Δευτέρα 18 Αυγούστου 2014

Το «ανεξήγητο» φαινόμενο της αγοράς ρωσικών όπλων

Η διακίνηση όπλων από την Ρωσία, καθώς και όλα όσα σχετίζονται με την άμυνα, έχει μια ιδιαίτερη σημασία. Αυτό δεν οφείλεται μόνο στη συνεχιζόμενη ισχυρή παρουσία του τομέα στη ρωσική πολιτική κουλτούρα και τη νοοτροπία των μιλιταριστικών στοιχείων. (Getty Images)
Ένας από τους περισσότερους έγκυρους διεθνείς ερευνητικούς οργανισμούς που παρακολουθεί το εμπόριο όπλων παγκοσμίως - το σουηδικό ινστιτούτο SIPRI, στην έκθεσή του για το 2013 αναφέρει ότι η Ρωσία είναι για άλλη μια φορά στη δεύτερη θέση της παγκόσμιας κατάταξης από την άποψη της προσφοράς, μετά τις Ηνωμένες Πολιτείες. Στην ίδια τη Ρωσία όλα τα σχετικά ερευνητικά ινστιτούτα παρουσιάζουν επίσης την χώρα να βρίσκεται για πολλά χρόνια τώρα σταθερά στη δεύτερη θέση στις εξαγωγές όπλων.

Στις 7 Ιουλίου ο νεοδιορισθείς βοηθός για το ρωσικό εμπόριο όπλων Βλαντιμίρ Kοζίν παρουσίασε στον Ρώσο Πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν τα αποτελέσματα των εξαγωγών όπλων της Ρωσίας κατά τους πρώτους έξι μήνες του 2014, τα οποία δείχνουν ότι κατά το τρέχον έτος οι στρατιωτικές προμήθειες θα παραμείνουν σε υψηλό επίπεδο, τουλάχιστον εξίσου με τις τιμές του προηγούμενου έτους.
Για το πρώτο εξάμηνο οι εξαγωγές ανήλθαν σε 5,6 δισεκατομμύρια δολάρια. Δεδομένου ότι το μεγαλύτερο μέρος των προμηθειών καταγράφεται παραδοσιακά για το δεύτερο εξάμηνο του έτους και ακόμη περισσότερο - τον Δεκέμβριο, σύμφωνα με τον Κονσταντίν Μακιγιένκο, αναπληρωτής διευθυντής στο κορυφαίο «Κέντρο για την Ανάλυση Στρατηγικών και Τεχνολογιών», μπορούν να προβλεφτούν με βεβαιότητα ετήσιες εξαγωγές στο επίπεδο των 15-16 δισεκατομμυρίων δολαρίων.

Το επόμενο σημαντικό στοιχείο: το χαρτοφυλάκιο των συμβατικών υποχρεώσεων των Ρώσων εξαγωγέων έφτασε με 50 δισεκατομμύρια σε ένα επίπεδο άνευ προηγουμένου. Πρώτον, αυτό σημαίνει ότι ακόμα και αν η Rosoboronexport, ο ρωσικός κρατικός εξαγωγέας στρατιωτικής τεχνολογίας, δεν θα υπογράψει οποιαδήποτε σύμβαση (στην πραγματικότητα δεν μπορεί να αναμένεται κάτι τέτοιο), διατηρώντας παράλληλα τον όγκο των παραδόσεων από το 2013που παρέχονται προς όφελος των ξένων πελατών, για τα τρία επόμενα χρόνια οι παραγγελίες υπεραρκούν. Δεύτερον, κατά το παρελθόν έτος επιτεύχθηκαν νέα επίπεδο ρεκόρ, όχι μόνο της προσφοράς, αλλά της νέας αναθέτουσας αξίας. Ο όγκος των πρόσφατα υπογεγραμμένων συμφωνιών είναι περίπου 18 δισεκατομμύρια δολάρια, και είναι επίσης ένα ιστορικό ρεκόρ.
Η διακίνηση όπλων από την Ρωσία, καθώς και όλα όσα σχετίζονται με την άμυνα, έχει μια ιδιαίτερη σημασία. Αυτό δεν οφείλεται μόνο στη συνεχιζόμενη ισχυρή παρουσία του τομέα στη ρωσική πολιτική κουλτούρα και τη νοοτροπία των μιλιταριστικών στοιχείων. Στις εξαγωγές όπλων - και αυτό είναι χωρίς καμία δόση προπαγάνδας, η Ρωσία δείχνει σημαντική πρόοδο, όπως υπερβαίνει κατά πολύ το πραγματικό βιομηχανικό και τεχνολογικό δυναμικό της. Μια χώρα με περίπου το έκτο μεγαλύτερο ΑΕΠ στον κόσμο, η οποία βρίσκεται, αν όχι σε απομόνωση, αλλά τουλάχιστον σε καθεστώς στρατιωτικο-πολιτικής μοναξιάς, από χρόνο σε χρόνο παρουσιάζει νέα πρόοδο στην παγκόσμια αγορά όπλων. Και αυτό είναι για τους Ρώσους πραγματικά ένας λόγος για υπερηφάνεια, αν όχι, τότε τουλάχιστον για μια επιφυλακτική ικανοποίηση.
Το να εξηγήστε το φαινόμενο αυτής της επιτυχίας δεν είναι τόσο απλό. Οι βασικές κινητήριες δυνάμεις της ανάπτυξης των εξαγωγών στρατιωτικής τεχνολογίας, που λειτούργησαν στο μεγαλύτερο μέρος της δεκαετίας του '90, εξαντλήθηκαν ή έφτασαν κοντά στην εξάντληση. Πρώτα απ 'όλα, οι δραματικά περίπλοκες συνθήκες στην ινδική και κινεζική αγορά, ως μια άγκυρα, καθώς στα καλύτερα χρόνια κατανάλωναν έως και 80% των ρωσικών προμηθειών: τώρα η Κίνα αναπτύσσει ραγδαία την δική της εθνική αμυντική βιομηχανία, ενώ στην Ινδία εμπεδώθηκε μια πολιτική διαφοροποίησης των ξένων πηγών των όπλων.
Επιπλέον, πολλά στρατιωτικά είδη όπου ο κύκλος της αγοράς τα ανέδειξε ως μπέστσελερ τις δύο τελευταίες δεκαετίες, έχουν περάσει το απόγειό τους, και οι νέες προτάσεις δεν έχουν ακόμη φθάσει σε ώριμο στάδιο. Ο πιθανός εκσυγχρονισμός των οπλικών συστημάτων, τα οποία δημιουργήθηκαν βάσει σοβιετικής τεχνολογίας, μειώνεται. Αυτό σημαίνει ότι πωλήσεις ακόμη και ριζικά εκσυγχρονισμένων μαχητικών, υποβρυχίων και αρμάτων μάχης, των οποίων ο σχεδιασμός βρίσκεται εννοιολογικά στη δεκαετία του εβδομήντα και του ογδόντα του περασμένου αιώνα, γίνεται όλο και πιο δύσκολος. Και η ανάπτυξη μιας νέας γενιάς συστημάτων, στην πραγματικότητα στην πλειοψηφία τους, δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί για να είναι έτοιμη για άμεση παράδοση στις εξαγωγικές αγορές.
Ένας άλλος παράγοντας για την υψηλή ανταγωνιστικότητα των ρωσικών όπλων - σχετικά φθηνά - ανήκει επίσης στο παρελθόν. Η σοβιετική βάση υλικών πόρων (όταν σε ορισμένες περιπτώσεις για την εκτέλεση των συμβάσεων εξαγωγής χρησιμοποιήθηκαν άτρακτοι που παρήχθησαν στις αρχές της δεκαετίας του '90) εξανατλήθηκε, και η Ρωσία πωλεί πλέον μόνο νέα προϊόντα, και ως εκ τούτου είναι πιο ακριβή η διαδικασία παραγωγής. Ο υψηλός βιομηχανικός πληθωρισμός και η ταχεία αύξηση του κόστους είχε επίσης μια ισχυρή επίδραση στην αύξηση της αξίας των ρωσικών όπλων. Και αν και το πλεονέκτημα της τιμής των εγχώριων παραγωγών σε σύγκριση με αυτά της Δύσης ήταν κυρίως διατηρητέο, τώρα μειώνεται στο ελάχιστο.
Στο παρελθόν ένα εντυπωσιακό εργαλείο αποδοτικότητας για την προώθηση στην παγκόσμια αγορά των ρωσικών όπλων και του στρατιωτικού εξοπλισμού, ήταν η παροχή κινήτρων για την αποπληρωμή του σοβιετικού χρέους. Σε μερικά χρόνια, το ποσοστό των παραδόσεων έφτασε το 22% της συνολικής αξίας των εξαγωγών όπλων, και η χρήση του μηχανισμού αυτού επέτρεψε στη Ρωσία να διεισδύσει σε πολιτικά δύσκολες αγορές, όπως η Νότια Κορέα, ή οι χώρες της Κεντρικής Ευρώπης που εντάχθηκαν στο ΝΑΤΟ, ιδιαίτερα η αγορά της Ουγγαρίας. Σήμερα όμως, τα σοβιετικά χρέη έχουν ως επί το πλείστον αποπληρωθεί, και ο μηχανισμός των διαγραφών τους λόγω της προμήθειας όπλων δεν μπορεί πλέον να χρησιμοποιηθεί.
Το πραγματικό κίνητρο είναι η «κυριαρχία» της Ρωσίας - το κύριο κίνητρο για τις αγορές ρωσικών όπλων από τρίτα κράτη. (Getty Images)
Η Ρωσία διστάζει να δανείζει στους πελάτες της. Σε αντίθεση με την κοινή μικροαστική γνώμη, η Μόσχα παρέχει δάνεια για την αγορά στρατιωτικού εξοπλισμού με μεγάλη προσοχή. Το Υπουργείο Οικονομικών στην Μόσχα εξακολουθεί να είναι υπό την επήρεια του ψυχολογικού σοκ που προκλήθηκε από την ανάγκη να διαγραφούνν οι αφερέγγυοι όγκοι των πρώην σοβιετικών συμμάχων και των πελατών που συσσώρευσαν χρέη για την προμήθεια των σοβιετικών όπλων. Σήμερα για κάθε τέτοιο δάνειο προηγείται μια εμπεριστατωμένη ανάλυση της πιστοληπτικής ικανότητας του δυνητικού χρεώστη, που εκτελείται με βάση τις μεθοδολογίες του ΔΝΤ και της Παγκόσμιας Τράπεζας. Έτσι, από το σημερινό χαρτοφυλάκιο των συμβάσεων αξίας 50 δισεκατομμυρίων δολαρίων, το ποσοστό που χρηματοδοτείται με ρωσικό πίστωση, πιθανότατα αντιπροσωπεύει μόνο το 5-7% του συνόλου. Μια τέτοια υπερ-συντηρητική προσέγγιση δεν προκαλεί μεγάλο ενθουσιασμό στους δυνητικούς εξαγωγείς, αλλά είναι πολύ αποτελεσματική από οικονομικής άποψης. Μέχρι τώρα, ο μόνο ο οφειλέτης ο οποίος ζήτησε την αναδιάρθρωση του χρέους, ήδη δύο φορές, είναι η Ιορδανία. Ωστόσο, κατά πάσα πιθανότητα, και σε αυτή την περίπτωση δεν μιλάμε για αφερεγγυότητα του πελάτη, αλλά περισσότερο για μια πολιτική απόφαση σε απάντηση σε μια πολυετή καθυστέρηση σε προμήθειες που αγοράζονται από το Χασεμιτικό Βασίλειο μέσω ρωσικών δανείων, όπως το μεταγωγικό αεροσκάφος Il-76MF και προβλήματα με την υλοποίηση του έργου της παραγωγής ενός αντιαρματικού συστήματος.

Τέλος, θεωρείται ότι η παρουσία για ένα συγκεκριμένο δείγμα των όπλων στις ιδίες ένοπλες δυνάμεις καθιστά ευκολότερη την προώθηση των εξαγωγών. Αλλά η συγκεκριμένη πρακτική δεν έχει επιβεβαιωθεί για την Ρωσία. Σχεδόν 300 μαχητικά Su-30MKI έχουν πουληθεί από το 1996 στην Ινδία, τη Μαλαισία και την Αλγερία, πριν η Ρωσική Πολεμική Αεροπορία αγοράσει αυτά τα αεροσκάφη το 2012. Ομοίως, η Κίνα, η Βενεζουέλα, το Βιετνάμ, η Ινδονησία και ν Ουγκάντα από το 1999 είχαν παραγγείλει περισσότερα από 100 Su-30MKK / MK2 χωρίς να λαμβάνεται υπόψη η απουσία του μαχητικού μέχρι το 2009 από τις εγχώριες ρωσικές προμήθειες. Αντίθετα, το νεότερο μαχητικό Su-35, 48 μονάδες έχουν ήδη παραγγελθεί από την Ρωσική Πολεμική Αεροπορία δεν έχει ακόμη πωληθεί στο εξωτερικό. Αν μιλάμε για τη σχέση των εξαγωγών και των προμηθειών για τις ρωσικές εγχώριες ανάγκες, θα πρέπει να παραδεχτούμε το Υπουργείο Άμυνας της Ρωσίας πρόθυμα υπογράφει συμβάσεις για ένα σύστημα, του οποίου η παραγωγή ξεκίνησε και λειτούργησε προς όφελος των ξένων πελατών.
Μια άλλη σύγκρουση στην σχέση εξαγωγής και κάλυψης εγχώριων αναγκών είναι ότι οι ρωσικές ένοπλες δυνάμεις αγοράζουν τώρα ορισμένους τύπους όπλων σε μεγάλες ποσότητες, γεγονός που δεν αφήνει καμία πλεονάζουσα παραγωγική ικανότητα για να καλυφθεί η εξαγωγική αγορά. Ως αποτέλεσμα, η Rosoboronexport ενημερώνει τους δυνητικούς προμηθευτές στο εξωτερικό για τη δυνατότητα της εκπλήρωσης των αιτημάτων τους μόνο μετά από τρία ή τέσσερα χρόνια. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για ορισμένα συστήματα αντιαεροπορικής άμυνας.
Έτσι, οι βασικές αρχές δεν φαίνεται να εργάζονται υπέρ της ενίσχυσης της θέσης της Ρωσίας στην αγορά όπλων. Αλλά με τις εξαγωγές να αυξάνονται σε ονομαστικούς όρους, τουλάχιστον δεν μειώνεται ο πραγματικός όγκος. Τότε ποια είναι τα κίνητρα των πωλήσεων; Φαίνεται ότι υπάρχει μόνο μία συνεπή εξήγηση - οι ρωσικές στρατιωτικές εξαγωγές παραμένουν σε υψηλά επίπεδα λόγω της συμπαγούς, αν όχι επιθετικά ανεξάρτητης, εξωτερικής πολιτικής. Ο οπλισμός - ένα πολύ συγκεκριμένο προϊόν, ή όπως λένε στα ρωσικά - «πολιτική», ό, τι αυτό σημαίνει. Η εξωτερική πολιτική εικόνα του πωλητή, η αποδοχή από τον πελάτη ως μια ολοκληρωμένη δύναμη, φαίνεται να είναι ακόμη πιο σημαντικό για τον «καταναλωτή» σε σχέση με τις ιδιότητες του προϊόντος και την τιμή του. Και αυτό αποδεικνύεται από το άσυλο του Έντουαρτ Σνόουντεν, η υποστήριξη του Άσαντ στην Συρία και η προσάρτηση της Κριμαίας, όλες περιπτώσεις με αντίθετη τη Δύση: αποζημιώνει στα μάτια των εισαγωγέων την υστέρηση της Ρωσίας σε σχέση με την τεχνολογικά προηγμένη Ευρώπη ή την απίστευτα ισχυρή βιομηχανική και οικονομική βάση της Κίνας. Το πραγματικό κίνητρο (και όχι δηλωτικό, όπως στους Ευρωπαίους δορυφόρους των ΗΠΑ) είναι η «κυριαρχία» της Ρωσίας - το κύριο κίνητρο για τις αγορές ρωσικών όπλων από τρίτα κράτη.
 http://www.fox2magazine.net/%CF%81%CF%89%CF%83%CE%AF%CE%B1/9111-%CE%A4%CE%BF-%C2%AB%CE%B1%CE%BD%CE%B5%CE%BE%CE%AE%CE%B3%CE%B7%CF%84%CE%BF%C2%BB-%CF%86%CE%B1%CE%B9%CE%BD%CF%8C%CE%BC%CE%B5%CE%BD%CE%BF-%CF%84%CE%B7%CF%82-%CE%B1%CE%B3%CE%BF%CF%81%CE%AC%CF%82-%CF%81%CF%89%CF%83%CE%B9%CE%BA%CF%8E%CE%BD-%CF%8C%CF%80%CE%BB%CF%89%CE%BD.html

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου