Οξύνονται οι αντιδράσεις, διογκώνονται οι διαδηλώσεις

ρίθηκε το νέο Σύνταγμα από όσους συμμετέχοντες απέμειναν στην επιτροπή εκπόνησής του

Χιλιάδες κόσμου διαδηλώνουν από την Παρασκευή το βράδυ στην πλατεία Ταχρίρ

Εκρηκτική είναι η κατάσταση στην Αίγυπτο όπου ο πρόεδρος Μούρσι, των ισλαμιστών «Αδελφών Μουσουλμάνων», προχωρά σε ολοένα πιο προκλητικές αποφάσεις πυροδοτώντας λαϊκή οργή και αντιδράσεις σε ευρεία γκάμα αντιπολιτευτικών δυνάμεων, από τα αστικά πολιτικά κόμματα μέχρι τις συνδικαλιστικές ενώσεις, τις οργανώσεις δικαιωμάτων και τα κινήματα νεολαίας. Μετά το διάταγμα, της περασμένης εβδομάδας, με το οποίο έχρισε εαυτόν με υπερεξουσίες, παραγκώνισε το, ως ένα βαθμό ελεγχόμενο από συμπαθούντες του καθεστώτος Μουμπάρακ, δικαστικό σώμα και τέθηκαν στο απυρόβλητο αποφάσεις του προέδρου και η επιτροπή εκπόνησης του συντάγματος, ο Μούρσι προχώρησε στην επιτάχυνση της έγκρισης και ψήφισης του συντάγματος ρίχνοντας επιπλέον «λάδι στη φωτιά».

Οι διαβεβαιώσεις του σε έκτακτο διάγγελμα την Πέμπτη το βράδυ ότι «δεν προτίθεται να γίνει νέος δικτάτορας» και ότι «θα παραδώσει όλες τις επιπλέον εξουσίες του αμέσως μόλις εγκριθεί το σύνταγμα σε δημοψήφισμα» δεν κατεύνασαν διόλου τα πνεύματα. Την Παρασκευή, για πολλοστή φορά τις τελευταίες ημέρες, και παρά το γεγονός ότι οι καθημερινές συγκρούσεις είτε με οπαδούς «των Αδελφών» είτε με αστυνομικές δυνάμεις είναι αιματηρές (τρεις νεκροί, περισσότεροι από 800 τραυματίες την τελευταία εβδομάδα), εκατοντάδες χιλιάδες κόσμου συγκεντρώθηκαν στην πλατεία Ταχρίρ, για να διατρανώσουν την απαίτησή τους για απόσυρση του διατάγματος υπερεξουσιών καθώς και του συντάγματος, που χαρακτηρίζεται «μη αντιπροσωπευτικό», αφού από την επιτροπή εκπόνησής του έχουν αποχωρήσει εδώ και καιρό εκπρόσωποι άλλων πολιτικών δυνάμεων και φορέων πλην των ισλαμιστών, μετριοπαθών και ακραίων.

Ανάμεσα στους διαδηλωτές και αστοί πολιτικοί, όπως ο πρώην ΓΓ του Αραβικού Συνδέσμου, Αμρ Μούσα, ο οποίος κάλεσε τον Μούρσι να συνειδητοποιήσει ότι η Αίγυπτος βρίσκεται ένα βήμα πριν από τον εμφύλιο και να υπαναχωρήσει. Μέχρι στιγμής, πάντως, ο Μούρσι, ενισχυμένος και από τη στήριξη των ιμπεριαλιστών, κυρίως των ΗΠΑ, μετά τη συμφωνία εκεχειρίας στη Γάζα που, ως ένα σημείο, αναβάθμισε το ρόλο του τμήματος εκείνου της αστικής τάξης που εκπροσωπούν οι «Αδελφοί Μουσουλμάνοι» στην ευρύτερη περιοχή, φαίνεται αποφασισμένος να προωθήσει τη «δική τους οπτική» για το σύνταγμα και την κοινωνία και την οικονομία, σε αγαστή συνεργασία πάντα με το ΔΝΤ και την ΕΕ, - δύο βασικά σημεία της λαϊκής αγανάκτησης κατά του καθεστώτος Μουμπάρακ - εξυπηρετώντας τα ίδια πάντα συμφέροντα, με τον προκάτοχό του.
Παρά το ότι δεν έχει γίνει γνωστό το ακριβές περιεχόμενο του συντάγματος, υπάρχουν ήδη αρκετά σημεία από τα 234 άρθρα του που προκαλούν βαθιά ανησυχία. Μειώνεται σε δύο θητείες -ή οκτώ χρόνια- η προεδρική θητεία, εισάγεται ένας στοιχειώδης έλεγχος επί του στρατού, ο στρατός διατηρεί το δικαίωμά του να διορίζει τον υπουργό Αμυνας, συστήνεται ένα Συμβούλιο Εθνικής Ασφαλείας όπου θα συμμετέχουν και στρατιωτικοί, που θα γνωμοδοτεί σε περίπτωση κήρυξης πολέμου, κάτι που θα αποφασίζει τελικά το Κοινοβούλιο.
Στον τομέα των θρησκευτικών δικαιωμάτων, διατηρείται η πρόβλεψη ότι οι «αρχές της σαρία» είναι πηγή κάθε νομοθεσίας, αλλά για οποιαδήποτε σχετική ερμηνεία προβλέπεται γνωμοδότηση των ισλαμικών νομοθετικών θεσμών, όπως είναι το Πανεπιστήμιο αλ Αζχαρ, γεγονός που ερμηνεύεται ως ισχυροποίηση της παρουσίας της θρησκείας. Επίσης, αναγνωρίζεται το δικαίωμα πίστης σε ιουδαϊσμό, ισλαμισμό, χριστιανισμό αλλά όχι ανεξιθρησκεία.
Ως προς τα ατομικά και πολιτικά δικαιώματα, το νέο σύνταγμα φέρεται να αναφέρει ότι διασφαλίζεται η ελευθερία γνώμης και η ελευθεροτυπία «αρκεί να μην διαπράττεται προσβολή», ορισμός εξαιρετικά «ανοιχτός σε ερμηνεία», όπως λένε οι επικριτές του Μούρσι. Αναλόγως «ασαφής» είναι και ο ορισμός για «ισορροπία» περί του ρόλου της γυναίκας «εντός σπιτιού και στο δημόσιο χώρο», ιδιαίτερα σε συνδυασμό με την πρόβλεψη ότι «η οικογένεια είναι θεμέλιος λίθος». Ευρείας ερμηνείας τυγχάνει και άρθρο που αναφέρεται στην «τέχνη, στην επιστήμη και στη λογοτεχνία εφόσον υπηρετεί την κοινωνία» - ποιος και πώς θα κρίνεται αυτό άραγε; Οργή επιπλέον έχει προκαλέσει η διατήρηση του δικαιώματος του στρατού να δικάζει σε στρατοδικεία «για αδικήματα σχετικά με προσβολή του στρατεύματος».

Ε. ΜΑΥΡΟΥΛΗ