Οι πολυετείς συνομιλίες Βρετανίας - Αργεντινής στα πλαίσια του ΟΗΕ δεν επέλυσαν το πρόβλημα των Φώκλαντ, αλλά ούτε και απέτρεψαν την ανάληψη επιθετικής ενεργείας υπό της Αργεντινής όταν εκείνη θεώρησε ότι η κατάσταση της το επέτρεπε. Ομοίως, αγνοήθηκε από την Αργεντινή το σχετικό ψήφισμα του ΟΗΕ για αποχώρηση των δυνάμεων εισβολής. Στην περίπτωση των Φώκλαντ, ο ΟΗΕ απέτυχε παντελώς να συμβάλει στη διατήρηση της ειρήνης παρά το γεγονός ότι θιγόμενη ήταν μια από τις ισχυρότερες χώρες παγκοσμίως. Η άποψη ότι η υπό τον Galtieri στρατιωτική ηγεσία αποφάσισε την εισβολή «για εσωτερική κατανάλωση» της ευρισκόμενης τότε υπό δικτατορικό καθεστώς Αργεντινής, δεν υπήρξε πειστική. Αντίθετα, η άποψη ότι η ηγεσία της Αργεντινής απετόλμησε την εισβολή επειδή εκτίμησε πως «η Βρετανία δεν σκόπευε να πολεμήσει για τις Μαλβίνες» στοιχειοθετείται επαρκώς. Η λανθασμένη αυτή εκτίμηση της Αργεντινής βασίστηκε σε πολιτικές δηλώσεις και ενέργειες της Βρετανίας που προηγήθηκαν της κρίσεως και οι οποίες συνεχίστηκαν ακόμη και όταν η κρίση των Φώκλαντ είχε αρχίσει σε πολιτικό επίπεδο, με σημαντικότερες τις στρατιωτικές περικοπές, αποσύρσεις και μειώσεις ιδίως στο ναυτικό και την πολεμική της βιομηχανία.
Οι περικοπές στις ένοπλες δυνάμεις της Βρετανίας αν και δεν αντιστοιχούσαν σε αλλαγή πολιτικής ή προθέσεων αναφορικά με την εξασφάλιση των εθνικών της συμφερόντων, έδωσαν στην Αργεντινή λανθασμένο μήνυμα με αποτέλεσμα να την ωθήσουν να εκμεταλλευθεί την κατάσταση προς όφελός της. Ως εκ τούτου, η δημιουργία της κρίσεως θα μπορούσε να αποδοθεί εν μέρει και στη ίδια τη Βρετανία η οποία έσπευσε από μόνη της να μειώσει την αποτρεπτική της ικανότητα και η οποία ουδέποτε είχε εγκαταστήσει υπολογίσιμη «αποτρεπτικά» δύναμη στο συγκρότημα των Φώκλαντ. Σημαντικός παράγων στην όλη εξέλιξη και τελική έκβαση του πολέμου ήταν η πρόωρη (από πλευράς Αργεντινής) έναρξη των επιχειρήσεων κατόπιν αυθαιρέτων ενεργειών ιδιώτου επιχειρηματία σε απομακρυσμένη μικρόνησο του συγκροτήματος των Φώκλαντ. Ο εν λόγω επιχειρηματίας (Αργεντινός ελληνικής καταγωγής!!!) μετέβη προς εκτέλεση συμβολαίου διάλυσης παλαιών πλοίων και εγκαταστάσεων και μαζί με το προσωπικό του μετέφερε μικρό στρατιωτικό άγημα το οποίο ανήρτησε τη σημαία της Αργεντινής.
Οι πολιτικές και διπλωματικές εξελίξεις υπήρξαν εν συνεχεία ραγδαίες και η Αργεντινή οδηγήθηκε σε στρατιωτικές ενέργειες εν μέσω Ανοίξεως, δίδοντας τον χρόνο στους Βρετανούς να αντιδράσουν τους επόμενους μήνες και πριν την έλευση του Χειμώνος, ο οποίος θα καθιστούσε το περιβάλλον απαγορευτικό για επιχειρήσεις. Ολιγόμηνη μετάθεση των αργεντίνικων σχεδίων θα υποχρέωνε πιθανότατα τους Βρετανούς να ενεργήσουν την Άνοιξη του επομένου έτους, ενδεχομένως υπό δυσμενέστερες επιχειρησιακές συνθήκες. Η τότε ΕΟΚ επέδειξε ομόφωνη αλληλεγγύη προς τη Βρετανία όχι μόνο πολιτικά και διπλωματικά, αλλά και με συγκεκριμένες ενέργειες από συγκεκριμένες χώρες (πχ Γαλλία) που διευκόλυναν αυτές καθ'αυτές τις στρατιωτικές επιχειρήσεις των Βρετανών και δυσχέραναν τις αντίστοιχες των Αργεντίνων. Ως εκ τούτου θα μπορούσε κανείς να θεωρήσει ότι λειτούργησε τότε αυτό που στη συνέχεια ονομάστηκε ΚΕΠΠΑ.
Η στάση των ΗΠΑ φαίνεται ότι αρχικά παρερμηνεύθηκε από την Αργεντινή η οποία θεώρησε ότι θα είχε την ανοχή αν όχι την ευνοϊκή αντιμετώπιση τους σε σχέση με την κατάληψη των Φώκλαντ. Οπωσδήποτε η στάση των ΗΠΑ δεν ήταν άλλη από διακριτική παροχή στρατιωτικών διευκολύνσεων και συμβολή στις βρετανικές στρατιωτικές επιχειρήσεις.
ΣΤΟ ΠΟΛΙΤΙΚΟΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΟ ΠΕΔΙΟ
Η αντίδραση της Βρετανίας χαρακτηρίστηκε από αποφασιστικότητα και ταχύτητα γεγονός που, παρά τις πολύ μεγάλες δυσκολίες και αντιξοότητες που παρουσίαζε η επιχείρηση, υπήρξε καθοριστικό για την τελική έκβαση του πολέμου. Ειδικότερα, σημειώνονται τα ακόλουθα χαρακτηριστικά σημεία:
(1) Υπήρξε ξεκάθαρη πολιτική βούληση για την αντιμετώπιση της εισβολής που εκδηλώθηκε άμεσα και αποφασιστικά με τον καθορισμό της αποστολής στις Ένοπλες Δυνάμεις: Να ανακαταλάβουν τα νησιά.
(2) Η πολιτική απόφαση εστηρίχθη στην ανάλογη αποφασιστικότητα και ετοιμότητα των Ενόπλων Δυνάμεων. Η στρατιωτική Ηγεσία εδήλωσε στην πολιτική ότι ήταν δυνατό να ετοιμασθεί και να αποπλεύσει Δύναμη Επιχειρήσεων (Task Force) εντός 48 ωρών.
(3) Η πολιτική βούληση ήταν ταυτισμένη με το κοινό αίσθημα, αφού κάθε Βρετανός δεν περίμενε άλλη αντίδραση από την Κυβέρνηση, πέραν της αποκαταστάσεως της κυριαρχίας στα Φώκλαντ.
(4) Το ηθικό λαού και Ενόπλων Δυνάμεων ήταν σε υψηλό επίπεδο. Όταν ο λαός περιμένει ότι οι Ένοπλες Δυνάμεις θα προασπίσουν τα εθνικά κυριαρχικά δικαιώματα, γι'αυτές δεν υπάρχει άλλη λύση παρά μόνο η νίκη.
Οι προαναφερθείσες διαβεβαιώσεις είχαν μεν δοθεί στην πολιτική ηγεσία, αλλά οι αντικειμενικές δυσκολίες που υπήρχαν σε σχέση με την υλοποίηση της επιχειρήσεως με τα διατιθέμενα μέσα ήσαν τόσο μεγάλες και οι αρχικές εκτιμήσεις τόσο δυσοίωνες που μόνο χάρη στο υψηλό τους ηθικό, την σκληρή και υψηλού επιπέδου εκπαίδευση, τον επαγγελματισμό και εν τέλει την αυτοθυσία που επέδειξαν κατάφεραν οι Βρετανικές Ε.Δ. να φέρουν σε πέρας την αποστολή τους. Εν τέλει δε, οι Βετεράνοι παραδέχθηκαν ότι «στάθηκαν τυχεροί» διότι οι Αργεντίνοι παραδόθηκαν την ώρα που τους είχαν απομείνει (στους Βρετανούς) μόνο 2 ημερών πυρομαχικά (με την παρατήρηση ότι «η τύχη βοηθάει τους τολμηρούς»).
ΣΤΟ ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΟ ΠΕΔΙΟ
ΕΤΟΙΜΟΤΗΤΑ-ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ-ΗΘΙΚΟ
Η υψηλή επαγγελματική κατάρτιση και εκπαίδευση των Βρετανικών στελεχών η οποία συνεχίστηκε και εντάθηκε με κάθε τρόπο και με τη μεγαλύτερη δυνατή διακλαδική συνεκπαίδευση κατά τη φάση της μετακινήσεως των δυνάμεων προς την περιοχή των επιχειρήσεων, υπήρξε καθοριστικός παράγων σε όλα τα πεδία της αναμέτρησης. Ενδεικτικά αναφέρονται οι επιτυχίες των σκληρότατα εκπαιδευμένων Βρετανικών ειδικών δυνάμεων SBS-SAS, των αλεξιπτωτιστών και των πεζοναυτών οι οποίοι διασχίζοντας πεζή και βαρυφορτωμένοι μεγάλες αποστάσεις σε δύσβατες περιοχές κατάφεραν να αιφνιδιάσουν τον αντίπαλο και να καταγάγουν απρόσμενες νίκες.
Από την πλευρά της η Αργεντινή παρέταξε χερσαία στρατεύματα από νεαρούς άπειρους κληρωτούς και με ελλειπή λόγω μονοετούς θητείας, εκπαίδευση. Παρά τον αρχικό τους ενθουσιασμό τα Αργεντίνικα στρατεύματα δεν επέδειξαν ενιαίο μαχητικό πνεύμα. Στις περισσότερες περιπτώσεις εμάχοντο με πείσμα και αυτοθυσία, αλλά σε κάποιες άλλες, έχασαν το ηθικό τους και παρεδόθησαν χωρίς να έχουν εξαντλήσει κάθε αντίσταση. Σε ότι αφορά στο Αργεντίνικο ναυτικό δεν είναι εύκολο να γίνουν οι σχετικές εκτιμήσεις επειδή οι Βρετανοί με την απόκτηση του θαλασσίου ελέγχου και εν μέρει της αεροπορικής υπεροχής, κατέστησαν την συμμετοχή του στις επιχειρήσεις πενιχρή. Ιδίως δε, μετά τη βύθιση του καταδρομικού Μπελγκράνο, το ναυτικό παρέμεινε στα Αργεντίνικα ύδατα.
Δύο στοιχεία πάντως που αναδεικνύουν την ποιοτική διαφορά στην ετοιμότητα και επιχειρησιακή ικανότητα των δύο ναυτικών, είναι ότι ενώ οι Βρετανοί πραγματοποίησαν μέσα σε ελάχιστες ημέρες μετασκευές και διάφορες άλλες εργασίες στα αεροπλανοφόρα και σε διάφορα εμπορικά πλοία προκειμένου να εκτελούν τις αποστολές που τους ανετέθησαν, οι Αργεντίνοι δεν κατάφεραν να κάνουν αντίστοιχες εργασίες στο δικό τους αεροπλανοφόρο με αποτέλεσμα να έχει μειωμένη επιχειρησιακή αξία αφού δεν επιχειρούσαν από αυτό πολύτιμα μαχητικά όπως ταsuper etendard. Το δεύτερο στοιχείο αφορά στο Μπελγκράνο η γρήγορη βύθισή του οποίου οφείλετο μεταξύ άλλων και στη μη λήψη της απαιτούμενης κατάστασης στεγανότητος.
Οι μονάδες του Αργεντίνικου ναυτικού που θα μπορούσαν να επιτύχουν καίρια πλήγματα στους Βρετανούς, δηλαδή τα Υ/Β, δεν απέδωσαν τα αναμενόμενα. Η εξουδετέρωση από Βρετανικά Ε/Π του Υ/Β Σάντα Φε οφείλεται μάλλον στις αποφάσεις των ανωτέρων του (η αποστολή που του ανετέθη ήταν να αποβιβάσει στρατιωτικό τμήμα αντί να έχει σαν προτεραιότητα να προσβάλει βρετανικά πλοία). Η υποψία υπάρξεως άλλου Αργεντίνικου Υ/Β (του Σαν Λουίς) απασχόλησε τα Βρετανικά αντιτορπιλικά και ανθυποβρυχιακά ελικόπτερα αμέτρητες ημέρες και ώρες και τα ανάγκασε να καταναλώσουν τεράστιες ποσότητες ανθυποβρυχιακών όπλων σε ψευδοεπαφές. Παρά ταύτα το Σαν Λουίς κατάφερε να διεισδύσει, όμως οι τορπιλικές επιθέσεις του κατά Βρετανικών πλοίων απέτυχαν (εικάζεται ένεκα ανθρωπίνων λαθών), γεγονός που παραπέμπει στην εκπαίδευση και τον επαγγελματισμό των χειριστών του.
Η Βρετανική αεροπορία πέτυχε να αναχαιτίσει την Αργεντίνικη (κέρδισε σχεδόν όλες τις αερομαχίες), να αποκτήσει την αεροπορική υπεροχή τοπικά και χρονικά όταν χρειαζόταν, είχε μικρές απώλειες, και υπεστήριξε κατά τον καλλίτερο δυνατό τρόπο τις ναυτικές και χερσαίες επιχειρήσεις. Η Αργεντίνικη αεροπορία έδρασε κάτω από πολύ δύσκολες συνθήκες λόγω οριακής εμβελείας αφού τα μαχητικά με τις καλλίτερες δυνατότητες (πχ με έξυπνα όπλα), επιχειρούσαν από την ηπειρωτική Αργεντινή. Παρά ταύτα, επέφερε σοβαρότατες απώλειες στη Βρετανική ναυτική δύναμη και επ'ολίγο εφάνη ότι θα μπορούσε από μόνη της να ανατρέψει την κατάσταση υπέρ της Αργεντινής. Οι Αργεντίνοι πιλότοι επέδειξαν αποφασιστικότητα, προσαρμογή στο δυσμενές επιχειρησιακά περιβάλλον και αυτοθυσία. Παρά τις επιτυχίες τους, οι πιλότοι της Αργεντινής υστερούσαν σε χειρισμούς κατά τις αερομαχίες, αλλά και στις αφέσεις των όπλων παρατηρήθηκε σε αρκετές περιπτώσεις ότι είτε αυτά δεν εύρισκαν στόχο, είτε αν εύρισκαν, δεν εκρήγνυντο. Ως εκ τούτου και στον αεροπορικό πόλεμο καταγράφεται ποιοτική διαφορά μεταξύ των αντιπάλων.
Στα πλαίσια του ηλεκτρονικού πολέμου και των αμοιβαίων παρεμβολών, έγινε με βρετανικό φλέγμα αναφορά υπό ενός εκ των βετεράνων περιστατικού βολής αντιμέτρων από Φ/Γ που έθεσε σε κίνδυνο τη ζωή του Βρετανού Πρίγκηπα που προσνήωνε εκείνη τη στιγμή το Ε/Π του. Η αναφορά κατέδειξε την επίδραση που είχε στο ηθικό του Βρετανικού στρατεύματος, η συμμετοχή του συγκεκριμένου ιπταμένου αξιωματικού του ναυτικού, υιού της Βασίλισσας, στην πρώτη γραμμή της μάχης μαζί με τους κοινούς θνητούς.
ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΗ ΣΧΕΔΙΑΣΗ
Όπως συνέβη άπειρες φορές στο παρελθόν, αυτός ο πόλεμος κερδήθηκε από τη λεγόμενη λογιστική υποστήριξη, διοικητική μέριμνα, επιμελητεία, η εφοδιασμό (Logistics). Η σχεδίαση των βρετανικών επιχειρήσεων διακρίνεται για την μεταξύ άλλων επιτυχή εκμετάλλευση δύο παραγόντων (πέραν του παράγοντος χρόνος/ταχύτητα) που επέδρασαν αποφασιστικά στον εφοδιασμό των μαχομένων: Των Βρετανικών πυρηνικών Υποβρυχίων και των δυνατοτήτων της εμπορικής ναυτιλίας.
Με την άμεση ανακοίνωση της εγκατάστασης περί τα Φώκλαντ ζώνης αποκλεισμού φυλασσομένης κατ'αρχήν από πυρηνικά Υ/Β, επετεύχθη από πολύ ενωρίς η αποκοπή της από θαλάσσης ενίσχυσης και εφοδιασμού των Αργεντίνικων στρατευμάτων. Οι Αργεντίνοι μη γνωρίζοντας ότι για το πρώτο τουλάχιστον διάστημα οι Βρετανοί μπλόφαραν (τα Υ/Β δεν είχαν ακόμη φθάσει στην περιοχή) και φοβούμενοι πιθανή καταβύθιση των πλοίων τους, συνέχισαν τη μεταφορά στρατευμάτων, όπλων, πυρομαχικών και εφοδίων με αερομεταφορές, ενώ πολλά βαρέα όπλα ουδέποτε έφθασαν από την Αργεντινή στα Φώκλαντ. Φυσικά όταν μετά από μερικές εβδομάδες κατέφθασε και ο Βρετανικός στόλος επιφανείας, ο ανεφοδιασμός των Αργεντινών στα Φώκλαντ από θαλάσσης, απεκόπη μέχρι το τέλος του πολέμου.
Αντίθετα, παρά την ιλιγγιώδη απόσταση, ο εφοδιασμός των Βρετανικών δυνάμεων επετεύχθη με μια πραγματικά αξιοθαύμαστη χρησιμοποίηση θαλασσίων και εναερίων μέσων μεταξύ των οποίων πλοία του εμπορικού ναυτικού, κρουαζιερόπλοια και άλλα, μη εξαιρουμένων και αεροσκαφών ανεφοδιασμού από τα οποία ανεφοδιάζοντο πολλαπλώς εν πτήσει τα βομβαρδιστικά της ΠΑ που επιχειρούσαν από την νήσο Ασουνσιόν.
ΔΙΕΞΑΓΩΓΗ ΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ
Όσο και αν κάποιοι υποστηρίζουν ότι ο Γκαλτιέρι δεν το χρησιμοποιούσε επειδή δεν είχε εμπιστοσύνη στο Ναυτικό αλλά μόνο στο Στρατό ξηράς που τον στήριζε, το Αργεντίνικο ναυτικό ανέκρουσε πρύμναν μόνο μετά τη βύθιση του Κ/Δ Μπελγκράνο. Η βύθιση του ισχυροτέρου πλοίου της Αργεντινής έγινε από πυρηνικό Υ/Β με συμβατική τορπίλη και αφού προς τούτο έγινε σε υψηλότατο επίπεδο τροποποίηση των ΕΚΕ ώστε το Υ/Β να επιτεθεί εκτός ζώνης αποκλεισμού όπου το Μπελγκράνο κυκλοφορούσε μάλλον αμέριμνο, με όλες τις στεγανές θυρίδες ανοικτές. Στον σύγχρονο πόλεμο, είναι προφανές ότι ο η αναγγελία διαφόρων ζωνών, περιοχών κλπ που προβλέπονται ή και δεν προβλέπονται από το διεθνές δίκαιο έχει τόση αξία, όση ισχύ ή αδυναμία έχει ο καθορίσας την περιοχή (Ας μη λησμονούμε ότι και οι Αργεντίνοι κήρυξαν άμεσα την ίδια περιοχή απαγορευμένη).
Το «καίριο και αποφασιστικό πλήγμα» που προβλέπουν τα εγχειρίδια επετεύχθη έστω και με την μη τήρηση όλων των κανόνων της ιπποσύνης και «έβγαλε εκτός» το Αργεντίνικο Ναυτικό. Η διατήρηση των υψηλής αξίας Βρετανικών αεροπλανοφόρων 100 νμ ανατολικά των Φώκλαντ ώστε να είναι εκτός εμβελείας της Αργεντίνικης ΠΑ, ενώ χλευάστηκε επαρκώς από τους πιλότους των Harrier (ένας εκ των Βετεράνων ανέφερε το ανέκδοτο που κυκλοφορούσε, ότι «από εδώ μάλλον είναι πιο εύκολο να ανακαταλάβουμε την Ινδία») απεδείχθη η σοφότερη των ενεργειών, αφού έτσι απέφυγε ο Ναύαρχος Γούντγουορντ να δεχθεί εκείνος ένα «καίριο και αποφασιστικό πλήγμα».
Η ύπαρξη των καθέτου προσαπονηώσεως μαχητικών Harrier ήταν ίσως (όπως και η ύπαρξη των Υ/Β), ο πλέον καθοριστικός παράγων των επιχειρήσεων, αφού οι εξαιρετικά δυσμενείς καιρικές συνθήκες είναι βέβαιον ότι θα επηρέαζαν τις επιχειρήσεις των αεροπλανοφόρων με άλλου τύπου Α/Φ. Η επιλογή από τον Γούντγουορντ της ακτής αποβάσεως αν και από πολλούς εδέχθη κριτική (λόγω των μειονεκτημάτων που παρουσίαζε σε σχέση με πιθανές αεροπορικές και από θαλάσσης προσβολές), είναι βέβαιον ότι προσέφερε το πλεονέκτημα της απουσίας χερσαίων δυνάμεων της Αργεντινής που ενδεχομένως θα ήταν σε θέση να αμυνθούν της ακτής και να εμποδίσουν την όπως απεδείχθη γρήγορη και άνετη εγκατάσταση του προγεφυρώματος.
Θα μπορούσε κανείς να αναφέρει και αμέτρητα άλλα πολύτιμα συμπεράσματα που προέκυψαν από τις τοποθετήσεις και την πραγματικά ενδιαφέρουσα συζήτηση που επακολούθησε, αρχίζοντας από το πολύ σοβαρό θέμα της βυθίσεως των φρεγατών από Κ/Β και τη συναφή ανάλυση των συνθηκών και ενεργειών Η/Ν πολέμου και ελέγχου βλαβών και να φθάσει μέχρι τις σχετικές εξελίξεις στη σχεδίαση και τον εξοπλισμό των πλοίων, με βάση αυτά τα συμπεράσματα, όπως τις παρουσίασε ο ειδικός της Vosper Thornycroft.
Οι σκέψεις όμως που πολύ συνοπτικά εκτέθηκαν πιο πάνω, θα ήταν χρήσιμο να ληφθούν υπ'όψη στα πλαίσια του επιχειρησιακού προβληματισμού που ισχύει στα ανάλογα θέατρα επιχειρήσεων ελληνικού ενδιαφέροντος, το Αιγαίο και την Νοτιοανατολική Μεσόγειο.http://www.defencenews.gr/index.php/ethiniki-amina-2/1151-ta-didagmata-apo-ton-polemo-ton-foklants
Του Υποναυάρχου ε.α. Φ. ΚΑΜΠΕΡΗ ΠΝ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου