Ισλαμικό Κράτος: «ασύμμετρη απειλή για την Τουρκία»

Γράφει ο  Βασίλης Γιαννακόπουλος, γεωστρατηγικός αναλυτής*

«Εν υπνώσει» τζιχαντιστικοί πυρήνες

Μια αναφορά πληροφοριών της τουρκικής εθνικής αστυνομίας (Turkish National Police), που διέρρευσε πρόσφατα από το Jane's Intelligence Weekly [1], κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για ενδεχόμενη τρομοκρατική επίθεση στη χώρα, από τζιχαντιστές οι οποίοι συνδέονται με το Ισλαμικό Κράτος. Συγκεκριμένα, η εν λόγω αναφορά προειδοποιεί για την παρουσία περίπου 3.000 τζιχαντιστών του Ισλαμικού Κράτους (εν υπνώσει τζιχαντιστικοί πυρήνες) σε όλη τη χώρα και ιδιαίτερα στα Άδανα, την Αρχελαΐδα (Aksaray), την Άγκυρα, την Gaziantep, την Kilis, το Ικόνιο (Konya), τη Μερσίνη (Mersin) και την Έδεσσα (Sanliurfa). 

Αυτή η ασύμμετρη απειλή δεν θα μπορούσε να χαρακτηρισθεί ως απρόβλεπτη για την Τουρκία, καθώς από το 2011, στην επιδίωξή της να ανατρέψει το καθεστώς Assad, η Άγκυρα «άφησε» απροστάτευτα τα νοτιοανατολικά σύνορα της χώρας σε ένα ευρύ φάσμα αντικαθεστωτικών Σύριων ανταρτών. Όσο συνεχίζονταν ο συριακός εμφύλιος, στις αντικαθεστωτικές δυνάμεις των ανταρτών άρχισαν να εμφανίζονται και τζιχαντιστικές οργανώσεις, όπως το «Ισλαμικό Κράτος» που ήδη ελέγχει μεγάλο μέρος του Ιράκ και της Συρίας, αλλά και το «Μέτωπο Υποστήριξης για το Λαό της Συρίας» (al-Nusrah Front) που συνιστά επίσημο παρακλάδι της Αλ Κάιντα. Επιπρόσθετα, είναι γνωστό ότι τα 900 χιλιόμετρα των συρο-τουρκικών συνόρων χρησιμοποιούνται για την παράνομη πώληση πετρελαίου από τους τζιχαντιστές, για τη μεταφορά όπλων σε διάφορες ένοπλες οργανώσεις και για τη διέλευση ξένων επίδοξων τζιχαντιστών.

Εδώ και μήνες, τα τουρκικά και αμερικανικά ΜΜΕ έχουν αναφερθεί επανειλημμένα για τη δραστηριότητα στρατολόγησης νέων μαχητών στο τουρκικό έδαφος από το Ισλαμικό Κράτος. Για παράδειγμα, ένα δημοσίευμα της Hurriyet το Σεπτέμβριο του 2014 [2] αποκάλυψε τη δράση του Ισλαμικού Κράτους σε διάφορες τουρκικές πόλεις, όπως η Κωνσταντινούπολη, η Kocaeli (βορειοδυτική Τουρκία), η Gaziantep, η Sanliurfa και το Diyarbakir. Την ίδια χρονική περίοδο, οι New York Times δημοσίευσαν ένα άρθρο [3], για το πώς το Ισλαμικό Κράτος στρατολογούσε μαχητές στην Άγκυρα. Επίσης, σε άρθρο της [4] η αντικυβερνητική φιλο-κεμαλική τουρκική εφημερίδα Aydinlik υποστήριζε ότι οι μαχητές του Ισλαμικού Κράτους δραστηριοποιούνται και σε άλλες πόλεις, όπως το Ικόνιο που είναι γνωστό για το συντηρητικό μουσουλμανικό πληθυσμό του. 

Τούρκοι τζιχαντιστές

Πέραν αυτών, σε συνέντευξη Τύπου στα μέσα Ιανουαρίου, ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Mevlüt Çavusoglu αποκάλυψε τις ανησυχίες της τουρκικής κυβέρνησης, σχετικά με την πιθανή επιστροφή τουλάχιστον 700 Τούρκων πολιτών, οι οποίοι στην παρούσα φάση μάχονται υπέρ του Ισλαμικού Κράτους. Αυτοί οι Τούρκοι τζιχαντιστές, που διέσχισαν παράνομα τα σύνορα προκειμένου να μεταβούν στη Συρία, είναι δύσκολο να εντοπισθούν και να συλληφθούν κατά την επιστροφή τους από τις τουρκικές δυνάμεις ασφάλειας. 

Ποιο είναι όμως το κίνητρο που ωθεί τους Τούρκους μουσουλμάνους να ενταχθούν στη δύναμη του Ισλαμικού Κράτους; Στο προηγούμενο άρθρο τους, οι New York Times απαντούν σ’ αυτό το ερώτημα. Υποστηρίζουν ότι «το Ισλαμικό Κράτος προσφέρει έως και 150 δολάρια την ημέρα στους Τούρκους, που δέχονται να ενταχθούν στην οργάνωση και να πολεμήσουν γι αυτήν». 

Στην Τουρκία υπάρχουν χιλιάδες μουσουλμάνοι που εκφράζουν τη συμπάθειά τους προς το Ισλαμικό Κράτος. Ο Ali Ediboglu, στέλεχος της τουρκικής αντιπολίτευσης, υποστηρίζει ότι «τουλάχιστον 1.000 Τούρκοι υπήκοοι βοηθούν τους ξένους μαχητές να εισέλθουν στη Συρία και το Ιράκ, προκειμένου να ενταχθούν στις τάξεις των τζιχαντιστών». Επίσης, σε διάφορα βίντεο που έχουν αναρτηθεί στο YouTube παρουσιάζονται Τούρκοι πολίτες να διαδηλώνουν υπέρ των μαχητών του τζιχάντ στη Συρία. 

Η τουρκική κυβέρνηση ανησυχεί και για έναν επιπρόσθετο λόγο. Ανησυχεί για την πιθανή ριζοσπαστικοποίηση των περισσότερων από 1,5 εκατομμύριο Σύρων προσφύγων που ζουν στην Τουρκία. Ήδη, κάποια δημοσιεύματα αναφέρουν ότι «το Ισλαμικό Κράτος πιθανόν απευθύνεται σε νέους άνδρες που ζουν σε στρατόπεδα Σύρων προσφύγων, προκειμένου να τους στρατολογήσει».

Η απειλή καθορίζει την πολιτική της Τουρκίας(;)

Παρά τις πιέσεις των Δυτικών, η Τουρκία δεν έχει ακόμη επιτρέψει στην πολυεθνική δύναμη κατά του Ισλαμικού Κράτους να χρησιμοποιήσει την αεροπορική βάση του Incirlik στη νοτιοανατολική Τουρκία. Η Άγκυρα θεωρεί πως μια τέτοια απόφαση θα αύξανε την πιθανότητα διεξαγωγής τρομοκρατικών ενεργειών από το Ισλαμικό Κράτος κατά τουρκικών στόχων. Από την πλευρά του, το Ισλαμικό Κράτος συμβιβάζεται με αυτή την κατάσταση και προς το παρόν δεν δημιουργεί προβλήματα εντός της τουρκικής επικράτειας.

Το Jane's Information Group εκτιμά ότι αν δεν υπάρξει αλλαγή της τουρκικής στάσης απέναντι στο Ισλαμικό Κράτος, τότε δεν θεωρείται πιθανό να δοθεί εντολή για ενεργοποίηση των «εν υπνώσει τζιχαντιστικών πυρήνων» εντός του επόμενου εξαμήνου. Ωστόσο, μπορεί να πραγματοποιηθούν τρομοκρατικές ενέργειες από άτομα εμπνευσμένα από το Ισλαμικό Κράτος, χωρίς προηγουμένως να τους έχει δοθεί σχετική εντολή. Η πιθανότητα διεξαγωγής τέτοιων τρομοκρατικών ενεργειών κατά στόχων Δυτικών συμφερόντων είναι ιδιαίτερα υψηλή και θα μπορούσαν να πραγματοποιηθούν με αυτοσχέδιους εκρηκτικούς μηχανισμούς ή και με επιθέσεις παρόμοιες με αυτές στο Παρίσι. Προκειμένου να αντιμετωπισθεί αυτή η πιθανή ασύμμετρη απειλή, οι τουρκικές αρχές έχουν λάβει αυξημένα μέτρα ασφάλειας κυρίως στα Δυτικά προξενεία και έχουν αναπτύξει επιπρόσθετες δυνάμεις και περιπολίες. 

Στην παρούσα φάση, η Τουρκία αντιλαμβάνεται και αξιολογεί τόσο το μέγεθος όσο και την πιθανότητα ανάδυσης των εν δυνάμει ασύμμετρων απειλών, που σχετίζονται με το Ισλαμικό Κράτος. Ωστόσο, είναι εξαιρετικά αμφίβολο αν θα μπορούσε να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά αυτές τις απειλές, που ως ένα βαθμό είναι αποτέλεσμα και των δικών της πολιτικών επιλογών. Οι πιθανές επιπτώσεις δεν αναμένεται να επιδεινώσουν μόνο τον τομέα εσωτερικής ασφάλειας, αλλά να προσβάλουν και τον ευαίσθητο τομέα του τουρισμού, και κατ’ επέκταση την τουρκική οικονομία.

[1] IHS Jane's Intelligence Weekly, “Leaked report indicates Islamic State contingency's capability to mount attacks in Turkey, targeting Western diplomatic and commercial assets”, 20 Ιανουαρίου 2015

[2] Hurriyet, “Looking for ISIL: How jihadists operate among Turks”, 22 Σεπτεμβρίου 2014

[3] Ceylan Yeginsu, The New York Times, “ISIS Draws a Steady Stream of Recruits From Turkey”, 15 Σεπτεμβρίου 2015

[4] Aydinlik, “Lüks semtlerde IŞİD hücre evi!», 29 Σεπτεμβρίου 2014

*www.geostrategy.gr

geostrategical@yahoo.gr