Ο στρατός δεν είναι το Έθνος, πολύ περισσότερο ο Λαός

Ελένη Πορτάλιου | αναδημοσίευση από ΕΟΣ

Αυτό που ενδιαφέρει είναι ότι ένας κατασταλτικός μηχανισμός, ο οποίος παραμένει προσηλωμένος στο παλαιό καθεστώς, παρεμβαίνει στην αναπαραγωγή της κυρίαρχης ιδεολογίας με τους πιο υποβλητικούς, αναχρονιστικούς τρόπους και με όλα τα συντηρητικά στερεότυπα που υποδούλωσαν την ανάγνωση της ιστορίας μας για χρόνια.

Η δια­χρο­νι­κή πα­ρου­σία του ελ­λη­νι­κού στρα­τού, με εξαί­ρε­ση λίγες πε­ρι­πτώ­σεις όπως αυτή του Αλ­βα­νι­κού με­τώ­που, δεν έχει τί­πο­τε ηρω­ϊ­κό - το αντί­θε­το. Συν­δέ­ε­ται με τις πιο αρ­νη­τι­κές πλευ­ρές της ιστο­ρί­ας μας, με πρα­ξι­κο­πή­μα­τα, δι­κτα­το­ρί­ες και φι­λο­πό­λε­μους ακρο­δε­ξιούς ή/και φα­σι­στι­κούς θύ­λα­κες. Ο στρα­τός, παρά τα λε­γό­με­νά του, δεν είναι μά­χι­μος υπε­ρα­σπι­στής της εθνι­κής ακε­ραιό­τη­τας και της λαϊ­κής κυ­ριαρ­χί­ας. Είναι αυ­το­α­να­πα­ρα­γό­με­νος κα­τα­σταλ­τι­κός μη­χα­νι­σμός με δική του λο­γι­κή και ίδια συμ­φέ­ρο­ντα, πολύ πε­ρισ­σό­τε­ρο που οι τε­ρά­στιου ύψους αμυ­ντι­κές δα­πά­νες απο­τε­λούν εκτρο­φείο σκαν­δά­λων και δια­πλο­κής.


Το πώς έχου­με επι­τρέ­ψει οι δύο με­γά­λες ιστο­ρι­κές επέ­τειοι : της Ελ­λη­νι­κής Επα­νά­στα­σης και του Αντι­φα­σι­στι­κού Αγώνα κατά της Γερ­μα­νι­κής Κα­το­χής, να ση­μα­σιο­δο­τού­νται με στρα­τιω­τι­κές πα­ρε­λά­σεις και με - κατ’ ανα­λο­γί­αν των στρα­τιω­τι­κών - μα­θη­τι­κές, μπο­ρεί να ερ­μη­νευ­τεί μόνο ως μέ­γι­στη δη­μο­κρα­τι­κή ολι­γω­ρία. Βέ­βαια, στο πα­ρελ­θόν υπήρ­ξαν προ­τά­σεις υπέρ της κα­τάρ­γη­σης των μα­θη­τι­κών πα­ρε­λά­σε­ων - θυ­μά­μαι την ανα­τρε­πτι­κή το­πο­θέ­τη­ση του νυν αν. Υπουρ­γού Παι­δεί­ας Τ. Κου­ρά­κη - αλλά ο στρα­τός έμενε σχε­τι­κά στο απυ­ρό­βλη­το.



Την πρώτη και τε­λευ­ταία φορά στη ζωή μου που πα­ρα­κο­λού­θη­σα στρα­τιω­τι­κή πα­ρέ­λα­ση ήταν με το Ελ­λη­νι­κό Κοι­νω­νι­κό Φό­ρουμ στη διάρ­κεια του πο­λέ­μου των συμ­μα­χι­κών ιμπε­ρια­λι­στι­κών δυ­νά­με­ων κατά του Ιράκ, όπου συ­γκε­ντρω­θή­κα­με με ση­μαί­ες, πανώ και λοιπά εφό­δια κα­τάλ­λη­λα για ανα­πα­ρα­στά­σεις της πο­λε­μι­κής βίας, μπρο­στά στη με­γά­λη Βρε­ταν­νία, για να πο­ρευ­τού­με κι εμείς δια­κό­πτο­ντας την τε­λε­τή (πράγ­μα που δεν κα­τα­φέ­ρα­με ακρι­βώς) και να δια­δη­λώ­σου­με την αντί­θε­σή μας στον πό­λε­μο. Η πα­ρέ­λα­ση αυτή της 25ης Μαρ­τί­ου είχε τανκς, αε­ρο­πλά­να και τα­λαι­πω­ρη­μέ­νους φα­ντά­ρους αλλά απο­λύ­τως καμία σχέση με τους λαϊ­κούς ήρωες κα­τσα­πλιά­δες και τα λια­νο­ντού­φε­κα της Ελ­λη­νι­κής Επα­νά­στα­σης. Θυ­μά­μαι πάντα το εξαι­ρε­τι­κό αφή­γη­μα του Μι­χα­ήλ Μη­τσά­κη για τη μάχη στο Μα­νιά­κι και τον ηρω­ι­σμό του Πα­πα­φλέσ­σα και των άλλων μα­χη­τών - εις το Μα­νιά­κι επί της κο­ρυ­φής του λόφου δεν απέ­μει­νεν ούτε εις ζω­ντα­νός. Ελ­πί­ζω να δια­βά­ζε­ται ακόμα στα σχο­λεία.


Εξάλ­λου, η αντί­στα­ση στο να­ζι­σμό και τη Γερ­μα­νι­κή Κα­το­χή υπήρ­ξε σχε­δόν καθ’ ολο­κλη­ρί­αν υπό­θε­ση του ΕΛΑΣ (Ελ­λη­νι­κός Λαϊ­κός Απε­λευ­θε­ρω­τι­κός Στρα­τός), ο οποί­ος - όπως και ο ύμνος του δη­λώ­νει - σε τί­πο­τα δεν θυ­μί­ζει την αντί­λη­ψη για τον στρα­τό όπως πα­ρου­σιά­ζε­ται στην εθνι­κή/εθνι­κι­στι­κή αφή­γη­ση και πα­ρω­δεί­ται στις πα­ρε­λά­σεις (Δίχως τανκς αε­ρο­πλά­να μόνο μ’ όλ­μους πο­λυ­βό­λα και ψυχή σαν του λαϊ­κού στρα­τού…).


Θέλω να θυ­μί­σω τις πα­ρε­λά­σεις κατά το σω­τή­ριο μνη­μο­νια­κό έτος 2012 (αλλά και επό­με­να έτη) όταν, πρω­το­στα­τού­ντων των μα­θη­τών/μα­θη­τριών, εκ­φρά­στη­κε με διά­φο­ρους αντι­συμ­βα­τι­κούς τρό­πους το λαϊκό πλή­θος. Ήταν μια αυ­το­σχέ­δια, με ανα­τρε­πτι­κό πε­ριε­χό­με­νο και συμ­βο­λι­σμούς, πρω­το­βου­λία του κό­σμου για να απο­δώ­σει τη δική του εκ­δο­χή της κοι­νω­νι­κής μνή­μης και της ιστο­ρί­ας σε σύν­δε­ση με τη σύγ­χρο­νη πραγ­μα­τι­κό­τη­τα.


Παρά ταύτα κι ενώ ο ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ είναι στην κυ­βέρ­νη­ση, ο Υπουρ­γός Εθνι­κής Άμυ­νας κ. Καμ­μέ­νος, εκ της συ­νερ­γα­σί­ας με τους ΑΝΕΛ, απο­φά­σι­σε να «ανα­βαθ­μί­σει» την πα­ρέ­λα­ση της 25ης Μαρ­τί­ου. Καθώς αι­σθά­νε­ται στρα­τη­λά­της πάνω στα κόκ­κι­να χαλιά και μπρο­στά στους έν­στο­λους που του απο­δί­δουν τιμές ή υπε­ρι­πτά­με­νος με πο­λε­μι­κά μα­χη­τι­κά στο Αι­γαίο, θέλει να δώσει νέες δια­στά­σεις στην πα­ρέ­λα­ση : να εμπλου­τί­σει την τε­ρά­στιου κό­στους κι­νη­το­ποί­η­ση του στρα­τεύ­μα­τος με ολίγο λαϊκό φολ­κλόρ που πα­ρα­πέ­μπει στην αλή­στου μνή­μης και δια­χρο­νι­κά kitsch πρό­σλη­ψη της λαϊ­κό­τη­τας από τους στρα­τιω­τι­κούς και τους (ακρο)δε­ξιούς.


Πέρα από το κό­στος μιας στρα­τιω­τι­κής φιέ­στας με λαϊκό αλα­το­πί­πε­ρο, που απο­τε­λεί απα­ρά­δε­κτη δα­πά­νη σε και­ρούς φτώ­χειας, υπάρ­χει ένα μεί­ζον ιδε­ο­λο­γι­κό, αι­σθη­τι­κό και κατ’ επέ­κτα­ση πο­λι­τι­κό/πο­λι­τι­σμι­κό ζή­τη­μα. Η Ελ­λη­νι­κή Επα­νά­στα­ση, όπως και όλες οι επα­να­στά­σεις μετά τη Γαλ­λι­κή, προ­σέ­δω­σαν ανα­τρε­πτι­κό νόημα στις έν­νοιες του έθνους και του λαού - της εθνι­κής και λαϊ­κής κυ­ριαρ­χί­ας. Αυτά απο­δί­δει, με το εξαι­ρε­τι­κό κεί­με­νο που απέ­στει­λε στα σχο­λεία και έχει τίτλο «εμείς, ο λαός…» ο υπουρ­γός Παι­δεί­ας Α. Μπαλ­τάς. Ανα­φέ­ρει : Όπως και με το πρώτο σύ­νταγ­μα της Αμε­ρι­κής, έτσι και τώρα, με το πρώτο σύ­νταγ­μα της επα­να­στα­τη­μέ­νης Ελ­λά­δας, ένας λαός ή ένα έθνος εγκαι­νιά­ζει την ύπαρ­ξή του. “Την πο­λι­τι­κήν αυτού ύπαρ­ξιν”, αφού κά­ποιοι άν­θρω­ποι απο­φα­σί­ζουν πο­λι­τι­κά να γί­νουν λαός και το δια­κη­ρύτ­τουν “ενώ­πιον Θεού και αν­θρώ­πων”, απο­τι­νάσ­σο­ντας κάθε λογής τυ­ραν­νία που θα τους ήθελε υπο­ταγ­μέ­νους, απλούς υπη­κό­ους.


Η κυ­βέρ­νη­ση κοι­νω­νι­κής σω­τη­ρί­ας οφεί­λει να αντι­με­τω­πί­σει τόσο τα θέ­μα­τα επι­βί­ω­σης του λαού όσο και τα θέ­μα­τα που αφο­ρούν στην παι­δεία, δη­λα­δή στην πνευ­μα­τι­κή χει­ρα­φέ­τη­ση και την ελεύ­θε­ρη σκέψη που η παι­δεία καλ­λιερ­γεί. Οι στρα­τιω­τι­κές και μα­θη­τι­κές πα­ρε­λά­σεις πρέ­πει να κα­ταρ­γη­θούν. Στα σχο­λεία, στις γει­το­νιές, στο στρα­τό και όπου αλλού, υπάρ­χουν μη κα­τα­να­γκα­στι­κοί, δη­μιουρ­γι­κοί τρό­ποι για να γνω­ρί­σου­με και να θυ­μη­θού­με την ιστο­ρία μας. Λυ­πά­μαι που ο αγα­πη­τός σύ­ντρο­φος Στρα­τής Μπουρ­νά­ζος εμ­φα­νί­ζε­ται συ­γκα­τα­βα­τι­κός σε σχε­τι­κό άρθρο του στα «Εν­θέ­μα­τα» (Αυγή 22/3/2015). Δεν είναι το Eurogroup και η αντι­πα­ρά­θε­ση με την Ευ­ρώ­πη των δα­νει­στών που υπο­κι­νούν τον κ. Καμ­μέ­νο και αν είναι δεν μας εν­δια­φέ­ρουν τα κί­νη­τρά του. Αυτό που εν­δια­φέ­ρει είναι ότι ένας κα­τα­σταλ­τι­κός μη­χα­νι­σμός, ο οποί­ος πα­ρα­μέ­νει προ­ση­λω­μέ­νος στο πα­λαιό κα­θε­στώς, πα­ρεμ­βαί­νει στην ανα­πα­ρα­γω­γή της κυ­ρί­αρ­χης ιδε­ο­λο­γί­ας με τους πιο υπο­βλη­τι­κούς, ανα­χρο­νι­στι­κούς τρό­πους και με όλα τα συ­ντη­ρη­τι­κά στε­ρε­ό­τυ­πα που υπο­δού­λω­σαν την ανά­γνω­ση της ιστο­ρί­ας μας για χρό­νια.