ΕΕ-κυβέρνηση κάνουν τα νησιά Γκουαντάναμο για τους πρόσφυγες

Ηλέκτρα Γεωργίου

Στα σκαριά το νέο, ακόμη πιο αντιδραστικό και απάνθρωπο σχέδιο, εν αναμονή του νέου κύματος απελπισμένων από τις ζώνες του πολέμου

Σε συνέντευξή του στη γερμανική εφημερίδα FAZ, στις 23 Απριλίου, ο εμπνευστής της συμφωνίας ΕΕ-Τουρκίας, Γκέραλντ Κνάους, επικεφαλής της «δεξαμενής σκέψης» του Βερολίνου ESI «ξαναχτύπησε» με νέες προτάσεις για την αναμόρφωση του ευρωπαϊκού συστήματος ασύλου. Ο Κνάους προτείνει το νέο σύστημα να αποτελεί από μόνο του ένα μοντέλο αποθάρρυνσης και αποτροπής.

Συγκεκριμένα, εισηγείται ολοκλήρωση της εξέτασης των αιτημάτων εντός δύο εβδομάδων, δυνατότητα επιστροφής των απορριφθέντων εντός λίγων μόνο εβδομάδων στις χώρες προέλευσης – που θα επιτευχθεί και με την υπογραφή νέων διακρατικών συμφωνιών – και κράτηση όλων ανεξαιρέτως των αιτούντων σε κλειστούς χώρους σε Ελλάδα, Ιταλία και Βουλγαρία (!) για όσο διάστημα διαρκεί η εξέταση των αιτημάτων. Δεν παρέλειψε δε να καταγγείλει πως ο «Βαλκανικός Δρόμος» παραμένει ανοιχτός, λέγοντας πως οι ροές θα συνεχίζονται όσο οι πρόσφυγες ξέρουν πώς οι διαδικασίες είναι χρονοβόρες και επομένως, ακόμα κι αν ρισκάρουν τη ζωή τους, εξασφαλίζουν μακροχρόνια παραμονή στην Ευρώπη. Στο ίδιο πλαίσιο, ο ίδιος έκρινε ατελέσφορη τη διαδικασία της μετεγκατάστασης προσφυγικών πληθυσμών.

Καλεσμένος στην Ελλάδα, τον περασμένο Ιανουάριο, ο Κνάους είχε εισηγηθεί συγκεκριμένες αλλαγές για το ελληνικό σύστημα. Παρουσιάζοντας τις θέσεις του ιδρύματoς ESI, με τον ευφάνταστο τίτλο «To Άμστερνταμ στη Mεσόγειο», πρότεινε fast track διαδικασίες σε κάθε στάδιο και δραστικές περιστολές των δικονομικών εγγυήσεων στον δεύτερο βαθμό εξέτασης. Τις συγκεκριμένες προτάσεις φαίνεται δε πως έχει λάβει σοβαρά υπόψη του το υπουργείο Μεταναστευτικής Πολιτικής στο νέο σχέδιο νόμου που κατέθεσε στη Βουλή την προηγούμενη εβδομάδα. Σε αυτό, σε ό,τι αφορά τα ζητήματα του ασύλου, εισάγεται σύντμηση όλων των διοικητικών προθεσμιών ως προς την κατάθεση και εξέταση των αιτημάτων, προτείνονται αλλαγές στον τρόπο επίδοσης των αποφάσεων που αφαιρούν όλες τις δικονομικές εγγυήσεις και καθιστούν ιδιαίτερα ανελαστικό το σύστημα για τους αιτούντες, ενώ τίθενται ιδιαίτεροι περιορισμοί στο δικαίωμα υποβολής μεταγενέστερης αίτησης. Γενικά, σε κάθε προτεινόμενη τροποποίηση, οι αιτούντες αντιμετωπίζονται συλλήβδην με καχυποψία, ως εν δυνάμει καταχραστές, ως «καταναλωτές του συστήματος ασύλου», εισάγεται πλήθος νέων υποχρεώσεων των αιτούντων κατά τη διαδικασία, γίνεται προσπάθεια να περισταλεί η ερμηνεία περί του «ευάλωτου», ενώ εφαρμόζεται δυσμενής διακριτική μεταχείριση των αιτούντων σε σχέση με το γενικό πληθυσμό για τις διοικητικές προθεσμίες, που είναι σε κάθε περίπτωση πολύ πιο περιορισμένες.

Πέρα από αυτά, όμως, με το σχέδιο νόμου επιχειρείται να αντιμετωπιστούν δύο ακόμα πολύ σοβαρά ζητήματα: Πρώτον, η υπ’ αριθμόν 805/2018 απόφαση του Δ΄ Τμήματος του ΣτΕ, με την οποία ακυρώθηκε, ως μη επαρκώς αιτιολογημένη η απόφαση επιβολής γεωγραφικού περιορισμού των αιτούντων στα νησιά. Και δεύτερον, η ρύθμιση των προϋποθέσεων για την παροχή υλικής βοήθειας (της διαμονής συμπεριλαμβανομένης).

Σχετικά με την επιβολή γεωγραφικού περιορισμού, με το προτεινόμενο άρθρο 7, συγκεκριμενοποιούνται οι προϋποθέσεις για την έκδοση απόφασης, ώστε να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα που θέτει η απόφαση του ΣτΕ και να λυθούν τα χέρια της διοίκησης ξανά. Ορίζεται, έτσι, ότι η απόφαση λαμβάνεται όταν αυτό είναι αναγκαίο «για την ταχεία επεξεργασία και αποτελεσματική παρακολούθηση των αιτημάτων ασύλου». Ως προς τις ρυθμίσεις για τις υλικές συνθήκες υποδοχής, αξίζει να επισημάνουμε τις διατάξεις «για τον περιορισμό ή διακοπή των υλικών συνθηκών υποδοχής», με τις οποίες δημιουργείται ένα ολόκληρο πλαίσιο επιτήρησης και τιμωρίας στις προσφυγικές δομές. Χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι η δυνατότητα διακοπής των παροχών σε περίπτωση εγκατάλειψης των κέντρων ή σε περιπτώσεις παραβίασης του Κανονισμού Λειτουργίας και επίδειξης «βίαιης συμπεριφοράς».

Έτσι, δύο χρόνια μετά τη συμφωνία ΕΕ-Τουρκίας, Αθήνα και Βρυξέλλες, ενόψει των πολεμικών εξελίξεων στη Συρία και αλλού, ετοιμάζονται να αποτρέψουν τα νέα κύματα απελπισμένων, ενώ κρατάνε πάνω από 15.000 πρόσφυγες φυλακισμένους στα νησιά. Είναι φανερό, επιπλέον, ότι οι πρόσφυγες θα είναι τα πρώτα θύματα της όξυνσης του ελληνοτουρκικού ανταγωνισμού στο Αιγαίο, τόσο λόγω των διπλωματικών παιγνίων γύρω από την τήρηση της συμφωνίας όσο και λόγω των πιθανών ξενοφοβικών αντανακλαστικών στα νησιά του ανατολικού Αιγαίου, όπου εντείνεται συνεχώς η εχθρική θεώρηση, από σημαντικό μέρος του πληθυσμού, των εξαθλιωμένων αιτούντων άσυλο που ζουν στα προσφυγικά στρατόπεδα.

Πιο σκληρή γραμμή υιοθετούν Γερμανία, Γαλλία και Ιταλία

Νέα μεταρρύθμιση στο σύστημα ασύλου προώθησε η γαλλική κυβέρνηση Μακρόν, στη βάση της οποίας διπλασιάζεται η μέγιστη δυνατή διάρκεια του χρόνου κράτησης και αφαιρείται σε κάποιες περιπτώσεις ο ανασταλτικός χαρακτήρας της προσφυγής, καθιστώντας δυνατή την άμεση απέλαση των απορριφθέντων.

Η Γερμανία, από την πλευρά της, ανακοίνωσε πρόσφατα την παράταση των ελέγχων στα σύνορα με την Αυστρία, ενώ επιμένει στην πρόθεσή της να διατηρήσει τους περιορισμούς με το επιχείρημα ότι τα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ δεν είναι καλά φυλασσόμενα, παρ’ ότι την ίδια τακτική ακολουθούν και άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Επιπλέον, οι περιορισμοί που θεσπίστηκαν από την κυβέρνηση συνασπισμού στο θέμα της οικογενειακής επανένωσης αναγκάζουν σημαντικό αριθμό Σύρων προσφύγων σε «αντίστροφη φυγή» μέσω της ίδιας επικίνδυνης διαδρομής από την Τουρκία προκειμένου να ξανασμίξουν με τις οικογένειές τους. Η γερμανική κυβέρνηση ετοιμάζει ένα κεντρικό σχέδιο για το σύστημα ασύλου, με στόχο την κράτηση των προσφύγων για όσο διάστημα διαρκεί η εξέταση των αιτημάτων τους, τις ταχείες απελάσεις και τον άμεσο διαχωρισμό προσφύγων και μεταναστών.

Στην Ιταλία, επίσης, το μεταναστευτικό αποτέλεσε κεντρικό θέμα των εκλογών της 4ης Μαρτίου μετατοπίζοντας προς τα ακροδεξιά την ατζέντα της αντιπαράθεσης, ενώ οι πολιτικοί και δικαστικοί θεσμοί επιβάλλουν τον έλεγχο των πλοιαρίων της Μεσογείου από την ακτοφυλακή της Λιβύης και προχωρούν σε κατασχέσεις διασωστικών πλοίων, προσυπογράφοντας την απάνθρωπη και εξευτελιστική μεταχείριση των προσφύγων στις φυλακές της αφρικανικής χώρας. Όσον αφορά στο Βέλγιο, εκεί αποσύρθηκε, πριν δυο μήνες και μετά από μαζικές αντιδράσεις,μια διάταξη νόμου που προέβλεπε κατ΄ οίκον σύλληψη μεταναστών σε ιδιωτικούς χώρους χωρίς ένταλμα σύλληψης και παρέμβαση εισαγγελέα. Μέχρι να επανέλθει…
http://prin.gr/?p=20620