Στις ταξικές κοινωνικές αφετηρίες της σύγχρονης μνημονιακής καταστροφής Ανέστης Ταρπάγκος

Τελικά δεν ήταν μόνον το κόμμα της ελληνικής σοσιαλδημοκρατίας, που σαν τέτοιο απέσπασε το 44% της λαϊκής ετυμηγορίας τον Οκτώβριο του 2009, που εφάρμοσε το 1ο Μνημόνιο, στην περίοδο 2010 – 12, παρότι έκφραζε πλατειά στρώματα των λαϊκών στρωμάτων και της εργατικής τάξης. Δεν ήταν μόνον ο πο­λι­τι­κός σχη­μα­τι­σμός της ΝΔ, που αντι­προ­σώ­πευε πο­λι­τι­κά την κοι­νω­νι­κή συμ­μα­χία αστι­κής τάξης και με­σαί­ων – ανώ­τε­ρων στρω­μά­των των μι­κρο­α­στι­κών τά­ξε­ων, που εφάρ­μο­σε το 2ο Μνη­μό­νιο στο διά­στη­μα 2012 – 14. Στη ση­με­ρι­νή συ­γκυ­ρία είναι ένα πο­λι­τι­κό κόμμα της Αρι­στε­ράς, που εξέ­φρα­σε εκλο­γι­κά τις λαϊ­κές τά­ξεις, ενώ το ίδιο πα­ρέ­με­νε κατά πλειο­ψη­φία πο­λι­τι­κός σχη­μα­τι­σμός του μι­κρο­α­στι­κού εκ­συγ­χρο­νι­σμού, που εφαρ­μό­ζει πλέον πα­νη­γυ­ρι­κά το 3ο Μνη­μό­νιο.

Κατά συ­νέ­πεια, και οι τρεις με­γά­λοι, κατά πε­ρί­πτω­ση, σχη­μα­τι­σμοί όλου του πο­λι­τι­κού φά­σμα­τος, ενώ αφε­τη­ρια­κά ήταν αντί­θε­τοι στην άσκη­ση της οποιασ­δή­πο­τε μνη­μο­νια­κής πο­λι­τι­κής, οδη­γή­θη­καν να την υιο­θε­τή­σουν κάτω από δια­φο­ρε­τι­κές κάθε φορά αι­τιο­λο­γή­σεις και συν­θή­κες. Στην προ­κει­μέ­νη ση­με­ρι­νή πε­ρί­πτω­ση του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ προ­βάλ­λε­ται ως δι­καιο­λο­γη­τι­κό επι­χεί­ρη­μα ότι υιο­θε­τή­θη­καν οι απαι­τή­σεις των θε­σμι­κών ορ­γά­νων της Ευ­ρω­ζώ­νης και της Ευ­ρω­παϊ­κής Ένω­σης, γιατί σε δια­φο­ρε­τι­κή πε­ρί­πτω­ση θα επι­κρα­τού­σε η άτα­κτη χρε­ο­κο­πία, το οι­κο­νο­μι­κό χάος κλπ. Προ­φα­νέ­στα­τα αντί­στοι­χα επι­χει­ρή­μα­τα επι­στρα­τεύ­τη­καν προη­γού­με­να από το ΠΑΣΟΚ και τη ΝΔ, ότι δη­λα­δή η άσκη­ση των μνη­μο­νια­κών πο­λι­τι­κών ήταν μο­νό­δρο­μος για την σω­τη­ρία της χώρας με μέσον την εξό­ντω­ση των ίδιων των λαϊ­κών της τά­ξε­ων.

Για την πε­ρί­πτω­ση του ΠΑΣΟΚ είναι δε­δο­μέ­νη η ερ­μη­νεία της εφαρ­μο­γής της πο­λι­τι­κής του 1ου Μνη­μο­νί­ου : Η κρίση υπερ­συσ­σώ­ρευ­σης του κε­φα­λαί­ου που είχε αρ­χί­σει το 2008 βρί­σκο­νταν στο πιο οξυ­μέ­νο ση­μείο της και άρα απαι­τού­νταν άμεσα μέτρα για να κα­τα­στεί η ερ­γα­τι­κή δύ­να­μη «πει­θή­νια – φθηνή – ελα­στι­κο­ποι­η­μέ­νη», όπως και να αρ­χί­σουν να πε­ρι­κό­πτο­νται οι κοι­νω­νι­κές δα­πά­νες. Ναι μεν η ελ­λη­νι­κή σο­σιαλ­δη­μο­κρα­τία εκ­προ­σω­πού­σε ερ­γα­τι­κά λαϊκά στρώ­μα­τα, ωστό­σο οι ανά­γκες αντι­με­τώ­πι­σης της κα­πι­τα­λι­στι­κής κρί­σης ήταν ισχυ­ρό­τε­ρες και επι­κρά­τη­σαν σε μια σο­σιαλ­δη­μο­κρα­τία που είχε πάρει πλέον νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρα χα­ρα­κτη­ρι­στι­κά.

Για την πε­ρί­πτω­ση της ΝΔ που εφάρ­μο­σε το 2ο Μνη­μό­νιο τα πράγ­μα­τα ήταν απλού­στε­ρα : Ως κύ­ριος φο­ρέ­ας της αστι­κής πο­λι­τι­κής επό­με­νο ήταν να ασκή­σει με με­γα­λύ­τε­ρη συ­νέ­πεια την μνη­μο­νια­κή πο­λι­τι­κή που μεί­ω­νε το ερ­γα­τι­κό κό­στος όσο και τον έμ­με­σο - κοι­νω­νι­κό μισθό (συ­ντά­ξεις, νο­σο­κο­μεια­κές δα­πά­νες κλπ.). Τα μέτρα αυτά επέ­φε­ραν τε­λι­κά το επι­διω­κό­με­νο απο­τέ­λε­σμα : Από την οι­κο­νο­μι­κή χρήση του 2013 μειώ­θη­καν οι συ­νο­λι­κές ζη­μί­ες του εται­ρι­κού τομέα της οι­κο­νο­μί­ας και η πλειο­νό­τη­τα των κα­πι­τα­λι­στι­κών επι­χει­ρή­σε­ων μπήκε εκ νέου σε τρο­χιά κερ­δο­φο­ρί­ας, πράγ­μα που συ­νε­χί­στη­κε και στην επό­με­νη οι­κο­νο­μι­κή χρήση του 2014.

3ο Μνη­μό­νιο από την ίδια την Αρι­στε­ρά ;

Για τον ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ όμως που ήταν εκλο­γι­κά εκ­πρό­σω­πος των λαϊ­κών τά­ξε­ων και φο­ρέ­ας μιας αρι­στε­ρής πο­λι­τι­κής, εκ­φρα­σμέ­νης μά­λι­στα και στις συ­νε­δρια­κές του απο­φά­σεις, με άμεσο πρό­γραμ­μα των εκατό πρώ­των ημε­ρών το «Πρό­γραμ­μα της Θεσ­σα­λο­νί­κης», πώς εξη­γεί­ται η ολο­κλη­ρω­τι­κή του με­τα­στρο­φή και η έναρ­ξη εφαρ­μο­γής του 3ου Μνη­μο­νί­ου ; Πρό­κει­ται για μια «προ­δο­σία» της ηγε­τι­κής του ομά­δας, και μά­λι­στα όταν πρό­σφα­τα το «όχι» στις μνη­μο­νια­κές πο­λι­τι­κές του δη­μο­ψη­φί­σμα­τος της 5ης Ιου­λί­ου ήταν συ­ντρι­πτι­κό με το 62% της λαϊ­κής ετυ­μη­γο­ρί­ας ; Πρό­κει­ται από την άλλη πλευ­ρά για έναν εκ­βια­σμέ­νο κα­τα­να­γκα­σμό, για μια ιστο­ρι­κή ήττα της Αρι­στε­ράς, στην οποία όμως μπο­ρούν να βρε­θούν «δρό­μοι άμ­βλυν­σής» της και εφαρ­μο­γής του 3ου Μνη­μο­νί­ου με «κοι­νω­νι­κή δι­καιο­σύ­νη» και άλλα ευ­τρά­πε­λα; Η εφαρ­μο­γή αυτού του Μνη­μο­νί­ου ήταν το σε τε­λι­κή ανά­λυ­ση απο­τέ­λε­σμα της βα­θύ­τε­ρης μι­κρο­α­στι­κής φύσης τόσο του συ­στή­μα­τος ηγε­σί­ας του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ, όσο όμως και ενός ση­μα­ντι­κού τμή­μα­τος του κομ­μα­τι­κού του δυ­να­μι­κού. Μπο­ρεί οι λαϊ­κές τά­ξεις να απά­ντη­σαν δυ­να­μι­κά με την ψήφο τους στο δη­μο­ψή­φι­σμα για τις μνη­μο­νια­κές πο­λι­τι­κές που εκ­πο­ρεύ­ο­νταν από τους μνη­μο­νια­κούς θε­σμούς, το σύ­στη­μα όμως εξου­σί­ας του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ και ένα ση­μα­ντι­κό μέρος του πο­λι­τι­κού του δυ­να­μι­κού ήταν ήδη συ­νει­δη­τά στην κα­τεύ­θυν­ση του «ναι».

Ο πο­λι­τι­κός σχη­μα­τι­σμός του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ ήταν εξαρ­χής ένα μόρ­φω­μα υβρι­δι­κού χα­ρα­κτή­ρα : Από τη μια πλευ­ρά πε­ριε­λάμ­βα­νε λαϊ­κές αρι­στε­ρές δυ­νά­μεις που κι­νού­νταν στην τρο­χιά του αντί-νε­ο­φι­λε­λευ­θε­ρι­σμού και έφτα­ναν μέχρι την υιο­θέ­τη­ση αντι­κα­πι­τα­λι­στι­κών προ­σα­να­το­λι­σμών. – Από την άλλη πλευ­ρά από μι­κρο­α­στι­κές κοι­νω­νι­κές δυ­νά­μεις που προ­σέγ­γι­ζαν μεν την αντί-νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρη πο­λι­τι­κή, ωστό­σο όμως τα κοι­νω­νι­κά τους συμ­φέ­ρο­νται βρί­σκο­νταν στο πεδίο της αστι­κής πο­λι­τι­κής. Όσο επι­κρα­τού­σε μια σαφώς νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρη πο­λι­τι­κή οι δύο αυτές κοι­νω­νι­κές «συ­νι­στώ­σες» του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ συ­νυ­πήρ­χαν εφό­σον η συ­νά­ντη­σή τους γι­νό­ταν σε πο­λι­τι­κούς αντί – νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρους στό­χους, όπως ήταν το κί­νη­μα του άρ­θρου 16, το κί­νη­μα της νε­ο­λαι­ί­στι­κης εξέ­γερ­σης του Δε­κεμ­βρί­ου 2008 κλπ.

Οι εκλο­γές του Ιου­νί­ου 2012 που έφε­ραν τον ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ στην θέση της αξιω­μα­τι­κής αντι­πο­λί­τευ­σης, δρο­μο­λό­γη­σαν μια διπλή δια­δι­κα­σία με­τάλ­λα­ξης : Από τη μια πλευ­ρά κυ­ριάρ­χη­σε στα ηγε­τι­κά κλι­μά­κια της Ρι­ζο­σπα­στι­κής Αρι­στε­ράς το τρί­πτυ­χο του «εκλο­γι­κι­σμού – κυ­βερ­νη­τι­σμού – κοι­νο­βου­λευ­τι­σμού» ένα­ντι του κι­νη­μα­τι­κού χα­ρα­κτή­ρα και της προ­α­γω­γής της αντι­μνη­μο­νια­κής δρά­σης του λαϊ­κού ερ­γα­τι­κού κι­νή­μα­τος, που όμως είχε υπο­στεί «κό­πω­ση» από τις κι­νη­το­ποι­ή­σεις του 2010 -12, και ση­μα­ντι­κή κα­θί­ζη­ση της δυ­να­μι­κής του. – Από την άλλη πλευ­ρά πύ­κνω­σε και ισχυ­ρο­ποι­ή­θη­κε η μι­κρο­α­στι­κή πα­ρου­σία ενώ η ερ­γα­τι­κή λαϊκή διά­στα­ση πα­ρέ­μει­νε ατρο­φι­κή. Στον ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ που βρί­σκο­νταν πλέον σε τρο­χιά ανά­λη­ψης της πο­λι­τι­κής δια­κυ­βέρ­νη­σης στοι­χή­θη­κε μια πλειο­νό­τη­τα μι­κρο­α­στι­κών στρω­μά­των, η οποία μέχρι την εκλο­γι­κή ανα­μέ­τρη­ση του Ιου­νί­ου 2012 απεί­χε ή εξέ­φρα­ζε την αντί­θε­σή της.

Πρό­κει­ται για δύο σαφώς δια­κρι­τές τα­ξι­κές δια­στά­σεις που συ­γκρό­τη­σαν τον ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ με αφε­τη­ρία την εκλο­γι­κή ανα­μέ­τρη­ση του Ιου­νί­ου 2012 : Αφε­νός μειο­ψη­φι­κά λαϊκά στρώ­μα­τα της ερ­γα­τι­κής τάξης της κα­πι­τα­λι­στι­κής πα­ρα­γω­γής. – Αφε­τέ­ρου πλειο­ψη­φι­κές μι­κρο­α­στι­κές με­ρί­δες δύο κα­τη­γο­ριών : Κατά πρώτο τμή­μα­τα της νέας μι­σθω­τής μι­κρο­α­στι­κής τάξης της δια­νοη­τι­κής ερ­γα­σί­ας του δη­μό­σιου κυ­ρί­ως τομέα της οι­κο­νο­μί­ας (εκ­παι­δευ­τι­κοί, πα­νε­πι­στη­μια­κοί, μη­χα­νι­κοί κ.ά.). – Κατά δεύ­τε­ρο με­ρί­δες της πα­ρα­δο­σια­κής μι­κρο­α­στι­κής τάξης της δια­νοη­τι­κής ερ­γα­σί­ας (δι­κη­γό­ροι, οι­κο­νο­μο­λό­γοι, μι­κρο­με­σαί­οι, μη­χα­νι­κοί κ.ά.). Αυτά τα στρώ­μα­τα των μι­κρο­α­στι­κών τά­ξε­ων κυ­ριάρ­χη­σαν πο­λι­τι­κά στον με­τέ­πει­τα ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ 2012 – 15, με απο­τέ­λε­σμα η Ρι­ζο­σπα­στι­κή Αρι­στε­ρά να είναι μεν φο­ρέ­ας αντι­κει­με­νι­κά των προσ­δο­κιών και ανα­γκών των πλητ­το­μέ­νων από τα Μνη­μό­νια λαϊ­κών τά­ξε­ων, ωστό­σο πο­λι­τι­κά να είναι δέ­σμια της μι­κρο­α­στι­κής κοι­νω­νι­κής της σύν­θε­σης.

Ο μι­κρο­α­στι­κός εκ­συγ­χρο­νι­σμός υπο­σύ­νο­λο της αστι­κής πο­λι­τι­κής

Και βέ­βαια σ’ όσο βαθμό ο ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ κι­νού­νταν στο πεδίο της αξιω­μα­τι­κής αντι­πο­λί­τευ­σης, λει­τουρ­γού­σε πραγ­μα­τι­κά υβρι­δι­κά : Από τη μια πλευ­ρά λόγω του εκλο­γι­κού του κυ­ρί­ως ακρο­α­τη­ρί­ου εξέ­πε­μπε εκ των πραγ­μά­των ένα στίγ­μα αντι­μνη­μο­νια­κό και αντι­πλου­το­κρα­τι­κό (να κα­ταρ­γη­θούν τα μνη­μό­νια, να πλη­ρώ­σουν οι πλού­σιοι κλπ.), πράγ­μα που στή­ρι­ζε κυ­ρί­ως η μειο­ψη­φι­κή λαϊκή ερ­γα­τι­κή συ­νι­στώ­σα του. – Από την άλλη όμως πλευ­ρά, και καθώς η δυ­να­τό­τη­τα κα­τά­κτη­σης της πο­λι­τι­κής δια­κυ­βέρ­νη­σης γι­νό­ταν ρε­α­λι­στι­κή, οι πλειο­ψη­φι­κές μι­κρο­α­στι­κές δυ­νά­μεις απο­τύ­πω­ναν το δικό τους κυ­ρί­αρ­χο στίγ­μα : Δια­τα­ξι­κές ανα­πτυ­ξια­κές κα­τευ­θύν­σεις προς το επι­χει­ρη­μα­τι­κό κε­φά­λαιο και σχέ­δια μι­κρο­α­στι­κού εκ­συγ­χρο­νι­σμού της αστι­κής πο­λι­τι­κής δια­χεί­ρι­σης.

Όταν το ζή­τη­μα τέ­θη­κε στο επί­πε­δο των δια­πραγ­μα­τεύ­σε­ων με τους ευ­ρω­παϊ­κούς θε­σμούς σε σχέση με την απο­πλη­ρω­μή των τρε­χου­σών δό­σε­ων των το­κο­χρε­ο­λυ­σί­ων, και άρα της συ­νέ­χι­σης του μο­ντέ­λου κα­πι­τα­λι­στι­κής συσ­σώ­ρευ­σης που είχε εφαρ­μο­στεί στην ελ­λη­νι­κή πε­ρί­πτω­ση στην πε­ντα­ε­τία 2010 – 15 ( = προ­ώ­θη­ση μορ­φών εξα­γω­γής από­λυ­της υπε­ρα­ξί­ας ως όρος της υπέρ­βα­σης της κρί­σης υπερ­συσ­σώ­ρευ­σης), με όχημα το δη­μό­σιο χρέος, πράγ­μα που εν­διέ­φε­ρε ζω­τι­κά την ελ­λη­νι­κή και τις ευ­ρω­παϊ­κές αστι­κές τά­ξεις που ήταν συ­σπει­ρω­μέ­νες ισχυ­ρά στους ευ­ρω­παϊ­κούς μη­χα­νι­σμούς, τότε τα πράγ­μα­τα πήραν δια­φο­ρε­τι­κή τροπή. Εξα­φα­νί­στη­κε από το προ­σκή­νιο κάθε μέτρο φι­λερ­γα­τι­κού χα­ρα­κτή­ρα που εμπό­δι­ζε την ανά­τα­ξη της κα­πι­τα­λι­στι­κής κερ­δο­φο­ρί­ας, με το πρό­σχη­μα των «μο­νο­με­ρών ενερ­γειών» (απο­κα­τά­στα­ση του κα­τώ­τα­του μι­σθού, επα­να­λει­τουρ­γία των συλ­λο­γι­κών συμ­βά­σε­ων, δρα­στι­κά μέτρα αντι­με­τώ­πι­σης της ανερ­γί­ας κ.ά.), και το μόνο που έμενε προς δια­πραγ­μά­τευ­ση δεν ήταν άλλο από τους όρους του 3ου Μνη­μο­νί­ου.

Η μι­κρο­α­στι­κή πο­λι­τι­κή ανά­χθη­κε στο φυ­σιο­λο­γι­κό της επί­πε­δο της αστι­κής πο­λι­τι­κής εξα­σφά­λι­σης της συ­νέ­χι­σης της ανα­τα­χθεί­σας κα­πι­τα­λι­στι­κής κερ­δο­φο­ρί­ας με όχημα την απο­πλη­ρω­μή του δη­μό­σιου χρέ­ους. Άλ­λω­στε αυτό δεν στα­μά­τη­σε να διο­γκώ­νε­ται αφού οι δα­νειο­δο­τι­κή υπο­στή­ρι­ξη των ευ­ρω­παϊ­κών θε­σμών που επι­τεύ­χθη­κε κα­τευ­θύ­νε­ται απο­κλει­στι­κά στην απο­πλη­ρω­μή των οφει­λο­μέ­νων δό­σε­ων προς το ΔΝΤ, την ΕΚΤ κλπ. Μ’ άλλες λέ­ξεις η μι­κρο­α­στι­κή εκ­συγ­χρο­νι­στι­κή πο­λι­τι­κή που φο­ρέ­ας της ανα­δεί­χθη­κε το σύ­στη­μα εξου­σί­ας του ση­με­ρι­νού ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ, μπρο­στά στις κρί­σι­μες πο­λι­τι­κές και οι­κο­νο­μι­κές επι­λο­γές ανέ­δει­ξε το αυ­θε­ντι­κό αστι­κό της πρό­ση­μο. Γι’ αυτό τα ευ­τρά­πε­λα περί «σταύ­ρω­σης» του έλ­λη­να πρω­θυ­πουρ­γού στην τε­λευ­ταία Σύ­νο­δο Κο­ρυ­φής και περί «ωμών εκ­βια­σμών» και «πρα­ξι­κο­πή­μα­τος», χρη­σι­μο­ποιού­νται απλά για να «χρυ­σώ­σουν το χάπι» : Ο έλ­λη­νας πρω­θυ­πουρ­γός συ­νυ­πέ­γρα­ψε το ση­με­ρι­νό Μνη­μό­νιο ως ο αυ­θε­ντι­κός εκ­φρα­στής των ελ­λη­νι­κών και ευ­ρω­παϊ­κών αστι­κών συμ­φε­ρό­ντων. Όπως η σο­σιαλ­δη­μο­κρα­τι­κή πο­λι­τι­κή του ΠΑΣΟΚ του 2009 με­τα­τρά­πη­κε σε αστι­κή ακραία νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρη πο­λι­τι­κή, προ­κει­μέ­νου να συμ­βά­λει στην αντι­με­τώ­πι­ση της κα­πι­τα­λι­στι­κής κρί­σης προς όφε­λος των αστι­κών συμ­φε­ρό­ντων που κλυ­δω­νί­ζο­νταν, έτσι και η κυ­ρί­αρ­χη μι­κρο­α­στι­κή πο­λι­τι­κή του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ, ευ­ρι­σκό­με­νη μπρο­στά σε με­γά­λες προ­κλή­σεις και κρί­σι­μες απο­φά­σεις για την πο­ρεία ανά­καμ­ψης του ελ­λη­νι­κού κα­πι­τα­λι­σμού, δη­λα­δή την στα­θε­ρο­ποί­η­ση της ανα­τα­χθεί­σας κερ­δο­φο­ρί­ας του, ανέ­δει­ξε το αστι­κό της με­γα­λείο και την αστι­κή της φύση.

Γι’ αυ­τούς τους λό­γους αυτή η συμ­φω­νία του 3ου Μνη­μο­νί­ου εμ­φα­νί­ζε­ται από την κυ­ρί­αρ­χη κυ­βερ­νη­τι­κή επι­χει­ρη­μα­το­λο­γία ως «κα­τα­να­γκα­στι­κή» για την πο­ρεία ανά­καμ­ψης της χώρας (της κα­πι­τα­λι­στι­κής ανά­τα­ξης), ένα­ντι του «χάους και της χρε­ο­κο­πί­ας» που πα­ρα­μό­νευε ανά πάσα στιγ­μή . Προ­φα­νώς και τα πράγ­μα­τα θα είχαν εξε­λι­χθεί δια­φο­ρε­τι­κά αν στον ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ ήταν κυ­ρί­αρ­χη η ερ­γα­τι­κή λαϊκή συ­νι­στώ­σα ένα­ντι της ηγε­μο­νι­κής μι­κρο­α­στι­κής πα­ρου­σί­ας, και είχε ήδη φρο­ντί­σει το τε­λευ­ταίο πε­ντά­μη­νο, όπως έχει ήδη υπο­δει­χθεί, να προ­χω­ρή­σει σε μέτρα δρα­στι­κής φο­ρο­λό­γη­σης της με­γά­λης και ακ­μαί­ας πλέον κα­πι­τα­λι­στι­κής κερ­δο­φο­ρί­ας, να προ­χω­ρή­σει σε παύση πλη­ρω­μών μέχρι της τε­λι­κής διευ­θέ­τη­σης του χρέ­ους, να προ­χω­ρή­σει στην απο­κα­τά­στα­ση του κα­τώ­τα­του μι­σθού, των συλ­λο­γι­κών συμ­βά­σε­ων και του επι­δό­μα­τος για όλους τους ανέρ­γους, να αρ­νη­θεί (το 62% του «όχι» αυτό επέ­τασ­σε) να δια­πραγ­μα­τευ­θεί ζω­τι­κά θέ­μα­τα της εσω­τε­ρι­κής κοι­νω­νι­κής πο­λι­τι­κής με μνη­μο­νια­κούς όρους κ.ά.http://rproject.gr/