρύτερες και πιο ευέλικτες στρατιωτικές δυνάμεις και μετατόπιση των ιαπωνικών στρατευμάτων από τα βόρεια - όπου αρχικά τοποθετούνταν έναντι της πρώην ΕΣΣΔ - προς το νότο έναντι ΛΔ Κορέας και Κίνας.
Από την άλλη, το σημερινό κυβερνών «Δημοκρατικό Κόμμα Ιαπωνίας», που είχε εκλεγεί πριν τρία χρόνια με βασικά συνθήματα τη μείωση των αμερικανικών δυνάμεων και βάσεων στην Ιαπωνία, όχι μόνο δεν υλοποίησε την υπόσχεσή του αλλά έστριψε διά της «στρατηγικής αναδιάταξης» και μετεγκατάστασης αμερικανικών βάσεων κυρίως στην Οκινάουα, αύξησης της στρατιωτικής συνεργασίας με τις ΗΠΑ και χώρες της ευρύτερης περιοχής.
Τον Ιούλη του 2011 για πρώτη φορά η Ιαπωνία πραγματοποίησε πολεμικές ναυτικές ασκήσεις όχι μόνο με τις ΗΠΑ αλλά και την Αυστραλία στη Θάλασσα της Νότιας Κίνας προκαλώντας τον εκνευρισμό του Πεκίνου. Τον περασμένο Ιούνη, το ιαπωνικό πολεμικό ναυτικό έκανε στρατιωτικά γυμνάσια με την Ινδία, ενώ στο πλαίσιο δεκαετούς προγράμματος συνεργασίας μεταξύ των αρχών ακτοφυλακής της περιφέρειας ΝΑ Ασίας, η Ιαπωνία θα ενισχύσει την ακτοφυλακή των Φιλιππίνων δίνοντας 10 σκάφη συνολικής αξίας περίπου 1,2 δισ. δολαρίων...
Εξελίξεις έχουμε τον τελευταίο χρόνο και όσον αφορά στις εξαγωγές ιαπωνικού αμυντικού υλικού, ιδιαίτερα αφότου (τον περσινό Δεκέμβρη) η απερχόμενη κυβέρνηση του πρωθυπουργού, Γιοσιχίκο Νόντα, αποφάσισε χαλάρωση των απαγορεύσεων στην πώληση και εξαγωγή όπλων και συναφούς αμυντικής τεχνολογίας που ίσχυε από το 1967. Ετσι, εδώ και μήνες, η Ιαπωνία μπορεί να συμμετέχει αφενός σε διεθνή προγράμματα «κοινής ανάπτυξης και παραγωγής στρατιωτικού εξοπλισμού και τεχνολογίας» έστω και σε περιορισμένο αριθμό χωρών και αφετέρου να προχωράει στη μεταφορά αμυντικού εξοπλισμού σε χώρες όπου έχουν αναπτυχθεί Ιάπωνες κυανόκρανοι του ΟΗΕ. Βέβαια, αυτή η εξέλιξη δε δρομολογήθηκε μόνο εξαιτίας του νέου στάτους κβο που διαμορφώνεται σιγά σιγά στον Ειρηνικό αλλά και λόγω των πιέσεων που ασκεί το ιαπωνικό βιομηχανικό και στρατιωτικό σύμπλεγμα για αύξηση της παραγωγής στρατιωτικού υλικού προηγμένης τεχνολογίας από τις βαριές βιομηχανίες εγχώριων επιχειρηματικών ομίλων, όπως οι Μιτσουμπίσι, Καβασάκι, Ισικαουατζίμα-Χαρίμα κ.ά. Ιδιαίτερα μετά την απόφαση της ιαπωνικής κυβέρνησης να εκσυγχρονίσει το στόλο πολεμικών αεροσκαφών τονώνοντας την αμερικανική πολεμική βιομηχανία με την αγορά 47 αεροσκαφών F35 της «Λόκχιντ-Μάρτιν» έως το 2016...
Η προσπάθεια της Ιαπωνίας να μην εξαρτάται αποκλειστικά σε επίπεδο αμυντικών συμμαχιών μόνο από τις ΗΠΑ διακρίνεται και από τις ολοένα και πιο εμφανείς κινήσεις της για στρατιωτική συνεργασία με άλλες χώρες της περιοχής, οι οποίες πλέον φαίνονται διατεθειμένες να παραμερίσουν τους εφιάλτες από την ιαπωνική κατοχή (ως περίπου τα μέσα του 20ού αιώνα). Για παράδειγμα, η Ιαπωνία σχεδιάζει το 2013 να εκπαιδεύσει δυνάμεις από το πολεμικό ναυτικό του Βιετνάμ, ενώ το ιαπωνικό υπουργείο Αμυνας θα διπλασιάσει του χρόνου τη στρατιωτική βοήθεια σε Ινδονησία και Βιετνάμ, στο οποίο μάλιστα δεν αποκλείεται να επιτρέψει την πώληση ιαπωνικών υποβρυχίων, όπως είχε κάνει προ μηνών σε Αυστραλία και Μαλαισία...
Επιπροσθέτως, παρά τους συνταγματικούς περιορισμούς που οριοθετούν γύρω στο 1% του ΑΕΠ τις αμυντικές δαπάνες, η Ιαπωνία εξακολουθεί να έχει από τις μεγαλύτερες και πιο ικανές ένοπλες δυνάμεις στην περιοχή και να είναι έκτη στη λίστα των διεθνών αμυντικών δαπανών αφού πέρσι ξόδεψε πάνω από 59 δισ. δολάρια.
Ομως, ενόψει των πρόωρων βουλευτικών εκλογών της 16ης Δεκέμβρη, ένα μέρος της ιαπωνικής αστικής τάξης φαίνεται να καλοβλέπει την αλλαγή του Συντάγματος που είχαν επιβάλει οι αμερικανικές δυνάμεις κατοχής το 1947 με μεταξύ άλλων στόχο την άρση του περιβόητου «φιλειρηνικού» άρθρου 9, που αποτρέπει τη χρήση του κυριαρχικού δικαιώματος για κήρυξη πολέμου, την απειλή ή τη χρήση βίας ως μέσο «διευθέτησης» διενέξεων. Για παράδειγμα, την περασμένη Πέμπτη, το νεοσύστατο «Κόμμα Αποκατάστασης της Ιαπωνίας» του Τόρου Χασιμότο, που έρχεται δεύτερο στις δημοσκοπήσεις μετά τους «Φιλελεύθερους Δημοκράτες», ζήτησε αύξηση των αμυντικών δαπανών πολύ πιο πάνω από το όριο - ταμπού του 1% του ΑΕΠ, περισσότερες περιπολίες του πολεμικού ναυτικού και της ακτοφυλακής σε διαφιλονικούμενες περιοχές της Θάλασσας της Ανατολικής Κίνας και αύξηση των εξαγωγών ιαπωνικής στρατιωτικής τεχνολογίας με στόχο την ενίσχυση της «εθνικής ασφάλειας».
Σε κάθε περίπτωση η αστική τάξη της Ιαπωνίας συμμετέχοντας στους ενδοϊμπεριαλιστικούς ανταγωνισμούς μπαίνει ενεργά πλέον στην αναζήτηση νέων στρατηγικών συμμαχιών.
Ο Ιάπωνας υπουργός Εξωτερικών, Κοϊτσίρο Γκέμπα, σε άρθρο του στην «Ιντερνάσιοναλ Χέραλντ Τρίμπιουν» στις 21/11/12, εκτίμησε ως «εντεινόμενα ασταθές» το περιβάλλον ασφάλειας στην περιοχή, αναγνωρίζοντας πως το κέντρο βάρος των δυτικών ιμπεριαλιστικών δυνάμεων έχει πλέον μεταφερθεί από τη Μέση Ανατολή σε Ασία και Ειρηνικό. Παρατηρώντας τις πρόσφατες αλλαγές στην κορυφή ηγεσίας ΗΠΑ και Κίνας, ο Γκέμπα εξέφρασε ευχή για την ενίσχυση των σχέσεων Τόκιο - Πεκίνου, απ' την άλλη όμως δεν παρέβλεψε ότι μία από τις σημαντικότερες εστίες έντασης είναι οι βραχονησίδες Σενκάκου (ή Ντιαόγου στα κινέζικα) που θεωρούνται τμήμα της ιαπωνικής επικράτειας, διεκδικούνται από την Κίνα και κρύβουν σημαντικά υποθαλάσσια κοιτάσματα φυσικού αερίου και πετρελαίου. Οι εξελίξεις με επίκεντρο τις διαφιλονικούμενες νησίδες είχαν άλλωστε προκαλέσει και το περασμένο καλοκαίρι όξυνση των αντι-ιαπωνικών διαδηλώσεων στην Κίνα, με άμεση συνέπεια δραματική μείωση των εκεί ιαπωνικών εξαγωγών και οικονομικές ζημιές τουλάχιστον 100.000.000 δολαρίων μέσα στους λίγους τελευταίους μήνες.
Ο Γκέμπα επιχείρησε να διασκεδάσει τις εντυπώσεις πως το Τόκιο προωθεί μία επιθετική πολιτική έναντι του Πεκίνου, ισχυριζόμενος ότι επιδιώκει την προώθηση «αμοιβαία επωφελούς σχέσης στη βάση αμοιβαίων στρατηγικών συμφερόντων υπό μία ευρεία προοπτική». Δεν παρέλειψε βέβαια να αναφερθεί στις πολύ δραστήριες κινήσεις του Πεκίνου σε νευραλγικές οδούς της διεθνούς ναυτιλίας στις θάλασσες της Νότιας και Ανατολικής Κίνας, σημειώνοντας ότι αποτελούν «αιτία ανησυχίας και για άλλες χώρες της Ασίας και του Ειρηνικού», ιδιαίτερα μετά τη θέση του Κινέζου απερχόμενου Προέδρου, Χου Ζιντάο, στο τελευταίο συνέδριο του ΚΚΚ, ότι πρέπει η Κίνα να γίνει μία μεγάλη ναυτική δύναμη και να εξασφαλισθούν τα δικαιώματά της...
«Δυναμική άμυνα»
Η απόπειρα του Γκέμπα για αποκλιμάκωση της έντασης στις σχέσεις με το Πεκίνο δε φάνηκε εντούτοις να πείθει την κινεζική ηγεσία με δεδομένη την πρόσφατη πρόταση του Ιάπωνα υπουργού Αμυνας, Σατόσι Μοριμότο, περί «ανανέωσης και εκσυγχρονισμού» του δόγματος της αμυντικής συμμαχίας με τις ΗΠΑ ώστε να συμπεριλαμβάνει με σαφήνεια την προστασία των διαφιλονικούμενων βραχονησίδων.
Κυρίως γιατί ιδιαίτερα όσο περνούν τα χρόνια το Τόκιο δε διστάζει να κάνει, έστω και μικρά, βήματα αύξησης της στρατιωτικής ισχύος και επιρροής του στην περιοχή.
Ο πρώην πρωθυπουργός Ναότο Καν είχε εγκρίνει πριν περίπου δύο χρόνια τη στρατηγική της λεγόμενης «δυναμικής άμυνας» με στόχο ελαφρύτερες και πιο ευέλικτες στρατιωτικές δυνάμεις και μετατόπιση των ιαπωνικών στρατευμάτων από τα βόρεια - όπου αρχικά τοποθετούνταν έναντι της πρώην ΕΣΣΔ - προς το νότο έναντι ΛΔ Κορέας και Κίνας.
Από την άλλη, το σημερινό κυβερνών «Δημοκρατικό Κόμμα Ιαπωνίας», που είχε εκλεγεί πριν τρία χρόνια με βασικά συνθήματα τη μείωση των αμερικανικών δυνάμεων και βάσεων στην Ιαπωνία, όχι μόνο δεν υλοποίησε την υπόσχεσή του αλλά έστριψε διά της «στρατηγικής αναδιάταξης» και μετεγκατάστασης αμερικανικών βάσεων κυρίως στην Οκινάουα, αύξησης της στρατιωτικής συνεργασίας με τις ΗΠΑ και χώρες της ευρύτερης περιοχής.
Αύξηση περιφερειακής συνεργασίας
Τον Ιούλη του 2011 για πρώτη φορά η Ιαπωνία πραγματοποίησε πολεμικές ναυτικές ασκήσεις όχι μόνο με τις ΗΠΑ αλλά και την Αυστραλία στη Θάλασσα της Νότιας Κίνας προκαλώντας τον εκνευρισμό του Πεκίνου. Τον περασμένο Ιούνη, το ιαπωνικό πολεμικό ναυτικό έκανε στρατιωτικά γυμνάσια με την Ινδία, ενώ στο πλαίσιο δεκαετούς προγράμματος συνεργασίας μεταξύ των αρχών ακτοφυλακής της περιφέρειας ΝΑ Ασίας, η Ιαπωνία θα ενισχύσει την ακτοφυλακή των Φιλιππίνων δίνοντας 10 σκάφη συνολικής αξίας περίπου 1,2 δισ. δολαρίων...
Εξελίξεις έχουμε τον τελευταίο χρόνο και όσον αφορά στις εξαγωγές ιαπωνικού αμυντικού υλικού, ιδιαίτερα αφότου (τον περσινό Δεκέμβρη) η απερχόμενη κυβέρνηση του πρωθυπουργού, Γιοσιχίκο Νόντα, αποφάσισε χαλάρωση των απαγορεύσεων στην πώληση και εξαγωγή όπλων και συναφούς αμυντικής τεχνολογίας που ίσχυε από το 1967. Ετσι, εδώ και μήνες, η Ιαπωνία μπορεί να συμμετέχει αφενός σε διεθνή προγράμματα «κοινής ανάπτυξης και παραγωγής στρατιωτικού εξοπλισμού και τεχνολογίας» έστω και σε περιορισμένο αριθμό χωρών και αφετέρου να προχωράει στη μεταφορά αμυντικού εξοπλισμού σε χώρες όπου έχουν αναπτυχθεί Ιάπωνες κυανόκρανοι του ΟΗΕ. Βέβαια, αυτή η εξέλιξη δε δρομολογήθηκε μόνο εξαιτίας του νέου στάτους κβο που διαμορφώνεται σιγά σιγά στον Ειρηνικό αλλά και λόγω των πιέσεων που ασκεί το ιαπωνικό βιομηχανικό και στρατιωτικό σύμπλεγμα για αύξηση της παραγωγής στρατιωτικού υλικού προηγμένης τεχνολογίας από τις βαριές βιομηχανίες εγχώριων επιχειρηματικών ομίλων, όπως οι Μιτσουμπίσι, Καβασάκι, Ισικαουατζίμα-Χαρίμα κ.ά. Ιδιαίτερα μετά την απόφαση της ιαπωνικής κυβέρνησης να εκσυγχρονίσει το στόλο πολεμικών αεροσκαφών τονώνοντας την αμερικανική πολεμική βιομηχανία με την αγορά 47 αεροσκαφών F35 της «Λόκχιντ-Μάρτιν» έως το 2016...
Η προσπάθεια της Ιαπωνίας να μην εξαρτάται αποκλειστικά σε επίπεδο αμυντικών συμμαχιών μόνο από τις ΗΠΑ διακρίνεται και από τις ολοένα και πιο εμφανείς κινήσεις της για στρατιωτική συνεργασία με άλλες χώρες της περιοχής, οι οποίες πλέον φαίνονται διατεθειμένες να παραμερίσουν τους εφιάλτες από την ιαπωνική κατοχή (ως περίπου τα μέσα του 20ού αιώνα). Για παράδειγμα, η Ιαπωνία σχεδιάζει το 2013 να εκπαιδεύσει δυνάμεις από το πολεμικό ναυτικό του Βιετνάμ, ενώ το ιαπωνικό υπουργείο Αμυνας θα διπλασιάσει του χρόνου τη στρατιωτική βοήθεια σε Ινδονησία και Βιετνάμ, στο οποίο μάλιστα δεν αποκλείεται να επιτρέψει την πώληση ιαπωνικών υποβρυχίων, όπως είχε κάνει προ μηνών σε Αυστραλία και Μαλαισία...
Πιέσεις για αύξηση των αμυντικών δαπανών
Επιπροσθέτως, παρά τους συνταγματικούς περιορισμούς που οριοθετούν γύρω στο 1% του ΑΕΠ τις αμυντικές δαπάνες, η Ιαπωνία εξακολουθεί να έχει από τις μεγαλύτερες και πιο ικανές ένοπλες δυνάμεις στην περιοχή και να είναι έκτη στη λίστα των διεθνών αμυντικών δαπανών αφού πέρσι ξόδεψε πάνω από 59 δισ. δολάρια.
Ομως, ενόψει των πρόωρων βουλευτικών εκλογών της 16ης Δεκέμβρη, ένα μέρος της ιαπωνικής αστικής τάξης φαίνεται να καλοβλέπει την αλλαγή του Συντάγματος που είχαν επιβάλει οι αμερικανικές δυνάμεις κατοχής το 1947 με μεταξύ άλλων στόχο την άρση του περιβόητου «φιλειρηνικού» άρθρου 9, που αποτρέπει τη χρήση του κυριαρχικού δικαιώματος για κήρυξη πολέμου, την απειλή ή τη χρήση βίας ως μέσο «διευθέτησης» διενέξεων. Για παράδειγμα, την περασμένη Πέμπτη, το νεοσύστατο «Κόμμα Αποκατάστασης της Ιαπωνίας» του Τόρου Χασιμότο, που έρχεται δεύτερο στις δημοσκοπήσεις μετά τους «Φιλελεύθερους Δημοκράτες», ζήτησε αύξηση των αμυντικών δαπανών πολύ πιο πάνω από το όριο - ταμπού του 1% του ΑΕΠ, περισσότερες περιπολίες του πολεμικού ναυτικού και της ακτοφυλακής σε διαφιλονικούμενες περιοχές της Θάλασσας της Ανατολικής Κίνας και αύξηση των εξαγωγών ιαπωνικής στρατιωτικής τεχνολογίας με στόχο την ενίσχυση της «εθνικής ασφάλειας».
Σε κάθε περίπτωση η αστική τάξη της Ιαπωνίας συμμετέχοντας στους ενδοϊμπεριαλιστικούς ανταγωνισμούς μπαίνει ενεργά πλέον στην αναζήτηση νέων στρατηγικών συμμαχιών.
Δέσποινα ΟΡΦΑΝΑΚΗ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου