Κλάους Λέγκεβι: «Η νέα μετανάστευση θα αλλάξει πολύ την Ευρώπη»

ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΑ ΑΡΘΡΟΥ

Ο καθηγητής Πολιτικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο του Γκίσεν μιλάει στο «Βήμα»

Οι πρόσφυγες έχουν φέρει τα πάνω κάτω στην Ευρώπη. Κράτη και κοινωνίες δοκιμάζονται όσο ποτέ άλλοτε μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Πολλοί ευρωπαίοι πολίτες υποδέχονται με απίστευτη ανθρωπιά τους κυνηγημένους πολίτες από τη Συρία, το Αφγανιστάν και άλλες εμπόλεμες περιοχές στην Ασία και στην Αφρική. Ακόμη περισσότεροι - έτσι φαίνεται τουλάχιστον - είναι όμως εκείνοι που αντιδρούν απάνθρωπα και ξενοφοβικά. Ορισμένες κυβερνήσεις, όπως η ουγγρική και η πολωνική, έχουν κλείσει ερμητικά τα σύνορά τους στους πρόσφυγες, άλλες, όπως η σλοβενική, στοιχίζονται όλο και περισσότερο πίσω τους. 

Ο κίνδυνος της επιστροφής της Ευρώπης στην πολιτικά παλαιολιθική περίοδο των εθνικών κρατών δεν είναι άμεσος, αλλά όχι και πολύ μακρινός. Οι μέχρι πρότινος ισχύοντες «αιώνιοι» θεσμοί, όπως η εθνική κυριαρχία, καταρρέουν, χωρίς να δίνουν τη θέση τους σε ένα συλλογικό και ανθεκτικότερο θεσμικό πλαίσιο. Η μεγάλη εικόνα είναι κάθε άλλο παρά ξεκάθαρη. Το ζητούμενο είναι έτσι η σωστή διάγνωσή της ως προϋπόθεση για την απόκρουση των κινδύνων. Σε αυτά και άλλα πρωτόγνωρα θέματα, που δημιούργησε το Προσφυγικό, αναφέρεται στην παρακάτω συνέντευξη ο γνωστός γερμανός πολιτικολόγος Κλάους Λέγκεβι, καθηγητής Πολιτικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο του Γκίσεν και συνδιευθυντής του κολεγίου «Πολιτικοί πολιτισμοί στην παγκόσμια κοινωνία» στο Πανεπιστήμιο Ντούισμπουργκ - Εσεν.

Τι σημαίνει για τη ζωή των Ευρωπαίων το τεράστιο κύμα προσφύγων από την Ασία και την Ευρώπη;

«Η νέα μετανάστευση θα αλλάξει πολύ την Ευρώπη. Μερικοί ελπίζουν να προέλθουν από αυτό κοινωνικοί νεωτερισμοί, οικονομικό κέρδος και πολιτισμική έμπνευση, όμως στα μεσαία στρώματα του πληθυσμού, που είναι ήδη αποσυνδεμένα από την κοινωνία, ή απειλούνται με κοινωνικό ξεπεσμό, οργιάζουν οι φόβοι περί καταδίωξής τους. Η ενσωμάτωση θα πετύχει μόνο αν η κοινωνική ισορροπία δεν χάσει περαιτέρω την ισορροπία της και επικρατήσει η πολιτική ευφυΐα».

Πώς κρίνετε την πολιτική της Ανγκελα Μέρκελ στο Προσφυγικό;

«Η καγκελάριος είναι αξιοθαύμαστη για την τοποθέτησή της στο θέμα, την οποία όμως μετατρέπει στο αντίθετό της η ευρωπαϊκή Δεξιά μέσω δολιοφθοράς και της τακτικής του σαλαμιού. Το αποτέλεσμα είναι να έχουμε και εμείς τώρα στη Γερμανία μια περιοριστική γραμμή, η οποία επεκτείνει το μποτιλιάρισμα της κίνησης των προσφύγων ως την Ελλάδα».

Δεν είναι ανεπίτρεπτα μεγάλοι οι συμβιβασμοί που κάνει;

«Οχι, αν ληφθεί υπόψη πόσο μεγάλο είναι το μέτωπο των ξενόφοβων αντιπάλων της, που διαπερνά και το κόμμα της, το Χριστιανοδημοκρατικό. Οι συμβιβασμοί της είναι απαραίτητοι για να μπορέσει να αποτρέψει χειρότερα, όπως το κλείσιμο και των γερμανικών συνόρων. Η καγκελάριος είναι ο καλύτερος εγγυητής μιας καλορυθμισμένης πρόσβασης των προσφύγων στην Ευρώπη».

Είναι ηθικό να φορτώνει η Γερμανία την κύρια μάζα των προσφύγων στην Τουρκία και στην Ελλάδα;

«Η Τουρκία συνορεύει με τη Συρία - είναι φυσικό, λοιπόν, μεγάλο μέρος των προσφύγων να καταφεύγει αρχικά σε αυτήν. Η Ελλάδα είναι, από την άλλη, η πύλη των προσφύγων από την Ασία προς την Ευρώπη, σε αυτό δεν μπορεί να αλλάξει σχεδόν τίποτε όσο οι πόλεμοι συνεχίζονται και όσο κυβερνούν εκεί τύραννοι. Αλλά η Ελλάδα θα έπρεπε να ανακουφιστεί από αυτό το βάρος, τεχνικά και οικονομικά. Ξέρω ότι παίρνει χρήματα για τα hot spots (σ.σ.: κέντρα ταυτοποίησης), δεν έχω όμως ιδέα αν τα αξιοποιεί με τον σωστό τρόπο».

Τι σημαίνει η ξαφνική «εφόρμηση» εκατοντάδων χιλιάδων προσφύγων για τη συνοχή της Ευρωπαϊκής Ενωσης; Ποιες φυγόκεντρες δυνάμεις αναπτύσσονται εξαιτίας τους; Κινδυνεύει να γίνει η Ευρώπη η ήπειρος της απανθρωπιάς;

«Δυστυχώς, πρέπει να διαπιστώσουμε ότι οι φυγόκεντρες δυνάμεις κερδίζουν το πάνω χέρι ακόμη και σε χώρες-κλειδιά, όπως η Γαλλία. Η Ευρωπαϊκή Ενωση θα μπορούσε να διασπαστεί και να αναλάβουν μετά οι εθνικιστές την κυβέρνηση σε όλα τα κράτη. Στο τέλος θα μετανιώσουν πικρά για αυτό όλοι οι Ευρωπαίοι. Αλλά θα είναι πλέον αργά».

Η Γερμανία και η Γαλλία θέλουν να μετατρέψουν τη Frontex σε αστυνομική μονάδα, που θα αναλάβει τη φύλαξη των νοτιοανατολικών συνόρων της Ευρώπης ακόμη και ενάντια στη θέληση των θιγόμενων κρατών. Καλή ιδέα;

«Οχι. Αλλά οι πρόσφυγες δείχνουν στα ευρωπαϊκά κράτη ότι έχουν χάσει από καιρό την εθνική κυριαρχία τους. Τα σύνορά τους είναι διάτρητα και είναι αδύνατον να φυλαχθούν από τις εθνικές αστυνομίες. Η κυριαρχία τους είναι πάντως αδύνατο να ανασυσταθεί υπό τις σημερινές χαοτικές συνθήκες. Αυτό κάνει αναγκαία τη συλλογική επιτήρηση των συνόρων, που θα πρέπει να γίνεται όμως με τη συναίνεση των θιγόμενων κρατών της Νοτιοανατολικής Ευρώπης».http://www.tovima.gr/