Διεύρυνση του ΝΑΤΟ στο βορρά

Tου Παναγιώτη Γαβάνα

Το τελευταίο διάστημα γίνεται συχνότερα λόγος για μια πιο ισχυρή πρόσδεση των επίσημα στρατιωτικά ουδέτερων κρατών, της Σουηδίας και της Φιλανδίας, στις στρατιωτικές δομές του «δυτικού» ιμπεριαλισμού. Εδώ η λέξη «επίσημα» δεν ανταποκρίνεται όμως στη πραγματικότητα, διότι και οι δύο χώρες συμμετείχαν ήδη από τα τέλη του Ψυχρού Πολέμου σε διεθνείς στρατιωτικές επεμβάσεις που βρίσκονταν υπό τη διοίκηση της ΕΕ και του ΝΑΤΟ.

Αυτή την περίοδο διεξάγεται σ΄ αυτές μια συζήτηση για μια ενδεχόμενη ένταξή τους στο ΝΑΤΟ. Ενώ οι αστικές τάξεις τους επιδιώκουν σε μεγάλο βαθμό τη συμμετοχή τους σ΄ αυτή την πολεμική συμμαχία, οι πληθυσμοί τους παρά την προπαγανδιστική εκστρατεία που γίνεται, προσπαθώντας να χρησιμοποιηθεί γι΄ αυτό το σκοπό η διαμάχη ενάντια στη Ρωσία, στη μεγάλη πλειοψηφία τους την απορρίπτουν. Η στρατιωτική αυτή προσέγγιση της Σουηδίας και της Φινλανδίας με το ΝΑΤΟ άρχισε ήδη πριν ξεκινήσει η κρίση στην Ουκρανία. Διεθνείς αναλυτές θεωρούν στο μεταξύ ότι η άτυπη αυτή προσέγγιση έχει φτάσει πλέον σ΄ ένα σημείο, που η τυπική ένταξή τους στο ΝΑΤΟ ίσως να είναι θέμα χρόνου. Η αυξανόμενη συνεργασία των δυό χωρών με το ΝΑΤΟ και η δραστηριότητά τους στην κοινή στρατιωτική πολιτική της ΕΕ χαιρετίζεται ιδιαίτερα από τις ιμπεριαλιστικές χώρες.

Τόσο η Σουηδία όσο και η Φινλανδία ανήκουν στην «Partnership for Peace» του ΝΑΤΟ, που ιδρύθηκε το 1994 και το συνδέει στρατιωτικά με 22 ακόμη ευρωπαϊκές και ασιατικές χώρες που δεν είναι μέλη του. Κι οι δυό συμμετείχαν ήδη στη δεκαετία του 1990 στο βομβαρδισμό της Γιουγκοσλαβίας από το ΝΑΤΟ και στην επιχείρηση στο Αφγανιστάν. Η Φινλανδία το 2008 δήλωσε ακόμη ότι είναι έτοιμη να θέσει στη διάθεση της Ομάδας Ταχείας Επέμβασης του ΝΑΤΟ (NATO Response Force, NRF) στρατιώτες της. Η Σουηδία συμμετείχε ήδη για πρώτη φορά σ΄ ένα στρατιωτικό γυμνάσιο της NRF το 2010.

Και τα δυό κράτη υποστηρίζουν επίσης την Κοινή Πολιτική Ασφάλειας και Άμυνας της ΕΕ. Η Σουηδία και η Φινλανδία συμμετέχουν ήδη στην Ομάδα Μάχης (Battlegroup) της ΕΕ. Πρόκειται για έναν στρατιωτικό οργανισμό που ιδρύθηκε με απόφαση του Συμβουλίου της ΕΕ το 2004 και στόχο έχει να επιχειρεί σε μικρό χρονικό διάστημα (σε 10 ημέρες η Ομάδα αυτή πρέπει να είναι έτοιμη για επιχείρηση και σε 5 επιπλέον ημέρες να στέλνεται εκεί όπου θεωρείται από τη ΕΕ απαραίτητο) σε μια ακτίνα μέχρι 6.000 χιλιομέτρων γύρω από τις Βρυξέλλες.

Και τα δυό κράτη συμμετέχουν ακόμη στην «Nordic Battlegroup» της ΕΕ. Πρόκειται για έναν ακόμη στρατιωτικό οργανισμό της ΕΕ που ιδρύθηκε το 2008, στον οποίο συμμετέχουν οι χώρες Σουηδία, Φινλανδία, Νορβηγία, Εσθονία, Ιρλανδία, Λετονία και Λιθουανία. Στον οργανισμό αυτό η Σουηδία διαθέτει τον μεγαλύτερο αριθμό στρατιωτών, ενώ όπως αναφέρουν διεθνείς αναλυτές, οι σουηδικές ειδικές δυνάμεις μπορούν να συμβάλλουν και με την πείρα που αποκόμισαν στα πλαίσια της στρατιωτικής επέμβασης της ΕΕ το 2003 στο Κονγκό.

Το επόμενο βήμα έγινε από τις δυό χώρες μετά την κλιμάκωση της διαμάχης με τη Ρωσία, με την υπογραφή μιας λεγόμενης Host Nation Support Agreements στη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ στο Newport/Wales (Μ. Βρετανία) στις 4/5 Σεπτεμβρίου 2014. Στη Σύνοδο αυτή καθορίστηκε ότι τα στρατεύματα του ΝΑΤΟ μπορούν να σταθμεύουν στις χώρες και να χρησιμοποιούν τις εθνικές υποδομές –ακόμη και σε περίπτωση πολέμου. Στη σημερινή διαμάχη του «δυτικού» ιμπεριαλισμού με τη Ρωσία αυτό είναι ιδιαίτερης σημασίας, επειδή η Φινλανδία έχει με τη Ρωσία σύνορα μήκους περίπου 1300 χιλιομέτρων.

Εκτός από την προσέγγιση με το ΝΑΤΟ και την συμμετοχή στη στρατιωτική πολιτική της ΕΕ, η Σουηδία και η Φινλανδία συνεργάζονται επίσης στενά και μεταξύ τους. Αυτό ισχύει τόσο για διμερείς μορφές, όσο και για το σουηδικό-φινλανδικό «Σχέδιο Δράσης» για την ανάπτυξη της στρατιωτικής συνεργασίας (Μάιος 2014) ή για παρόμοιες συμφωνίες μεταξύ Σουηδίας και Δανίας (Μάρτιος 2015). Κυρίως όμως ισχυροποιείται συστηματικά ο στρατιωτικός συνασπισμός NORDEFCO (Nordic Defence Cooperation, που περιλαμβάνει τα κράτη Δανία, Φινλανδία, Ισλανδία, Νορβηγία και Σουηδία), ο οποίος ιδρύθηκε το 2009 και έχει στόχο κοινές επιχειρήσεις των κρατών της βόρειας Ευρώπης. Ο σχηματισμός NORDEFCO προσπαθεί επίσης να εκμεταλλευτεί τη διαμάχη με τη Ρωσία για να επιταχύνει και να ισχυροποιήσει τη συνεργασία των χωρών που συμμετέχουν σ΄ αυτόν, όχι μόνο στο στρατιωτικό τομέα αλλά και σ΄ αυτό των μυστικών υπηρεσιών. Ο στρατιωτικός συνασπισμός NORDEFCO συνεργάζεται επίσης όλο και πιο στενά με τα κράτη της Βαλτικής.

Για τις αστικές τάξεις των δυό αυτών χωρών τίθεται το ερώτημα: Όταν στην πράξη η Σουηδία και η Φινλανδία διεξάγουν μαζί με το ΝΑΤΟ πολέμους, δεν είναι πιο απλό και ειλικρινές να γίνουν επίσημα μέλη της ιμπεριαλιστικής συμμαχίας; Στο ζήτημα αυτό τόσο στη Στοκχόλμη όσο και στο Ελσίνκι υπάρχει διχασμός. Κυρίως οι συντηρητικοί τάσσονται υπέρ, ενώ οι σοσιαλδημοκράτες προς το παρόν αντιτίθενται. Εδώ θεωρείται ότι υπάρχουν δυό μειονεκτήματα: Αφενός η πλειοψηφία του πληθυσμού και στις δυό χώρες δεν είναι υπέρ της ένταξής τους στο ΝΑΤΟ. Στη Φινλανδία ο αριθμός αυτών που αντιτίθενται στην ένταξη έπεσε μεν από το 2014 έως το 2015, υπό την πίεση της έντονης αντιρωσικής προπαγάνδας, από το 55% στο 52%. Ταυτόχρονα όμως μειώθηκε και το ποσοστό εκείνων που υποστηρίζουν την ένταξη από το 26% στο 22%. Στη Σουηδία το ποσοστό των αντιπάλων της ένταξης στο ΝΑΤΟ μειώθηκε ακόμη περισσότερο –στο 34%. Εξακολουθεί όμως να είναι υψηλότερο από αυτό εκείνων που τάσσονται υπέρ της ένταξης (29%). Αφετέρου θεωρείται ότι για τη Σουηδία και τη Φινλανδία σε περίπτωση ένταξής τους στο ΝΑΤΟ, η διαμάχη με τη Ρωσία θα οξυνόταν ιδιαίτερα: κανείς δεν ξεκινά απ΄ το γεγονός ότι η Μόσχα δε θα λάμβανε αντίμετρα, αν το ΝΑΤΟ και στο βορρά πλησίαζε περισσότερο στα σύνορα της Ρωσίας με στόχο να ολοκληρώσει εκεί την περικύκλωσή της. Τα μειονεκτήματα εδώ για την Στοκχόλμη και το Ελσίνκι είναι προφανή.

Πως σκέφτονται λοιπόν να δράσουν περαιτέρω οι αστικές τάξεις των χωρών αυτών; Θα συνεχίσουν μια πιο στενή συνεργασία μεταξύ τους, όπως για παράδειγμα στον στρατιωτικό οργανισμό NORDEFCO και θα αφήσουν προς το παρόν στην άκρη την τυπική τους ένταξη στο ΝΑΤΟ; Αρκετοί από αυτούς υποστηρίζουν αυτή την περίοδο ότι δεν είναι αναγκαία η πρόσδεση στο ΝΑΤΟ, ενώ συμπληρωματικά τάσσονται υπέρ μιας στενότερης στρατιωτικής συνεργασίας με τις ΗΠΑ –αυτό τουλάχιστον προτείνει μια επιτροπή που συγκροτήθηκε από τη σουηδική κυβέρνηση. Είναι όμως καθαρό ότι το ΝΑΤΟ πιέζει για την ένταξη αυτών των χωρών. Το αν επίσης οι σοσιαλδημοκράτες θα παραμείνουν σταθερά στις θέσεις τους, αυτό μπορεί να γίνει εύκολα αντιληπτό αν ρίξει κανείς μια ματιά στην ιστορία τους.

http://vathikokkino.gr/archives/105273