Ο Γάλλος πρόεδρος υπογράφει την εργασιακή μεταρρύθμιση
Συντάκτης: Νικόλας Λεοντόπουλος, LeΙla Miñano / Investigate Europe
Στη δεύτερη συνέχεια της έρευνας του Investigate Europe για τα εργασιακά στην Ευρώπη, ένας από τους αρχιτέκτονες της μεταρρύθμισης Μακρόν παραδέχεται ανοιχτά στην «Εφ.Συν.» πως «θα γίνουν πράγματα σε βάρος των εργαζομένων».
Τo Investigate Europe ερευνά τα πραγματικά κίνητρα των πρωταγωνιστών της μεταρρύθμισης στη Γαλλία και πάει πίσω στο 2008, όταν ο 29χρονος Μακρόν έγραφε για λογαριασμό του τότε προέδρου Σαρκοζί ύμνους υπέρ της προ-μνημονιακής Ελλάδας.
Σε ένα διάσημο τουίτ του από το 2014 ο Εμανουέλ Μακρόν είχε γράψει: «Ο φιλελευθερισμός είναι ο νόμος του ισχυρότερου. Αλλά το πνεύμα των μεταρρυθμίσεών μας είναι το ακριβώς αντίθετο». Από τότε έχει περάσει πολύς καιρός, με σημαντικότερη αλλαγή ότι ο Μακρόν είναι πλέον πρόεδρος της Γαλλίας.
Η «Εφ.Συν.» και το Investigate Europe είχαν την ευκαιρία να συνομιλήσουν αποκλειστικά, στο Παρίσι, με έναν από τους αρχιτέκτονες της μεταρρύθμισης Μακρόν και προεδρικό σύμβουλο, υπό τον όρο της ανωνυμίας του. Το βασικό μήνυμα όσων με παρρησία και ειλικρίνεια λέει είναι το ακριβώς αντίθετο από το τουίτ του προέδρου.
Η μεταρρύθμιση Μακρόν είναι ένα σχέδιο αμιγώς, ακραιφνώς φιλελεύθερο, με ό,τι καλό ή κακό συνεπάγεται αυτό. Εξηγεί ο σύμβουλος του προέδρου: «Το σημερινό καθεστώς, ο Εργατικός Κώδικας, δεν είναι προσαρμοσμένος στον σημερινό κόσμο. Εφαρμόζει την ίδια νόρμα σε όλες τις επιχειρήσεις, σε όλους τους κλάδους, ανεξαρτήτως μεγέθους, είδους, διακυβεύματος. Η Γαλλία πρέπει να προσαρμοστεί στην παγκοσμιοποίηση».
• Και πώς θα γίνει αυτό;
«Ο συσχετισμός δυνάμεων μεταξύ εργοδότη και εργαζόμενου, αυτό είναι το κλειδί. Το γαλλικό μοντέλο δημιουργήθηκε πάνω στην ιδέα ότι ο νόμος πρέπει να επεμβαίνει παντού, διότι αυτός ήταν ο μόνος τρόπος να βρεθεί μια κάποια ισότητα στην άνιση σχέση ισχύος μεταξύ εργοδότη και εργαζόμενου. Ετσι είναι η αγορά εργασίας, άνιση, και ο ρόλος του νόμου είναι να διορθώσει αυτή την ανισότητα».
• «Θα γίνουν πράγματα που δεν είναι προς το συμφέρον του εργαζόμενου»
Στους Γάλλους συνεντευξιαζόμενους αρέσει να μιλάνε με διάσημα αποφθέγματα, και ο συνομιλητής μας λέει: «Στη Γαλλία, έχουμε ένα ρητό: Μεταξύ του ισχυρού και του αδυνάτου, η ελευθερία καταπιέζει και ο νόμος απελευθερώνει». Το ρητό ανήκει στον Γάλλο θεολόγο Ανρί Λακορντέρ, και συνοψίζει σχεδόν τέλεια τη φιλοσοφία του γαλλικού εργασιακού μοντέλου - τουλάχιστον όπως αυτό επέζησε μέχρι την εποχή Μακρόν: ο νόμος υπάρχει για να διορθώνει τις ανισότητες.
«Αυτό -συνεχίζει ο συνομιλητής μας- είναι εν μέρει σωστό, αλλά είναι επίσης αλήθεια ότι δημιουργούμε πλούτο όταν απελευθερώνουμε χώρο υπέρ της διαπραγμάτευσης και της οργάνωσης. Αντιθέτως, προσπαθώντας να αποκαταστήσουμε την ισότητα παντού, όταν ρυθμίζουμε [μέσω του νόμου] όλες τις κοινωνικές σχέσεις, στο τέλος οδηγούμε τους ανθρώπους σε ένα καθεστώς νομικισμών αντί να τους δίνουμε την ελευθερία να οργανωθούν μόνοι τους».
• Μα έτσι ο συσχετισμός θα αποβεί σε βάρος του εργαζόμενου...
«Για να απαντήσω ευθέως στην ερώτησή σας: Οντως, σε κάποιες επιχειρήσεις, σε κάποιες περιπτώσεις, η σχέση ανισότητας που θα δημιουργηθεί με τα συμπληρωματικά περιθώρια για διαπραγμάτευση θα επιτρέψει να γίνουν πράγματα που δεν είναι προς το συμφέρον των εργαζόμενων - παρότι τέτοια φαινόμενα ήδη υπάρχουν. Η πρόκληση είναι οι θετικές επιδράσεις να είναι πολύ μεγαλύτερες, διότι θα ενθαρρύνουμε τον εργοδότη και τον εργαζόμενο να πάρουν την κατάσταση στα χέρια τους και να δημιουργήσουν τους δικούς τους κανόνες οργάνωσης».
Απελευθέρωση από τον ζυγό του νόμου και αντ’ αυτού ελευθερία και αυτοοργάνωση... Μα αυτός δεν είναι απλώς φιλελευθερισμός, είναι αναρχοφιλελευθερισμός! Μια ματιά στο βιογραφικό των δύο ανθρώπων που επελέγησαν από τον πρόεδρο να εφαρμόσουν τη μεταρρύθμιση είναι αρκετά διαφωτιστική για τα πραγματικά κίνητρα των μεταρρυθμιστών. Και οι δύο μέχρι πρότινος εργάζονταν από την πλευρά των εργοδοτών. Με άλλα λόγια, το φαινόμενο της περιστρεφόμενης πόρτας (revolving door στα αγγλικά ή pantouflage, στα γαλλικά) σε πλήρη ανάπτυξη.
Η Μιριέλ Πενικό, υπουργός Εργασίας, ήταν επικεφαλής στη διεύθυνση ανθρώπινων πόρων δύο εκ των μεγαλύτερων γαλλικών πολυεθνικών, της Danone και της Dassault, υπεύθυνη για τις σχέσεις εργοδοσίας-εργαζομένων.
Ο διευθυντής του γραφείου της υπουργού, Αντουάν Φουσέ, εργαζόταν μέχρι το 2016 στη Medef, τον γαλλικό ΣΕΒ. Συγκεκριμένα ήταν ο εκπρόσωπος της Medef στις διαπραγματεύσεις με την προηγούμενη κυβέρνηση. (Ο Φουσέ έφυγε από τη Medef διότι ήταν υπέρ μιας μετριοπαθούς στάσης της εργοδοτικής οργάνωσης.) Στο νέο του πόστο κάνει το ίδιο αλλά από την ανάποδη: διαπραγματεύεται για λογαριασμό της κυβέρνησης με τον παλιό του εργοδότη, τους... εργοδότες.
Η προϊστορία της μεταρρύθμισης
Για να καταλάβει κάποιος την προϊστορία της μεταρρύθμισης Μακρόν, πρέπει να πάει δέκα χρόνια πίσω. Στα μέσα του 2007 ο νεοκλεγείς Σαρκοζί αναθέτει στον Ζακ Αταλί (άλλοτε σύμβουλο του προέδρου Μιτεράν, που βαθμιαία μετακινήθηκε σε φιλελεύθερες ώς νεοφιλελεύθερες θέσεις) τη δημιουργία μιας επιτροπής με τον εύγλωττο τίτλο «Επιτροπή για την Απελευθέρωση της Ανάπτυξης». Ο Αταλί με τη σειρά του αναθέτει την έκθεση της Επιτροπής στον νέο (πριν καν τριανταρίσει) και άγνωστο τότε Εμανουέλ Μακρόν, τον οποίο έχρισε «rapporteur» (εισηγητή) της Επιτροπής.
Ο ίδιος ο Αταλί φέρεται να έχει πει για τον μετέπειτα πρόεδρο της Γαλλίας: «Εμανουέλ Μακρόν; Εγώ τον εντόπισα. Εγώ τον εφηύρα. Εντελώς. Από τη στιγμή που τον έβαλα εισηγητή [στην έκθεση Αταλί], στην οποία υπήρχε το Tout Paris [η αφρόκρεμα του Παρισιού] και ο κόσμος όλος, άρχισε να γίνεται γνωστός».
Το «Tout Paris», στο οποίο αναφέρεται ο Αταλί, ήταν η σύνθεση της Επιτροπής: 17 από τα 43 μέλη ήταν επικεφαλής ή πρώην επικεφαλής στις μεγαλύτερες γαλλικές πολυεθνικές (Areva, Crédit Agricole, Nestlé, Orange κ.λπ.). Η έκθεση Αταλί είχε 250 σελίδες, με μότο «300 αποφάσεις για να αλλάξει η Γαλλία» - όρος που δεν είναι πολύ μακριά από τις σημερινές «ordonnances», τα διατάγματα Μακρόν που πέρασαν χωρίς κοινοβουλευτική διαβούλευση. Παραδόθηκε στον πρόεδρο αρχές του 2008. Πολλά μέτρα δεν εφαρμόστηκαν διότι ακόμα και ο καθαρόαιμα δεξιός Σαρκοζί θεωρούσε ότι παραήταν φιλελεύθερα και αντιλαϊκά.
Η έκθεση Αταλί θυμίζει μνημόνιο πριν από τα μνημόνια. Κυρίως όμως θυμίζει την εργασιακή μεταρρύθμιση, την οποία τώρα, σχεδόν 10 χρόνια μετά, περνάει ο Μακρόν. Ανάμεσα στις «300 αποφάσεις» σταχυολογούμε τη μείωση του κόστους εργασίας, τους περιορισμούς στην αντιπροσώπευση των συνδικάτων, τη δυνατότητα των επιχειρήσεων να τροποποιούν τον χρόνο εργασίας ενάντια στις προβλέψεις του Εργατικού Κώδικα. Και το κυριότερο: η επιχείρηση (και όχι ο νόμος ή οι συλλογικές συμβάσεις) γίνεται το κατεξοχήν πεδίο της ρύθμισης των σχέσεων εργοδότη - εργαζομένων. Ολα δηλαδή όσα βρίσκουμε στον πυρήνα της τωρινής εργασιακής μεταρρύθμισης.
Το πιο εντυπωσιακό, όμως, με το πόνημα Μακρόν είναι το πόσο... έξω έπεσε. Ο Γάλλος δημοσιογράφος Λοράν Μοντουί σε ρεπορτάζ του για την ιστοσελίδα Mediapart επισημαίνει ότι «η έκθεση παραδόθηκε σε μια στιγμή που το πρώτο στάδιο της αμερικανικής χρηματοοικονομικής κρίσης, αυτής των subprimes [στεγαστικών δανείων] είχε ήδη ξεκινήσει δέκα μήνες πριν. Και όμως, η έκθεση δεν κάνει την παραμικρή αναφορά σ’ αυτήν». Πράγματι, στην εισαγωγή διαβάζουμε: «Ο κόσμος έχει κερδηθεί από το πιο ισχυρό κύμα οικονομικής ανάπτυξης στην Ιστορία, δημιουργού ανήκουστου πλούτου και ακραίων ανισοτήτων, προόδου και σπατάλης, σε έναν μοναδικό ρυθμό. Η ανθρωπότητα θα βγει συνολικά ωφελημένη».
Αν πάντως κάποιος θέλει να μετρήσει την ευστοχία των εκτιμήσεων Μακρόν, αρκεί να διαβάσει την ακόλουθη παράγραφο, στη σελίδα 7 της έκθεσης: Η Ιταλία, η Πορτογαλία, η Ελλάδα και ορισμένες άλλες από τις νέες χώρες-μέλη έχουν προχωρήσει σε γενναίες μεταρρυθμίσεις με σκοπό τον έλεγχο των δημόσιων δαπανών τους [!], τον εκσυγχρονισμό της διοίκησης [!] και τη βελτίωση του συστήματος προσλήψεων στον δημόσιο τομέα [!]». Ούτε λίγο ούτε πολύ, ο Μακρόν ζητούσε από τη γαλλική κυβέρνηση να πάρει μαθήματα από τις μεταρρυθμίσεις που είχαν γίνει στην Ελλάδα πριν από το... 2008, προτού δηλαδή η χώρα μπει στο μνημόνιο!
Είκοσι ΜΜΕ σε οκτώ χώρες
Το ρεπορτάζ για την εργασιακή μεταρρύθμιση του προέδρου Μακρόν στη Γαλλία είναι η δεύτερη συνέχεια στο πλαίσιο της έρευνας του Investigate Europe για τα εργασιακά σε όλη την Ευρώπη. Το Investigate Europe είναι μια πρωτοβουλία εννέα δημοσιογράφων σε οκτώ ευρωπαϊκές χώρες και μια συνεργασία είκοσι μέσων ενημέρωσης, ανάμεσα στα οποία και η «Εφημερίδα των Συντακτών» στην Ελλάδα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου