Μακρόνησος αλά κορεατικά
Μια από τις σκοτεινότερες σελίδες της ελληνικής συμμετοχής στον πόλεμο της Κορέας αφορά τη χρησιμοποίηση ελλήνων στρατιωτών για την καταστολή της εξέγερσης βορειοκορεατών και κινέζων αιχμαλώτων στο νησί Κόζι Ντο, την άνοιξη του 1952. Ουσιαστικά, πρόκειται για το κορεατικό ισοδύναμο της δικής μας Μακρονήσου, σε πολύ μεγαλύτερη όμως κλίμακα.
Το στρατόπεδο συγκέντρωσης του Κόζι Ντο άνοιξε το Γενάρη του 1951 για να υποδεχθεί 170.000 αιχμαλώτους πολέμου, που οι αμερικανικές αρχές ήθελαν να αποκόψουν από την ενδοχώρα για λόγους ασφαλείας. Ενα από τα πρώτα προβλήματα που προέκυψαν ήταν η απουσία νερού στο νησί, που κατοικούνταν επίσης από 118.000 "γηγενείς" και 100.000 νοτιοκορεάτες πρόσφυγες.
Σοβαρότερο πρόβλημα αποδείχθηκε ο έλεγχος των φυλακισμένων. "Το παρκάρισμα χιλιάδων ανθρώπων σε μια μικρή έκταση, με αγκαθωτό σύρμα μονάχα να χωρίζει τον ένα περίβολο από τον άλλο, επέτρεπε την ελεύθερη ανταλλαγή σκέψεων και παρείχε τη δυνατότητα σχεδιασμού και εκτέλεσης μαζικών διαδηλώσεων και ταραχών", εξηγεί εκ των υστέρων η επίσημη αμερικανική ιστορία του πολέμου (Hermes 1966, σ.234). Χάρη στη νωπή ακόμη πείρα τους από συνθήκες παρανομίας, οι κομμουνιστές κατόρθωσαν έτσι να οργανώσουν τη μαζική αντίσταση των κρατουμένων στους δεσμώτες τους.
Η ίδια επίσημη ιστορία εκτιμά ότι πολλά στελέχη παραδόθηκαν εσκεμμένα στις δυνάμεις του ΟΗΕ, ακριβώς για να καθοδηγήσουν το "μέτωπο των φυλακών", κι εκφράζει την απελπισία της για την υπερβολική δέσμευση των δεσμοφυλάκων από το διεθνές δίκαιο:
"Η Σύμβαση της Γενεύης είχε καταρτιστεί κυρίως για να προστατεύει τα δικαιώματα των φυλακισμένων. Προφανώς, δεν μπορούσε να φανταστεί μια κατάσταση στην οποία οι αιχμάλωτοι θα οργανώνονταν και θα συνιστούσαν ενεργό απειλή κατά του έθνους που τους συνέλαβε" (σ.234-5).
Στο Κόζι Ντο, αντίθετα, "χρειαζόταν αυστηρός έλεγχος των κομμουνιστών, ώστε να μην εκμεταλλευτούν την κατάστασή τους για προπαγανδιστικούς σκοπούς. Ο θάνατος ή ο τραυματισμός ήταν εύκολα αποδεκτοί απ' αυτούς, αν οι επιδιώξεις τους άξιζαν τον κόπο, η δε ήπια μεταχείριση τούς έκανε απλώς περισσότερο αυθάδεις κι ανυπάκουους. Τα μόνα που σέβονταν ήταν ο καταναγκασμός και η δύναμη, γιατί αυτά αναγνώριζαν και καταλάβαιναν" (όπ.π., σ.261).
Η σημαντικότερη μέθοδος "καταναγκασμού και δυνάμεως" που χρησιμοποιήθηκε από τους Αμερικανούς, ήταν το "κοσκίνισμα" (screening) των κρατουμένων, με σκοπό να "διαπιστωθεί" κατά πόσον αυτοί ήθελαν να επανπατριστούν. Στην πράξη, επρόκειτο για ένα σύστημα βασανισμού και βίαιης απόσπασης ομολογιών από τους αιχμαλώτους ότι θέλουν να παραμείνουν στον "Ελεύθερο Κόσμο". Σύμφωνα με τον αμερικανό ναύαρχο Τζόι, κάθε ανακρινόμενος που δήλωνε το αντίθετο "είτε μαυριζόταν στο ξύλο είτε σκοτωνόταν", η δε "πλειοψηφία των αιχμαλώτων ήταν υπερβολικά τρομοκρατημένη για να εκφράσει ειλικρινά την επιλογή της" (Halliday & Cummings 1990, σ.178).
Η απάντηση ήταν μια σειρά εξεγέρσεις, που πνίγηκαν στο αίμα. Στη σοβαρότερη απ' όλες (7.5.1952), οι αιχμάλωτοι συνέλαβαν τον ίδιο το διοικητή του στρατοπέδου ταξίαρχο Ντοντ, και τον απελευθέρωσαν μονάχα αφού ο αντικαταστάτης του υποσχέθηκε γραπτά τον τερματισμό του "βίαιου κοσκινίσματος" και την "ανθρώπινη μεταχείριση των κρατουμένων στο μέλλον".
Ακολούθησε η ένοπλη επέμβαση μονάδων των ΗΠΑ, της Ολλανδίας, της Βρετανίας, του Καναδά και της Ελλάδας, και οι κρατούμενοι διασκορπίστηκαν σε μικρότερες -και πιο ελέγξιμες- εγκαταστάσεις. Ο επίσημος απολογισμός αυτής της "μετεγκατάστασης" (10-12.6.52) ήταν 32 νεκροί κι 153 τραυματίες. Στον Καναδά, η υπόθεση προκάλεσε σκάνδαλο κι οδήγησε στο ξήλωμα του υπεύθυνου αξιωματικού.
Οσον αφορά τις λεπτομέρειες της ελληνικής συμμετοχής, η επίσημη ιστορία του ΓΕΣ είναι εξαιρετικά φειδωλή. Στις 23.5.52, διαβάζουμε, ένας ελληνικός λόχος διατάχθηκε "να μεταφερθή εις την νήσον Κόζυ Ντο, προς ενίσχυσιν της εκεί Αμερικανικής φρουράς. Η κίνησις και εν συνεχεία η μεταφορά του λόχου τούτου ωλοκληρώθη την 9.30 της 25 Μαϊου" (σ.113). Από κει και πέρα, το μόνο που πληροφορούμαστε είναι ο τερματισμός της επιχείρησης: "Την 3ην Ιουλίου επιστρέφει εις την έδραν του Τάγματος ο εις νήσον Κόζυ Ντο 1ος λόχος, ληξάσης της αποστολής του αποκαταστάσεως της τάξεως εις το εκεί Στρατόπεδον Αιχμαλώτων Πολέμου" (σ.115).
ΔΙΑΒΑΣΤΕ
Διεύθυνσις Ιστορίας Στρατού, Το εκστρατευτικόν σώμα Ελλάδος εις Κορέαν, 1950-1955 (Αθήναι 1977, εκδ. ΔΙΣ). Η επίσημη ιστορία του ΓΕΣ για την ελληνική συμμετοχή στον πόλεμο της Κορέας.
Republic of Korea - Ministry of National Defense, The History of the U.N. Forces in the Korean War (Σεούλ 1975). Η επίσημη νοτιοκορεατική Ιστορία των ξένων εκστρατευτικών σωμάτων που μετείχαν στον πόλεμο του 1950-53. Το 5ο κεφάλαιο του βιβλίου είναι αφιερωμένο στο ελληνικό σώμα.
Jon Halliday & Bruce Cummings, Korea, the unknown war (Λονδίνο 1990, εκδ. Penguin Books). Εικονογραφημένη συνοπτική Ιστορία του κορεατικού πολέμου, από δυο πανεπιστήμιακούς με ειδίκευση στο αντικείμενο. Εμφαση στις κοινωνικές διαστάσεις της σύγκρουσης και στη λίγο πολύ άγνωστη εκκόλαψή της κατά την πενταετία 1945-50.
Callum MacDonnald, "So terrible a Liberation" - The U.N. Occupation of North Korea (Bulletin of Concerned Asian Scholars, vol.23/2, 1991, σ.3-19). Τα άγνωστα λουτρά αίματος που συνόδευσαν την "απελευθέρωση" της κορεατικής χερσονήσου -και ιδίως του βόρειου τμήματός της- από τα στρατεύματα του ΟΗΕ.
Walter G. Hermes, Truce tent and fighting front (Ουάσινγκτον 1966, εκδ. U.S. Army - Center of Military History). Ο 3ος τόμος της επίσημης ιστορίας του αμερικανικού στρατού για τον πόλεμο της Κορέας, περιλαμβάνει ένα ολόκληρο κεφάλαιο για τις εξεγέρσεις των αιχμαλώτων πολέμου στο Koje Do. Προσβάσιμος στο διαδίκτυο, στη διεύθυνση http://www.army.mil/cmh-pg/books/korea/truce/fm.htm.
ΔΕΙΤΕ
Τζον Φορντ, This is Korea (1951). Στρατευμένο ντοκιμαντέρ της εποχής. Ξεχωρίζει ο ενθουσιασμός του αφηγητή (Τζον Γουέιν), όταν πασιχαρής περιγράφει μια επίθεση της αμερικανικής αεροπορίας με ναπάλμ: "Κάψτε τους τελείως, ψήστε τους, τηγανίστε τους!"
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου