Η Gazprom κατέστησε σαφές ότι προτίθεται να προχωρήσει στην κατασκευή του αγωγού φυσικού αερίου Turkish Stream το συντομότερο δυνατό, ανεξάρτητα από το εάν θέσει πολιτικά εμπόδια η Ευρώπη, αναφέρει ανυπόγραφη ανάλυση του STRATFOR με τίτλο «Russia Carries On With Turkish Stream Pipeline».
Η Gazprom ενημέρωσε ήδη την Ευρώπη ότι σχεδιάζει να πάψει να χρησιμοποιεί την σημερινή οδό για τις εξαγωγές της μέσω της Ουκρανίας το 2019 και ότι θα διοχετεύσει τις ποσότητες αυτές φυσικού αερίου στον αγωγό Turkish Stream. Οι Ευρωπαίοι ωστόσο θεωρούν ότι η Ρωσία δεν θα ολοκληρώσει τα σχέδιά της εάν η Ευρώπη δεν κατασκευάσει τις αναγκαίες υποδομές για την μεταφορά του φυσικού αερίου προς τις αγορές που σήμερα εξυπηρετούνται μέσω της ουκρανικής οδού.
Στο μεταξύ η Ρωσία έχει ήδη επενδύσει πολλά και είναι επαρκώς εξοπλισμένη για να ξεκινήσει τουλάχιστον την κατασκευή του πρώτου μέρους των τεσσάρων παράλληλων αγωγών του Turkish Stream, ο καθένας εκ των οποίων διαθέτει δυνατότητα μεταφοράς 16 δις κ.μ. Η Ρωσία βασίζεται στο ότι η Ευρώπη θα υποχωρήσει όταν η Gazprom θα είναι έτοιμη να ξεκινήσει την κατασκευή των υπόλοιπων αγωγών. Ακόμη και εάν δεν επέλθει συμβιβασμός μεσοπρόθεσμα η Gazprom μπορεί να χρησιμοποιήσει μια μικρότερη εκδοχή του Turkish Stream για την τροφοδότηση της μικρότερης αλλά διαρκώς αναπτυσσόμενης τουρκικής αγοράς φυσικού αερίου.
Ένα από τα μέσα της Ρωσίας για την άσκηση επιρροής στην Ευρώπη είναι η θέση της ως η κυρίαρχη παραγωγός χώρα για το φυσικό αέριο και το πετρέλαιο της Ευρώπης. Η Μόσχα χρησιμοποιεί επίσης τα δίκτυα των αγωγών για να ασκήσει επιρροή στις χώρες διέλευσης των αγωγών όπως τη Λευκορωσία, την Ουκρανία και άλλες χώρες νοτιότερα.
Για το μεγαλύτερο μέρος της δεκαετίας του 2000 η σημαντικότερη οδός εξαγωγών προς την Ευρώπη ήταν μέσω της Ουκρανίας με κατεύθυνση την Αυστρία, την Ιταλία, τη Γερμανία και άλλες μεγάλες καταναλώτριες χώρες. Αυτό σήμαινε ότι κάθε φορά που υπήρχε διένεξη με την Ουκρανία ακολουθούσαν διακοπές στην τροφοδότηση της Ευρώπης με φυσικό αέριο, όπως συνέβη το 2006 και 2009. Για να αποφύγει την επανάληψη αυτού του σεναρίου η Μόσχα συγκέντρωσε επαρκή οικονομική και πολιτική στήριξη για την κατασκευή του αγωγού Nord Stream, ο οποίος μεταφέρει φυσικό αέριο, μέσω της Βαλτικής Θάλασσας, απευθείας στη Γερμανία, τον μεγαλύτερο πελάτη της Gazprom.
Ο South Stream προορίζονταν να αποτελέσει την νότια οδό που θα παρέκαμπτε την Ουκρανία για τη μεταφορά φυσικού αερίου μέσω της Μαύρης Θάλασσας απευθείας στη Βουλγαρία και από εκεί στην Κεντρική και Νοτιοανατολική Ευρώπη. Η οικονομική και πολιτική στήριξη προς τον South Stream ήταν πολύ πιο αδύναμη από εκείνη του βόρειου άξονα, παρά ταύτα στα τέλη του 2013 ο South Stream διέθετε επαρκής πόρους για να ξεκινήσει η σύναψη συμβολαίων για την τοποθέτηση των σωλήνων, την κατασκευή των σωλήνων και όλων των άλλων εργασιών που συνδέονται με την κατασκευή του αγωγού.
Η ουκρανική κρίση ωστόσο ανέστειλε το σχέδιο πριν τη σύναψη των συμβολαίων, ενώ η περιορισμένη πολιτική στήριξη που διέθετε στη ΝΑ Ευρώπη εξατμίσθηκε υπό την σκληρή πολιτική πίεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και των ισχυρών ευρωπαϊκών χωρών. Η Ρωσία ταυτόχρονα εισήλθε σε μια ακόμη σημαντική οικονομική κρίση, θέτοντας υπό αμφισβήτηση τη χρηματοδότηση τόσο μεγάλων σχεδίων.
Ο South Stream ματαιώθηκε τον Δεκέμβριο του 2014, ενώ σχεδόν αμέσως αντικαταστάθηκε από το σχέδιο του Turkish Stream, ο οποίος σχεδιάστηκε ώστε να στέλνει την ίδια ποσότητα φυσικού αερίου στην Τουρκία. Για τη Ρωσία ο Turkish Stream εκπληρώνει τους ίδιους στόχους με τον South Stream, αλλά χωρίς τους πολιτικούς περιορισμούς της μεταφοράς φυσικού αερίου σε μια χώρα μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης όπως τη Βουλγαρία. Ως αντάλλαγμα για την στήριξή της στο νέο σχέδιο η Τουρκία ελπίζει να λάβει έκπτωση 10,25% στο φυσικό αέριο που λαμβάνει από τη Ρωσία.
Η Ρωσία χρησιμοποιεί τώρα τους προμηθευτές και υπεργολάβους του South Stream για να επισπεύσει την κατασκευή του Turkish Stream. Τα συμβόλαια με την Europipe και την Saipem είναι μόλις δύο από τα πολλά που πρόκειται να μεταφερθούν από τον αγωγό που ματαιώθηκε προς τον αντικαταστάτη του. Η Gazprom δίνει επίσης προτεραιότητα στην κατασκευή του πρώτου από τους τέσσερις παράλληλους αγωγούς, ο καθένας εκ των οποίων θα μεταφέρει το ¼ του σχεδιαζόμενου για μεταφορά φυσικού αερίου. Η Gazprom ελπίζει να ολοκληρώσει τον πρώτο αγωγό μέχρι τον Δεκέμβριο του 2016.
Ούτε η ρωσική κυβέρνηση, ούτε η Gazprom διαθέτουν τους πόρους για ολόκληρο τον Turkish Stream. Αντίθετα επέλεξαν την τμηματική προσέγγιση. Με τις τιμές του πετρελαίου και του φυσικού αερίου να είναι χαμηλές η χρηματοδότηση των υπόλοιπων τμημάτων του Turkish Stream θα αποτελέσει πρόκληση για την Gazprom έως ότου βελτιωθεί η οικονομία της Ρωσίας.
Ακόμη και πριν σχεδιάσει τον Turkish Stream θα ήταν δύσκολο, αν όχι αδύνατο, για την Gazprom να χρηματοδοτήσει ταυτόχρονα τον South Stream και τo ενεργειακό σχέδιο για τον αγωγό από τη Σιβηρία προς την Κίνα, καθώς το συνολικό κόστος ξεπερνά τα 100 δις δολάρια. Αυτός ήταν ένας από τους κυριότερους λόγους που η Gazprom αναζήτησε διεθνή χρηματοδότηση και για τα δύο σχέδια. Η Ρωσία διασφάλισε σημαντική χρηματοδότηση για το σχέδιο Power of Siberia, μολονότι η Gazprom διαμαρτύρεται ότι η Κίνα καθυστερήσει στην αποδέσμευση των χρημάτων.
Η Ρωσία επίσης άλλαξε την σειρά που είχε σχεδιασθεί αρχικά για την κατασκευή των δύο αγωγών προς την Κίνα, δίνοντας προτεραιότητα στον αγωγό Altai, ο οποίος θα μεταφέρει φυσικό αέριο από τη Δυτ. Σιβηρία στα σύνορα με την Κίνα, μεταξύ του Καζακστάν και της Μογγολίας. Η επιλογή για την κατασκευή του συντομότερου αγωγού, σε πρώτο στάδιο, δίνει στην Gazprom περισσότερη ευελιξία για τη χρηματοδότηση του Turkish Stream, έχοντας ως δεδομένο τα περιορισμένα δυτικά κεφάλαια.
Η συμμετοχή της Ευρώπης στον αγωγό Turkish Stream είναι ακόμη πιο δύσκολη από ό,τι στον South Stream. Ακόμη και εάν υπάρξει χαλάρωση των κυρώσεων προς τη Ρωσία, η επιχειρηματική πίστη για μακροπρόθεσμα συμβόλαια με τη Ρωσία θα παραμείνει χαμηλή, κάτι που σημαίνει ότι η Ρωσία θα πρέπει να προσφέρει υψηλές αποδόσεις ως αντάλλαγμα. Πολιτικά, ο Turkish Stream δεν είναι δημοφιλής στην Ευρώπη. Οι Ευρωπαίοι καταβάλλουν κάθε δυνατή προσπάθεια για να αναπτύξουν εναλλακτικές οδούς όπως τους αγωγούς Trans-Anatolian, Trans-Adriatic και Trans-Caspian, οι οποίοι θα μπορούσαν να μεταφέρουν φυσικό αέριο από το Τουρκμενιστάν στην Ευρώπη. Ευρωπαϊκές εταιρείες έχουν εκδηλώσει την γενικίτερη αλλά και οικονομική στήριξή τους για ορισμένα από αυτά τα σχέδια.
Σημαντική ανησυχία της Μόσχας είναι ότι η Ρωσία θα κατασκευάσει τον Turkish Stream αλλά δεν θα διαθέτει τα μέσα για την μεταφορά του φυσικού αερίου στην Ευρώπη, πέρα από τα τουρκικά σύνορα. Σήμερα όλες οι υποδομές μεταφοράς του φυσικού αερίου διέρχονται είτε από την ΝΔ Ευρώπη, είτε από την Ουκρανία προς τη Δύση και το Νότο. Καμία από τις υποδομές δεν έχει σχεδιαστεί για να μεταφέρει φυσικό αέριο από τα άκρα της Νοτιοανατολικής Ευρώπης στις άλλες αγορές. Κατ’ ουσίαν, η Τουρκία και η Βουλγαρία βρίσκονται στο τέλος της ευρασιατικής αλυσίδας δικτύων για την τροφοδότηση με φυσικό αέριο. Η μεταφορά φυσικού αερίου προς τον Βορρά και Δυτικά αποτελούσε πρόβλημα και του South Stream, αλλά η Ρωσία είχε βρει εταίρους για την επέκταση του αγωγού προς την Κεντρική Ευρώπη.
Εξαιτίας του Τρίτου Πακέτου Ενέργειας της ΕΕ η Gazprom δεν μπορεί να κατασκευάσει και να λειτουργήσει αγωγούς στην Ευρώπη και γι’ αυτό θα πρέπει η Ευρώπη να αναπτύξουν τις υποδομές. Οι αγωγοί, Trans-Adriatic και Trans-Anatolian σχεδιάστηκαν για να λύσουν αυτό το πρόβλημα για το φυσικό αέριο από την περιοχή της; Κασπίας, αλλά η αρχική δυνατότητα του Trans-Adriatic εξαιρείται από τους κανόνες ελεύθερης πρόσβασης της Ευρώπης και γι’ αυτό δεν μπορεί να τον χρησιμοποιήσει άμεσα η Gazprom.
Παρόμοια διαδικασία υπήρχε και για την κατασκευή του αγωγού Nord Stream. Η Gazprom είχε ξεκινήσει την σύναψη συμβολαίων και την κατασκευή του αγωγού πριν την επίτευξη της πολιτικής συμφωνίας Μόσχας-Βερολίνου για τον αγωγό και πριν η Gazprom διαμορφώσει τις τελικές λεπτομέρειες για τα παράκτια δίκτυα διανομής. Υπάρχουν ωστόσο δύο σημαντικές διαφορές μεταξύ του Nord Stream και Turkish Stream.
Πρώτον η Γερμανία, το πλουσιότερο κράτος της Ευρώπης, και η βιομηχανική της βάση παρείχαν τα αναγκαία κεφάλαια για τη χρηματοδότηση και κατασκευή του Nord Stream. Δεν υπάρχει αντίστοιχη χρηματοδότρια χώρα για τον Turkish Stream. Η μεγαλύτερη καταναλώτρια χώρα στην άμεση περιοχή είναι η Τουρκία, η οποία λαμβάνει σήμερα το ήμισυ από το ρωσικό φυσικό της αέριο μέσω της Ουκρανίας, περίπου στο ίδιο ποσοστό με αυτό που αναμένεται να λαμβάνει μέσω του ενός από τους τέσσερις αγωγούς του Turkish Stream, 15 δις κ.μ. Η Τουρκία θα έπρεπε να κατασκευάσει σημαντικές υποδομές για να συνδέσει τον Turkish Stream με το υπάρχων δίκτυο αγωγών βόρεια της Κωνσταντινούπολης που διοχετεύει φυσικό αέριο προς τον Νότο μέσο της ουκρανικής οδού. Η Ιταλία θα μπορούσε να έχει οφέλη από το σχέδιο αλλά βρίσκεται ήδη συνδεμένη με άλλα δίκτυα και δεν επαφίεται στο ρωσικό φυσικό αέριο. Τα οικονομικά προβλήματα σε πολλές χώρες της ΝΑ Ευρώπης, συμπεριλαμβανομένης της Τουρκίας, περιορίζουν την οικονομική στήριξη για σχέδια όπως τον Turkish Stream.
H μεγαλύτερη ελπίδα της Ρωσίας είναι να παράσχει η Ευρώπη δάνεια ή άλλα μέσα που θα δίνουν κίνητρα για την κατασκευή των δικτύων σύνδεσης με τον σχεδιαζόμενο ρωσικό αγωγό, αλλά κάτι τέτοιο θα υπονόμευε την πολιτική στήριξης της Ευρώπης προς της Ουκρανία και γι’ αυτό δεν είναι δημοφιλής στην Ευρώπη.
Δεύτερον ο Nord Stream κατασκευάστηκε σε ένα εντελώς διαφορετικό γεωπολιτικό περιβάλλον. Η Γερμανία παρεμβαίνει πιο αποφασιστικά στις διαπραγματεύσεις με το Κρεμλίνο σχετικά με την Ουκρανία. Ο Nord Stream σχεδιάστηκε και κατασκευάσθηκε χωρίς αυτή την ένταση ως υπόβαθρο. Οι Βρυξέλλες έχουν μεγαλύτερη πολιτική προτεραιότητα για να προστατέψουν την ακεραιότητα και την σπουδαιότητα της Ουκρανίας. Ο ρόλος της ως χώρας διέλευσης είναι κρίσιμη καθώς εάν η Ρωσία διακόψει την παροχή φυσικού αερίου στην Ουκρανία οι Ευρωπαίοι θα εμπλακούν καθιστώντας τις συνέπειες δυσμενείς για τη Μόσχα. Ο Nord Stream κατασκευάσθηκε επίσης σε μια περίοδο υψηλών ενεργειακών τιμών. Σήμερα οι τιμές πετρελαίου και φυσικού αερίου είναι χαμηλές, ενώ είναι απίθανες οι υψηλές αποδόσεις.
Η κατασκευή ολόκληρου του αγωγού Turkish Stream θα είναι μια περίπλοκη κα;ι μακρά διαδικασία, ενώ το σχέδιο δεν θα μπορέσει ενδεχομένως να αγγίξει ποτέ τις πραγματικές του δυνατότητες. Η προσέγγιση της Ρωσίας ωστόσο αποκαλύπτει ένα συγκεχυμένο χαμηλού ρίσκου σχέδιο για τον αγωγό. Οι δυνατότητες του πρώτου από τους τέσσερις σχεδιαζόμενους αγωγούς είναι σχεδόν ίσες με το φυσικό αέριο που ήδη παρέχει η Ρωσία στην Τουρκία μέσω της Ουκρανίας. Η Τουρκία είναι μία από τις πιο σημαντικές αγορές του ρωσικού φυσικού αερίου, μακροπρόθεσμα, ενώ η ζήτηση φυσικού αερίου διπλασιάσθηκε την τελευταία δεκαετία. Μέχρι τα μέσα του 2020 η ζήτηση της Τουρκίας για φυσικό αέριο θα μπορούσε να καλυφθεί από την ποσότητα των δύο αγωγών του Turkish Stream, ενώ θα χρειαστεί το σύνολο του φυσικού αερίου του πρώτου αγωγού πολύ νωρίτερα.
Αυτό σημαίνει ότι η προώθηση του Turkish Stream εξυπηρετεί δύο σκοπούς. Εάν οι Ευρωπαίοι κατασκευάσουν τις αναγκαίες υποδομές για τη Ρωσία τότε η Μόσχα δεν θα έχει κανένα πρόβλημα να επιταχύνει την ολοκλήρωση του σχεδίου. Εάν όχι ο νέος αγωγός θα επιτρέψει στη Ρωσία να διευρύνει τις εξαγωγές της προς την ταχέως αναπτυσσόμενη αγορά ενέργειας της Τουρκίας.
http://mignatiou.com/2015/05/stratfor-i-rosia-proothi-ton-turkish-stream/#more-62673
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου