Στα άκρα η κρίση στην Ουκρανία;

Μαθημένοι από το ελληνικό πολιτικό συγκρουσιακό περιβάλλον εύκολα διακρίνουμε μια δραματική κορύφωση της αντιπαράθεσης για την έκβαση της ουκρανικής κρίσης. Ο φόβος της επανέναρξης ενός νέου ψυχρού πολέμου, άρα και η επανεμφάνιση της απειλής του πυρηνικού πολέμου, αναζωπυρώνουν τις ανησυχίες των ανθρώπων. Το παράδοξο είναι ότι αυτοί οι ίδιοι άνθρωποι συγχρόνως νοσταλγούν τη σταθερότητα του άλλοτε διπολικού κόσμου. Γράφει ο Ιπποκράτης Δασκαλάκης (Υποστράτηγος ε.α.)

Παράλληλα αναπτύσσονται συνομωσιολογικές θεωρίες όπου φυσικά εμπλέκεται και η δύσμοιρη πατρίδα μας. Η βεβαιότητα όμως είναι ότι καθημερινά αθώοι άνθρωποι χάνουν τις ζωές, τις περιουσίες και τις ελπίδες τους μέσα στα συντρίμμια που δημιουργεί η αντιπαράθεση των συμφερόντων στις ουκρανικές πεδιάδες. Η βία και το μίσος, αργά αλλά σταθερά, εκτοπίζουν κάθε άλλο συναίσθημα και οδηγούν σε ένα μη αναστρέψιμο διαχωρισμό των Ουκρανών και των ρωσόφωνων κατοίκων των ανατολικών περιοχών. Είναι πιθανόν η κόπωση των μαχών, η τραγική οικονομική κατάσταση και των δύο αντιμαχόμενων πλευρών και οι συνέπειες των οικονομικών κυρώσεων σε Δύση και Ρωσία να οδηγήσουν σε μια διακοπή των εχθροπραξιών ή ακόμη και σε μια λύση μορφώματος συνομοσπονδιακού τύπου, παραπλήσιου και δυσλειτουργικού αυτών που αναπτύσσονται τα μεταψυχροπολεμικά χρόνια. Φοβάμαι όμως πως όπως δύσκολα θα ξαναδούμε τους κατοίκους της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης να συμβιώνουν αρμονικά υπό τη σκέπη ενός ενιαίου κράτους το ίδιο θα συμβεί και με την Ουκρανία.

Το Κίεβο αντιμετωπίζει σήμερα την οικονομική κατάρρευση ενώ οι αυτονομιστές αντάρτες εξαρτώνται απόλυτα από τη ρωσική στρατιωτική και οικονομική βοήθεια για να διατηρούν τον έλεγχο των περιοχών τους. Κανείς όμως από τους δύο αντιπάλους δεν έχει τη δυνατότητα να επιβληθεί στον άλλον. Η Δύση ομόφωνα έχει αποκλείσει το ενδεχόμενο στρατιωτικής εμπλοκής ενώ φαίνεται διστακτική στο ενδεχόμενο αποστολής «θανατηφόρου» στρατιωτικού εξοπλισμού στην Ουκρανία. Έντονες  διπλωματικές προσπάθειες συνεχίζονται για την τήρηση της εκεχειρίας και των μέτρων προσέγγισης που προέβλεπε η Συνθήκη του Μινσκ της 5ης Σεπτεμβρίου 2014. Έκαστος των αντιπάλων προσπαθεί να βελτιώσει τις διαπραγματευτικές του θέσεις εν όψει της επανέναρξης ουσιαστικών συνομιλιών. Η Ευρώπη, παρά τις δηλώσεις υποστήριξης προς την Ουκρανία, ανυπομονεί για την εξεύρεση μιας συμβιβαστικής λύσεως. Οι ΗΠΑ έχουν αποδεχθεί, αρχικά διστακτικά, την πρόκληση της  ηγεσίας του συνασπισμού της αντιμετώπισης της ρωσικής επεκτατικότητας. Η αυταρχική και δεσποτική Ρωσία υφίσταται τις συνέπειες των επισήμων και κεκαλυμμένων κυρώσεων με τη χαρακτηριστική αντοχή και υπομονή που αιώνες διακρίνει τους σκληραγωγημένους και περήφανους κατοίκους της. Βέβαια, η τεχνολογική υστέρηση άρα και εξάρτηση της ρωσικής βιομηχανίας δημιουργεί σοβαρά προβλήματα στην παραγωγική οικονομία της και επιζητά μια συμβιβαστική λύση που θα τερματίσει τις κυρώσεις.

Η λύση της κρίσεως διαφαίνεται στη «Φινλανδοποίηση» της Ουκρανίας και στο σχηματισμό μιας συνομοσπονδιακής ή χαλαρά ομοσπονδιακής χώρας. Το βασικό πρόβλημα έγκειται στην προσάρτηση της Κριμαίας στη Ρωσία, κατά παράβαση όλων των διεθνών κανόνων που εξασφάλισαν μια σταθερότητα στην Ευρώπη από το 1945. Εκεί δύσκολα να υπάρξει μια κοινά αποδεκτή λύση. Ίσως για αυτό πιέζει τόσα έντονα η Ρωσία στην Ανατολική Ουκρανία, για να επιτύχει, ως αντάλλαγμα της ειρήνευσης και συνεπακόλουθης επίλυσης, μια αναγνώριση της προσάρτησης ή ενός άλλου ειδικού διεθνώς αποδεκτού καθεστώτος (υπό τον απόλυτο έλεγχο της Ρωσίας) για την Κριμαία. 

Η Ελλάδα προσπαθεί εναγωνίως να παραμείνει αποστασιομένη από τη σύγκρουση Δύσεως-Ρωσίας. Ως εκ τούτου εμφανίζεται –και ορθώς- υπέρ της μετριοπάθειας, της συνέχισης του διαλόγου και της προσπάθειας εξεύρεσης λύσεως με βάση το διεθνές δίκαιο. Ενίοτε όμως απαιτείται να λάβει σαφή θέση σε θέματα κυρώσεων μέσα στα όργανα των πολυμερών οργανισμών στους οποίους ανήκει. Εκτιμώ ότι η προάσπιση των εθνικών μας συμφερόντων επιβάλλει τη στήριξη των ομόφωνων αποφάσεων σε αντίθεση με τυχόν ιδεολογικές προκαταλήψεις ή ανεδαφικές γεωστρατηγικές εκτιμήσεις μας. Σε τελευταία ανάλυση επιβάλλεται να ταχθούμε με την πλευρά που υπερασπίζεται το διεθνές δίκαιο την επιλογή του οποίου συχνά επικαλούμαστε. Ίσως μάλιστα και η όξυνση των σχέσεων Δύσεως –Ρωσίας να καθιστά ελαφρώς πλεονεκτικότερη τη θέση μας στο πεδίο της δικής μας οικονομικής σχέσης με τους εταίρους μας με την προϋπόθεση ότι δεν θα αποκλίνουμε από τη σχετικά ομόφωνη γραμμή των σχέσεων τους προς τη Ρωσία.

Αργά ή γρήγορα εκτιμώ ότι θα ευρεθεί μια συμβιβαστική λύση για τα θέματα που δημιούργησε η κρίση της Ουκρανίας και το φάντασμα του ψυχρού πολέμου θα αποτραβηχτεί. Οι πληθυσμοί όμως της Ουκρανίας δύσκολα θα ξανασυμβιώσουν ειρηνικά ως μέλη μιας ενιαίας χώρας. Και ακόμη χειρότερο, ο ιερός θεσμός των τελευταίων 70 ετών του απαραβίαστου των συνόρων έχει αρχίσει να καταρρέει. Τα πρώτα σημάδια φανήκαν με την έναρξη των επεμβάσεων στα εσωτερικά άλλων χωρών για την προστασία των μειονοτήτων στα τέλη του 20ου αιώνα. Όσες χώρες, λαοί και ηγεσίες δεν αντιλαμβάνονται αυτή τη νέα πραγματικότητα εθελοτυφλούν επικίνδυνα.

http://www.defencenews.gr/index.php/2014-11-02-15-47-52/1306-sta-akri-i-krisi-stin-oukrania