Μετά τη δημοσίευση του Εθνικού Σχεδιασμού Διαχείρισης Αποβλήτων της σημερινής κυβέρνησης έχουν τεθεί οι άξονες για τον «εκσυγχρονισμό» του πλαισίου διαχείρισης των αποβλήτων για την εξυπηρέτηση των παραπάνω στόχων και ήδη έχουν ολοκληρωθεί τα 13 Περιφερειακά Σχέδια Διαχείρισης Αποβλήτων (ΠΕΣΔΑ).
Αξίζει να σημειώσουμε ότι οι πρόσφατες εξελίξεις με τους συμβασιούχους στους δήμους και την απόφαση του Ελεγκτικού Συνεδρίου, κάτι που θα οδηγήσει σε μαζικές απολύσεις εργαζομένων και στον τομέα της καθαριότητας, «ανοίγουν» το δρόμο για εμπλοκή μεγάλων επιχειρηματικών ομίλων και στον τομέα της αποκομιδής και διάθεσης των απορριμμάτων.
Το ΚΚΕ από την πρώτη στιγμή σε Δημοτικά και Περιφερειακά Συμβούλια και με τη γενικότερη δράση που αναπτύσσουν οι Οργανώσεις του έχει αναδείξει τις βασικές επιδιώξεις του κεφαλαίου και των κομμάτων του. Ετσι, επισημαίνει ότι βασική στόχευση του σχεδιασμού διαχείρισης των απορριμμάτων είναι η μεγαλύτερη, σε βάθος και σε έκταση, εμπορευματοποίηση και ιδιωτικοποίηση του τομέα της διαχείρισης των αποβλήτων. Παράλληλα, η επιβάρυνση των λαϊκών νοικοκυριών με το κόστος, η πιο στυγνή εκμετάλλευση των εργαζομένων του κλάδου και βεβαίως η παραπέρα υποβάθμιση του περιβάλλοντος.
Πακτωλός κονδυλίων στο ιδιωτικό κεφάλαιο
Φυσικά, η κυβέρνηση έχει φροντίσει να εξασφαλίσει πολύ υψηλή χρηματοδότηση για τους μονοπωλιακούς ομίλους που θα εμπλακούν στη διαχείριση των απορριμμάτων. Ετσι, το ΕΣΠΑ 2014 - 2020 θέτει ως προτεραιότητα τη χρηματοδότηση έργων διαχείρισης αποβλήτων και χρηματοδοτεί αδρά τους ιδιώτες που θα εμπλακούν σε αυτά. Για τη διαχείριση οικιακών αποβλήτων (συμπεριλαμβάνονται μέτρα ελαχιστοποίησης, διαλογής, ανακύκλωσης), το ύψος της χρηματοδοτικής συνδρομής από την ΕΕ φτάνει τα 102.000.000 ευρώ.
Ξεχωριστή χρηματοδότηση έχουν τα ΠΕΣΔΑ (στα οποία συμπεριλαμβάνονται μέτρα μηχανικής επεξεργασίας, θερμικής επεξεργασίας, αποτέφρωσης και υγειονομικής ταφής), όπου η χρηματοδοτική συνδρομή από την ΕΕ φτάνει τα 580.000.000 ευρώ. Για τη διαχείριση «Επικίνδυνων Αποβλήτων» και την περιβαλλοντική αποκατάσταση «Ρυπασμένων Χώρων» από Βιομηχανικά - Επικίνδυνα Απόβλητα έχουν δεσμευτεί κονδύλια συνολικού ύψους 45.000.000 ευρώ.
Επιπρόσθετα, προβλέπεται χρηματοδότηση δράσεων διαχείρισης αποβλήτων και από άλλο κοινοτικό ταμείο, το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ), μέσω του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Ανταγωνιστικότητα, Επιχειρηματικότητα και Καινοτομία», συνολικού ύψους 100 εκατ. ευρώ.
Ακόμη, ξεχωριστή χρηματοδότηση μπορεί να προέλθει από το λεγόμενο «Πράσινο Ταμείο» για την ενίσχυση επιχειρηματικής δράσης στην εφαρμογή συστημάτων και την προμήθεια εξοπλισμού για τη διαχείριση αστικών αποβλήτων (κάδοι, συστήματα υπόγειας αποθήκευσης κ.ά.). Προβλέπεται ακόμη και η χρηματοδότηση από άλλες πηγές, όπως η δανειοδότηση με κρατικές εγγυήσεις από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων ή το κοινοτικό πρόγραμμα «LIFE», μέρος του οποίου μπορεί να ενισχύσει, χρηματοδοτικά, έργα ολοκληρωμένης διαχείρισης στερεών αποβλήτων.
Επίσης, για την εξυπηρέτηση των στόχων του Εθνικού Σχεδίου Διαχείρισης Αποβλήτων, πέραν των παραπάνω, αξιοποιούνται και άλλοι οικονομικοί πόροι που μπορούν να προέλθουν από ειδικούς περιβαλλοντικούς φόρους/τέλη, άλλης μορφής φορολογία, όπως της «διευρυμένης ευθύνης παραγωγού» ή του συστήματος «πληρώνω όσο πετάω».
Αξίζει να σταθούμε στα «πρόσθετα χρηματοδοτικά εργαλεία» καθώς αυτά συνιστούν στην πραγματικότητα πρόσθετα μέτρα αφαίμαξης του λαϊκού εισοδήματος. Ακόμη και ο πακτωλός «ζεστού» χρήματος που αναφέρθηκε προηγουμένως δεν αρκεί για τους ιδιώτες - εμπόρους σκουπιδιών. Ετσι, οι μέχρι σήμερα κυβερνήσεις φροντίζουν το κόστος της διαχείρισης απορριμμάτων να το φορτώνουν στις πλάτες της λαϊκής οικογένειας.
Πιο συγκεκριμένα, το σύστημα «Πληρώνω όσο Πετάω» εφαρμόζεται ήδη για τον υπολογισμό της εισφοράς του κάθε δήμου, η οποία χρεώνεται μέσω των δημοτικών τελών στους δημότες και με αυτόν τον τρόπο επί της ουσίας απαλλάσσονται οι μεγάλες επιχειρήσεις από το τεράστιο κόστος διαχείρισης των απορριμμάτων, καθώς αυτό επιμερίζεται στα λαϊκά νοικοκυριά. Το Εθνικό Σχέδιο Διαχείρισης Αποβλήτων που εξέδωσε η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ προβλέπει την έκδοση κι ενός «οδηγού» για την εφαρμογή συστημάτων «ΠοΠ» για την εξειδίκευση των μοντέλων φορολογίας των λαϊκών στρωμάτων, καθιστώντας την έτσι όσο γίνεται περισσότερο αποτελεσματική.
Προβλέπεται ακόμη η επιβολή του «τέλους ταφής», το οποίο έχει ήδη θεσμοθετηθεί με τον Ν.4042/2012, αν και έχει λάβει αναστολή μέχρι το τέλος του έτους. Το «χαράτσι» που αφορά και τους δήμους για τη διάθεση απορριμμάτων σε χώρους υγειονομικής ταφής ξεκινάει από τα 35 ευρώ ανά τόνο και αυξάνεται κατά 5 ευρώ/τόνο για κάθε χρόνο μέχρι να φτάσει τα 60 ευρώ/τόνο.
«Τρέχουν» οι πρώτες συμβάσεις
Μέσω της μεθόδου των ΣΔΙΤ προχωρά σε όλη τη χώρα η ανάθεση της διαχείρισης απορριμμάτων.
Ετσι, στην Ηπειρο έλαβε την έγκριση του Ελεγκτικού Συνεδρίου η σχετική σύμβαση, που έχει ήδη ενταχθεί στο νέο ΕΣΠΑ για χρηματοδότηση ύψους 20 εκατ. ευρώ. Ανάδοχος του έργου είναι η «ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή» και το έργο αφορά τη διαχείριση 150.000 τόνων απορριμμάτων ετησίως από 18 δήμους και την εμπορική εκμετάλλευση των παραγόμενων προϊόντων (Ενέργεια, ανακυκλώσιμα υλικά, βιοαέριο) για 27 έτη. Αρχικά ανάδοχος είχε αναδειχθεί η κοινοπραξία «Archirodon Group - Intrakat - Envitec», η οποία ωστόσο τον Απρίλη του 2016 δεν αποδέχθηκε το αίτημα της Περιφέρειας για παράταση της ισχύος της προσφοράς της και αποχώρησε. Ετσι, ανάδοχος αναδείχθηκε η πρώτη επιλαχούσα, «ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή».
Η συγκεκριμένη όμως κοινοπραξία «Intrakat - Archirodon - Envitec» αναδείχθηκε ανάδοχος του αντίστοιχου έργου ΣΔΙΤ στις Σέρρες. Η σύμβαση, συνολικού ύψους 36 εκατ. ευρώ, έλαβε την έγκριση του Ελεγκτικού Συνεδρίου, και αφορά την κατασκευή και λειτουργία της μονάδας διαχείρισης απορριμμάτων στο νομό, δυναμικότητας 63.000 τόνων ετησίως.
Στη Δυτική Μακεδονία έχει ξεκινήσει ήδη η λειτουργία του πρώτου Ολοκληρωμένου Συστήματος Διαχείρισης Απορριμμάτων, το οποίο χαρακτηρίζεται «υποδειγματικό» στο είδος του. Το συνολικό ύψος αποτιμάται στα 48 εκατ. ευρώ και ανάδοχος αναδείχτηκε κοινοπραξία των ομίλων «Ηλέκτωρ ΑΕ» και «Ακτωρ Παραχωρήσεις ΑΕ». Το έργο, που κρίνεται πρωτοποριακό στο είδος και θα αποτελέσει οδηγό για τα υπόλοιπα περιφερειακά σχέδια διαχείρισης απορριμμάτων, περιλαμβάνει Μονάδα Επεξεργασίας Απορριμμάτων (ΜΕΑ), Χώρο Υγειονομικής Ταφής Υπολειμμάτων (ΧΥΤΥ), Μονάδα Επεξεργασίας Υγρών Αποβλήτων (ΜΕΥΑ), λοιπά έργα, όπως ζυγιστήρια, πλυντήριο, συνεργείο, αποθηκευτικοί χώροι κ.λπ., καθώς επίσης και ένα νέο Σταθμό Μεταφόρτωσης Απορριμμάτων (ΣΜΑ) στην Κοζάνη. Προβλέπεται η παραλαβή Αστικών Στερεών Αποβλήτων από τους δήμους της Δυτικής Μακεδονίας σε Σταθμούς Μεταφόρτωσης Απορριμμάτων, η μεταφορά τους στη Μονάδα Επεξεργασίας Απορριμμάτων, από εκεί σε έναν πλήρως αυτοματοποιημένο μηχανισμό σε τελευταίας τεχνολογίας εγκαταστάσεις γίνονται Ανάκτηση Ανακυκλώσιμων Υλικών, Παραγωγή Εδαφοβελτιωτικού - Compost καθώς επίσης και Ταφή Υπολείμματος.
Η ίδια κοινοπραξία θα αναπτύξει και μονάδα επεξεργασίας αποβλήτων εντός του Λιγνιτικού Κέντρου Δυτικής Μακεδονίας. Η μέγιστη δυναμικότητα στην πλήρη ανάπτυξη του έργου θα φτάσει τους 120.000 τόνους ανά έτος και ο προϋπολογισμός του έργου ανέρχεται στα 48 εκατ. ευρώ. Θα χρηματοδοτηθεί από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων με 12,72 εκατ. ευρώ, από το Ταμείο Αστικής Ανάπτυξης (χρηματοδοτείται από το κοινοτικό πρόγραμμα ενίσχυσης επιχειρηματικών δράσεων «Jessica») Δυτικής Μακεδονίας με 12,72 εκατ. ευρώ, και τα ίδια κεφάλαια ανήλθαν σε 16,96 εκατ. ευρώ. Η εταιρεία διεξάγει συζητήσεις με τη ΔΕΗ ΑΕ για χρήση του υλικού που θα προκύπτει από την επεξεργασία των λυμάτων ως «μέσου αποκατάστασης» στα λιγνιτωρυχεία της στην περιοχή.
Πρόσφατα επίσης εγκρίθηκε ο Περιφερειακός Σχεδιασμός Διαχείρισης Απορριμμάτων Πελοποννήσου, ανοίγοντας έτσι τον δρόμο για την κατασκευή του εργοστασίου διαχείρισης απορριμμάτων με ανάδοχο την εταιρεία ΤΕΡΝΑ. Το συγκεκριμένο έργο έχει συνολικό προϋπολογισμό 150.000.000 ευρώ, εκ των οποίων τα 66.000.000 ευρώ είναι κοινοτική χρηματοδότηση. Στο έργο προβλέπεται η κατασκευή 3 Μονάδων Επεξεργασίας Απορριμμάτων δυναμικότητας 200.000 τόνων, 3 Χώρων Υγειονομικής Ταφής Υπολειμμάτων και 2 Σταθμών Μεταφόρτωσης Απορριμμάτων.
Από πέρσι το καλοκαίρι έχει ήδη ξεκινήσει τη λειτουργία της η Μονάδα Επεξεργασίας Απορριμμάτων Νομού Ηλείας δυναμικότητας 80.000 τόνων και προϋπολογισμού 39 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων τα 17 εκατ. ευρώ είναι κοινοτική χρηματοδότηση. Ανάδοχος του έργου είναι η κοινοπραξία των εταιρειών «ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ» (στο μετοχικό της κεφάλαιο έχει εισέλθει η Eurobank) και «J&P ΑΒΑΞ».
Εξελίξεις αναμένονται σύντομα και στη διαχείριση απορριμμάτων της Αττικής, περιοχή όπου παράγονται οι μεγαλύτερες ποσότητες επικίνδυνων αποβλήτων πανελλαδικά, 110.000 τόνοι, από το σύνολο των 329.000 τόνων. Ειδικά το ζήτημα της διαχείρισης των απορριμμάτων στην πιο πολυπληθή Περιφέρεια της χώρας είναι από μόνο του ιδιαίτερα πολύπλοκο και πολυδάπανο, όπου το επόμενο διάστημα ισχυροί μονοπωλιακοί όμιλοι του χώρου θα κονταροχτυπηθούν για την απόκτηση όσο το δυνατόν μεγαλύτερου κομματιού.
Στο ζήτημα θα επανέλθουμε, πρέπει πάντως να σημειώσουμε ότι ήδη η διοίκηση της παράταξης Δούρου στο Περιφερειακό Συμβούλιο έχει δείξει τις προθέσεις της, οι οποίες πίσω από τις όποιες «φιλολαϊκές» και «φιλοπεριβαλλοντικές» διακηρύξεις, θέτει ως πρώτη προτεραιότητα την εξυπηρέτηση των συμφερόντων του κεφαλαίου σύμφωνα και με τις κατευθύνσεις της ΕΕ, οι οποίες αναγνωρίζονται ρητά ως κατευθυντήριοι άξονες του σχεδιασμού διαχείρισης απορριμμάτων.
Φώτης ΚΟΝΤΟΠΟΥΛΟΣ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου